جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

غلبه بر امیال نفسانی و شیطانی در عرصه های طاعت الهی ، اجتناب از معصیت الهی و تحمل مشکلات و سختی های دنیوی در پرتو خویشتن داری و مقاومت(حبس نفس) و توکل بر ذات اقدس خالق مهربان و توانایمان امکان پذیر است بدین جهت در این رساله به معنای صبر و استقامت و راه های به دست آوردن و عوامل مؤثر برآن پرداخته شده است. صبر در لغت به معنای حبس و نگه داشتن و در اصطلاح نیز به معنای نگهداری نفس برآن چیزی است که شرع و عقل اقتضاء می کند و یا از چیزی که عقل و شرع آن را نهی می کند، عنوان شده است و استقامت به معنای استوار و محکم بودن، که با وجود این معنا برای استقامت – پا فشاری و استواری در راه رسیدن به مقصود که نسبت به صبر مرتبه ای بالاتر دارد – در عرف جامعه ی کنونی و کتب علما؛ این دو صفت ، مترادف هم شمرده شده اند. اقسام و مراتب عنوان شده توسط علمای اخلاق و عرفان نیز بخشی از این تحقیق است که برترین مرتبه ی صبر در برابر معصیت الهی است که دلایل این رجحان از مباحث مطرح شده در این نوشتار است. تأکید آیات و روایات اهمیت این صفات را مبرهن کرده است، که ضمانت پیشرفت کار با صبر و استقامت، نقش صبر در تهذیب نفس ، جلب محبت الهی، رهبری جامعه و ... در بخش های اهمیت صبر و استقامت در قرآن و سنت و فلسفه ی آن به اجمال بیان شده است. وراثت، تربیت، محیط، تغذیه و فطرت از عوامل مؤثر و بنیادی صبور و مقاوم بودن انسان است، آثار وراثتی ، راه کارهای صبور و مقاوم تربیت کردن فرزند و نقش اجتماع(والدین، همنشین، مربیان) و ... در بخش عوامل مؤثر در صبور و مقاوم بودن ، بیان شده است. تعمیق باورها ( هدف خلقت، حقیقت دنیا و ...) از راه های به دست آوردن حسنات اخلاقی از جمله سر رشته ی آن ها یعنی صبر و استقامت است ک تنها با داشتن این صفت نیل به اهداف انسانی مقدور می گردد. دانستن حقیقت بندگی ، حضور خدا و تقویت وجدان اخلاقی ، تفکر در پیامدهای گناه و مزین شدن به صفات حیا و عفت از راه کارهای عملی حصول صبر و استقامت در اطاعت الهی و اجتناب از معاصی می باشد، همچنین دانستن فلسفه ی آزمایش های الهی ، تأمل و تفکر در معارف اسلامی و تعمیق آن معارف، در پذیرش واقعیت کنونی ، تحمل دیگران با تمام کم و کاست ها و نقص هایشان و استفاده از مدیریت بحران ها برای حفظ آرامش و تعالی روحی بسیار مؤثر است که در بحث راه های تحصیل صبر در مصایب به نفصیل عنوان شده است و پیامد های فردی و اجتماعی که خود یکی از مهم ترین راه های تحصیل صبر و استقامت است ؛ - آثار خانوادگی ، فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی و ... و میزان کار آمدی این صفت در رشد و تعالی فکری و فرهنگی و ... با توجه به آیات و روایات – از دیگر مباحث این رساله است. لازم به ذکر است برای تدوین این نوشتار از منابع مختلف ؛ کتاب های تفسیری ، اخلاقی، لغوی و اعتقادی بهره گرفته شده است. CD جامع الاحادیث نیز برای جستجوی دقیق احادیث استفاده شده است. امید است این تحقیق بتواند گامی هر چند اندک در جهت کاربردی نمودن آیات و روایات در زندگی روزمره که آمیخته با چالش های مختلفی است برداشته باشد.

