جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حدود دو دهه است که روند افزایش ورود دختران به دانشگاه سیر صعودی داشته است. محققان و صاحب نظران در علل این فزونی و نیز پیامدهای مثبت و یا منفی آن دیدگاه های متفاوت و گاه متضادی را بیان کرده اند. در مقاله حاضر با موضوع چرایی فزونی نسبی ورود دختران به دانشگاه، علل این افزایش در یک مطالعه موردی بررسی شده است. پرسش اصلی این است که در برابر علل فزونی ورود دختران به دانشگاه با توجه به گفتمان توسعه دانایی محور، رویکرد برگزیده، نقادانه و عملیاتی چیست و چگونه می توان این فزونی را تحلیل کرد؟ برای بررسی این پرسش هفت فرضیه مطرح گردید. یافته های میدانی پژوهش که با استفاده از طیف لیکرت در یک نمونه 364 نفری از دانشجویان دختر دانشگاه اهواز در سال تحصیلی 86- 1385 با روش پیمایشی به ثمر رسیده است، تمامی هفت فرضیه پژوهش را تایید کرد و نشان داد که عوامل فزونی ورود دختران به دانشگاه را باید با رویکردی تلفیقی از مجموعه ای از علل چندگانه جست وجو کرد. این عوامل چندگانه که در واقع صورت بندی فرضیات پژوهش را نیز تشکیل می دهد، عبارتند از: تغییر نگرش جامعه نسبت به مشارکت زنان، افزایش آگاهی زنان نسبت به حقوقشان، دستیابی به شغل، کسب منزلت اجتماعی، گسترش دامنه انتخاب همسر، جاذبه های دانشگاه، افزایش توقعات زنان.

باتوجه به مطالعات کارشناسان در حوزه هنری شاید بتوان دوره تیموری را یکی از مهمترین ادوار تاریخ هنری ایران زمین محسوب نمود. آثار بجای مانده از این دوره نیز حاکی از اهمیت هنری این دوره از تاریخ ایران است. این سلسله، با تکریم هنرمندان و معماران و گردآوردن آنان از اقصی نقاط کشور هم در ساختار معماری و هم در تزیینات آن، نقش آفرین بوده اند. بهترین شاهد این مساله، مدارس این دوران در منطقه خراسان است.طبق اسناد تاریخی ساخت مدرسه از دوره سلجوقیان در ایران مرسوم می شود و تیموریان نیز این سنت را ادامه می دهند. مدارس بالاسر 800.1379، مدارس پریزاد 82.1420، مدرسه دودر 843.1439 و غیاثیه خرگرد 1444.848 نشانگر اهمیت مدرسه سازی در دوره تیموریان است که در این مقاله ساختار و نقش مایه های تزیینی چهارمدرسه مذکور مورد بررسی و مقایسه قرار می گیرد.در پی بررسیهای به عمل آمده می توان این گونه استنباط نمود که در سیر تحول معماری و تزیین مدارس دوره تیموری یک روند تکاملی وجود داشته و از نظر محتوای کتیبه ها استفاده از مضامین دینی رواج بیشتری داشته است.روش تحقیق این مقاله به صورت تاریخی، توصیفی و تحلیلی است.اهداف مقاله: 1 شناسایی مدارس دوره تیموری و مقایسه آنها، 2 شناخت روند تحول ساختار و تزیین معماری مدارس تیموری در خطه خراسانسوالات مقاله: 1- مدارس تیموری از نظر معماری، تزیینات و محتوای کتیبه ها دارای چه ویژگیهایی هستند؟ 2- تفاوتها و شباهتهای تزیینی و ساختاری مدارس مذکور کدام است؟

نمادهای دینی آیینی، بخشی از فرهنگ مشترک مردم هستند و در حالی که نمی توان از آفریننده ای یگانه و خالقی مشخص در ساختن آنها نام برد، می توان از نوعی تعامل و همکاری مشترک میان آفرینندگان و مخاطبان در خلق و پیدایش این آثار از جمله نخل ماتم در بستر آیین نخلگردانی سخن گفت.نتایج تحقیق بیانگر آنست که: نخل ماتم با داشتن ریشه در فرهنگ کهن ایرانی و جلا یافتن در کالبد مذهبی مردم شیعی ایران، از ویژگی های زیبایی شناسانه و نشانه های نمادینی برخوردار است، که خالق اثر، هماهنگ با ذهنیت رمزگرا و حماسه پذیر جامعه، ایده ساخت اثر و اجرای نمادین ادواری را از بطن جهان بینی شیعی برداشت نموده، تا در تعامل مخاطبان و عامه مردم نقش و نفوذ داشته باشد. لذا نخل ماتم طی فرآیند تاثیر و تاثر با مخاطبان کثیر و مردمی، دربردارنده ارزش های نمادینی گشته که با درآمیختن رویکردهای مذهبی، به نوعی مناسک اجتماعی مرگ، گریز از میرایی و میل به جاودانگی را در خود دارد.پژوهش حاضر که از نوع توصیفی، با تجزیه بصری زیبایی شناسانه و تحلیل کیفی جامعه شناسانه است، با روش گردآوری داده ها از طریق اسنادی، کتابخانه ای و مشاهده ای صورت گرفته است.اهداف:1. شناخت حوزه کاری هنرمند ( الهام، آرایش و نظم اثر، شکل دادن به اثر ) و پیوندهایی که مخاطب در رابطه با اثر برقرار می کند.2. تبیین نقش هنرمند و مخاطب در به نمایش گذاشتن اثر ( نخل ماتم ) سوالات مقاله:1. شکل گیری نخل ماتم تا چه حد به موقعیت ذهنی هنرمند و مخاطب و تاثیر و تاثرات آن ها برمی گردد؟2. پیوندهایی که مخاطب در رابطه با اثر برقرار می کند، چیست؟

