جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

براساس آنچه در آیات و روایات اسلامی آمده است حجاب از ضروریات دین مبین اسلام است که ریشه در فطرت آدمی دارد زیرا که تاریخ نشان می دهد که پوشش و حجاب نزد تمام اقوام تاریخی و ادیان الهی و غیر الهی در کشورهای غربی و آسیایی و آفریقایی با توجه به آداب و رسوم آن ها وجود داشته است. با توجه به اینکه حجاب از فطرت آدمی نشأت می گیرد، اما عده ای از این امر سرباز می زنند و برخلاف آن رفتار می کنند که این خود علل و عواملی داشته و پیامد های ناگواری به دنبال دارد. رساله حاضر به نام حجاب در گذر تاریخ و اندیشه اسلامی می باشد که تلاش شده است در این مجموعه به تاریخچه حجاب و آثار حجاب و پیامدهای بی حجابی پرداخته شود. هدف از این پژوهش بررسی علل و عوامل بی حجابی و همچنین ارائه یک حجاب برتر است و اینکه بدرستی حجاب واقعی چه حجابی است؟ و کیفیت حجاب چگونه است؟ این رساله در چهار بخش تدوین شده است که در بخش اول در مورد واژه و ماهیت و علل پیدایش حجاب و اشکال ها و شبهاتی که در این زمینه است بیان شده است در بخش دوم حجاب در ادیان مختلف و اقوام گوناگون از جمله حجاب در دین یهود، حجاب در دین مسیحیت و حجاب در دین زرتشت که متوجه می شویم حجاب در این ادیان بسیار مشکل تر از دین اسلام است و سختگیریهای زیادی در این باب شده است همچنین حجاب در اقوامی مانند قوم ماد، قوم پارس، هخامنشی و ... که هر کدام نوعی پوشش و عقاید خاص خود را داند، همچنین حجاب اهل بیت و فتواهایی که در این و حدود پوشش اشاره شده است پرداخته شده. و در بخش آخر به آثار پوشش پرداخته و در صورت عدم پوشش به آثار بی حجابی و بد حجابی اشاره شده است، بطوریکه آثار حجاب را از قبیل مصونیت زن، بالا رفتن روند چرخه اقتصادی ، سلامت خانواده و جامعه، مبارزه با نفس، جواز حضور در اجتماع و ... و پیامدهای بی حجابی از قبیل پیامدهای فرهنگی و عقیدتی ، پیامدهای اجتماعی، ابتذال و انحطاط زن، از هم پاشیدن روابط خانوادگی دگرگونی ارزش ها و ... است. و در انتهای این رساله به تحلیل و نتیجه گیری از مطالب پرداخته و راه حل هایی هم برای این مهم ارائه شده است. به امید آنکه با بکارگیری این ارزش ها گامی صحیح در جهت ترویج حجاب شد.

موضوع تحقیق در مورد ترسیم سیمای حضرت مریم ( س) با توجه به آیات قرآن و نوشته های اناجیل است. این تحقیق در پنج فصل تدوین شده که در واقع، در هر فصل به گونه ای در مورد سیمای حضرت مریم ( س) مطلب گفته شده است. در فصل اول، در مورد زادگاه آن بانو و خاندان بزرگ ایشان مطالبی بیان شده است. و نگاهی گذرا دارد به شرایط اجتماعی زادگاه وی و زندگی پدر بزرگوار ایشان. در فصل دوم، به سرگذشت حضرت مریم ( س) و این که چگونه و با چه نذری ولادت یافت، چه کسی سرپرستش شد، چگونه بدون شوهر دارای فرزند شد و این که چرا از موطن خود هجرت نمود و چگونه و در کجا رحلت نمود؟ سخن گفته شده است. در فصل سوم، سخن از ابعاد شخصیتی حضرت مریم ( س) شده و در مورد صفات و ویژگی های ایشان مطالبی گفته شده است. همچنین به مقایسه ی بین حضرت فاطمه ( س) و حضرت مریم ( س) پرداختیم. فصل چهارم نیز به بررسی کوتاهی در انجیل و شخصیت حضرت مریم ( س) در اناجیل اربعه پرداخته شده است. در فصل پنجم، به برررسی دو شبهه که یکی، بزرگترین انحراف مسیحیت و دیگری مسأله بکرزایی مریم ( س) می باشد، پرداخته شده است. در پی دست یافتن به مطالب تحقیق، بسیار تلاش شد تا حد امکان از مطالبی صحیح از منابع دست اول در زمینه های مورد نظر استفاده گردد، و چون این تحقیق قرآنی است، بیشتر لازم بود از قرآن و کتب تفسیری استفاده شود. همچنین از منابع تحقیق دیگری هم در این زمینه استفاده شده است اگرچه کتاب ها و تحقیقات زیادی در این زمینه به دست نیاورم. از نتایج به دست آمده اینکه؛ پرهیزکاری و عبادت از عوامل فرود روزی است؛ رشد معنوی و تعالی انسان، در پرتو نظارت مستمر و همه جانبه ی مربی است؛ زن می تواند به مقام انبیاء الهی دست یابد|؛ گاهی مقام دختر در برکت عمر و پاکدامین می تواند به جایی برسد که هرگز پسر کار او را نمی تواند بکند. واژگان کلیدی: قرآن – مریم – انجیل – عفت.

تحقیق حاضر به بررسی مسئله ی خاتمیّت پیامبر اسلام ( ص) با عنوان « خاتمیّت و پی آمدهای آن» می پردازد. خاتم به معنی ختم کننده و پایان دهنده است و ختم نبوّت عبارت است از این که پس از رسول اکرم(ص) تا روز قیامت پیامبری نخواهد آمد و شریعتش اسلام تا روز قیامت باقی است و نسخ نمی گردد. امّا هرکس بعد از پیامبر اسلام ( ص) ادّعای نبوّت کند، دروغگو می باشد و ا ضروریّات دین اسلام است که حضرت محمّد مصطفی ( ص) به عنوان خاتم النّبیین پذیرفته شود. تصوّر این که انسان با عقل خود می تواند برنامه ی زندگی اش را تدوین کند و نیاز به پیامبر و وحی ندارد، با خاتمیّت منافات دارد. در تورات و انجیل هم به ظهور پیامبر اکرم ( ص) و هم چنین به خاتمیّت ایشان اشاره شده است. مسئله ی ختم نبوّت در آیات و روایات مورد تأکید قرار گرفته و به آن بارها اشاره شده است؛ امّا دلایل غیر نقلی ختم نبوّت را می توان در راز تجدید نبوّت ها، جهانی و جاودانی بودن اسلام، سیر تکاملی بشر و هم چنین کامل بودن شریعت اسلام نسبت به شرایع دیگر جستجو کرد؛ امّا مهمّ ترین ویژگی شریعت اسلام نسبت به سایر شرایع، پاسخگویی آن به مسائل متحوّل بشری و هم چنین دارا بودن قوانین ثابت و متغیّر است. خاتمیّت آثاری هم چون امامت و رهبری، اجتهاد و اهمیّت جایگاه عقل و ایجاد حکومت اسلامی برای اجرای احکام اسلام، به دنبال دارد. آثار بیان شده، این مطلب را تأکید می کنند که از ارکان ختم نبوّت، رشد عقلانی بشر است و به همین علّت او می تواند در نبود پیامبر و وحی به استنباط احکام از قواعد کلّی الهی بپردازد و به درجه ی اجتهاد نائل گردد و رهبری جامعه ی مسلمین را پس از پیامبر ( ص) و در عصر غیبت امام به عهده بگیرد. امّا مهم ترین هدف از نگاشتن این تحقیق، اثبات خاتمیّت به وسیله ی دلایل متقن و محکم می باشد که نتیجه ی آن درک صحیح از حقیقت مسئله ی ختم نبوّت و دست یابی به معارفی جدید در اثبات خاتمیّت و هم چنین ارتباط ختم نبوّت با اجتهاد و عقل است. منابع معتبری که در این تحقیق از آنها استفاده شده است در چهار گروه کلامی، روایی، تفسیر و هم چنین لغوی قابل تقسیم می باشد. روش این تحقیق براساس هدف، بنیادی و به اعتبار موضوع، دینی و به اعتبار روش جمع آوری اطّلاعات، کتابخانه ای و به لحاظ ماهیّت، تحلیلی و استدلالی می باشد. واژگان کلیدی خاتم، نبی، رسول، دین، شریعت، امام، اجتهاد.

