جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این رساله، رهبری سیاسی از دیدگاه شیعیان ایران بررسی شده است. نویسنده با بهره گیری از منابع تاریخی و فقهی، تحولات تاریخی، فکری و اقتدار رهبری سیاسی شیعه امامیه را مورد تحلیل قرار داده و آن را از دیدگاه شیعه، منصبی الهی معرفی کرده است. رساله در چهار فصل تدوین شده است. دوران خلافت حضرت علی (ع) امام حسن (ع) و ولایت عهدی امام رضا (ع)، دوران هلاکوخان، ایلخانیان، صفویه، سقوط صفویه و آغاز رقابت بین دربار و روحانیت از استقرار مشروطیت تا انقلاب سفید 1341و تا انقلاب اسلامی 1357، بررسی تحلیلی حوزه اقتدار رهبری سیاسی از دیدگاه شیعه، سرفصل های این رساله است.

در این رساله ضمن تشریح زمینه های اجتماعی ظهور اسلام، عوامل و چگونگی رهبری را در صدر اسلام (نظری و عملی) مورد مطالعه و بررسی قرار داده است و سپس رهبری از دیدگاه سیستم های سرمایه داری غرب و سوسیالیستی شرق را مورد بررسی قرار داده است. در مرحله بعد برای حصول نتیجه ، عوامل سیاسی، اجتماعی و انسانی در سه جهان بینی اسلام، غرب و شرق، در یک رویارویی مستقیم و بی طرفانه مورد سنجش قرار داده تا جایگاه رهبری الهی توحیدی اسلامی نسبت به رهبریهای غیر مذهبی غرب و ضد مذهبی شرق ، مشخص گردد.

در این پایان نامه مولف در ابتدا در فصل اول در قسمت کلیات ضمن تعریف قصه، اهداف قصه را بیان می کند و ویرگی های قصص قرآن را بیان می کند و سپس ضمن آوردن قصه های حضرات آدم، نوح، ابراهیم، لوط، اسماعیل، اسحاق، یعقوب، یوسف، موسی و هارون، داود، سلیمان، ایوب، یونس، زکریا، یحی و عیسی از دیدگاه قرآن و تورات موارد اختلاف را ب ان و می کند و شخصیت هر کدام از پیامبران را از دیدگاه قرآن و تورات شرح می دهد. در پایان ضمن نتیجه گیری پیشنهادهای را مطرح می کند

این رساله از دو بخش تشکیل شده است: بخش اول اختصاص به حکومت اسلامی یا خلافت از بدو تشکیل تا عهد ابن خلدون دارد که در این قسمت زمینه های اقتصادی و اجتماعی حکومت اسلامی در عربستان پیش از اسلام مورد بحث قرار داده شده است. بخش دوم مربوط به ابن خلدون و نظر او درباره تئوری حاکمیت و حکومت اسلامی است که در این قسمت هم ابتدا زندگی وافکار اجتماعی و سیاسی ابن خلدون را مورد بحث قرار داده است.

کتاب « اصول مذهب الشیعة الامامیة الاثنی عشریه» رساله دکتری آقای ناصربن عبدالله قفاری است که به عنوان بهترین تحقیق دانشگاه محمدبن سعود عربستان معرفی شده و در سال 1414 ق. در سه جلد چاپ و نشر یافته و مهمترین ردّیه بر مذهب شیعه می باشد. رساله ای که اکنون در دست دارید به بررسی و نقد باب دوم این کتاب اختصاص دارد. در این رساله پس از مقدمه به بیان کلیات پرداخته و توضیح داده شده که صرف وجود یک حدیث درمنابع حدیثی شیعه به معنی پذیرش و اعتقاد به محتوای آن نیست. در بخش دوم رساله ابتدا به بحث از توحید و شرک در عبادت و بیان ملاک های هرکدام پرداخته و سخنان آقای قفاری که تصور کرده توسل یا زیارت و استغاثه و... منافی با توحید هستند نقادی شده و سازگاری آن ها را با توحید بیان کرده ایم. در بخش سوم، توحید در ربوبیت و جایگاه ائمه علیهم السلام در تدبیر جهان بحث شده و در بخش چهارم ذیل عنوان توحید در اسماء و صفات از تأویل قرآن و تشبیه و تنزیه بحث شده و میزان اعتبار ظواهر دینی در اعتقادات مورد بررسی قرار گرفته، آن گاه در بخش پایانی رساله از ایمان و ارکان آن و شهادت ثالثه، عذاب نشدن شیعیان، مصحف فاطمه سلام الله علیها و... بحث شده است. در همة مباحث ابتدا عقیده شیعه تبیین و سپس سخنان آقای قفاری نقل، و آنگاه جواب نقضی و حلّی به نوشته های او داده شده است. این رساله نشان داده است که نوشته آقای قفاری از دقت و اعتبار لازم برخوردار نبوده و کاملاً مغرضانه و با هدف توهین به مذهب شیعه به رشته تحریر درآمده است.