پس از آنکه حیات در روی زمین سر گرفت انسان با نیاز های متضاد و افکار متباین واحساسات مختلف به آن پا نهاد در حالی که تارو پود اورا با حقیقت طلبی و جستجوگری سرشته بودند. انبیا در طول تاریخ، انسان ها را متوجه این خلقت خدادادی می کردند وآنها را به تفکر دعوت می کردند واسلام در محیطی که بیشترین محتوای آن را خرافات بی پایه تشکیل می داد، داعیه برهان طلبی سرداد و کتاب آسمانی مملو از استدلالات منطقی و براهین علمی خود را بر آنان عرضه کرد و به رسول خود درکتاب خویش به آن فرمان داد وخانواده طاهره آن حضرت، نقل جدایی ناپذیر قرآن ، همواره درمناظرات خود با فرقه ها ومکاتب الهادی ، همچون قرآن از استدلالهای ساده عملی ومحسوس و به دور از پیچیدگی و ابهام، بهره جسته اند. قرآن کریم نه تنها دعوت به تفکر وتعقل کرده ولغزش گاه های اندیشه را یاد اورشده، بلکه خود در بر خورد با افراد وگروه های مختلف در زمینه مسائلی چون توحید، معاد و نبوت به احتجاج پرداخته است وعلاوه برآن احتجاجات ومناظرات بی مانند انبیاء(ع) را نیز ذکر کرده است و در تمامی این مواردکلام این خالق با شیوه خاص خود، یکی از وجوه اعجاز قرآن را به تماشاگذارده است. استدلالات قرآن کریم به گونه ای است که برای عوام و خواص قابل درک و فهم است. و بر خلاف فلاسفه تنها عقل را مورد خطاب قرار نداده و متناسب با ابعاد وجودی انسان از شیوه ها و زبان ها و ابزارهای مختلف مانند.........؟

