جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در رساله حاضر، سعی شده است، تا پیامدهای هجرت پیامبر و تأثیرات آن در گسترش اسلام از سال اول هجرت تا دهم هجرت مورد بررسی قرار گیرد. به عنوان پیش درآمد، نخست به حوادث سه سال آخر اقامت پیامبر در مکه اشاره شده. و سپس معنی و مفهوم هجرت در آیات الهی مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به نقش ابوطالب و خدیجه در حمایت پیامبر در انجام رسالتش، درگذشت این دو در شهر مکه پیامبر را در برابر اشراف قریش تنها گذاشت، و در نتیجه پیامبر مورد آزار و اذیت آنان قرار گرفت و دعوتش محدود گردید. اما تلاش تبلیغی پیامبر در سال های یازدهم تا سیزدهم بعثت منجر به آشنایی اهالی یثرب (مدینه) با دین اسلام شد. سرانجام پیمان های عقبه اول و دوم زمینه های هجرت پیامبر را به شهر مدینه فراهم نمود. با حضور پیامبر در مدینه، امت اسلامی شکل گرفت و برای اداره این امت، حکومت تأسیس گردید. در پناه حکومت، امت اسلامی به هویت سیاسی مستقلی دست یافت و در انجام امور با پیامبر همراه شدند. تلاش پیامبر در کاهش تعصبات قبیله ای و اجرای نظم و مقررات به همراه برقراری عدالت اجتماعی از دیگر پیامدهای هجرت پیامبر (ص) در بعد اجتماعی است. تشویق مسلمانان به کسب علم و دانش و اهمیت آن از گهواره تا گور، تجلی هنر معماری اسلامی در مسجد، به عنوان یک مرکز دینی، سیاسی و آموزشی و پایه ریزی تمدن اسلامی که با هجرت پیامبر آغاز شد از دیگر پیامدهای هجرت پیامبر (ص) است. در اهمیت و جایگاه این واقعه تاریخی، همین بس که سرانجام به تأکید خود پیامبر و به سال هفدهم هجری به دستور عمر خلیفه دوم مسلمین به عنوان تقویم رسمی مسلمانان تثبیت گردید و رسمیت یافت.

تشیع در لغت به معنای پیروی کردن و متابعت کردن و شیعه شدن و در مقابل تسنن می باشد. و شیعه در اصطلاح به پیروان حضرت علی(ع) و خاندانش و کسانیکه معتقد به جانشینی بلافصل آن حضرت بعد از پیامبر اسلام(ص) می باشند ، اطلاق می شود. تشیع مولود طبیعی اسلام است نیرو و قدرتی است که رسالت اسلامی از همان نخستین روزگار ظهور بدان توسل جست تا در سایه آن به پیشرفت صحیح و سالم خود ادامه دهد. که ما می توانیم چنین برداشتی را از نخستین دعوت اسلامی دریابیم. یعنی در روزی که آیه 214 سوره شعرا « و انذر عشیرتک الاقربین» نازل شده حضرت محمد(ص) مأمور به دعوت قوم و خویشان خود شدند که آن ها را به دین اسلام دعوت کند. همچنین از احادیث پیامبر اکرم ( ص) و سفارشات آن حضرت نسبت به جانشینی و خلافت امام علی(ع) هم این نکته برای ما روشن می شود که پیدایش تشیع در واقع در عصر آن حضرت صورت گرفته است. اما آخرین اقدامی که به منظور تحکیم اساس و پایه مکتب تشیع انجام گرفت توسط رسول اکرم ( ص) روز غدیر خم بود ، بنابراین آغاز پیدایش شیعه را که برای اولین بار به شیعه علی(ع) اولین پیشوا از پیشوایان اهل بیت ( ع) معروف شد همان زمان حیات پیامبر اکرم ( ص) می باشد و جریان ظهور و پیشرفت دعوت اسلامی در بیست و سه سال زمان بعثت موجبات زیادی را دربرداشت که طبعا پیدایش چنین جمعیتی را در میان یاران پیغمبر اکرم(ص) ایجاد می کرد. کلید واژه ها : تشیع ، شیعه ، اسلام ، پیامبر اکرم ( ص) ، عقاید ، امامان معصوم

