جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این تحقیق ما به بررسی توبه از دیدگاه اسلام می پردازیم. از نعمت های بسیار بزرگی که خداوند به انسان داده است، نعمت توبه و قبول آنست، و می توان گفت که موضوع توبه و قبولی آن از سوی خداوند، از نشانه های بزرگ رحمت و لطف وسیع الهی است. انسان ها هرچند گنهکار باشند نباید از رحمت واسعه ی خداوند ناامید گردند، باید راه نجات را جستجو کنند. راه نجات، « توبه» است. توبه، باب الابواب رحمت الهی است. دامنه ی تحقیق از ماهیت توبه آغاز، با بررسی ارتباط استغفار و انابه به مقایسه آن ها پرداخته شده، در ادامه آثار و موانع توبه را به بحث گذاشته است و در نهایت با موضوع توبه نصوح به مطلب خاتمه داده است. به دلیل ویژگی تحقیق، بحث اخلاقی صرف آن و نوع جمع آوری مطالب بالتبع در این تحقیق از روش تحقیق کتابخانه ای استفاده شده است.

ماهیت و حقیقت توکل چیست؟ با مراجعه به متون دینی و سخنان بزرگان، معلوم می شود که منظور از توکل این نیست که انسان دست از هر گونه جست وجو و تلاش بردارد؛ زیرا انسان مؤمن و آشنا به آموزه های اسلامی می داند که باید غیر از اعتماد به خداوند، اسباب لازم جهت انجام فعل را نیز فراهم کند؛ چرا که خداوند همة کارها را از مسیر طبیعی و علل و اسباب خارجی انجام می دهد. توکل، آثار تربیتی فراوانی به دنبال دارد که در این جا بخشی از آن آثار به طور اختصار بیان شده است: 1. محبت و دوستی خداوند در دنیا و آخرت؛ 2. نزدیکی به بارگاه الهی؛ 3. رفع نگرانی ها در زندگی؛ 4. مسلط نبودن شیطان بر اهل توکل؛ 5. نترسیدن از غیر خداوند؛ 6. تکامل اجتماع؛ 7. استقامت جامعه؛ 8. آرامش و سکون اجتماع؛ 9. حلّ مشکلات اهل توکل از طرف خداوند.

این تحقیق پایانی که با عنوان « توسّل ، مفهوم و آثار و راه های ترویج آن » است . هدف شناخت توسل از نظر مفهوم و آثار آن و آگاهی پیدا کردن از اهمیّت و ضرورت آن در زمان گذشته و حال است. واژه « توسّل » دوبار در قرآن آمده است . این واژه به معنای تقرب جستن و نزدیک شدن به غیر، توسط چیزی به کار رفته است . با ژرف نگری در منابع اسلامی به این تنتیجه می رسیم که توسّل انواع فراوانی دارد، بعضی از انواع توسّل ، به اتفاق همه ی دانشمندان اسلام جایز ، بعضی از آن ممنوع و حرام و بعضی دیگر مورد اختلاف است . توسل به حق نبی ، توسّل به آثار نبی و توسّل به دعای نبی و اولیای الهی بعد از حیات ، از انواع اختلافی است . ازروایات اسلامی استفاده می شود که توسّل جستن به ذات نبی و آثار آن حضرت و اولیای الهی اشکالی ندارد . از صدر اسلام نیز سیره ی مسلمانان همین بوده است ؛ ولی در قرون بعد ، افرادی این امر را ممنوع اعلام کردند که شکاف بزرگی بین مسلمانان ایجاد شد. این مطلب در تحقیق حاضر در چهار بخش به عناوین « اثبات لزوم و ضرورت توسّل » در بخش اول و « توسّل و توحید» در بخش دوم و « توسّل در منطق شیعه » در بخش سوم« و راه های ترویج توسّل» در بخش چهارم بیان شده است . در نوشتن آن سعی شده از منابع تفسیری و روایی استفاده شود . و همچنین برای به روز شدن، رابطه ی آن با سیاست و تربیت مورد بررسی قرار خواهد گرفت . و در این نوشته سعی شده است که توسّل در لغت فارسی و عربی بررسی شود ،تعریف آن از نظر بزرگان لغت و صاحب نظران هم مورد بررسی قرار گیرد . همچنین این موضوع با استناد به آیات و روایات ، نیز مورد بحث و بررسی قرار می گیرد . و کتاب های که دراین تحقیق استفاده شده است توسل از محمد ضیاء آبادی وهمچنین از تفاسیر قرآن ، المیزان ، تفسیرنمونه ، تفسیر نور و همچنین بحار الانوار و میزان الحکمه و کلیدواژه ها در این تحقیق پایانی عبارتند از « توسل» وسیله ، اهل البیت . از این تحقیق نتیجه می گیریم که « توسّل » برای رسیدن به هدف نهایی لازمه زندگی انسان عاقل است . و همچنین نتیجه می گیریم که توسّل بدون محبّت حاصل نمی گردد و محبت هم بدون شناخت و معرفت ایجاد نمی شود.پس باید موانع در این راه با شناخت و با آن به مبارزه و جهاد پرداخت . « یا ایها الَّذینَ ءَآمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ ابتَغُوآ اِلَیهِ الوَسیلَهَ وَ جاهِدُوا فی سَبیلِهِ لَعَلَّکُُم تُفلِحُون َ». « ای کسانی که ایمان آورده اید ! از مخالفت با فرمان خدا بپرهیزید و وسیله ای برای تقرّب به او بجوئید ؛ و در راه جهاد کنید ، باشد که رستگار شوید».