موضوعی که در این تحقیق پایانی به آن پرداخته شده است، « اخلاق معاشرت از دیدگاه آیات و روایات» است. منظور از اخلاق معاشرت، یعنی دانستن مصداق خوی های نیک و بد در هنگام برخورد و معاشرت با دیگران. خداوند در قرآن کریم تنها راه رستگاری و رسیدن به کمال نهایی خلقت انسان را تزکیه ی نفس می داند و اعلام می کند که هر کس در پاکی نفس نکوشد موجبات محرومیت و خسران خود را فراهم کرده است و از طرفی رسیدن به این امر مهم ممکن نیست مگر با عمل کردن به دستورات و سفارشات اخلاقی که در آیات قرآن و روایات معصومین? برای انسان ها به ارمغان آورده شده است. علم اخلاق به خاطر جایگاه عظیم و مهمی که در هدایت انسان ها دارد مقدم بر سایر علوم است و به همین خاطر از آن تعبیر به « فقه اکبر» شده است و در واقع مجموعه ای منظم است که رفتار بشری به مقتضای آن صورت می گیرد و از قسمت های مختلف و متنوعی تشکیل شده است. یکی از زیرمجموعه های مباحث اخلاقی، مبحث « اخلاق معاشرت» می باشد، که در جهان معاصر، به ویژه در کشورهای غربی، به دست فراموشی سپرده شده است، از طرفی به خاطر غفلت و بی خبری کشورهای دیگر از جمله کشورهای در حال توسعه، این شیوه ی زندگی با موج مخفی و پوشیده ای به نام « تهاجم فرهنگی» وارد جامعه ی آن ها می شود و هر روز مشکلات زیادی را در زمینه معاشرتی برای آن ها به وجود می آورد و جوانان الگوهای زندگی خود را از جهان غرب انتخاب می کنند، اما اعتقاد اسلام بر این است که روح و روان انسان، نیازمند تغذیه است و خوراکی های متنوّعی که از مجرای « معاشرت» به روح انسان می رسد، شخصیت او را می سازد و توانایی های گوناگون را در او افزایش می دهد، از طرفی شناخت « حدود» و « میزان معاشرت» را از ضروریات زندگی اجتماعی می داند، که با دانستن این مرزها باعث پیشرفت و توسعه ی جامعه ی انسانی و حفظ حریم شخصی افراد خواهد شد، و زمانی که افراد جامعه در محیطی آرام و بدون مشغولیت فکری به انجام مسئولیت های خود بپردازند، امنیت و آسایش بر جامعه حکمفرما خواهد شد. داشتن ارتباط و معاشرت با دیگران تنها در مورد رفت و آمدهای خویشاوندی خلاصه نمی گردد، بلکه شامل موارد متعدد و گسترده ای است که چارچوب آن به صورت شبکه ای با شاخه های اصلی و زیر شاخه های فرعی قابل ترسیم است. بارزترین و آشکارترین شاخه ی این شبکه مربوط به معاشرت اجتماعی می شود که با عنوان « معاشرت عام» شناخته شده است. در این نوع معاشرت، میزان و درجه ی آشنایی جامعه با دستورات و فرمان های دینی در زمینه ی اجرای صحیح ارتباط، مشخص می شود و در واقع نشانگر میزان فرهنگ جامعه ی ما خواهد بود. از همین شاخه ی اخلاق معاشرت می توان در زمینه ی جذب ملّت های دیگر و انتقال فرهنگ اسلامی به نقاط مختلف جهان استفاده نمود. اصول اخلاق معاشرت عام، شامل تمام مواردی که هر فرد در برخورد با دیگری باید رعایت نماید، می شود؛ مواردی که رعایت آن تحت تأثیر هیچ قوم، ملیّت، نژاد و رنگی نخواهد بود. شاخه ی دیگر معاشرت در اسلام، داشتن اخلاق معاشرت نیکو در خانواده است که خود دارای زیرشاخه های فرعی دیگری خواهد بود. در این نوع معاشرت، بیشترین تأکید بر داشتن حسن خلق و رعایت اصل محبّت و دوستی می باشد و افراد خانواده را موظّف به رعایت حقوق یکدیگر می نماید. شاخه ی اصلی دیگری که بیشترین تنوّع را در خود جای داده است، اصول اخلاق معاشرت خاص می باشد. در این گروه رعایت نکات معاشرتی به نوع افراد، موقعیّت شغلی و یا در مواردی موقعیّت روحی و روانی آن ها بستگی دارد. زیرا افراد با مشاغل مختلف علاوه بر رعایت اصول معاشرتی عام، بایستی در محیط کار خویش نیز شیوه ی صحیح معاشرت با اطرافیان و گروه های مختلف را داشته باشد و در واقع یک فرد مسلمان در همه ی عرصه های زندگی سعی بر رعایت حقوق دیگران دارد که مهم ترین این حقوق « معاشرت نیکو» با آن ها است. مجموعه ای که در پیش روی ماست، با بررسی در آیات قرآن کریم و روایات ائمه معصومین? به تنظیم مجموعه ای منظم از اصول اخلاق معاشرت پرداخته است که هر فردی با مراجعه ی به آن بتواند نیاز خویش را در مورد اطلاع و آگاهی در زمینه ی معاشرت نیکو، برآورده نماید. زبان ساده و روان و تقسیم بندی موضوعات مختلف از ویژگی های نوشتاری این تحقیق به حساب می آید، که مطالعه ی آن را سهل و آسان می نماید. این مجموعه در چهار فصل به شرح زیر تهیه و تدوین شده است: فصل اول؛ به بررسی مفاهیم اخلاقی ( تعریف لغوی و اصطلاحی واژه ی اخلاق، جایگاه اخلاق در جهان معاصر، ضرورت و شرافت علم اخلاق، بررسی فضایل و رذایل اخلاقی و...) پرداخته شده است. فصل دوم؛ شامل اصول اخلاق معاشرت عام ( آشنایی با نام و نام خانوادگی، سلام و آداب آن، مصافحه، معانقه، صله ی رحم، دوستی، نصیحت کردن طرف مقابل و...) می باشد. فصل سوم؛ به بررسی اصول اخلاق معاشرت در یک خانواده پرداخته است که شامل سه قسمت اصلی است: الف) اخلاق معاشرت بین همسران؛ که شامل ( احترام، محبت، رازداری و...) است. ب) اخلاق معاشرت فرزندان با والدین؛ در این قسمت به مواردی مانند احسان به پدر و مادر، احترام به آن ها و سپاس از آن ها، اشاره شده است. ج) اخلاق معاشرت والدین با فرزندان؛ که شامل ( محبت به کودک، بازی با کودک، مشورت با کودکان و...) است. فصل چهارم؛ در این فصل معاشرت افراد با موقعیت های مختلف شغلی و اجتماعی مطرح شده است. مانند معاشرت مدیر با کارمندان خود، معاشرت معلم با شاگردان خویش و بالعکس، معاشرت پزشک با بیماران و... . کلید واژه های این تحقیق عبارتند از: اخلاق، اجتماع و معاشرت