موضوع این تحقیق ؛ « پیدایش و رشد شیعه در ایران» می باشد.هدف از انجام این اثر پژوهشی ، آن است که سیر تاریخی پییدایش و رشد شیع هدر میان مردم ایران بررسی شود تا مردو بخصوص جوانان آگاهی بیشتری نسبت به روند رششد این مذهب در کشورمان داشته باشند. و اینکه تشیع در ایران با چه فراز و نشیب هایی همراه بوده است و مردم ایران چگونه به مذهب تشیع روی آورده و خواهان آن شدند و چگونه این مذهب یک مذهب رسمی در کشور شد. تشیع مذهب رسمی الهی است که سنت و قول پیامبر ( ص) را دنبال می کند بر همین اساس تشیع بر پایه عشق به اهل بیت و فرزندان پیامبر(ص) و اولین پیشوای شیعه امام علی ( ع) بنیان نهاده شد. این مذهب پس از رحلت پیامبر(ص) شکل یافت و باوجود مخالفت های بسیار خلفاء و کشتن شیعیان و سادات این مذهب همچنان پیشرفت کرده تا جایی که دامنه های آن به خاورمیانه و ایران کشیده شد. که روند رشد آن در این پژوهش بررسی می شود. دامنه ی تحقیق این اثر پژوهشی سرزمین بزرگ و پهناور ایران قدیم و ایران معاصر می باشد و سعی بر آن بوده که چگونگی رشد شیعه و عوامل مؤثر در آن سرزمین ایران مورد توجه قرار گیرد. بنابراین از منابعی تاریخی و مذهبی به همچون « تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن هشتم» و « تاریخ شیعه» و « تاریخ تشیع» و کتبی از این قبیل استفاده گردیده است.ایران ادیان مختلفی را در خود جای داده و زمانی مردم آن مهرپرست بودند و ستایش کننده خورشید و آسمان و زمانی زرتشتی شدندو بالاخره دین اسلام و پس از آن مذهب شیعه شدند. این مذهب به طرق مختلفی وارد ایران شد، موالیان، جنگ اعراب مسلمان با ایرانیان قبائل اشعری ساکن قم، ورود امام رضا ( ع) به ایران قیام های زیدی، عوامل دیگری که سبب گسترش و رشد شیعه در ایران شد. واژگان کلیدی که در این اثر پژوهشی وجود دارد عبارتند از : الف- پیدایش: ظهور، جلوه، تجلی و تکوین ب- رشد: توسعه، گستردگی ، به راه راست شدن ج- شیعه: غفاری در فرهنگ خود آورده است: شیعه به معنایی که در ایران متداول است پیرو دستور حضرت علی بن ابیطالب(ع) می باشد.دهخدا نیز شیعه را گروهی می داند که معتقد به خلافت بلافصل علی بن ابیطالب(ع) و اولاد او می باشند. در فرهنگ معارف اسلامی نیز شیعه کسانی هستند که معتقدند علی بن ابیطالب(ع) منصوصا از طرف پیامبر گرامی اسلام به خلافت منصوب گردیده استو مسئله شورا را نفی می کند و به استناد روایات متعدد و متواتر که به حضرت رسول(ص) است که وی در موارد متعدد صراحتا امام علی ( ع) را به جانشینی خود برگزیده از جمله مسئله غدیر خم که در آن در ملأ عام و در حضور مسلمانان دست حضرت علی ( ع) را بلند کرده و به همه مسلمانان جانشینی او را اعلام کردند.

