جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خواهی آمد روزی از راه دور چون مهی از پشت پرچین های نور قامت تو پرشکوه و با وقار در نیامت می درخشد ذوالفقار خواهی آمد مهر من از پشت ابر لیک هجران برده از من تاب و صبر خواهی آمد ای نگار نازنین ای ز زهرا یادگار آفرین این پایان نامه شامل 9 فصل است که به ترتیب چکیده ای از مطالب هر فصل آن را ذکر می کنیم. فصل اول: بشارت و اثبات وجود مهدی ( عج) می باشد که شامل بشارتها و نویدهایی از قرآن و احدیث درباره وجودمبارک آن حضرت است که در حدود 5 آیه از آیات قرآن کریم استفاده شده و به تفسیر اجمالی هر کدام از آیات با استفاده از تفاسیر نمونه و المیزان پرداخته است و همچنین از چند حدیث قدسی درباره وجود مبارک آن حضرت استفاده شده است در این فصل سعی بر این بوده که با ستفاده از این مطالب سؤالات و شبهاتی را که ممکن است در رد یا انکار آن حضرت وجود دارد به اندازه ای ناچیز رفع کنیم. با وجود تمام تلاشها و کوششهای حکومت عباسی نسبت به جلوگیری از تولد فرزندی که منجمان پیش بینی کرده بودند که خواهد آمد و بساط حکومت عباسی را بر خواهد چید، این مولود عزیز یعنی فرزند امام حسن عسکری به اذن و خواست خداوند در نیمه شعبان سال 255 ه در شهر سامراء به دنیا آمد و در این راستا حوادث و وقایع بسیاری پیش آمد. خبرهایی از برگزاری مراسم مختلف به میمنت و مبارکی تولد آن حضرت، ماجرایهایی که در روز سوم و هفتم بعد از میلاد آن حضرت رخ داد و خصوصیات و شمایل و سیرت و ویژگیهای مختلف که از سایر امامان به حضرت مهدی رسیده است همه و همه در فصل دوم شرح داده شده است. فصل سوم غیبت: پس از سپری شدن دوران طفولیت که در این دوران امام حسن عسکری فرزند خود را برای تثبیت و جانشینی بعد از خود گاه گاهی به یاران و دوستان خویش معرفی می کردند – حال زمان آن بوده که امام دوازدهم به خاطر اینکه می باید حفظ شود و ارد دوره ای به نام دوره غیبت شد. غیبت امام زمان به 2 دسته تقسیم می شود. یک غیبت صغری که 69 سال طول کشید و لین غیبت از زمان شهادت امام حسن عسکری تا سال 329 ه هنگام فوت آخرین نائب از نواب اربعه طول کشید. در این دوره شیعیان کمتر با امام ارتباط داشتند و مسائل و مشکلات خود را از طریق همین نواب اربعه که به نواب خاص نیز معروف بودند حل و فصل می کردند. و اما غیبت دوم که غیبت کبری نامیده می شود از روزهای آغازین سال 329 ه شروع شده و تاکنون و تا هر زمان که خداوند بخواهد و اراده کند و تا زمانی که مقدمات رهبری و ظهور ایشان فراهم شود ادامه خواهد داشت. و اما نیابت در این د وره بر عهده افرادی است که دارای شرایط و ضوابط خاص باشند، شرایط و ضوابطی که از طرف خود آن عزیز تعیین شده است و بدون شک این نیابت نیز از طرف خود حضرت تفویض می شود. از آنجایی که هر چیزی یک علت و دلیلی دارد غیبت امام زمان نیز بی حکمت و بی علت نیست و ما در این فصل به برخی از علل آن اشاره کرده ایم. فصل چهارم: اثبات طول عمر و علل آن یکی از مهمترین پرسشهایی که ممکن است به ذهن هر کسی خطور کند، شاید این باشد که از آنجایی که غیبت امام زمان ( عج) این همه طول کشیده است و ایشان زنده هستند وزندگی می کنند، چطوراین همه عمر برای یک نفر امکان دارد و امام زمان بیش ازیازده قرن عمر کرده است و آیا اصلا چنین چیزی امکان دارد یا نه؟ در پاسخ به این سؤال می توان گفت که طبق دلایل علمی و تاریخی و آزمایشات انجام شده چنین امری علاوه بر این اکه امکان دارد و هیچ وقت بعنوان یک امر غیرطبیعی مطرح نیست، بلکه به صورت نمونه هایی بسیار روشن به اثبات رسیده است. و ما در این فصل با آوردن دلایل علمی و عقلی و منطقی و شواهد و نمونه هایی از این عمرهای طولانی این امر را توضیح داده ایم. فصل پنجم: انتظار انتظار یعنی چشم به راه بودن، چشم انتظار چیزی یا کسی بودن، یعنی اینکه فرد منتظر همیشه و در همه حال به تعالیم الهی عمل کند از دستورات دین خدا اطاعت نماید و در این راه در مقابل مشکلات و سختی ها صبر کند تا با این کار به مطلوب خود دست یابد و بی شک در این را ه پرفراز و نشیب احتیاج به یک راهبر دارد تا او را یاری کند. در ان فصل انتظار از چند دیدگاه مورد بررسی قرار گرفته، انتظار فرج در قرآن، انتظار فرج از نظر روایات اسلامی که این دو نوع انتظار از زیرمجموعه های انتظار از نظر اسلام است و اما اقسام مختلف انتظار و آثار و ابعاد انتظار نیزمطالی هستند که در این فصل درباره آنهامطالبی بازگو شده است. فتوریسم یعنی اعتقاد به دوره آخرالزمان و انتظار ظهور منجی، عقیده ای که در کیشها و آئین آسمانی نظیر یهودیت، زردتشتی و مسیحیت و هندی وغیره آمده که در هر یک از اینها نجات دهنده و موعود به معانی ومصادیق گوناگون آمده است و همه این ادیان اعتقاد بهیک منجی دارند که سرانجام خواهد آمد و جهان را نجات خواهد داد. موعودی که آئین بودائی به آن اعتقاد دارند بودای پنجم است و این بشارتها و اشارتها و انتظارها و موعودها و تعبیرها همیشه متناسب با فرهنگ خود آن ادیان و اقوام آنها است مثلا سوشیانت پیروزگر و آواتا را نیز به ترتیب موعود آیین زردتشتی و هندو می باشد. اینها مطالبی است که آنها را درفصل ششم مورد بررسی قرار داده ایم. فصل هفتم: علائم ظهور در رابطه علائم ظهور آیات و روایاتی وجود دارد که انسان با تمسک جستن به این آیات می تواند به مطالب زیادی در این باره دست یابد. به طور کلی علائم و نشانه های ظهور به 3 دسته تقسیم شده: 1-علائم حتمی 2- علائم غیر حتمی که از علائم حتمی می توان به قیام سفیانی و خروج دجّال و غیره اشاره کرد و از علائم غیرحتمی می توان به ساختن شهر تهران – پیدا شدن زنان پوشیده برهنه اشاره کرد – و اما علائمی نیز علائم مخصوصه اند که مخصوص خود آن حضرت است مثل بیرون آ»دن شمشیر از غلا و ندا دادن آن. قابل ذکر است که نشانه هایی که در احادیث ما برای ظهور امام عصر آمده هیچکدام قطعی الوقوع نیستند یعنی ممکن است ظهور آن حضرت بدون واقع شدن هیچکداماز این علائم واقع شود و در واقع هر گاه تقدیر الهی باشد و خداوند حکم کند این رویداد مهم رخ داد. ما در مطالع این علائم باید به 2 نکته مهم توجه کنیم. یکی اینکه با پرداختن به غیبت، علائم ظهور و وظایف ما را در دوران غیبت به امام زمان تحت شعاع قرار ندهد و دیگر اینکه با سرگرم شدن به اینمسائل از تکالیفی که وظیفه ما است غافل نشویم. فصل هشتم: وظایف ما شیعیان در عصر غیبت از مهمترین بحثهایی که مطرح شده بحث وظایف است که ما علاوه بر شناخت این وظایف باید آنها را نیز به مرحله عمل بگذاریم. در این فصل ابتدا به وظایف کلی پرداخته از جمله اصلاح نفوس، عمل به قرآن و .. در دوره