تحولات و دگرگـونی های اجتماعی، گروه های اجتماعی را به تناسب منابع، قابلیت ها و ظرفیت های آن ها از خود متاثر می سازند. هر گروه اجتماعی در شرایط خاص هر جامعه از جایگاه، منزلت و توان مشخصی برای واکنش به تغییرات و تطابق خود با وضعیت جدید برخوردار است. این مقاله بر اساس بازخوانی زمینه های درک یک وضعیت به عنوان مساله اجتماعی، به بررسی آن شرایطی می پردازد که رفتارها و کنش ها، باورها و پنداشت ها، و قضاوت ها و جهت گیری های گروه جوانان، آنان را به عنوان حامل مسایل اجتماعی معرفی می کند. هدف این نوشتار، توجه به این مهم است که چگونه در شرایط ویژه جامعه ایران، دختران، مستعد نگریسته شدن به عنوان گروهی مساله آفرینند. با تمرکز بر مولفه ها و اجزای مختلفی که نقش محول دختران جوان را به لحاظ ذهنی عمومیت می بخشند و نیز عوامل موثر بر فاصله گرفتن نقش محقق دختران از آن، مقاله به ارایه یک گونه شناسی از مسایل اجتماعی دختران می پردازد. روش این مقاله، کتابخانه ای است.

دوره صفویه با پایتختی اصفهان، دست آوردهای قابل توجهی را به ارمغان گذاشته است.در این میان هنر کتاب آرایی در مکتب اصفهان، در بردارنده نمونه های کتاب های مصور ارزشمند هنری است.شاهنامه نگاری نیز از سنت ها و سیاست های فرهنگی حاکمان ایرانی بوده است.که بر اساس روش مرسوم سفارش مصورسازی نسخه ای از شاهنامه، با هدف تجلیل و کرامت سلطنت، توسط حاکمان ایرانی، صادر می گردند. موزه های هنری داخلی و خارج ایران شاهنامه های مصور زیادی از دوره صفویه در خود محفوظ دارند که هر یک در تحلیل تحولات نقاشی مکتب اصفهان نقشی مهم ایفا می کنند.در این میان شاهنامه رشیدا، یکی از نسخه های مهم خطی مصور این دوره که هم اکنون در کاخ موزه گلستان تهران نگه درای می شود جهت بررسی انتخاب شده است.نگاره های شاهنامه رشیدا دارای ترکیب بندی و رنگ بندی قابل توجهی است که نمایانگر تبحر نگارگر آن است.همچنین خوشنویسی زیبای آن حکایت از مهارت کاتب دارد.این نسخه بالغ بر 93 تصویر دارد.البته در این مقاله تنها آن دسته تصاویر مرتبط با جنگ های تن به تن رستم پهلوان انتخاب گردیده و با توجه به سبک و ویژگی های نگارکری آن بررسی شده است.اهداف مقاله؛1- بررسی موضوعی و زیبایی شناسی نگاره های نسخه شاهنامه رشیدا، با موضوع نبردهای تن به تن رستم 2- دستیابی به شاخصه های سبکی نسخه رشیداسوالات مقاله:1- در تصویرپردازی شاهنامه رشیدا، نگارگر چه ویژگی هنری را مدنظر داشته است؟2- زیبا شناسی و مضامین نبردهای تن به تن رستم در شاهنامه رشیدا دارای چه شاخصه هایی هستن؟

عدالت جنسیتی به معنای رعایت تناسب زنان و مردان در دسترسی به همه امکانات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است به گونه ای که در حق هیچ کدام ستم یا اجحافی نشود. اشتغال نیز عمدتا به کارهای تمام وقت، دارای مزد و بیرون از خانه اطلاق می شود. در این مقاله با نگاهی علمی به موضوع اشتغال از دیدگاه اسلام پرداخته شده و دیدگاه ها و نظریه های جامعه شناسان و فمینیست ها نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفته و معلوم می شود؛ اشتغال زنان حقی است که تحت ضوابط کلی اشتغال می باشد. این ضوابط عبارتند از: تناسب شغل با ویژگی های زنانه، رعایت حجاب، عفاف و عدم اختلاط، عدم تعارض شغل زن با حقوق شوهر و وظیفه مادری؛ بر این اساس شاخص عدالت جنسیتی در اشتغال زنان از دیدگاه اسلام همان رعایت معیارها و موازین اسلامی می باشد. در این نوشتار الگوی اشتغال نیمه وقت زنان که تناسب با عدالت جنسیتی دارد، برای زنان پیشنهاد شده است.