در مباحث مربوط به هریک از فرقه ها و مکاتب مختلف، اولین چیزی که مطرح است، مسئله چگونگی پیدایش و شکل گیری آن است. در این تحقیق ( پیدایش تشیع) درباره شکل گیری آن سخن های زیادی توسط محققیق و مورخین نقل شده است که هر کدام به نحوی با حقیقت ناسازگاری دارد و در بیشتر موارد جز اتهامی بیش نبوده است. البته در این زمینه به بیان حقیقت نیز پرداخته شده بدون آن که کوچکترین تحریفی یا تغییری درآن ایجاد کرده باشند. معنای تشیع، رمز آن اسلامی است که یکی از ارکان آن، خلافت اهل بیت(ع) می باشد. بنابراین هرگز نباید برای آن تاریخ جداگانه ای اندیشید و آن را در محیطی جز « اسلام» و شیعه را در مجمعی غیر از « مسلمانان» جستجو کرد. از این رو گزاف نیست اگر بگوییم « تشیع» از همان روزی شکل گرفت که رهایی بخش بزرگ انسان ها، حضرت محمد(ص) در آن روز بانگ « لا اله الا الله» را در دره ها و کوه های مکه برآورده ، زیرا وقتی آیه « و انذر عشیرتک الاقربین» نازل شد و نبی اکرم ( ص) بنی هاشم را گرد آورد، از آن ها طلب یاری نمود، هیچکس جز امیرالمؤمنین علی(ع) پاسخ مثبت نداد.لذا رسول خدا ( ص) فرمود: «این علی برادر و جانشین من در میان شماست.» این گونه بود که پیروان علی ( ع)، شیعه نام گرفتند. در این مجموعه سعی شده تا با بررسی و پژوهش عمیق تر و با آشکار نمودن واقعیت موضوع ، بر آن چه گروهی دروغ پرداز با کتمان آن در صدد برآمدند که شفافیت آن را از بین برده و با وارد کردن جعلیات در این باره آن را به گونه ای دیگر بازگو کنند، خط بطلان بکشیم و مطالب را عینا و بدون هیچ کم وکاستی عنوان گردد. این تحقیق در سه بخش که هر بخش خود شامل فصولی می باشد، تنظیم شده است. در بخش اول تاریخچه شیعه، تعریف شیعه، مقام و منزلت شیعه از نظر روایات و احادیث، ظهور تشیع و دیدگاه هایی که در این زمینه مطرح است، معرفی شیعیان اولیه و بررسی هویت نژادی شیعه و در نهایت قلمرو جغرافیایی تشیع مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش دوم، به معرفی مهمترین فرق شیعه و پیدایش هر فرقه به صورت جداگانه و معرفی چند فرقه مهم می پردازیم و از آنجا که از میان فرق شیعه ، « امامیه» جمعیت زیادی از مسلمانان را زیر لوای خود جمع نموده و قلمرو وسیعی از شیعیان را به خود اختصاص داده ، لذا در بخش جداگانه ای ، برای آشنایی بیشتر، برخی از عقائد این مکتب مطرح گردیده است. نتایجی که از این تحقیق می توان به دست آورد این است که : 1- تشیع پدیده ی است که در زمان رسول اکرم ( ص) و همزمان با دعوت ایشان به دین مبین اسلام صورت پذیرفته است. و برای اثبات آن شواهد و قرائن زیادی موجود است. 2- نخستین شیعیان که برای اولین بار به این نام خوانده شدند، جز جهار نفر نبوده اند(سلمان،ابوذر،مقداد و عمار) 3- شیعه از لحاظ نژادی ، عرب بوده و این مطلب با دلائلی که در این زمینه آمده ، به اثبات رسیده است. 4- مهمترین فرق شیعه، امامیه، زیدیه و اسماعیلیه هستند که پیدایش هر کدام از لحاظ تاریخی، متفات با دیگری است و آشنایی با آن بسیاری از ابهامات ما را در این زمینه برطرف می سازد. 5- بررسی عقائد شیعه امامیه به ما این امکان را می دهد که با دیدی موشکافانه به آن ها بنگریم و بیش از پیش با مسائل اعتقادی خود آشنا شویم.

