جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

---

‫خلافت" از ماده خلف و به‌معناي پشت ‌سر آمدن مي‌باشد، و بر جانشيني چيزي يا کسي دلالت مي‌نمايد. اين واژه اگرچه در آيات قرآن کريم به‌کار نرفته، ولي برخي مشتقات آن از جمله خليفه، خلفا و خلف ذکر شده است. مقصود از خلافت انسان در روي زمين آن است که وجود انسان در واقع، وجود خدا را تجلي مي‌بخشد، و با صفات و کمالات خود مي‌تواند صفات و کمالات خدا را به نمايش بگذارد، او همچنين مي‌تواند با فعل خود مظهر فعل خدا باشد. به نظر مي‌رسد ضرورت خلافت انسان از اين‌روست که به حکم عقل خداوند بايد موجودي را به‌عنوان رابط ميان خود و خلق مقرر کند، تا او با ويژگي‌هاي خاص خودش بتواند از خداوند تلقي فيض کرده و به ديگران فيض برساند، و روش‌هاي عبادت و فرمان‌برداري را به آن‌ها ابلاغ نمايد. در اين راستا، مي‌توان گفت خلافت به دوگونه مستقيم و غيرمستقيم قابل تقسيم است. چون انسان خليفه الهي است، بنابر اين، گستره خلافت او را نيز در اختيار خواهد داشت. خليفه الهي ويژگي‌هايي از قبيل برخورداري از بالاترين ظرفيت علمي، برترين انگيزه عبادت، نفس مطمئنه، تلاش فوق‌العاده براي هدايت، و ايمني از وسوسه‌هاي شيطان را دارا مي‌باشد و به همين دليل، حجت خدا در روي زمين خواهد بود. با تکيه بر آيات قرآن کريم، مي‌توان معيار خلافت را معرفت و عبوديت و بندگي دانست. برخورداري از صفات الهي و معافيت از حضور در صحنه قيامت، از برکات مهم برخورداري از مقام خلافت است. البته موانع عقيدتي، اخلاقي و رفتاري نيز در راه رسيدن به خلافت الهي وجود دارد که در اين پژوهش به تفصيل بيان گرديده است. بررسي آيات خلافت در قرآن کريم نشان مي‌دهد که در مجموع، غرض از خلقت انسان، خلافت خداي متعال است، و آدمي در صورت تکامل مي‌تواند آيينه تمام‌نماي خداوند سبحان باشد.