جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نگارگری ایرانی هنری اصیل و والاست که ضمن دربرداشتن معانی و مفاهیم بلند عرفانی، جلوه هایی بدیع و چشم نواز از ترکیب سحرانگیز طرح و نقش و رنگ را به نمایش گذاشته و به مدد اکسیر خیال، صورتی مثالی از زیبایی های بهشتی را جلوه گر ساخته است. با تامل در تاریخ و خاستگاه این هنر می توان دریافت که اگرچه نگارگری، هنری در خدمت کتاب آرایی و مصور ساختن مضامین و مجالس حماسی و عشقی و حکمی بوده است، هیچ گاه به هنری صرفا تزیینی بدل نشده و همواره در تعامل و هم نشینی با متن ادبی خویش بوده و طریق و مجرایی برای انتقال مفاهیم عرفانی و معانی باطنی آن محسوب شده است و این امر میسر نخواهد بود، مگر به مدد زبانی مشترک و نمادین که زبان معرفت قلبی و شهود خیالی هنرمند ادیب و هنرمند نقاش است. بر این اساس شناخت و درک صحیح این هنر پرمایه همچون دیگر هنرهای اسلامی تنها از طریق آگاهی از قانون نمادها و رمزهای معتبر در سنت و تاویل آنها به مآل و اصل آغازین آنها ممکن می شود.نگاره خلقت انسان از نسخه خطی منتخبات مثنوی (1610/1018) که روایتی تصویری از داستان دیدار حضرت مریم (س) و جبرئیل (ع) از دفتر سوم مثنوی معنوی است، یکی از نمودهای بارز این رویکرد نمادگرایانه است که پیوند و ارتباط عمیقی با متن ادبی خویش دارد.سوالات مقاله1- مفاهیم عرفانی و مبانی زیباییشناسی مطرح شده در داستان، چه تاثیری در شکل گیری طرح ها، نقش ها و رنگ های نمادین نگاره داشته است؟2- آراء مولانا درباره زیبایی و وجود و مفاهیم معرفتی چون تمثیل و خیال چگونه در رویکرد نمادگرایانه و مبانی زیبایی شناسانه نگاره خلقت انسان از مجموعه منتخبات مثنوی جلوه گر شده است؟اهداف مقاله1- درک ضرورت شناخت فلسفه هنر و زیبایی شناسی اسلامی به منظور اعمال قضاوت های سنجیده تر و نقدهایی منصفانه تر درباره نگاره های ایرانی.2- شناخت عناصر و عوامل موثر در اتخاذ رویکردهای نمادین توسط نگارگران و شکل گیری مشخصه های منحصربه فرد و متمایز نگاره ها.3- شناخت چگونگی و میزان تاثیرپذیری نگارگر از متون ادبی و نحوه بروز و تجلی معانی معرفتی و مبانی باطنی آن در آفرینش هنری.

روستاهای مازندران میراث دار هنرهای دستی و بومی است که در گذر زمان رو به فراموشی نهاده اند. بافته های روستایی ازجمله هنرهای کاربردی است که حاصل تلفیق باورهای قومی و سلیقه ذوقی بافنده است. در جهت حفظ اصالت و هویت بومی، توجه به نقش مایه های غنی این آثار می تواند راه گشا باشد.در حال حاضر روستای قدیمی آلاشت که امروزه یکی از شهرهای شهرستان سوادکوه محسوب می شود، از مراکز مهم تولید انواع بافته های بومی به ویژه جوراب بافی است. این پژوهش سعی دارد، نقش مایه های تزیینی به کار رفته در جوراب بافی منطقه آلاشت را معرفی کند.اطلاعات اولیه در این پژوهش به شیوه میدانی از روستای آلاشت به دست آمده است. همچنین از منابع مکتوب و اسناد کتابخانه ای نیز در تبیین این مقاله استفاده شده است. بر پایه تحقیقات توصیفی تحلیلی به عمل آمده در نقش مایه های جوراب آلاشت، نمود اشیاء و عناصر طبیعی در دست بافته به گونه ای موجز و خلاصه شده، نمایانگر دیدگاه خلاقانه و تیزبین بافنده است. هنرمند بافنده، فرم های پیچیده را به فرم های ساده و بی تکلف تبدیل کرده و در عین حال به ارزش نقش افزوده است. نقوش انسانی به ندرت در دست بافت ها دیده شده، ولی نقش حیوانات، پرندگان، درختان و گیاهان کارکرد بهتری دارد.اهداف مقالهشناخت و دستیابی به نقش مایه های جوراب بافی منطقه آلاشت مازندران.2- شناخت ویژگی های بصری و مفاهیم پنهان در نقش مایه های جوراب بافی منطقه آلاشت مازندران.سوالات مقاله1- تنوع بصری و مفهومی نقش مایه های جوراب بافی منطقه آلاشت چگونه است؟2- مهم ترین مفاهیم نمادین مستتر در نقش مایه های منطقه آلاشت مازندران کدام است؟