تشیع سنبل مذهبی ناب و انسانی است که پوردگار تمامی نمادهای یک حکومت الهی را در آن خلاصه کرده است. تشیع دوازده امامی و فلسفه ظهور ، منجی نه تنها در این مذهب که در بسیاری از ادیان دیگر از مهم ترین مظاهر یک حکومت نوین بر پایه ظهور شخصی است که دنیا را پر از عدل و داد خواهد کرد. شخصیت این منجی در تعالیم ما با معجزات و کرامات آن حضرت عینی تر می گردد و مسلمانان از دوران کودکی آن حضرت چشمه هایی از فیض آن بزرگوار را درک کرده اند. نگارنده در این رساله قصد آن داشت کرامات و سرچشمه های فیض آن بزرگوار را در ادوار مختلف زندگی مورد بررسی قرار دهد. این تصور از چه زمانی نشانه هایی از آن منجی به جای گذشته شد و حضرت به عنوان آخرین امام شیعیان مطرح گردیده است از احادیث متواتر شروع شده و در دوران خردسالی آن حضرت پررنگ تر شد، و در آن دوران شیعیان از گهرهای وجودی دوازدهمین اختر تابناک بهره جسته اند. علاوه بر آن کرامات حجت در دوران غیبت صغری و ارتباط نواب اربعه با مردم نیز شمه ای دیگر از تشعشعات آخرین حجت است و در نهایت محقق حقیر بر آن شد دوران طولانی غیبت صغری را موشکافانه بررسی کرده و بسیاری از کرامات مکتوب و غیر مکتوب این دوران را استخراج کرده و زمینه معرفی حضرت را تا حد زیادی مهیا کند. و این دفتر تعداد 119 منابع و مأخذ دارد که این مجموعه ای شد از کرامات و معجزلت امام دوازدهم شیعیان در ادوار مختلف زندگی تاکنون، باشد که ظهورش هر چه زودتر مهیا گردد.

عنوان : پشینه حجاب و رابطه حجاب با فطرت هدف از نگارش این رساله بررسی تاریخی و پیشینه حجاب و اثبات این که حجاب و پوشش یک امر فطری و ذاتی می باشد و قابل سلب کلی نمی باشد. برای تحلیل این موضوع : رساله به سه بخش تقسیم شده است : بخش اول : کلیات، که در برگیرنده تبیین موضوع، ضرورت و اهداف ان، پیشینه موضوع و روش تحقیق می باشد. بخش دوم : تاریخچه و پیشینه حجاب، که به بررسی مسئله حجاب و اینکه حجاب از چه زمانی پدید آمده و به چه صورت بوده و به مرور زمان چه تغییراتی کرده است. بخش سوم : حجاب و رابطه آن با فطرت، که به بررسی واژه فطرت و رابطه حجاب با فطرت و اینکه حجاب یک امر ذاتی و فطری می باشد و مسایلی دیگر پیرامون مسئله حجاب، در پژوهش مورد نظر سعی شده است تا حد امکان از منابع معتبر و دست اول استفاده شود. در این تحقیق به این نتیجه رسیدیم که در کتاب های مختلف به صورت پراکنده در مورد این موضوع بحث شده است و در قرآن و روایات، بسیار بر این که مسئله تأکید شده و از مسائل پر اهمیت دین مقدس اسلام می باشد. همچنین اینکه حجاب از زمان نخستین انسان ها تا کنون به گونه های متفاوت وجود داشته و یک امر فطری می باشد. واژگان کلیدی : حجاب، فطرت، پیشینه حجاب و رابطه حجاب با فطرت می باشد. حجاب : مصدر در لغت به معنای پنهان کردن، منع از دخول و پرده نیز می باشد. و در اصطلاح به پوشش مخصوص زنان گفته می شود. فطرت : از ماده « فطر» به معنای شکافتن چیزی از طول و بر وزن « فعله» که دلالت بر نوع می کند و در لغت به معنی گونه ای خاص از آفرینش و خلقت است. پیشینه حجاب : حجاب از بدو خلقت انسان ها به گونه های متفاوت در اکثر ادیان، قبیله ها، اقوام و ... وجود داشته استو با ظهور اسلام و نزول آیات مربوط به حجاب، وجهه شرعی به خود گرفته و پررنگ شده است. رابطه حجاب با فطرت : حجاب یک امر فطری و مطابق خواسته زن است که همواره در هر زمانی وجود داشته و هیچ گاه قابل سلب کلب نمی باشد.