غیبت امام ( عج) مردم به اصناف و دسته های مختلف تقسیم می شوند که هر کدام وظایف خاصی دارند. دسته ای از مردم از خواصّند و دسته ای نیز از عوامند و دسته عوام به چند دسته تقسیم می شود یک دسته دائم الحضورند و یک دسته محرم اسرار و دسته ای نیز اهل و عیال هستند. اعمالی که در دوران انتظار می توان انجام داد یکی تقوای الهی، صبر و بردباری و تقویت متنظران واقعی و غیره می باشد که جدای از این وظایف، وظایف دیگری نیز بر عهده ما شیعیان قرار داده شده که با انجام هر یک از آنها گامی در جهت زمینه سازی ظهور آن حضرت فراهم می کنیم. فصل نهم: پاسخ به چند سؤال دربار ه حضرت مهدی ( عج) در این دوران غیبت طولانی که مردم از ملاقات آن حضرت محروم هستند به خاطر ندیدن امام همیشه شک و شبهه و سؤالات مختلفی در امور مختلف چون غیبت ایشان پیش می آید مثلا اینکه چرا امام باید غائب باشد، و یا اینکه چرا امام عمر طولانی دارند. برای آگاهی بیشتر و حل مسائل بر آن شدیم که به تعدادی از سؤالات در این مورد پاسخ دهیم و امیدواریم که حتی تا حد کمی هم که شده این امر مؤثر واقع شود و سوال کنندگان بتوانند جواب خود را دریافت کنند.

هدف پژوهش : جستجوی کیفیت فرشتگان در ادیان زرتشت و اسلام روش پژوهش : کتابخانه ای طرح پژوهش : استفاده از کتابها و متون موجود مربوط به موضوع در زبان های فارسی ، عربی و انگلیسی نتیجه کلی : موضوع فرشتگان که در ادیان قدیم و جدید به چشم می خورد، بیشتر در دین زرتشت مشهود است و به نظر نگارنده ادیان دیگر فرشتگان را از دین زرتشت اخذ کرده اند

قضاء همان علم به نسبت ضروری بین علت و معلول می باشد و « قدر» نیز عبارت است علم به نسبت امکانیه به سبب ناقص، یعنی علیت به حد ضروری و تمامیت نرسید. 1-اهداف علمی : سخن از قضا و قدر باعث بالا رفتن سطح معرفت نسبت به توحید افعالی، عدل الهی و قدرت باری تعالی می گردد و در نتیجه گامی در جهت افزایش سعادت و کمالات نفسانی و تکامل بعد عقلانی و معرفتی انسان است، که او را به سوی صحت عقیده و سلامت در عمل راهنمایی می کند. 2-اهداف عملی : از آنجا که انسان آگاهی می یابد به این که همه حوادث جهان براساس قضا و قدر و تدبیر حکیمانه الهی پدید می آید، در نتیجه تحمل سختی ها و دشواری های زندگی آسان می گردد و خود را نمی بازد و به خوشی ها و شادی های زندگی سرمیت و مغرور نمی شود و مبتلا به دلدادگی به لذات دنیا و غفلت از خدا نمی گردد، و سرانجام آمادگی لازم برای کسب ملکات فاضله ای چون صبر ، شکر، توکل ، رضا ، تسلیم و ... را پیدا می کند. دراین تحقیق، دیدگاه قرآن و تفاسیر و روایات در مورد قضا و قدر، مرحله بداء و اثبات اختیار تبیین گردیده است. همچنین پس از ابطال جبر و تفویض به اثبات اختیار از دیدگاه عقل و نقل پرداخته شده است. در فصل سوم از بخش اول قضا و قدر علمی و عینی، اقسام قضای الهی و فواید اعتقاد به قضا و قدر عنوان شده است. در بخش سوم در مورد این که آیا انسان قادر است سرنوشت خود را تغییر دهد مفصلا بحث شده، و در پایان مسئله استخاره و بعضی از شبهات پرداخته شده است. نوع منابعی که در این پایان نامه استفاده شده است عبارتند از : کتب تفسیری، کلامی، فلسفی، فرهنگی اصلاحات که بعضی از آن ها عربی و بعضی فارسی هستند. روش انجام تحقیق به این صورت است که در قسمت کلید واژه ها