موضوع این پژوهش رفتار شناسی مردم کوفه از آغاز تا پایان حکومت امام علی ( علیه السلام) می باشد. در حقیقیت مهم ترین هدف این مجموعه آشنا شدن با جامعه عصر امام علی ( علیه السلام) و بررسی علل قدر نشناسی مردم کوفه نسبت به ایشان ، همچنین جلوگیری از مسائلی که سبب گسترش خط مشی آن ها در سطح جامعه می شود، بوده است. از این رو پژوهش حاضر مشتمل بر چهار بخش می باشد. در بخش اول به جریان جنگ های ردّه که از زمان ابوبکر آغاز شده و در زمان عمر منجر به بنای کوفه در ضمن فتح عراق شد، همچنین به بافت قبیله ای کوفه و افراد و قبایل تشکیل دهنده آن پرداخته شده است. از آن جا که بدعت ها و روش و رفتار خلفای دوم و سوم با مردم جامعه اسلامی بخصوص مردم کوفه آثاری از جمله پدیدار شدن دوباره رسوم قبیله ای ، رکود فکری و عدم تربیت دینی را از خود به جای گذاشت که در شکل گیری رفتاری مردم کوفه نقش بسزایی داشته است، در بخش دوم در مورد سیره عمر و عثمان و آن چه در طی سال ها حکومت بر مردم انجام دادند، مطالبی بیان شده است. در بخش سوم نیز مشکلات به جا مانده از زمان حکومت عمر و عثمان از جمله انحرافات دینی، به فراموشی سپردن امام توسط دستگاه خلافت، تعارض های نژادی و ... در میان مردم کوفه و نحوه برخورد امام با مردم بخصوص کوفیان را بیان کرده ایم. بخش چهارم نیز مربوط به شورش جمل و جنگ صفین و رفتاری که مردم کوفه در طی این جنگ ها و در طول خلافت امام علی ( علیه السلام) در کوفه از خود نشان دادند و همچنین یافتن دلایل نافرمانی و وجود اختلاف و عدم توجه به برنامه های اصلاحی امام با توجه به سخنان ایشان در نهج البلاغه می باشد. در تدوین این تحقیق در زمینه موضوع مورد بحث، چهار دسته کتاب مورد استفاده قرار گرفته است. دسته اول کتاب های تاریخی عمومی مانند تاریخ طبری تألیف محمد بن جریر طبری، تاریخ یعقوبی تألیف ابن واضح یعقوبی و اخبار الطوال از ابن قتیبه دینوری و ... که در ضمن بیان وقایع تاریخ زمان خلفا در مورد کوفه مطالبی در مورد چگونگی بنای آن در زمان عمر و برخی اتفاقات آن در زمان عمر و عثمان و امام علی ( علیه السلام) بدون تحلیل بیان کرده اند. دسته دوم کتاب هایی مانند الفتوح تألیف ابن اعثم کوفی ، وقعه صفین تألیف نصر بن مزاحم منقری، الجمل تألیف شیخ مفید، الغارات تألیف ثقفی و... که در زمینه فتوحات صدر اسلام و جنگ هایی که در زمان خلافت امام در کوفه صورت گرفت، نوشته شده اند. دسته سوم کتاب های معاصر مانند دانش نامه امیرالمومنین ( علیه السلام) و سیاست نامه امام علی ( علیه السلام) تألیف محمدی ری شهری و تاریخ خلفا تألیف رسول جعفریان که در مورد حکومت امام علی ( علیه السلام) و سیاست ایشان و مشکلات فرا روی امام مطالبی بیان کرده اند و بررسی دلایل رفتار مردم کوفه در زمان امام علی ( علیه السلام) نیز در آن ها صورت گرفته است. دسته چهارم کتاب های اختصاصی در زمینه کوفه و پیدایش تحولات اقتصادی، سیاسی آن می باشد مانند « الکوفه و اهلها فی صدر الاسلام» تألیف صالح احمد