مکتوب حاضر مشتمل است بر بررسی زندگی امام رضا ( ع) و سیره اخلاقی ایشان. بسیاری از پژوهشگران تلاش کرده اند تا پیامبر ( ص) و اهل بیتش را به هر طریق ممکن به جوامع معرفی کنند، زیرا شناخت آن بزرگواران و آشنایی با سیره و شیوه زندگانی آنان هدایت یافتن و در مسیر درستی قرار گرفتن را ممکن خواهد ساخت. شناختن الگوهای انسانی و شناساندن آنها به دیگران، زمینه را برای محیط آرام و عاری از فسق و فساد و تحقق وعده های الهی در ایجاد جامعه امن اسلامی و برقراری عدالت اجتماعی فراهم می کند. بنابراین سیره به همان سبک ها و روش های خاص و شیوه های زندگی پیغمبر ( ص) و ائمه دین گفته می شود، یعنی همان اصول و روش های اخلاقی و عملی ثابتی که در برخورد با دشمنان، و با دوستان، با مردم عادی، با افراد خانواده، در تبلیغ و رهبری، در عبادت و سیاست، خلاصه در تمام شئون زندگی داشتند به عنوان اصل و قانون در زندگی آنها حکمفرما بود و برای ما هم باید همان اصول و روشها الگو و راهنما باشد. و هدف ائمه ( ص) این است که می خواهند به همه انسانها آگاهی دهند که اگر می خواهید زندگی سالمی در دنیا داشته باشید و با سلامت از گذرگاه دنیا عبور کنید می باید ائمه ( ص) و راه آنها را بشناسیم و با سیره ایشان آشنا باشیم. زیرا ایشان چراغ هدایت و مقصد نهایی و کشتی نجات مردم در دریای شقاوت و مایه رسیدن به سعادت هستند. و این تحقیق از چهار بخش تشکیل شده است که بخش اول آن به کلیات پرداخته است و بخش دوم گذری بر زندگی امام رضا ( ع) پرداخته است که شامل سه فصل می باشد. فصل اول امام رضا ( ع) در عصر پدر بزگوارشان و ... و بخش سوم: فضائل اخلاقی امام رضا ( ع) و این بخش شامل هفت فصل می باشد و فصل اول آن عبادت امام رضا ( ع) و فصل دوم نحوه برخورد و رفتار امام با فقرا و نیازمندان و ... را مورد بررسی قرار داده است. و بخش چهارم: اخلاق فردی و اجتماعی امام رضا ( ع) و این بخش شامل یک فصل می باشد: و آن سیره اخلاقی و رفتاری امام رضا ( ع) است و در خاتمه شهادت غریبانه امام رضا ( ع) توسط مأمون می باشد.

عنوان تحقیق موجود « گزیده ای از اخلاق محمدی ( صلی الله و علیه و آله) است. از آنجا که تکامل روح انسانی به وسیله رهنمودهای آن بزرگوار، مستلزم آشنا کردن هر چه بیشتر جامعه و پیاده کردن اخلاق حسنه در خانواده ها و الگو گرفتن از سیره ی آن حضرت می باشد. لذا این تحقیق در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول آن اخلاق فردی پیامبر را مورد بحث قرار داده که شامل سه فصل می باشد. فصل اول زهد و ساده زیستی پیامبر ( صلی الله و علیه و آله) که ابتدا به تعریف زهد پرداخته و زهد رسول الله مورد بررسی قرار گرفته است. در قسمت صبر پیامبر ابتدا به نگرش قرآن بر صبر پیامبر و صبر ایشان در دوران بعثت و قبل از آن پرداخته شده و در قسمت بعد که اخلاق عبادی پیامبر است.عبودیت پیامبر از منظر قرآن و چگونگی ارتباط آن حضرت با خدا بحث شده است. اما در بخش دوم به اخلاق اجتماعی پیامبر پرداخته شده که در چهار فصل تنظیم شده است. آئین همسرداری پیامبر ( صلی الله و علیه و آله) که به ارزش و مقام زن قبل از اسلام و مقامی که اسلام به زن داده و همچنین همسرداری پیامبر بحث شده است. در فصل رفتار پیامبر ( صلی الله و علیه و آله) با کودکان ، محبت و شیوه های احترام به کودک با تکیه بر تقریر معصوم ذکر شده و در قسمت پیامبر و بردگان به وضعیت بردگان در عصر جاهلیت، رفتار پیامبر با بردگی بیان شده و بالاخره در قسمت پیامبر و جوانان به بحث های مختلفی از جمله اهمیت جوانان در سیره معصومین و دین و جوانان اشاره شده است. روش کلی کار از نوع کتابخانه ای است. در این تحقیق سعی بر آن بوده که از منابع دست اول و معتبر استفاده شود مانند « قرآن»، « نهج البلاغه»، « نهج الفصاحه» و در قسمت روایات کتبی همچون « بحارالانوار»، « وسایل الشیعه»، « اصول کافی»، « صحیح بخاری»، « صحیح مسلم» و … جز منابع بوده است. امید است خوانندگان گرامی با مطالعه ی این رساله برای رسیدن به آینده ای روشن و مطالب آن را سرلوحه ی زندگی خود قرار دهند.