بحث قضا و قدر به حالت توصیفی مورد بررسی قرار گرفته و در بخش های دیگر از طریق کتب کلامی و فلسفی و تفسیری به روش تحلیلی این مبحث تبیین گردیده است. نتایج تحقیق : 1- اعتقاد به « قضاو قدر » ناشی از اعتقاد به اصل علیت عمومی در جهل است. 2-«قدر» تنها در مورد مادیات معنا پیدا می کند ، به خلاف « قضاء» که شامل مجردات نیز می شود. 3-مرحله « تقدیر» ، قبل از مرحله « قضاء» و دارای مراتب تدریجی است و شامل مقدمات بعید و متوسط و قریب می شود و با تغییر یعضی از اسباب و شرایط، تغییر می یابد ولی مرحله « قضاء» دفعی و مربوط به فراهم شدن همه اسباب و شرایط و نیز حتمی و غیر قابل تغییر است. 4-«قضاء» هیچ وقت تغییر نمی کند، برخلاف«قدر » ، همانطور که نسبت « قضاء» به لوح محفوظ و « قدر» به لوح و اثبات، اقتضای این مطلی را می کند.

از آنجایی که می دانیم پیشینه ی تاریخی انتظار حتی از اسلام نیز فراتر می رود انبیاء و سفیران الهی جملگی برای معرفی او قد برافراشته اند از این رو بشریت همیشه تاریخ در انتظار مهدی « عجل الله تعالی فرجه الشریف» بوده است. عقیده به مهدی موعود « عجل الله تعالی فرجه الشریف» تنها به مسلمانان اختصاص ندارد بلکه تمام ادیان و مذاهب آسمانی در این عقیده شرکت دارند. پیروان همه ادیان عقیده دارند که در یک عصر تاریک و بحرانی جهان، که فساد و بیدادگری و بی دینی همه جا را فرا می گیرد یک نجات دهنده بزرگ ظهور می کند و با بیدادگری و طغیان مبارزه کرده و جهان و جهانیان را از بدبختی، فساد و تباهی نجات می دهد. همان طور که می دانیم هم اکنون منجی عالم بشریت از نظرها غایب است و مسئله غیبت امام زمان « عجل الله تعالی فرجه الشریف» را می توان از رازهای غیبی خداوند دانست که آگاهی بر حقیقت و اسرار آن فراتر از توان و ظرفیت فکری بشری است ولی با استناد به براهین عقلی و نقلی می دانیم که همه افعال الهی مشتمل بر حکمت ها و مصالحی است که تضمین کننده سعادت بشری می باشد. آری دراین دوران که رهبر و مقتدایمان از نظرها غایب است باید که منتظرش بود و برای ظهورش لحظه شماری نمود. ضرورت انتظار بر هیچ فردی پوشیده نیست فلسفه انتظار در حقیقت امید به آینده روشن می باشد. آروز و امید عنصر اصلی حیات و پدید آورنده تاریخ است و بدون سرمایه امید اثری از حیات و تحرک وجود نخواهد داشت افراد مأیوس و ناامید قبل از مرگ مرده اند آنچه قبل از مرگ انسان را می کشد یأس و ناامیدی است. انتظار تنها به زبان نیست بلکه منتظر واقعی باید با اعمال خویش نشان دهد که منتظر است و به امید روزی تلاش می کند که عدل الهی در سراسر گیتی برقرار شود و بی عدالتی و بیدادگری برای همیشه از صحنه ی گیتی محو شود. وظایف مردم در دوران غیبت به دو دسته تقسیم می شود: دسته اول وظایف فردی می باشد، که در این دسته افراد به تنهایی وظیفه دارند با اعمال و رفتار خویش موجبات فرج آقا امام زمان « عجل الله تعالی فرجه الشریف» را فراهم سازند . فرد در اینجا وظیفه دارد با تقوی و تزکیه نفس و تحمل مشکلات و دشواری ها و پایداری در برابر فریب و نیرنگ ها و دعا برای فرج، خود را برای ظهور آماده نماید. وظایف دسته دوم وظایف اجتماعی می باشد، وظایف اجتماعی وظایفی است که افراد اجتماع باید انجام دهند و تلاش نمایند تا جامعه را برای ظهور عدالتخواه واقعی آماده سازند.