منطقه چهارمحال و بختیاری یکی از مناطق برجسته در حوزه هنرهای سنتی و صنایع دستی به خصوص فرش دست بافت است. فرش این منطقه به دلیل داشتن شاخصه هایی نظیر طرح، نقش و رنگ مختص خود جایگاهی ویژه در دنیای هنر و صنعت فرش دارد. اکثر مناطق و نواحی این استان به خصوص مناطق سامان و چالشتر علیرغم هم جواری جغرافیایی و مشترکات فرهنگی و اجتماعی در هنر بافندگی، دارای وجوه اشتراک و افتراق و گونه گونی طرح و نقش و عناصر بصری مختص خویش است. یکی از طرح های مشهور و برجسته منطقه چهارمحال به ویژه مناطق یاد شده، طرح خشتی است. این طرح و نقش مایه های موجود در آن دارای تنوعی است که نتایج و یافته های ناب حاصل از جست وجوهای میدانی این پژوهش شاخصه مهم آن است.در این مقاله، نمونه هایی از اصیل ترین فرش های خشتی هر دو منطقه بر اساس قدمت و کیفیت بصری، انتخاب و بررسی شده و جایگاه مفاهیم و نقطه ثقل آن ها احصاء و طبقه بندی شده است تا علاوه بر معرفی وجوه اشتراک و افتراق فرش دو منطقه، سبک مناسب و تعریف شده ای برای احیای نقشه ها و به مرحله تولید رساندن آن ها معرفی شود تا از این طریق بتوان سهم بیشتری از بازارهای داخلی و خارجی به دست آورد. همچنین این مقاله نقش مایه های شاخص فرش ها را که شامل نقوش اصلی و فرعی و ریزنقش ها می شود، شناسایی و معرفی کرده است. پژوهش حاضر به روش میدانی کتابخانه ای تهیه شده و از نوع تحلیلی توصیفی است.اهداف مقاله1- طبقه بندی و معرفی نقوش، شناسایی وجه اشتراک و افتراق نقش مایه ها، بررسی نگاره های درختی شاخص (سرو، کاج و بید مجنون).2- معرفی اصول علمی و استاندارد طراحی در فرش های خشتی مناطق سامان و چالشتر.سوالات مقاله1- وجوه اشتراک و افتراق فرش های مناطق سامان و چالشتر کدام است؟2- ارکان شاخص پایدار و ضابطه های علمی به منظور تشخیص اصالت طرح و کیفیت فرش دستباف کدام است؟

مفاهیم زیبایی و آرایش در جامعه معاصر پیوند تنگاتنگی با جنسیت پیدا کرده است. بر این اساس اغلب نظریه پردازان فمینیست بخشی از تلاش های نظری خود را معطوف به همین بحث کرده اند. در این مقاله با توجه به اهمیت این بحث، مفهوم زیبایی به صورتی مختصر کنکاش شده و سپس با استدلالی در خصوص اینکه به باور عموم مردم زیبایی را می توان با پول و تلاش فردی به دست آورد به بحث آرایش و جراحی زیبایی و تاریخچه این دو مقوله در جهان و ایران پرداخته شده است. در بحث ایران به نقش رسانه ها و مطبوعات در خصوص ورود فرهنگ زیبایی غربی به ایران صحبت شده و سپس به آمار مصرف لوازم آرایشی و نیز اقدام به اعمال جراحی در جهان و ایران و روند رو به رشد آن اشاره شده است.در بخش نظریات، سه رویکرد در ارتباط با فرهنگ مصرف لوازم آرایشی مطرح شده اند سپس در ارتباط با جراحی زیبایی نظریات فمینیستی موافق و مخالف آورده شده اند. در نهایت نتیجه گیری از بحث ها ارایه شده است.