نوشتار حاضر با عنوان « اخلاق در نهج البلاغه» در جست و جوی بیان ارزش و اهمیت اخلاق در زندگی بشری می باشد. از آن جا که هزاره ی سوم میلادی عصر بحران معنویت و بی داد انحطاط های اخلاقی، عصری که دین ورزی و پژوهش در مقوله های دینی از سوی شیفتگان دنیای مدرن و ظواهر خوش آب و رنگ آن، مورد تشکیک و انکار قرار گرفته است، بر آن شدیم تا ارزش و اهمیت اخلاق را در مکتب اسلام که کامل ترین مکتب تربیتی، است که دستورات و قواعد و روش های تربیتی آن از چشمه سار همیشه جاری وحی الهی الهام گرفته و با رهنمودهای مداوم امامان معصوم ( علیه السلام) در تئوری و عمل لباس حقیقت پوشیده است، مورد بحث و بررسی قرار دهیم. از آن جا که نهج البلاغه بهترین و گویاترین زبان قرآن و تبیین کننده مباحث تربیتی اسلامی است و از آن مهمتر این که امام علی ( علیه السلام) خود تجسم اخلاق دینی است تصمیم گرفتیم که ارزش و اهمیت اخلاق را در میان گفتار ایشان مورد جست و جو و تحقیق کنیم. این مقاله بیان می کند که اخلاق حالت و ملکه ای است که باعث صدور افعال از انسان می شود و این ملکه با اثری که در صدور افعال دارد می تواند انسان را به کمال رسانده یا او را غرق در لذات پست حیوانی نماید. این نوشته بر سر آن است که نویسنده و هر خواننده ای را به انجام اعمال صالحانه دعوت کند و تذکری باشد تا این که خواننده ی محترم باطن متهذّب و باصفای خود را همچنان پاک نگه داشته، و منزلت والایی را که خداوند برای انسان ها مقرر فرموده است بنابراین کامیابی و سعادت ابدی انسان در گرو شناخت صحیح اخلاق و تشخیص فضایل از رذایل آن است و همچنین بیان می کند که از دیدگاه امام علی ( علیه السلام) فضایل اخلاقی به انسان نیرو و قدرتی معنوی می دهد که می تواند با استفاده از آن ها بر خویشتن مسلط و مالک خوی خویش شده، یک نوع مصونیت اخلاقی بدست آورد و به آن کمال و سعادتی که لایق و جایگاه خلیفه الله است برسد و در خاتمه به پیامدها و آثار راذیل اخلاقی از دیدگاه امام علی ( علیه السلام) پرداخته شده که چگونه انسان را از اوج کمال و سعادت به مرحله ی پست حیوانی کشانده و بیان می کند که ریشه و آثار آن ها در زندگی چیست و چگونه باید آن ها را درمان کرد. البته شایان ذکر است، مطالب ارائه شده در متن تحقیق همگی مستند بر آیات و روایات معصومین ( علیه السلام) می باشد و از کتب معتبر حدیثی، از جمله الکافی، بحارالانوار، مستدرک الوسایل، وسایل الشیعه، و کتاب های متنوع دیگر در زمینه ی اخلاق مانند، دانشنامه امام علی ( علیه السلام)، فروغ حکمت در نهج البلاغه، 110 سرمشق از گفتار امام علی(علیه السلام)، شرح بر صد کلمه امیرالمومنین علی(علیه السلام) و ... استفاده شده است. واژگان کلیدی : فضایل اخلاقی، رذایل اخلاقی، تقوا، زهد، صبر، صدق، حسد، غیبت، عجب و کفر.