در قرآن کریم و روایات به فقه و احکام فقهی از زاویه ثمرات اعتقادی و اخلاقی آنها نگریسته شده است. اما دانشمندان اسلامی کمتر به کاوش و تحقیقی «منسجم» در جهت بررسی آثار اخلاق فردی و اجتماعی احکام فقهی و حقوق اسلام پرداخته اند. از این رو بعضی از ناآگاهان یا مغرضان احکام فقهی را صرفاً تکالیف الهی دانسته اند که انسان مؤمن موظف به انجام آن است، بدون آنکه هیچ ثمرة اصیل اخلاقی و تربیتی بر آن مترتب باشد و حتی کسانی نیز بعضی از این احکام را مانند احکام قصاص معارض و بلکه ضد اخلاقی انسانی بر شمرده اند. لذا، نگارنده جهت ابطال دیگاه مزبور، سعی نموده است که نوشتار حاضر با تمام کاستی هایش بتواند به عنوان حرکتی مهم ، مستقل و مقدماتی برای توجه به ثمرات اخلاقی احکام فقهی و حقوقی مفید واقع شود.

پژوهشی است درباره استراتژی و راهبردهای قرآنی مبارزه با قوم ستیزه جوی یهود و مواضع خصمانه و کارشکنی های آنان. نویسنده در این رساله، پس از بیان کلیات تحقیق، ابتدا پیرامون تاریخچه یهود، علل مهاجرت یهودیان به مدینه، اقسام یهودیان مدینه و امضای پیمان حسن همجواری با آنان توسط پیامبر اکرم (ص) بحث می کند و سپس ویژگی های اعتقادی – اخلاقی یهود از جمله رفتار شرک آلود، استکبار، نژاد پرستی و انحصار طلبی و نیز استراتژی قرآن در برابر آن را تبیین می نماید و آن گاه برخوردهای سیاسی، اجتماعی و نظامی یهودیان مدینه با پیامبر (ص) و مسلمانان را بررسی نموده، در مقابل از توبیخ، تهدید، لعن و خشم خدا و عذاب آن ها در دنیا و آخرت بحث می کند و در پایان نتایج تحقیق را در قالب سی و یک نکته مطرح می نماید.

. این رساله تحت عنوان ادب در گفتار و رفتار امام علی ( ع ) بر آنست که دیدگاه ایشان را در این زمینه بیان نماید. این رساله شامل سه فصل به شرح ذیل است : فصل اول کلیات : این فصل شامل موارد ذیل است : بیان مساله، پیشینه تحقیق، اهیمت موضوع، روش تحقیق، تعریف موضوع تحقیق، معنای اصطلاحی ادب در روایات، کاربرد ادب در روایات، ادب در قرآن . فصل دوم : روایات امام علی ( ع ) در باره ادب و آداب است . فصل سوم : تجزیه و تحلیل روایات : این فصل شامل نه بخش است که در باره ارزش و اهمیت ادب و رابطه اخلاق و ادب و رابطه عقل و ادب، انواع ادب، شیوه های تربیتی و تادیبی و پرهیز ازآداب زشت و ادب در رفتار امام علی (ع) بحث می کند. ./

پژوهش حاضر مشتمل بر سه بخش با این مباحث است: بخش اول، فضیلت قرائت قرآن و مذمت کوتاهی کنندگان؛ بخش دوم، فضائل و خواص سور؛ بخش سوم، فضائل و خواص آیات: در این بخش فضائل و خواص آیاتی از 11 سوره مورد بررسی قرار گرفته است.

پژوهش شامل موارد ذیل است : مقدمه، عادات جاهلی، تعاریف و اصطلاحات (بررسی لغوی استخاره ) ، استخاره در منابع اهل سنت، استخاره در منابع شیعه، استخاره در قرآن ، تصمیم گیری و عمل در قرآن ، نتیجه گیری