انسان همواره در درون خود پرسش گر این سؤال است که من کیستم؟ و از کجا آمده ام؟ بی تردید یکی از دغدغه های انسان در طول تاریخ اندیشه او حقیقت، مراتب وجودی وی، چگونگی خلقت او می باشد و از سویی انسان امروز گرچه در علوم مختلف گام های بلندی برداشته است ولی متأسفانه در توجه به حقیقت خود نه تنها موفق نبوده بلکه بسیاری از دارایی های خود را از دست داده و از سوی دیگر جهان مدرن با مشکلاتی که پیش روی گذاشته بستر مناسبی برای غفلت انسان از خویشتن حقیقی خویش را فراهم ساخته است. پژوهش حاضر، تلاش مجدد برای پاسخ گویی به سؤال مذبور است که با وجود قدمتی به تاریخ انسان اندیشمند حضوری تازه و تولدی نو با پیدایش نسل های جدید بشر می یابد. هدف اساسی در انجام این تحقیق، ارائه جواب های مناسب برای سؤال ها از منبع فیاض عقل و نقل بود. ما در بررسی های عقلی به نظر فلاسفه، متکلمان و عرفا مراجعه کرده و در بررسی های نقلی به کتاب وحی و روایات معصومین ( ع) استناد شده است. این تحقیق دارای : کلیات: که شامل: مقدمه و ضرورت و اهمیت موضوع تحقیق و تعریف واژه های کلیدی و پیشینه تحقیق است. فصل اول: خردورزی، عوامل و موانع، انگیزه های سؤال از فلسفه خلقت و این که در چه مواقعی برای انسان سؤال از فلسفه خلقت مطرح می شود، بیان می کند. فصل دوم: حقیقت انسان و آفرینش، وجود و استقلال روح و تفاوت های جسم و روح و دلایلی بر وجود روح و روح مجرد و روح افلاطونی در فلسفه ملاصدرا بررسی و بیان شده است. فصل سوم: هدف مندی در افعال خداوند را بررس کرده و غایت داری در هستی و هدف داری از دیدگاه قرآن و حکما بیان شده است. و در فصل چهارم: فلسفه آفرینش را بررسی کرده و فلسفه پوچی و علل گرایش به آن و راز آفرینش از دیدگاه عرفان فلسفه و کلام و فلسفه و هدف و جهان از دیدگاه قرآن بیان شده است.