موضوع این پژوهش در رابطه با خوارج در عصر حکومت حضرت علیعلیه السلام می باشد که به چگونگی شکل گیری این گروه، شیوه های برخورد حضرت با ایشان، ویژگی های آنان و تأثیر عقاید و عملکرد آنها بر جامعه، اشاره شده است. مهم ترین هدفی که در این تحقیق در کنار سایر اهداف مورد توجه قرار گرفته است، مسئله ی کسب بینش صحیح در شناسایی دشمنان دین و عامل مؤثر در گمراهی و انحراف انسان ها از راه حق بوده است؛ مخصوصاً با عنایت به اینکه افکار متحجّرانه هنوز در جوامع دیده می شود. نگاه این پژوهش به موضوع خوارج، بیان تاریخ خوارج نبوده است بلکه علی رغم اینکه به تاریخ شکل- گیری و اقدامات آنان در دوران زمامداری امیرالمؤمنینعلیه السلام اشاره شده است، بیشتر جنبه های عبرت آموز پیدایش آنها، خصوصیات اخلاقی و فکری آنها و سخنان و مواعظ حضرت علیعلیه السلام درباره ی آنها مدّ نظر بوده است. از این رو پژوهش حاضر در سه بخش ظهور و پیدایش خوارج، شیوه های برخورد حضرت علیعلیه السلام با خوارج، افکار و ویژگی های خوارج و تأثیر آن بر جامعه تنظیم گشته است که در بخش اول به عوامل مؤثر در شکل گیری خوارج، پیش از جنگ صفین و مشکلات سپاه اسلام در صفین، جنگ صفین و ماجرای حکمیت و پیامدهای صفین و علت پذیرش حکمیت توسط امامعلیه السلام و وقایع بعد از صفین اشاره گردیده است. بخش دوم به شیوه های تربیتی، فرهنگی و سیاسی حضرت در برخورد با خوارج مثل نصیحت، احتجاج و مناظره، آزادی بیان و جنگ و کنکاشی در نهروان اختصاص یافته است. در بخش سوم به ویژگی های فکری، اخلاقی و سیاسی خوارج همچون جمود فکری، لجاجت و سرسختی، زهد و عبادت و همچنین تأثیر افکار و عقاید آنها بر فرهنگ، اجتماع و سیاست و هشدارهای حضرت نسبت به فتنه ی ایشان پرداخته شده است. در تدوین این تحقیق از منابع تاریخی قدیمی چون، الفتوح ابن اعثم کوفی، اخبار الطوال احمد بن داود دینوری، وقعه صفین اثر نصر بن مزاحم، تاریخ طبری، تاریخ یعقوبی، تاریخ کامل ابن اثیر، مروج الذهب مسعودی و... استفاده شده است. همچنین از کتابهای روایی چون، نهج البلاغه، بحار الانوار و کنز العمال و کتابهای معاصری که درباره ی این موضوع نگارش یافته، استفاده شده است. پژوهش حاضر، بر اساس نوع و هدفی که به دنبال داشته، یک تحقیق بنیادی است و به اعتبار ماهیت و روش، تاریخی و تحلیلی می باشد و بنا بر شیوه ی جمع آوری اطلاعات یک تحقیق کتابخانه ای است. از جمله نتایج بدست آمده بر اساس این تحقیق این بوده است که هرگاه حزب، گروه یا جامعه ای از مسیر خط رهبری الهی خارج شود نتیجه ای جز گمراهی و هلاکت نخواهد داشت. و دیگر اینکه آنچه باعث قوام حکومتی خواهد شد وحدت و اطاعت محض از پیشوا خواهد بود. فرضیه هایی که در این پژوهش به اثبات رسیده است عبارتند از: 1. افکار خوارج بر جامعه ی آن دوران باعث رکود فکری و علمی شد. 2. جمود فکری و تعصبات بی جا، زمینه ای برای انحراف است. 3. توجه به ظواهر و غفلت از باطن و تأویل آیات قرآنی، ضلالت و گمراهی را به دنبال دارد. 4. قرآن و عترت در کنار هم به منزله ی دو بال برای پرواز انسان در آسمان کمال است. واژه های کلیدی این تحقیق عبارتند از: خوارج، مارقین، حکمیت، صفین، نهروان و کج فهمان .