نخستین موج فمینیسم در اواخر قرن نوزده با ویژگی تلاش برای کسب حقوق مساوی به ویژه حق رای پدید آمد. فمینیسم لیبرالی در این مرحله با استدلال بر اشتراک ماهیت انسانی یا «جوهره مشترک انسانی» یا برتری ارزش های زنانه و با صرف نظر از تفاوت های جنسیتی، به دنبال برابری منزلت و نقش زن در مقابل مرد، بود. حوزه فعالیت موج دوم به عرصه های مختلف خانواده، کار و نظریه پردازی در حوزه علوم انسانی تعمیم یافت. موج سوم هم بیشتر از دیدگاه پست مدرن، تحولات نظام سرمایه داری و رویکرد افراطی موج دوم متاثر است. در این سه موج عدالت جنسیتی جایگاهی ندارد و با تکثرگرایی نمی توان مبنایی برای عـدالت ترسیم نمود. در این نوشـتار ضمن نقد و بررسی نظریه تساوی به تبیین دیدگاه اسلامی و شاخصه های عدالت جنسیتی پرداخته و معلوم می شود در اسلام درحالی که تفاوت ها نادیده گرفته نشده، تبعیض هم تجویز نمی شود.

از میان شاخه های گوناگون هنرهای اسلامی، معماری اسلامی و مخصوصا تزیینات وابسته به آن، دارای جایگاه شاخصی می باشد. آثار برجای مانده از هنرهای تزیینی در ابنیه اسلامی، مخصوصا در اماکن مذهبی نظیر مساجد و بقاع متبرکه، واجد روحیات منحصر به فرد و ژرفای تجسمی هستند. شهر قم به دلیل وجود بارگاه مقدسه حضرت معصومه (س) و خیل کثیری از بقاع امامزادگان، به گنجینه ای پربار از آثار تزیینی معماری اسلامی بدل گردیده است. اما از میان مشاهد و بقاع متعدد این شهر، بقعه امامزاده اسماعیل (ع) معروف به (سید سربخش)، که بنای آن از سده چهاردهم/هشتم (دوره ایلخانی) برجای مانده است؛ مزین به آرایه های تزیینی زیبا و ارزشمندی می باشد. نوشتار حاضر به بررسی و معرفی انواع نقش مایه های تزیینی موجود در این بنا می پردازد. در این راستا، نقش های تزیینی نهفته در تزیینات معماری این بقعه، به انواع نقوش منحنی اسلیمی، هندسی و خط نگاره آراسته است.اهداف اصلی تحقیق:الف) شناخت عناصر و آرایه های تزیینی در بنای امامزاده اسماعیل (ع).ب) بررسی و دسته بندی انواع نقش مایه های موجود بنا.سوالات:الف) نقوش تزیینی بقعه مذکور دارای چه خصوصیاتی هستند؟ب) عمده نقوش گچبری در این بنا شامل چه نقشمایه هایی است؟روش تحقیق: شیوه تحقیق در این مقاله به روش تاریخی، توصیفی و تحلیلی بوده؛ و ابزار و شیوه های گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی است.

تحقق عدالت در رویکرد سیاسی اسلام که همواره بر اساس قابلیت ها و توانمندی های ذاتی هر یک از دو جنس، در ضمن یکتا انگاری هر دو جنس در عرصه حقوق انسانی، تکالیف و وظایف متناسب با آن را بر دوش زن و مرد می گذارد، اقتضای آن دارد تا در شرایطی که ویژگی های انسانی در معادلات سیاسی تاثیرگذار است، هر دو جنس یکسان و فارغ از تفاوت های موجود در عرصه عمومی و سیاست حضوری فعال داشته باشند. این نوشتار در راستای تبیین محوریت مقوله عدالت در تامین پیوند جنسیت با عرصه سیاست، نخست معنا و مفهوم عدالت در رویکرد جنسیتی و در ادامه مسوولیت های فردی و اجتماعی زنان را تبیین نموده و برخی از شبهات پیرامون عـدم حضور سیاسی اجتماعی زنان را بیان و پاسخ های مستدل به آن داده شده است. به نظر می رسد، بهترین راه برای تحقق عدالت جنسیتی، پذیرش نقش اجتماعی زن در کنار توانمندی های سرشار وی در عرصه خصوصی است که زمینه ساز تعامل جنسیت با سیاست می باشد.