جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
>
واژه نامه الفبا
>
فرانسه به فارسی
>
O
>
ontologie معرفت وجود - هستی شناسی - ذات شناسی (فروغی)
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 302
بررسی آراء علامه طباطبائی; در زمینه نحوه هستی جامعه
نویسنده:
محمود تقی زاده داوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
مقاله حاضر به بررسی آراء علامه محمدحسین طباطبائی (1281ـ1360 هـ . ش) در زمینه نحوه هستی جامعه می‌پردازد. نگارنده بر این نظر است که آراء ایشان در این زمینه، متضّاد، متنافی و غیرقابل جمع است. در حالی که ایشان در آثار فلسفی محض خود همچون اصول فلسفه و روش رئالیسم بر اعتباری بودن اجتماع تصریح می‌کنند، در آثار تفسیری ـ فلسفی (theosophic) خود بر عینی و واقعی و حقیقی بودن جامعه تأکید دارند. روشن است که این دو دیدگاه، کاملاً منافی و ناسازگار با یکدیگر است. مقاله حاضر به بررسی آراء علامه محمدحسین طباطبائی (1281ـ1360 هـ . ش) در زمینه نحوه هستی جامعه می‌پردازد. نگارنده بر این نظر است که آراء ایشان در این زمینه، متضّاد، متنافی و غیرقابل جمع است. در حالی که ایشان در آثار فلسفی محض خود همچون اصول فلسفه و روش رئالیسم بر اعتباری بودن اجتماع تصریح می‌کنند، در آثار تفسیری ـ فلسفی (theosophic) خود بر عینی و واقعی و حقیقی بودن جامعه تأکید دارند. روشن است که این دو دیدگاه، کاملاً منافی و ناسازگار با یکدیگر است.
صفحات :
از صفحه 127 تا 146
مشخصات اثر
بازخوانی کارکرد هستی شناسانه امام زمان (عج)
نویسنده:
رحمان عشریه ، حسن رضایی هفتادر ، محمدعلی اسماعیلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
فلسفه وجودی امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را در دو حوزه«تشریعی»و«تکوینی»می توان مورد مطالعه قرار داد؛حوزه تکوینی نیز شامل حوزه های هستی شناسی،معرفت شناسی و مانند اینها می شود.با توجه به ضرورت واکاوی مسئله مهدویت-به مثابه شاخه ای از مسئله امامت-از یکسو و نهادینه بودن اندیشه منجی گرایی در نهاد همه انسان ها از سوی دیگر،در نوشتار حاضر به تبیین کارکرد هستی شناسانه امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف پرداخته شده است.از ره گذر این جستار،مشخص می شود که در روایات اهل بیت علیهم السلام در تبیین جایگاه حجت الهی در منظومه هستی،علاوه بر شئون اجتماعی به تبیین شئون هستی شناسانه حجت الهی در عالم امکانی نیز پرداخته شده و تحلیل ارائه شده در حکمت متعالیه و عرفان نظری از مسئله ولایت و انسان کامل با منظومه روایات امامیه سازگاری زیادی دارد.حجت الهی در منظومه عالم امکان از سه کارکرد هستی شناسانه مهم،شامل وساطت در فیض الهی،علیت غایی و مظهریت اسماء و صفات الهی برخوردار است.
صفحات :
از صفحه 451 تا 478
مشخصات اثر
رهیافتی هستی شناسانه به علم حضوری از نگاه صدرالمتألهین
نویسنده:
محمد جواد پاشایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
شناخت حضوری شناختی است که در آن، معلوم، حقیقت شیء بوده و خود بعینه نزد عالم حاضر می-گردد. هرچند این معرفت در هر دو ساحت معرفت شناختی و هستی شناختی امکان بررسی دارد، لکن تامل در بعد هستی شناختی آن، ضرورت افزونتری را فراروی یک پژوهشگر فلسفی قرار می نهد. مطالعه هستی شناسانه علم حضوری در ضمن مختصاتی چون «وجودی بودن علم حضوری»، «ذو مراتبی علم حضوری» و «اتحاد یا وحدت اجزای علم حضوری» از یافته های نگارنده در تحلیل بعد هستی شناختی این معرفت به شمار می رود. بسیار حائز اهمیت است که بدانیم وصول به این یافته ها در حکمت متعالیه تنها از همپوشانی احکام علم با احکام وجود، ناشی شده است. همچنانکه خاصیت تشکیک پذیری علم حضوری نیز محصول همین همپوشانی می باشد. وحدت یا اتحاد میان اجزا (حسب اقسام مختلف علم حضوری)، از نتایج دیگر تبیین هستی شناسانه علم حضوری در نگاه صدرایی به شمار می‌رود. تاکید می شود که روی آوردِ تحلیلی توصیفی مساله علم حضوری با نظر به بررسی بعد هستی شناختی آن، این نوشته را از سایر پژوهشهای موجود در این حوزه که ناظر به ارزش معرفت شناختی علم حضوری اند، متمایز ساخته است.