زیارت جامعه کبیره، یکی از برترین زیارات است که به وجود معنوی ائمه اطهار(علیه السلام) و بلندی هستی آنان نظر دارد و زمینه معرفت برتر و عرفان کامل تر را فراهم می سازد. معارف فراوان، عمیق و گسترده ای در این زیارت نهفته است که بیان کننده مقام حقیقی آن ذوات مقدس و روشن کننده تاثیر و کارآمدی آنان در همه عوالم وجود است. اگر آدمی به نقش و اثر بخشی آن ذوات مقدس پی ببرد می داند که داروی هر درد و شفای هر مرضی در تولی آنان نهفته است، و با معرفت به سوی زیارت آنان می شتابد، او نه تنها خیر آخرت و سرای باقی را تأمین می کند، بلکه خیر دنیا و عالم فانی را نیز تضمین کرده، به زندگی معنا و به حیات کامل می بخشد. زیارت جامعه، منشور بلند امامت و هدایت است که همچون سیل از کوهسار وجود هادی امت، حضرت علی بن محمد النقی(علیه السلام) سرازیر شده است. این منشور بلند اگر چه در لباس شرح فضائل و کمالات انسان های کامل و خلفای برجسته الهی(ائمه اطهار(علیه السلام)) بیان شده است. اما با معارف عمیق توحیدی ولایی، اساس شرک و دو گانه پرستی و بنیاد بیگانه گرایی را بر می کند و تشنه کامان حقیقت و معرفت ناب نبوی را سیراب می کند. متن زیارت جامعه کبیره به گونه ای است که هر انسان با انصافی صدور این معارف بلند را از غیر معصوم محال عادی می داند. افزون برآن که خطوط کلی آن را با خطوط کلی معارف قرآن کریم هماهنگ می بیند و این چیزی است که ما را از بحث سندی آن بی نیاز می کند. زیارت جامعه، سفره ای است که مهمانان خود را با غذاهای گوناگون امام شناسی مورد تکریم قرار می دهد. این زیارت در مقام خلافت الهی و امامت، جای خالی باقی نمی گذارد تا دیگران آن را پر کنند. پس باید دست از دیگران کوتاه کرد و دیده امید به خانه اهل بیت(علیه السلام) دوخت. این تحقیق، ترجمه، تفسیر، دیدگاه ها، فضائل امام هادی و زیارت جامعه، راه های امام شناسی و توصیف هدایت از زبان امام هادی(علیه السلام) را در زیارت جامعه کبیره مورد بحث و بررسی قرار داده است.