کانت در جواب به هیوم سعی کرده است رابطه ترکیبی علت و معلول را در مفهوم ابژه نشان دهد واز این طریق اعتبار عینی رابطه علی را به اثبات برساند. کانت پس از آن که می پذیرد نمی تواندکلیت و ضرورت رابطه علی را در ابژه تجربی (عین خارجی) به اثبات برساند، به مفهوم ابژه استعلائی منتقل می شود. ابژه استعلائی مفهومی است پیشین که کلیت و ضرورت آن بر احکام فاهمه استوار است. نگارنده این تحقیق را بر اساس تفکیک بین دو معنای ابژه به پیش برده است:ابژه تجربی که متکفل ماده شناخت و واقعیت عینی است و ابژه استعلائی که متکفل صورت شناخت و اعتبار عینی است. تفکیک دقیق بین این دو معنای ابژه و به تبع آن تعیین سهم ماده شناخت و صورت آن اکثر شارحان کانت را دچار سردرگمی کرده است. خود کانت در این جهت بسیار مقصر است، زیرا هر جا اصطلاح عینی را به کار برده معلوم نکرده است که آیا مراد او ازعینیت واقعیت عینی است یا اعتبار عینی. نگارنده سعی کرده است تا آن جا که به علیت و توالی عینی مربوط می شود این ابهام را بزداید. اگرچه کانت در تحلیل مفاهیم، استنتاج استعلائی وشاکله سازی تلاش زیادی کرده است، اما به نظر نگارنده بیان کانت هنوز نمی تواند رابطه مفاهیم پیشین از جمله علیت را با واقعیات عینی (پدیدارها به بیان کانت) به خوبی توجیه کند. نظریه معقولات ثانیه فلسفی در فلسفه اسلامی بهترین رهیافت برای حل این مسأله است؛ بیان کانت را بااین رهیافت می توان تکمیل نمود. کانت هم در شاکله سازی و هم در تحلیل اصول برای مفهوم زمان نقش حیاتی قائل است. او تحت تأثیر این رهیافت مفهوم زمان را در تعریف علیت (توالی زمانمند) اخذ کرده و در مقام اثبات علیت از آن بهره برده است. ربط علیت به مفهوم زمان از اساس خطا است. نگارنده نشان داده است که چگونه اشتباهات کانت از این رهیافت ناشی شده است.کانت تحت تأثیر این رهیافت اولا بی جهت بحث علیت را به علل ناقصه محدود و ثانیا عقل محض را در تعارض سوم و چهارم جدل به تعارض دچار کرده است.

فلسفه غیبت امام مهدی ( عج) : غیبت امام مهدی ( عج) ، علل بسیاری دارد که مهمترین آنها را در این تحقیق مطرح نمودم از جمله امتحان الهی ، به گردن نداشتن بیعت ، آمادگی جهانی برای ظهور ، ... . اهداف تحقیق : به سهم خودم ، مشعلی از امید در دلهای شیعیان فروزان نگه دارم و از پدیدار شدن ابرهای سیاه ناامیدی جلوگیری نمایم و شعله های اشتیاق خود و دیگر منتظران را فروزانتر سازم . تحقیق را در سه بخش ارائه نموده ام : بخش اول : ضرورت وجود حجت ، فصل اول : واسطه فیض الهی به مردم ، فصل دوم : وجود امام ( ع) لطف است ، فصل سوم : وجود امام ( ع) نعمت بزرگی است ، فصل چهارم : ضرورت وجود حجت در هر عصر و زمان ، فصل پنجم : حاکمیت بخشیدن به اسلام . بخش دوم : فلسفه غیبت امام مهدی ( عج) : فصل اول : امتحان الهی ، فصل دوم : به گردن نداشتن بیعت ، فصل سوم : حفظ وجود مقدس حضرت ( عج) از شر دشمنان ، فصل چهارم : خورشید پشت ابر ، فصل پنجم : آمادگی جهانی برای ظهور . بخش سوم : دلیل عمر وغیبت طولانی حضرت مهدی ( عج) چیست ؟ فصل اول : دلیل طول عمر حضرت مهدی ( عج) چیست ؟ ، فصل دوم : دلیل غیبت طولانی حضرت مهدی ( عج) چیست ؟ منابعی که در تحقیق استفاده نموده ام : قرآن کریم ، بحارالانوار : علی دوانی ، جلد 13 ، مهدی منتظر ( عج) : حاج شیخ جواد خراسانی ، تاریخ عصر غیبت : سید محمد صدر ، نجم الثاقب : حاج میرزا حسین طبرسی نوری ( ره) ، مهدی موعود ( عج) : علامه محمد باقر مجلسی ، فرهنگ معین : دکتر محمد معین ، تفسیر نمونه : ناصر مکارم شیرازی ، جلد 1 ، کتاب غیبت : شیخ جلیل محمد بن ابراهیم نعمانی وسایر منابعی که در تحقیق به کار برده ام . روش تحقیق : تحقیق را به صورت کتابخانه ای و مصاحبه ای ارائه نموده ام . پیشینه موضوع : اساسا پیشینه موضوع مهدویت ، از زمان پیامبر ( ص) شروع می شود . چنانکه در حدیث جابر ، پیامبر ( ص) دوازده امام ( ع) را نام می برد ودوازدهمین آنها را مورد اشاره خاص قرار می دهد . بعد از پیامبر ( ص) ائمه ( علیهم السلام ) ، یکی پس از دیگری درباره حضرت مهدی ( عج) وخصوصیات وشرایط وعلائم ظهور وفلسفه غیبت او سخن گفته اندو صدها کتاب بعد از غیبت صغری درباره آن حضرت و فلسفه غیبت او نوشته شده است . از قبیل : غیبت نعمانی وجلد سیزدهم بحارالانوار . اکنون نیز در این باره افرادی تحقیق نموده اند . نتیجه : بنابر آنچه در تحقیق گفته شده است ، وجود امام ( ع) که هادی بشر است، لازم و ضروری است . برای غیبت حضرت مهدی ( عج) ، علل بسیاری وجود دارد که در این تحقیق مهمترین آنها را بیان نموده ام از جمله : امتحان الهی ، حفظ وجود مقدس حضرت از شر دشمنان و ... علت عمر طولانی حضرت مهدی ( عج) معجزه الهی است وغیبت طولانی وی نیز به خاطر فراهم نبودن شرایط برای ظهور است . واژگان کلیدی : فلسفه در لغت : حکمت و در اصطلاح : علم به حقایق موجودات به اندازه توانایی بشر . غیبت در لغت : غاب عنه غیبا : ناپدید شد از او . و در اصطلاح : ناپدید شدن ، نزد شیعه . پنهان بودن امام دوازدهم ( عج) از انظار . امام در لغت : پیشوا و در اصطلاح شیعه : جانشینان پیامبر ( ص) که اولین آنها امام علی ( ع) و آخرین آنها ، حضرت بقیه الله است . مهدی در لغت : هدایت شده و در اصطلاح شیعه : معروفترین لقب وعنوان حضرت بقیه الله حجه ابن الحسن ( عج) می باشد .

حضرت مهدی ( عجل الله تعالی فرجه) در سال 255 هجری در سامرا دیده به جهان گشودند. در سنین کودکی والدین خویش را از دست دادند و در حالیکه پنج سال از عمر مبارکشان می گذشت. مسئولیت سنگین امامت را عهده دار گشتند. شرایط نامساعد اجتماعی اقتضا می کرد که آن حضرت دور از چشم مردم، حتی شیعیان به حیات خود ادامه دهند. لذا همزمان با امامت، غیبت کوتاه مدت ایشان آغاز گشت. در این دوران امام فقط با چند تن از یاران خاص و مورد اعتماد خود که بعدها، نواب خاص نامیده شدند، ارتباط داشتند و به وسیله آنها با شیعیان در ارتباط بودند. تا اینکه در سال 329 غیبت دراز مدت آغاز گشت و ارتباط امام در ظاهر به طور کلی با شیعیان قطع گردید. از آن تاریخ تاکنون صدها سال می گذرد و مردم همانگونه که از خورشید پس ابر بهره مند می شوند از وجود پربرکت امام در پشت پرده غیبت بهره می جویند و به خاطر همین فواید بی شماری که وجود امام غایب در بین مردم دارد، است که آن حضرت سالها قبل از اینکه جهان پذیرای حکومت عادلانه شان، باشد متولد شدند و تا زمانیکه جهان آمادگی های لازم را پیدا نکند این غیبت به طول خواهد انجامید. بخش اول این تحقیق به شناخت مختصری از زندگی حضرت مهدی می پردازد و در بخش بعدی فلسفة غیبت صغری مورد بررسی قرار می گیرد، در نهایت به مسائلی پیرامون غیبت کبری و فلسفه این غیبت دراز مدت پرداخته می شود.