صفحات :
از صفحه 225 تا 246
مشخصات اثر
مارتین هایدگر: هستی و زمان
نویسنده:
چارلز گینیون؛ مترجم: محمود دریانورد
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب) , ترجمه اثر , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
تهران - ایران: کتاب زندگی روزانه,
چکیده :
هستی و زمان را می‌توان پاسخی به سلطه‌ی نظریه‌ی شناخت بر فلسفه‌ی مدرن دانست که از زمان دکارت شروع شد. هایدگر پرسش‌ها در باب شناخت را کنار گذاشت و مستقیماً به مطالعه‌ی هستی موجودات روی آورد… تبیین هستی در این کتاب در تضاد شدید با یکی از فرض‌های اصلی جریان غالب فلسفه‌ی غرب قرار می‌گیرد: این فرض که هستی را باید همچون چیزی اندیشید که پایدار و ‌تغییرناپذیر است. هایدگر معتقد است که هستی در زمان گشوده می‌شود؛ در واقع هستی خودِ زمان است… هستی و زمان با پرسشی آغاز می‌شود که به گوش ما بسیار غریب می‌آید: معنای هستی چیست؟ طرح هایدگر بازاندیشی پرسش هستی است؛ اما باید توجه داشت که پرسش وی درباره‌ی حس ما نسبت به واقعیت است و لذا تبیینی کامل از نحوه‌ی هستی انسان یا دازاین (نامی که هایدگر بر انسان می‌نهد) را لازم می‌آورد./ این کتاب بخشی از مجموعه‌ای‌ با عنوان «متون محوری فلسفه» است که بناست با توضیحاتی کوتاه و روشن، گرچه نه‌ ابتدایی، مهم‌ترین آثار تاریخ فلسفه را به خوانندگان معرفی و آن‌ها را برای مواجهه با خود این متون آماده و ترغیب کند.
مشخصات اثر
بررسی رابطۀ اختیار و تقدیر در هستی از منظر علامه طباطبایی
نویسنده:
محمدحسین مروی ،حوران اکبرزاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
باور به «اختیارمندی انسان از سویی؛ و حاکمیت قضا و قدر بر زندگی انسان از سوی دیگر» متعارض یا متناقض‌نما به‌نظر می‌رسد. لذا ظاهراً یا باید با حاکمیت ضرورت تقدیر، از قدرت اختیار آدمی چشم‌پوشی کنیم یا با در نظر گرفتن اراده برای انسان در عالم امکان، مخالف هرگونه ضرورتی در هستی شویم. برای رفع تعارض فوق، تبیین و تحلیل معنای تقدیر، ضرورت و قاعده‌مندی و ارتباط آن با بحث عالم امر و مسئلۀ علم حق‌تعالی نسبت به افعال و اختیاراتِ انسان از سویی؛ و معنای آزادی، اختیار و انتخاب آدمی نسبت به سعادت و شقاوت، و بررسی بحث طینت و سرشت انسان از سوی دیگر، ضروری به‌نظر می‌رسد و نقش اساسی در فهم و درک پرسش مذکور دارد. علامه طباطبایی با نگرش هستی‌شناسانه و انسان‌شناسانه‌اش، معتقد است که از یک منظر، آدمی در ظرف دنیا و عالم خلق، از روی اختیار مرتکب اعمالِ خیر یا شر شده و با حرکت جوهریِ نفس، هویت و شاکلۀ خویش را رقم می‌زند و از منظر دیگر، خداوند در عالم امر که عالم ثبات و فعلیت محض است، به علم ازلی (علم فرازمانی و سرمدی) از قضا و حکم زندگی سعادت‌آمیز یا شقاوت‌آمیز انسان‌ها آگاه بوده، اما در تقدیر عالم، انسان را مختار مقدر کرده است. این سخن، به‌ظاهر تناقض‌آمیزمی‌آید، اما تلاش نگارنده‌ در پژوهش حاضر بر آن است که با توجه به آثار علامۀ بزرگوار، این معضل را گشوده و تناقض ظاهری را رفع کند.