این پژوهش با عنوان «جاه طلبی و جنبه های تربیتی و روانی آن با تأکید بر قرآن و حدیث» در پنج فصل تنظیم شده است: فصل اول با عنوان کلیات و مفاهیم، به تبیین مسئله، اهمیت و اهداف موضوع پرداخته است. در فصل دوم، علل و انگیزه های جاه طلبی مانند فطری بودن تمایلات انسان، تکبر و شهرت و راهکارهایی برای غلبه بر آن ها بیان شده است. فصل سوم به تبیین نشانه های جاه طلبی پرداخته و از نفاق، دورویی، تظاهر و استفاده از اسباب نامشروع به عنوان برخی از آن نشانه ها یاد شده است. در فصل چهارم پیامدهای روانی، جسمانی و رفتاری جاه طلبی مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پنجم، شیوه های پیشگیری و درمان جاه طلبی به تفصیل بیان شده است؛ از جمله: ریاست مخصوص ذات خدا است، اما نسبت به غیر خداوند متعال، ریاست بقا ندارد، و با مرگ پایان می پذیرد، ریاست آرامش فکری و روحی انسان را سلب می کند، ریاست مسئولیت آور است، ریاست جاه و مقام و کمال نیست؛ بلکه زیان مادی و معنوی دارد و....

عفت یکی از بزرگ ترین فضائل انسانی است و هیچ کس در سیر الی الله بدون داشتن عفت به جایی نمی رسد و در دنیا نیز آبرو و حیثیت انسان در گرو عفت است. خداوند متعال سوره نور را به همین منظور نازل کرد و در آن، مبارزه با آلودگی ها و شیوه های رسیدن به عفاف را بیان فرمود. این پایان نامه با موضوع «جایگاه عفت در اسلام» شامل کلیات و پنج فصل است: در فصل اول، عفت ازدیدگاه قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم به ریشه ها و پیامدهای بی عفتی اختصاص دارد. وقتی انسان، شرم و حیا و عفت خود را از دست بدهد، زیبایی، طراوت و جذابیت خود را از دست داده است. در فصل سوم، روش های تقویت و پرورش عفت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در یک تقسیم بندی، دو راه پیشگیری و درمان را برای این کار می توان در نظر گرفت و از آن جا که پیشگیری به مراتب آسان تر از درمان است، تلاش اسلام بر این است که شرایط لازم را برای رشد و تقویت عفاف و پاکدامنی جامعه فراهم سازد تا زمینه بی عفتی و آلودگی پدید نیاید. فصل چهارم به آثار فردی و اجتماعی عفت اختصاص دارد. فصل پنجم، قلمرو عفت (عفت دامن، شکم، زینت، معاشرت، گفتار و کردار) را مورد بررسی قرار داده است.