مصرف مدار بودن هویت و بدن مدار بودن مصرف در جامعه نوین باعث شده است رفتارهایی چون انجام جراحی زیبایی به یکی از کنش های شایع تبدیل شود. در این پژوهش، تلاش شده است با پیوند موضوعاتی چون بدن، زیبایی، مصرف، سبک زندگی، طبقه و پایگاه، انجام جراحی زیـبایی به عنوان یک رفتار مصرفی و اندام های جراحی شده به عنوان یکی از نمادها و نشانه های پایگاه بررسی شود. حجم 140 نفری نمونه تحقیق شامل افرادی است که بدون داشتن نقص یا مشکل پزشکی، در مقطع دو ماهه این بررسی اقدام به عمل جراحی زیبایی کرده اند. ابزار گردآوری داده ها در این پیمایش پرسشنامه بوده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد اکثریت افرادی که به جراحی زیبایی اقدام کرده اند زن، غیر متاهل، و متعلق به طبقات و پایگاه های متوسط رو به پایین و پایین جامعه بوده ولی واجد سطح متوسط بالا و بالایی از مدیریت بدن هستند. بر اساس نظرات راهنما و نتایج این تحقیق می توان گفت: (1) انجام جراحی زیبایی به عنوان یک رفتار مصرفی منزلت بخش مختص به اقشار ممتاز جامعه نیست و در میان اقشار پایین تر جامعه نیز فراگیر شده است، (2) اکثریت یافتن اقشار پایین تر از متوسط در بین متقاضیان زیبایی کلینیکی می تواند بیانگر اهمیت اجتماعی زیبایی و تمایل این افراد جهت کسب موقعیت بالاتر و دستیابی به احترام بیشتر باشد، (3) رفتارهای معطوف به زیبایی و جذابیت بدنی به عنوان بخشی از یک سبک زندگی می تواند تمایزبخش اقشار مختلفی باشد که واجد تعلق طبقاتی و پایگاهی واحدی هستند.

امروزه مصرف گرایی از موضوعات مهم پژوهش در جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی است و بررسی آن به عنوان یک مساله علمی و در حال گسترش در ایران حائز اهمیت است. بر این اساس این مطالعه به بررسی رابطه مصرف گرایی با رسانه های ارتباط جمعی پرداخته و با استفاده از نظریه و مدل ارتباطی اقناع به مطالعه نقش کانال های ارتباطی و جنسیت مخاطبین پیام در مصرف گرایی پرداخته است. روش استفاده شده به صورت پیمایشی و جمع آوری اطلاعات با ابزار پرسشنامه و نمونه مورد مطالعه 400 نفر از جوانان (29 18) ساکن در شهر شیراز بوده که با نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد بین میزان استفاده از رسانه های جمعی و مصرف گرایی بر حسب جنسیت رابطه وجود دارد و در این مـیان مـردان به دلیل آنکه بیـشتر از رسانه های ارتباط جمعی استفاده می کنند مصرف گراتر از زنان می باشند.

در یک دهه اخیر، تغییرات ژرفی در سبک زندگی یا سیاست های زندگی روزمره در میان زنان ایرانی رخ داده که نه تنها در الگوی کالاهای مصرفی آنها، بلکه در مصرف نشانه ها، مکان ها، فضاها و زمان های خاص نیز متبلور است، به گونه ای که می توان از اقتصاد نشانه ها صحبت کرد. از این رو، مقاله حاضر به بررسی کیفی جهان ـ زیست زنان در یکی از پاساژهای مجلل و بزرگ شیراز می پردازد. در این مطالعه، طیفی از نظریه های مرتبط با مصرف، جنسیت و هویت به کار رفته اند، روش شناسی این مطالعه از نوع کیفی بوده و از روش مردم نگاری برای اجرای عملیات تحقیق استفاده شد. روش های گردآوری اطلاعات عبارت اند از مشاهده مشارکتی و مصاحبه نیمه ساخت یافته با 31 نفر از زنان فروشنده،‫ خریدار. برای انتخاب مشارکت کنندگان از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد و داده ها گردآوری شده از طریق روش تحلیل موضوعی یا تماتیک تحلیل شده اند. یافته های این پژوهش نشان داده اند که پاساژ صرفا مکان مصرف کالاهای متعارف نیست، بلکه فضایی نشانه شناختی و نمادی‫ شده برای مصرف نشانه ها، کیچ، مصرف تظاهری، پرسه زنی، هویت یابی، مقاومت و تمایز جنسیتی و دوست یابی است. از این منظر، مصرف کالاها در بسیاری موارد یکی از رفتارهای حاشیه ای و فرعی در فضای پاساژ است.