صفحات :
از صفحه 521 تا 542
مشخصات اثر
تأثیر مبانی هستی شناختی وحیانی در طراحی مدینه‌ی فاضله صدرائی
نویسنده:
حبیب الله نجفی ایواتلو
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
پژوهش حاضر بر آن است که با بررسی مبانی هستی شناسی ملاصدرا که مبتنی بر گزاره‌های وحیانی است، مدینة فاضله صدرایی را تبیین کند. در این مدینه که با تکیه بر تشکیک وجود و حرکت جوهری معتقد است که در نظام تکوین ماسوی الله به سوی تکامل در حرکت است. انسان نیز با نظام تشریع به سوی تکامل گام برمی‌دارد سعادت و تکامل او در صورتی است که در بستر مناسب که همان مدینة فاضله است قرار گیرد. ملاصدرا با نظام احسن که در عالم تکوین است معتقد است که معنا ندارد نظام تشریع دارای نظام احسن نباشد. نظام احسن در تشریع همان بستر مدینة فاضله است. این مدینه دارای سه رکن مردم، قانون، و حاکم است و حاکم نیز پیامبر است در مرحلة بعدی امام معصوم است حاکم مدینة فاضله بنا بر مبنای ملاصدرا در عصر غیبت، که ولایت سیاسی و حکم رانی الهی بر خلق قطع نمی‌گردد بر عهدة عارف ربانی و حکیم الهی است و فقیه واقعی و اصلی همان عارف ربانی و حکیم است.
صفحات :
از صفحه 163 تا 181
مشخصات اثر
تحلیل هستی شناختی و معرفت شناختی معقولات ثانیه فلسفی در حکمت متعالیه (با تأکید بر مفهوم وجود)
نویسنده:
محسن ایزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
مفاهیم فلسفی نه تنها در فلسفه، بلکه در سایر دانش­ها نیز دارای اهمیت زیادی بوده و قوام همه علوم وابسته به همین مفاهیم است. این مفاهیم، نه مانند معقولات اولی داده بلاواسطه حس هستند و نه مانند معقولات ثانیه منطقی ذهنی محض هستند؛ از همین رو فهم و تحلیل آنها در مکاتب مختلف با مشکل همراه بوده است. در بین معقولات، مفهوم «وجود» از جهات متعددی متمایز و مهم است. از طرفی در حکمت متعالیه وجود اصیل و ماهیت اعتباری است. بنابراین مفهوم وجود مصداق بالذات و مفاهیم ماهوی مصداق بالعرض دارند؛ از طرف دیگر ویژگی مشهور مفاهیم ماهوی این است که مصداق و مابازاء دارند و ویژگی شاخص معقولات ثانیه فلسفی این است که مابازاء ندارند. پس این سئوال قابل طرح است که مفهوم وجود معقول اول است یا معقول ثانی؟ این مقاله با روش تحلیلی – توصیفی و با هدف تحلیل معقولات ثانیه فلسفی، ملاک و معیار دقیق­تری برای تمییز معقولات اولی و ثانیه ارائه کرده است. بنابر اصالت وجود، حقیقت وجود، خارجی و واقعی اما مفهوم وجود که با فعالیت ذهنی ساخته می­شود معقول ثانی و حاکی از واقعیت خارجی است و سایر مفاهیم فلسفیِ ثبوتی، حاکی از انحاء و شئون واقعیات خارجی هستند.