بررسی ماهیت، اقسام، ویژگی ها و کیفیت نزول وحی در ادیان ابراهیمی و بیان اشتراکات و اختلافات آنها می باشد. در این تحقیق ماهیت و اقسام وحی در دین اسلام، یهودیت و مسیحیت به صورت جداگانه مطرح شده و سپس ویژگی های وحی در این سه دین با یکدیگر مقایسه گردیده است. نگارنده به وحی زبانی، وحی نوشتاری، وحی شفاهی (غیر نوشتاری) الهام و سایر معانی وحی اشاره کرده و با نگاهی تطبیقی سعی در ریشه یابی اختلاف نظرها و اشتراک نظرهای اندیشمندان مسلمان، مسیحی و یهودی در این زمینه دارد. چگونگی دریافت وحی توسط شخص پیامبر(ص) معرفی تلمود به عنوان وحی شفاهی، بررسی جایگاه حضرت عیسی و وحی بودن آن حضرت و بررسی کیفیت نزول وحی توسط فرشتگان از دیگر مباحث این رساله است.

یکی از مسائل بسیار مهم در معرفت شناسی، این است که آیا علوم بشری باید مبادی و زیربناهایی داشته باشند یا چنین چیزی ضرورت *. موضع فیلسوفان و حکیمان مسلمان این است که تمام علوم بشری بر برخی مبادی مبتنی هستند که این نگرش، امروزه تحت عنوان « Foundationalism » مطرح است; گرچه موضع فیلسوفان مسلمان، یکی از تقریرهای فاندیشنالیسم است. در این رساله که در پنج فصل تنظیم شده، موضع فیلسوفان مسلمان در این امرِ مهم، تبیین، و اشکالات مطرح شده درباره آن پاسخ داده شده است.در فصل اوّل، به فراوانی علوم، ملاک و تمایز آن ها پرداخته شده که افزون بر قول مشهور در باب ملاک تمایز علوم، دو قول دیگر ارزیابی شده; سپس اجزای یک علم مورد بررسی قرار گرفته است تا جایگاه مبادی علوم روشن شود. در فصل دوم، بحث تفصیلی از مبادی و اقسام آن ها ارائه، و به تفاوت میان اصول متعارفه و اصول موضوعه اشاره شده است و وجه نیاز به مبادی از دیدگاه فیلسوفان مسلمان را توضیح داده ایم. در فصل سوم، بحث بدیهیات بررسی شده; چرا که مبادی علوم بدیهیاند و تا به مبادی بدیهی منتهی نشویم، واقع نمایی قطعی علوم روشن نمیشود. در این فصل، ملاک بداهت در تصوّرات و تصدیقات مطرح شده; سپس اقسام بدیهیات در تصدیق مورد بررسی قرار گرفته است و در آخر فصل نیز پنج مورد از مبادی عام اندیشه را بیان کرده ایم که یکی از آن ها اصل عدم تناقض است. در فصل چهارم، کیفیت استفاده از بدیهیات در علوم نظری مورد بحث قرار گرفته و نظر ابن سینا و ملاّصدرا در این امر نقل شده است. در آخر این فصل هم نمونه ای از ابتنای نظریات بر بدیهیات با استفاده از سخنان گذشتگان ارائه شده است. در فصل پنجم، به چند مسأله پرداخته ایم: أ. حیطه شمول ابتنای نظریات بر بدیهیات: آیا این ابتنای فقط در علوم عقلی مطرح است یا در علوم تجربی و نقلی هم مطرح می شود؟ ب. بررسی قضایای محسوسه و مجرّبه و ارتباط آن ها با مبناگرایی; ج. آیا مبناگرایی، وصف واقعیت است یا یک سفارش است. در این جا به تفکیک ارزش از واقعیت، اشاره ای گذرا شده است; د. اختلاف مردم در ادراک بدیهیات مسأله آخر این فصل است که هم نظر ملاّصدرا در این زمینه ارائه شده و هم به نظریه ای که امروزه تحت عنوان "جامعه شناسی معرفت" معروف شده، پرداخته ایم.