این پایان نامه تحت عنوان « عدالت اجتماعی از منظر امام علی(علیه السلام) به بحث پیرامون مسائلی از جمله چیستی عدالت، تبیین مفهوم عدالت اجتماعی در بیان علوی، اصول عدالت اجتماعی از نگاه حضرت، بیان سیاست های امام علی(علیه السلام) در راستای اجرای عدالت و نیز به طرح ابعاد، موانع، زمینه ها و آثار اجرای عدالت اجتماعی می پردازد. مطالب این تحقیق تکیه بر معارف ارزشمند نهج البلاغه و دیگر سخنان امیرالمؤمنین و نیز برخی آیات و روایات دارد. ضرورت این تحقیق هنگامی آشکار می شود که بدانیم عدم شناخت مباحث مربوط به عدالت، خود یکی از عوامل وجود بی عدالتی در جامعه می باشد. همچنین در این تحقیق رسیدن به اهداف خاصی مورد نظر است. از جمله تبیین دقیق مفهوم عدالت اجتماعی از دیدگاه حضرت علی(علیه السلام) و بهره گیری از سیاست های امام در اجرای عدالت. عدالت در لغت، به معنای دادگری و در اصطلاح به معنای دادن حق به صاحب حق و نیز هر چیزی را در جای خود نهادن است. برخی از مترادف های عدالت عبارتند از: قسط و مساوات و نیز دو واژه ظلم و تبعیض از جمله متضادهای واژه عدالت می باشند. عدالت در ابتدا به دو نوع فردی و اجتماعی تقسیم می شود و عدالت اجتماعی نیز که موضوع این تحقیق است به انواع مختلف از جمله عدالت سیاسی، اقتصادی، قضایی و فرهنگی قابل تقسیم است. در تبیین مفهوم عدالت اجتماعی، اهمیت جامعه در اسلام مطرح است. طوری که بسیاری از احکام اسلام به روال جمعی تنظیم شده است. اجرای عدالت نیاز به شرایط و زمینه هایی دارد. از جمله رعایت حقوق انسان ها، تأمین نیازهای عمومی و اساسی مردم، برخورد قاطع با عدالت گریزان و نظارت بر عملکرد کارگزاران حکومت. از جمله موانع تحقق عدالت اجتماعی نیز می توان تبعیض، سودجویی و هرج و مرج اجتماعی را ذکر کرد. دوام حکومت، اصلاح مردم و از بین رفتن فقر و ناداری در شمار مهم ترین آثار اجرای عدالت اجتماعی می باشد. همچنین توجه به دو نکته که در متن تحقیق به اثبات خواهد رسید نیز ضروری به نظر می رسد. 1- رهبری جامعه به عنوان رکن اصلی حکومت با تقویت ملکه عدالت در درون خود و نیز رفتار قاطع با عدالت گریزان و همچنین اعمال سیاست های دقیق می تواند نقش بسیار مؤثری در اجرای عدالت داشته باشد. 2- اصلاح مردم در گرو اجرای دقیق عدالت است و تا وقتی در جامعه بی عدالتی باشد انتظار اصلاح کامل مردم نیز بی فاید خواهد بود. روش تحقیق در این پژوهش بر اساس نگرش « تاریخی- کاربردی» و بر اساس راهبردها « توصیفی» و البته تا حدودی تحلیلی و از جهت راهکارها از نوع « کتابخانه ای- ترکیبی و سیستمی» می باشد. منابعی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته، عبارتند از: نهج البلاغه، کتاب های تفسیری مانند مجمع البیان و نمونه، کتاب های روایی مانند غررالحکم، وسائل الشیعه و بحارالانوار، لغت نامه ها مانند مجمع البحرین، لسان العرب و دهخدا و سایر کتب و مقالاتی که منعکس کننده دیدگاه های صاحب نظران در این مقوله می باشد. کلید واژه های این تحقیق نیز عبارتند از: عدالت، عدالت اجتماعی، جامعه، مساوات، حق و ظلم.

در این پژوهش به بررسی جایگاه زن با تکیه بر آیات قرآن پرداخته شده و از این موضوعات سخن رفته است: مقام و موقعیت زنان از نظر ارزش انسانی، آیا زنان از نظر آفرینش و سرشت با مردان همسان و برابرند؟ هدف از خلقت زنان چه بوده است؟ نقش و موقعیت آنان در داستان های قرآنی، حقوق زنان در نقش همسر، مادر و دختر خانواده، روابط متقابل زن و شوهر در خانواده، مسائل و مشکلات خانوادگی از قبیل طلاق و موضوعات بحث انگیز تعدد زوجات و نشوز، پایگاه زن در جامعه و موقعیت او به عنوان عضوی از امت اسلامی و نقش او در امور سیاسی، اجتماعی، امر بمعروف و نهی از منکر و هجرت و همچنین نقش او در برابر مشکلات اقتصادی جامعه و برقراری بینش توحیدی به منظور رفع تمایزات و تبعیضات طبقاتی.