صفحات :
از صفحه 229 تا 248
مشخصات اثر
تبیین معاد جسمانی بر اساس مبانی هستی شناختی حکمت متعالیه
نویسنده:
محمد نجاتی،مصطفی مجد،فاروق طولی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
ملاصدرا بخش مهمی از مبانی فلسفی خویش را صرف تمهید مقدمات اثبات معاد جسمانی می نماید. وی با تجزیه این مقوله به دو مساله عینیت بدن دنیوی و اخروی و همچنین وجود تعارضات گزاره های آن, به ارائه تبیین درخور در باب حشر جسمانی می پردازد. عمده مبانی صدرا در این مقوله به دو حوزه وجودی و معرفتی بازگشت می کند. وی در حوزه وجودی بر اساس لحاظ وحدت و فردیت خارجی موجودات, هویت اصالی هر موجود را حقیقت تشکیکی وجود می داند که اتصاف آن به ترکیب از ماده، صورت و یا جنس و فصل, محصول خلاقیت و انتزاع ذهن از فرایند اشتداد بوده است. از نظر وی فرایند مرگ نیز عینا گونه ای از اشتداد وجودی بوده و در نتیجه مستلزم انقلاب یا هرگونه تغییر و تحولی در هویت انسان نخواهد بود. صدرالمتالهین بر این اساس به دفع تعارضات حوزه وجودی می پردازد. در حوزه معرفتی نیز, وی با تمسک به مبنای خود در تجرد خیال و ادراکات خیالی به دفع تعارض احتمالی اجتماع فرایند مرگ و حشر جسمانی اهتمام می ورزد. درستی آزمایی این تبیین در معیار کلام حق نشان می دهد که رویکرد ملاصدرا در مقوله حشر جسمانی با تبیین قرآنی آن سازگار است.
صفحات :
از صفحه 135 تا 160
مشخصات اثر
مبانی هستی شناختی امام خمینی در رتبه بندی موجودات عالم ناسوت
نویسنده:
علی کریمیان صیقلانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
امام خمینی
چکیده :
امام خمینی ضمن نگاه انتقادی به هرم رتبه بندی موجودات در فلسفه‌ کلاسیک، معتقد است معیار برتری موجودات بر یکدیگر، میزان توسعه‌یافتگی علمی در کشف عوالم هستی است و نه تنها موجودات دیگر نیز در برخورداری از این صفت با نوع انسان مشترک هستند، بلکه چه بسا برخی موجودات عالم ناسوت، شعور و خرد توسعه‌یافته‌تری نسبت به برخی افراد انسان داشته و باید آن موجودات خاص را از برخی انسان‌ها برتر بدانیم. نتیجه‌ تبعی این دیدگاه، این است که ایشان قضیه‌ مشهور «[نوع] انسان مطلقا اشرف موجودات امکانی است» را محل تأمل می‌داند. پرسش اصلی این پژوهش این است که امام راحل بر اساس چه مبانی فکری، چنین نظری داده‌اند؟ به نظر می‌رسد اصلی‌ترین بن‌مایه فکری این ایده، مبنای وحدت و بساطت هستی، و نیز سریان صفات و کمالات وجودی در همه‌ موجودات عالم ناسوت و به ویژه، سریان علم به عوالم هستی به عنوان اصلی‌ترین معیار توسعه‌یافتگی موجودات امکانی است
صفحات :
از صفحه 31 تا 51
مشخصات اثر
مراتب نظام هستی از منظر امام خمينی (براساس تعليقات مصباح‌الانس)
نویسنده:
غلامرضا حسين‌پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
مفتاح‌الغيب نخستين اثري است كه رسماً در علم عرفان نظري توسط صدرالدين قونوي نگاشته شد و مصباح‌الانس‌ ‌اثر شمس‌الدين فناري نيز بعنوان شرحي تفصيلي بر اين كتاب، از آثاري است كه در استدلالي كردن مباحث عرفاني سهم بسزايي دارد. عارفاني چون امام خميني(ره) از جمله محققاني‌ هستند كه تعليقات آنها در تبيين و ايضاح مقاصد مصباح‌الانس، بسيار مفيد بوده است. اين جستار بدنبال تبيين مراتب نظام هستي از نظر امام خميني بر اساس تعليقات ايشان بر مصباح‌الانس‌ ‌است. مراتب وجود حق در قوس نزول، همان سلسله» وجودات در نظام هستي است كه شامل اعتبارات و تعينات وجود ـ ‌يعني مقامات ذات، احديت و واحديت‌ ـ ميشود. بعبارت ديگر، حق تعالي داراي تعيناتي است كه ابتدا در مقام ذات كه البته مقام بدون اسم و رسمي است، متجلي ميشود و سپس با تنزل، به مقام احديت و باز با تنزلي ديگر، به مقام واحديت ميرسد. اين مقام واحديت، مقام تفصيل اسماء و صفات حق است كه اعيان ثابته، صور و مظاهر اين اسماء و صفات هستند و بهمين ترتيب، اعيان خارجي يا امور واقع نيز مظاهر اعيان ثابته‌اند. ارزيابي، تحليل و نقد آراء امام خميني دربارة مراتب نظام هستي از اهداف اين پژوهش است.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 302