این پژوهش با هدف تحلیل تطبیقی اثر مهاجرت در سطح دینداری و اولویت های ارزشی دختران و پسران انجام شده است. جمعیت آماری مورد پژوهش، دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه شاهین شهر و خمینی شهر، در سال تحصیلی 1387 می باشند. روش تحقیق نیز از نوع توصیفی، علی مقایسه ای است. نتایج به دست آمده نشان داد که میانگین های ابعاد دینداری، سطح دینداری و اولویت های ارزشی در بین دو گروه دختر و پسر مهاجر (دانش آموزان شاهین شهر) و دختر و پسر بومی (دانش آموزان خمینی شهر) متفاوت و معنادار است. لذا به نظر می رسد مهاجرت به عنوان یکی از عوامل موثر در سطح و وضعیت دینداری بوده است.

هنر در عام ترین تعریف خود، ظهور و تجلی استعدادهای فطری و زیبایی طلب انسان در قالب آثار هنری است، مفاهیمی که به تمامی، ذاتی انسان محسوب می شوند.حال آیا می توان هنر را، که با مفاهیمی چنین هویت می یابد، با جنسیت، که یک عرض محسوب می شود، مرتبط دانست؟ آیا می توان جنسیت را عاملی در ایجاد تمایز میان مفهوم و مصادیق هنر برشمرد؟ و یا می توان با استناد به جنسیت، به تمایز میان هنرها قایل شد و هنر را به هنر مردان و هنر زنان تقسیم کرد؟ آیا شرایط فرهنگی، مواضع ایدئولوژیک و جایگاه اجتماعی در مفهوم هنر و نسبت آن با جنسیت (به ویژه زن) تاثیرگذار است؟ آیا قوانین و حدود فقهی در قلمرو هنر، جنسیت را عاملی تعیین کننده در صدور احکام متفاوت نسبت به زن و مرد می داند؟این مقاله با تبیین مفهوم هنر و ماهیت آن در ساحت فلسفه هنر و نیز تعالیم اسلامی سعی دارد، مفاهیم مرتبط با نسبت زن و هنر را مورد بحث و تامل قرار دهد و جوابی برای سوالات فوق بیابد.

اهمیت یافتن بدن و متعاقب آن بازتابی شدن هویت بدنی افراد از پیامدهای اساسی جامعه مصرفی است که در آن افراد با تغییر ویژگی های ظاهری بدن خود مبادرت به ساخت بدن اجتماعی یعنی بدنی که از نظر وضعیت ظاهری، آرایشی و پوششی مقبول نظام اجتماعی است، می نمایند. در این تحقیق عوامل اجتماعی موثر در این پدیده بررسی شده است و با استفاده از روش پیمایشی از مجموع 6000 دانشجوی دختر دانشگاه مازندران بر مبنای فرمول کوکران 400 نمونه به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده است. دیدگاه های نظری فمینیسم سوسیال، نظریه فوکو، گیدنز و گافمن راهنمای آزمون فرضیات تحقیق می باشد، برای سنجش روایی و پایایی سوالات از ضریب آلفای کرونباخ و اعتبار صوری استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد عوامل مستقیم موثر در مدیریت بدن عبارت اند از: مصرف گرایی (56/0=-) فشار اجتماعی (61/0=-) و مصرف رسانه ای (42/0=-) این سه عامل 83 درصد تغییرات متغیر وابسته را تعیین می نمایند.