العلی، « تاریخ کوفه» تألیف براقی نجفی، « خطط الکوفه و شرح خریططها» تألیف لویس ماسینیون که بیشتر به بافت قبیله ای کوفه در زمان های مختلف و همچنین ساخت و ساز آن پرداخته و مقاله « ریشه شناسی جریان های سیاسی کوفه» که توسط مارتین هیندز نوشته شده، گروه های مخالف و حامی امام علی ( علیه السلام) را به خوبی معرفی کرده است و « کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی» تألیف محمد حسین رجبی که به تحولات کوفه در محدوده زمانی وسیعی از صدر اسلام تا ظهور امام زمان ( عجل الله تعالی فرجه الشریف) پرداخته اند. فرضیه هایی که در این پژوهش به اثبات رسیده است عبارتنداز: رفاه زدگی پس از محرومیت شدید اقتصادی در بین اعراب، سیاست های قریشی گری و انزوای انصار تحت تأثیر شیوه حکومتی عمر و عثمان و درونی نشدن دین در بین گروههایی از قبایل عرب در عصر خلفای قبل از امام علی(علیه السلام)،سبب پراکندگی کوفیان و حمایت نکردن آن ها از امام علی(علیه السلام) شد. روش : این تحقیق به اعتبار روش جمع آوری اطلاعات کتاب خانه ای و به اعتبار ماهیت و روش، تاریخی توصیفی بوده و در بعضی قسمت ها تحلیل صورت گرفته است. از نتایج به دست آمده در این تحقیق این است که : کسانی که نمی توانستند عدالت امام را تاب بیاورند و آرزوی خلافت و حکومت را در سر می پروراندند، بر ضد امام شورش های پیاپی به راه انداختند و از طریق سوء استفاده و فریب برخی افراد جاهل و مقدس نما چون خوارج با وسوسه های شیطانی خود در تفرقه افکنی و تضعیف روحیه مردم کوفه تلاش نمودند. کوفیان نیز در نتیجه عادت کردن به روش خلفای پیشین همچنین توجه به سنت های قبیله ای به جای توجه به روش امام علی(علیه السلام) و تقوای الهی ، به بهانه های مختلف از زیر بار جهاد در لحظه های سرنوشت ساز شانه خالی کردند تا سرانجام گرفتار فتنه های بنی امیه گردیدند. کلیدواژه ها: کوفه، صفین، نهروان، جمل ، قراء، خوارج.

پژوهش حاضر در بر گیرنده ی شمه ای از فضائل و ویژگی های حضرت علی اکبر علیه السلام است که سعی شده مختصری از شخصیت آن جناب، مورد بررسی قرار گیرد. بدون تردید، امام شناسی و ولایت پذیری محض، صفات برجسته ای بود که در وجود مبارک علی اکبر علیه السلام تجلّی یافت و سر منشأ خصلت های بی نظیر دیگر در او شد. که تبیین این صفات متعالی و پسندیده، جهت ارائه ی الگویی مناسب و کامل به نسل جوان می تواند مفید واقع گردد. روش جمع آوری اطلاعات در این زمینه، از طریق مطالعه ی منابع و متون بوده و به لحاظ نوع، پژوهشی اسناد و مدارکی می باشد. و فرضیه ی این نوشتار را نیز می توان این گونه بازگو کرد، که علی اکبر الگویی بود که مزیّن به صفات برجسته ای چون ، شجاعت، ، ولایت پذیری، محبت نسبت به امام و ... دانسته است . تحقیق حاضر در، دو بخش کلّی و هر یک در غالب چند فصل ارائه گردیده: بخش اول: شخصیت شناسی حضرت علی اکبر علیه السلام که فصل اول آن با عنوان عوامل مؤثر بر شخصیت حضرت علی اکبر علیه السلام بوده و در فصل دوم از ولادت تا