بررسی موضوع مورد مطالعه، جنبه اکتشافی دارد و از سنخ تاریخ اجتماعی(مقدمه ای بر جامعه شناسی تاریخی) می باشد. با توجه به مطالعات مقدماتی درمورد تشیع به این نتیجه دست یافته ایم که تشیع همواره عامل حرکت بر علیه نظام حکومتی استبداد بوده و به عنوان یک عامل موثر نقش عظیمی در دگرگونی باز ی کرده است از جمله جریان انقلاب مشروطیت می باشد که شیعیان با رهبری مراجع و علمای وقت بر علیه استبداد قاجار قیام کرده و به پیروزی دست یافتند. البته با توجه به نفاق و توطئه استعمارگران اشخاص نا لایق بر سر کار آمدند که موجب شکست انقلاب و دست نیا فتن به اهداف انقلاب شد. برخی با جدا کردن مذهب و سیاست از یکدیگر کار مذهب را مختص به جنبه های الهی و عبادی و عرفانی کردند و سیاست را مقوله ای جداگانه دانسته اند. بررسی عملکرد تشیع نیز در مواجه با مسائل اجتماعی عصر خویش و نحوه مقابله با آنها و چگونگی مبارزه با استبداد و نقشی که در دگرگونی اجتماعات داشته است مد نظر می باشد. تشیع به عنوان یک عامل موثر در اجتماعات مد نظر می باشد هدف از انتخاب این موضوع روشن نمودن جایگاه مذهب تشیع در تغییرات اجتماعی می با شد در واقع شناساندن این واقعیت که مذهب تشیع همواره عاملی تحرک بخش و وزنه سنگین در بهم زدن وضع موجود بوده است.

به نام او که پاک است و منزه، و دوست می دارد انسان های پاک و پاکیزه را. دیری است که بر آن بودم دفتری بیارایم، از گلهای بوستان عفاف و حجاب تا عطر آن، بیشتر به مشام جوانان خوش آید که گویند: در جوانی پاک بودن شیوه ی پیغمبری است دفتری که پیش روست، خوشه ای از خرمن پاکی و حجاب و ریشه های بی حجابی و راههای مبارزه با آن است. این دفتر، طی فصول چهارگانه، ریشه های بی حجابی زنان را از صدف خویش بیرون آورده فراروی خوانندگان می نهد و مسائلی از قبیل حجاب و فوائد آن، استعمار و بی حجابی، بررسی ریشه های بی حجابی، آثار و پیامدهای آن در جامعه و راههای مبارزه به آن را مورد بررسی قرار می دهد. حجاب صدفی است ارزشمند که در انسان به ودیعت نهاده اند، که ای کاش بازش یابی تا برق آن دریای هستی ایمان را روشنی بخشد. ای پیامبر، به زنان و دختران خود و به زنان مؤمنین بگو، تا خود را به وسیله ی جامعه ای که تمام بدن آنها را فراگیرد بپوشانند. این نزدیک ترین چیزی است که آنها به عنوان اهل عفت شناخته شوند. پس ( در این صورت، افراد هرزه) متعرض آن ها نمی شوند و اذیتشان نمی کنند. اگر زن حجاب نداشته باشد، هرگونه توجهی که به او می شود، جنبه ی شهوانی دارد و در نتیجه ارزشهای واقعی او هم فراموش می گردد. و به همین جهت تا جاذبه ی ظاهری دارد، مورد توجه است و همین که این جاذبه ظاهری از بین رفت، احساس غربت و پریشانی می کند. در فصل استعمار و بی حجابی، آنچه که در آن مورد بحث قرار گرفته است، اینکه از چه موقع بی حجابی با دخالت استعمار بیگانه در جامعه ی ما آغاز شد و اینکه غرب تا چه اندازه از آن بهره می برد. و یکی از عواملی که موجب شد زنان ما تحت تأثیر هجوم فرهنگ مبتذل غرب قرار بگیرند، ضعف ایمان و عدم آگاهی آنان از اسلام و تعالیم رهایی بخش آن بود هنگامی که کاملا جاهل و غافل شدند نقشه ی استعمار جامه ی عمل پوشید بدین ترتیب به اهداف سیاسی و اقتصادی خود نائل آمدند. اینجاست که فساد و فحشاء، بی بندباری، تجاوز به انس در جامعه ی امروزی ما بیداد می کند که باید راه حل هایی اندیشیده شود. چه بهتر که خانواده ها ایمان و اعتقاد به تعالیم اسلام را در فرزندان خود تقویت کنند، چون پیشگیری همیشه بهتر از درمان است.