شهادت ایشان مورد بررسی قرارمی گیرد. بخش دوم: ویژگی های برجسته حضرت علی اکبر علیه السلام به عنوان الگو: شامل دو فصل با عناوین ذیل می باشد: 1- ویژگی های حضرت علی اکبر علیه السلام 2 – علی اکبر علیه السلام جوان ترین الگو برای جوانان حضرت علی اکبر علیه السلام پرورش یافته ی حسین بن علی علیه السلام است که در مکتب ولایی او درس معرفت و عشق آموخت و با صلابت و استواری به دفاع از حیثیت اسلام و مقام ولایت پرداخت. او با شجاعت ولایت پذیری، نسبت به امام زمانش، عهد خود را با خدا و « ولیّ حقّ» به اثبات رسانید و خالصانه، جانش را فدای مولایش نمود. و نتیجه این که : جوان رشید امام حسین علیه السلام چنان که از او انتظار می رفت در صف یاران فداکار و ایثار گر حسین علیه السلام قرار گرفته و مطیع محض مولای خویش ، در تمامی عرصه ها گشت. آن گونه که در واقعه ی عاشورا ، خویش را فدای امام و اهل بیت گرامی اش نموده و در راه هدف والای خود به شهادت رسید. کلید واژه ها: « تربیت- جوانی- شجاعت- اسوه »

در این تحقیق سعی شده است تا بطور کلی تشیع در زمان خلافت امام علی(ع) را مورد بررسی قرار گیرد و این تحقیق شامل دو بخش است و هر بخش خود شامل فصل ها و زیر فصل هایی هستند که تجزیه و تحلیل شده است. بخش اول این حقیق چگونگی گسترش و پیدایش شیعه به تحریر درآمده است که در ادامه به اوضاع سیاسی، اجتماعی در زمان خلافت امیرالمؤمنین ( ع) پرداخته استو بخش دوم این تحقیق که قسمت عمده ی این تحقیق را تشکیل می دهد و شامل چهار فصل است که هر کدام نقش بسیار مهمی را در توسعه و گسترش شیعه ایفا می کنند. فصل اول : شیعیان قبل از خلافت علی(ع) را مورد بررسی قرار داده که در آن تعداد چهار نفر از آن ها را نام برده و خلاصه ای در مورد زندگی و نقشی را که در آن دوران ایفا می کردند بیان می کند. فصل دوم، شیعیان و یاران باوفای حضرت امیر(ع) اعم از مردان و زنان دلاوری که در جنگ ها و نبردها همراه امام بوده اند و امام را در انجام این وظیفه سنگین یاری می کردند. از این یاران باوفا ابوالاسود دئلی، اویس قرنی، ام سلمه، بکاره هلالیه و غیره را می توان نام برد که امام را در سختی ها و مشکلات یاری می نمودند و جان و مال خود را در راه اسلام داده اند. فصل سوم، در مورد کارگزاران شیعه که نقش بسیار مهمی در زمان خلافت بر عهده داشتند را مورد بررسی قرار می دهد و همچنین نقش بسزایی در توسعه و گسترش شیعه داشتند. از آن جمله یار صبور و باوفای امام علی(ع) مالک اشتر که نقش بسیار کلیدی داشتند و از طرفی بازوی راست حضرت به شمار می رفت که توانست حکمرانی بعضی از قبایل را به عهده بگیرد و مردم را به دین اسلام دعوت کند. از دیگر یاران و صحابه در این فصل به محمد بن ابی بکر و کمیل بن زیاد و چند تن دیگر در این فصل به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته است. فصل چهارم اماکن مذهبی را مورد بررسی قرار داده و به خلاصه ای در مورد این اماکن اعم از نحوه ساخت و محدوده ی جغرافیایی پرداخته است.

حضرت فاطمه ( علیها السلام) فرزند محمد ( صلی الله علیه و آله) سالار پیام آوران و فرستادگان الهی، و مادری شریف و فداکار چون خدیجه ( سلام الله علیها) که تمام ثروت و دارایی خویش را در راه پیشرفت و استواری اسلام هزینه کرد، می باشد. حضرت فاطمه، در روز جمعه، بیستم ماه جمادی الثانی، سال پنجم بعثت متولد شده، فاطمه ( سلام الله علیها) نزد پروردگار نُه نام دارد که از جمله آن ها صدیقه، مبارکه، طاهره و ... می باشند. و آن حضرت به القاب و کنیه ها خوانده می شود که معروف ترین لقب ایشان، زهرا، و از کنیه ها، اُمِّ ابیها و اُم الائمه می باشند. از فضائل بی شمار آن حضرت می توان به طینت بهشتی او، عصمت، علم و آگاهی ، سروری زنان عالم و مقام و منزلت او در قیامت اشاره کرد. روایات فراوان علاقه ی شدید پیامبر ( صلی الله علیه و آله) به حضرت فاطمه ( علیها السلام) را بیان نموده است، چنانکه در بعضی پیامبر آن حضرت را پاره تن و نور چشم خود معرفی کرده است. زیباترین جلوه های ایثارگری فاطمه ( علیها السلام) در دفاع از ولایت عبارتند از: 1- همراهی علی ( علیه السلام) برای باز ستاندن حق او 2- سپر قرار دادن خود به منظور حفاظت از امام 3- بیعت نکردن با خلیفه اول 4- خواندن خطبه های آتشین در دفاع از حضرت علی ( علیه السلام) 5- انتقاد شدید از زنان مهاجر و انصار 6- وصیت نامه سیاسی.. این رساله به بررسی نقش حضرت فاطمه ( علیها السلام) در دفاع از ولایت پرداخته است. اهمیت این تحقیق از آن جهت است که: تلاش حضرت زهرا ( علیها السلام) و مبارزات پی گیر او در دفاع از ولایت و تحمل رنج ها و مصائب در این راه را مورد توجه قرار می دهد و به زنان می آموزد که می توانند در حوادث و شرایط دشوار جامعه نقش تعیین کننده و حماسه ساز داشته باشند. در تدوین این رساله از کتاب های تاریخی مانند: تاریخ الخمیس، الاصابه، تاریخ یعقوبی وکتب روایی مثل: بحار الانوار و سیره ابن هشام استفاده شده و از یک سایت مذهبی نیز مطالبی چند جمع آوری شده است. هدف: این تحقیق بر آن است تا با معرفی شخصیت بزرگی همچون فاطمه ( علیها السلام) به زنان یادآوری کند که می توانند با خودباوری و با توکل بر خدا در مسیر رشد و تعالی جامعه شان گام بردارند. و در این راه بر مردان مقدم باشند. دفاع، فاطمه و ولایت از جمله واژگان کلیدی به کار رفته در این نوشته می باشد.

نامه: ص. ۱۸۶-‎۱۷۵؛ همچنین بصورت زیرنویس // آن چه مسلم است اعتقاد به منجی آخر الزمان و کسی که بشریت را از قید همه ظلمها وستمهای موجود رهایی داده و صلح و عدل جاویدان را مسقر می سازئیک اعتقاد بین المللی و مربوط به همه ادیان الهی و همه اقوام بوده و یک خواسته ریشه دار و شوق عمیق و انتظار دیرین و نوید آرام بخش در میان همه مذاهب گوناگون است و اختصاص به دین و مذهب و ملت خاصی ندارد. اسلام نیز به عنوان کامل ترین ادیان و پیامبر بزرگوارش که خاتم همه پیامبران است. از این قاعده مهم مستثنی نبوده و همواره پیروانش را به روزگاری که در آن صلح و امنیت و عدالت جهانگیر شده بشارت می دهد. که این وتقعه قبل از قیامت و در همین دنیا اتفاق خواهد افتاد. پس از رحلت پیامبر اسلام بر اساس آیات و روایات صادره از ناحیه حضرتش امید به ظهور و آمدن مهدی موعود در جامعه مطرح بوده تا جایی که در برخی مقاطع اندیشه مهدویت دست آویز خلفا و حاکمان و برخی مخالفان و قیامگران قرار گرفت و این چیزی جز شرایط بوجود آمده در جامعه و ظلم و ستم دستگاه حاکمه و والیان آنها بر مردم ستم دیده و البته با مساعدت و همکاری برخی محدثان و فقیهان و شاعران چیز دیگری نبود. در موارد معدودی افرادی هم با استفاده از اعتقادات کهن اعراب و حتی نامیدن خود به نام موعودهای اعراب قبل از اسلام سعی در پیش برد اهداف خود داشتند که این امر تاثیر جزیی از خود بر جای گذاشت و آنچه بصورت گفتمان غالب در جامعه آن روز حضور داشت تاثیر کلی روایات پیامبر اسلام و آیات قرآن کریم در رابطه با اندیشه مهدویت بود. به ترتیب ضمن جواب به سوال اصلی پژوهش فرضیه اصلی ما نیز اثبات می گردد.

نامه های 61 تا آخر نهج البلاغه را بررسی و کلمات و عبارات مشکل آن را توضیح داده و تحلیل کرده است. وی در این کار، به شرح های معتبر نهج البلاغه و مراجع نحوی و اعرابی مراجعه کرده است.

در این پایان نامه که با یک « مقدمه » کوتاه در مورد تعریف ، انگیزه ، اهمیت واهداف موضوع وروش کار آغاز می شود بخشهایی از نهج البلاغه از نظرگاه دستور زبان عربی مورد بحث وبررسی قرار گرفته است. کسانی که به گونه ای با آهنگ دلنشین سخنان امیرالمومنان (ع) انسی دارند وزمانی نیز با نحوه اعراب همدم بوده اند ، جای خالی نهج البلاغه را در کتب دستور زبان عربی به خوبی احساس می کنند. « اعراب » یا « تطبیق قواعد نحو با نمونه های اصیل نظم ونثر عربی ونمایاندن نقشهای دستوری واژه ها وجملات موجود درآنها »، اغلب با مشکلاتی روبروست زیرا ممکن است در یک واژه یا یک عبارت چندین وجه اعرابی وبه تبع آن چندین معنی ، قابل طرح باشد ، از این روبازشناسی وجه صحیح اعراب ودر مواردی تعیین مفهوم درست گفتار نیازمند بررسی وتحقیق بوده که در این رساله به این مهم پرداخته شده است. براین اساس باید این پایان نامه را کوششی بدانیم در راستای بازشناسی ، عرضه وتبیین وجوه صحیحی از موارد مشتبه اعرابی در بخشی از نهج البلاغه ، که با نگاه نخست نمی توان نظری قاطع در مورد وجهی از وجوه اعرابی به آنها دست داد. در مورد ارزش وبایستگی این کار باید تاکید کرد که بهره گیری درست از مفاهیم والای گفتار ونوشتار پیشوایان دین به عنوان سرچشمه اندیشه واعتقاد مسلمانان وجهت دهنده نظام اجتماعی انان ، مستلزم آن است که نخست مفهوم صحیحی از آن سخنان برداشت شده باشد ، در این راستا نقش اساسی وتعیین کننده پرداختن به اعراب کلام وبررسی وجوه گوناگون آن در فهم دقیق معانی ودرک صحیح مفاهیم قابل انکار نیست. اهتمام به اعراب در حوزه قرآن پیشینه بسیار افتخار آمیزی دارد وصدها کتب مستقلا" ویا در ضمن مطالب خود به این امر پرداخته اند ولی در زمینه اعراب نهج البلاغه تاکنون کتاب مستقلی نگاشته نشده واین رساله نخستین اثر تحقیقی مستقل است که به بررسی این موضوع در بخشی از نهج البلاغه دست یازیده است . در این رساله در حدود 65 مبحث اعرابی مورد بحث قرار گرفته ودر ضمن آن دیدگاههای شارحان نهج البلاغه نقادی شده وشواهد ونمونه هائی برای موضوعات گوناگون نحوی نیز ارائه شده است.