نویسنده در این تحقیق کمال و انحطاط معنوی انسان را با تکیه بر آیات و روایات در دو بخش به این شرح بررسی کرده است: در بخش اول، با عنوان انسان و تکامل معنوی از دیدگاه قرآن و حدیث از انسان در لغت و اصطلاح و مرادفات آن در قرآن، معنای تکامل انسان، فضائل و کرامات انسان در قرآن و حدیث، انسان برتر است یا ملائک، انسان و خلافت الهی، عوامل اصلی تکامل و سعادت انسان در قرآن و حدیث، عوامل فرعی تکامل و سعادت انسان سخن رفته و در بخش دوم، تحت عنوان عوامل انحطاط فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن و حدیث از عدم شناخت نفس، عدم شناخت مداخل شیطان به سوی دل، لغزش های فکری، شهوات و صفات رذیله، ترک فضائل، زمامداران و فرمانروایان بحث شده است.

انتظار حالتی است از ترکیب اعتقاد به مبانی دین و ولایت امام زمان ( عج) که انواع دگرگونی ها را در حالات قلبی، اندیشه و آمال انسانی و رفتار فردی و تلاش های اجتماعی ایجاد می کند. با این رویکرد انتظار هم اثر اخلاقی هم اثر روحی و هم آثار تربیتی دارد، از این روی می توان گفت: مقوله مهدویت و بالاخص فرهنگ انتظار بخاطر دارای بودن ویژگی های خاص خود از توانمندترین عوامل رشد فردی و اجتماعی انسانها در طول تاریخ بوده و هست، از این رهگذر طرح صحیح این مقوله و بسط این فرهنگ در سطح جوامع بدون تردید باعث شکوفائی هرچه بیشتر استعدادهای آحاد افراد خواهد شد و راهی هموار را به سوی سعادت و تکامل انسان های می گشاید. باید گفت علیرغم تلاشهای عده ای از مستشرقان که خواسته اند انتظار را عامل رکود و سستی جوامع معرفی نمایند، روح تشنه بشر همواره سعی کرده با تقویت روح انتظار در خود به زندگی معنای و مفهوم ببخشد و با این بینش مانع از گرفتار شدن در مرداب روزمرّگی شود. از این رو می بینیم در سه دهه اخیر غربیون نیز با رویکردی وسیع به انتظار توجه کرده و با مطرح کردن مسائلی چون موعودگرائی، منجی گری، مسئله آخرالزمان و جنگ پایانی سعی در آرام کردن روح خسته و به تنگ آمده بشر دارند. باری انتظار فرایند یک عقیده اسلامی که فقط رنگ دین داشته باشد نیست، بلکه ا نتظار فصل مهمی از خواسته های بشری در طول ادوار تاریخ است از همین جاست که باید گفت انتظار موعود و منجی یک الهام فطری است و علیرغم نظر بعضی از مغرضان که انتظار را یک فکر وارداتی از ادیان یهود و نصارا و پدید آمده از اوضاع نابسمان می دانند، عموم مردم از دریچه انتظار با نگرشهای متفاوت عقیدتی و باورهای مختلف دینی به آینده چشم دوخته اند و روزی را امید دارند که رسالت های آسمانی با همه اهدافشان در زمین محقق شوند. باری چنانچه گفتیم انتظار منجی از فراورده های غرب و هزاره اخیر و مختص به دین اسلام و مذهب شیعه نیست، ولی باید گفت اسلام به عنوان دین خاتم و تشیع بعنوان مذهب برتر با نظر وسیعتر و عمیقتری به این مسئله نگریسته و با مطرح کردن تمام ابعاد و جوانب انتظار حقیقی سعی در انتقال این باور از محدوده ذهن به دنیای واقعیات کرده و آن را از آینده به حال انتقال داده است تا علیرغم اعتقاد یهود و اهل سنت که موعود را متولد در آینده ای نامعلوم می دانند به رهائی بخشی باور آوریم که اکنون هست و مانند دیگر منتظران چشم به راه رسیدن روز موعود و تحقق شرائطی است که به او امکان می دهد به هدف بزرگ خود جامه عمل بپوشاند و اما آنچه در این رساله ارائه می شود نگاه به انتظار از منظر ادیان، ملل، قرآن، سنت و روانشناسی است و منابع مورد استفاده شامل منابع روایی، تاریخی و روانشناسی است. کلید واژه ها: «انتظار، آخرالزمان، غیبت، ظهور، موعود، منجی، مهدی، مصلح، مهدویت.»

با توجه به بروز انحرافات گوناگون در جوامع و ظهور مشکلات عدیده ای در این زمینه و رشد بی رویه جرایم و دور شدن از سنتهای الهی و معانی دینی و احساس نیاز به بازگشت به دوره دین محوری رساله حاضر با عنوان انحرافات اخلاقی از منظر قرآن و سنت و با هدف آگاهی و بیان دیدگاه قرآن و سنت در خصوص عوامل ، موانع و ماهیت انحرافات اخلاقی و اجتماعی ، بیان نظرات ائمه معصومین « علیهم السلام» در این رابطه و بررسی عوامل انحرافات اخلاقی در جامعه شروع به کار کرد و در انتها به بیان راهکارهای جلوگیری از انحراف پرداخت. به طور کلی محقق در نظر داشته در تحقیق خود دیدگاههای گوناگون در رابطه با اخلاق و انحراف را جداگانه تعریف نموده و مصادیق مربوط به هر کدام که در زندگی روزمره انسانها یافت می شود . ضمیمه این تعاریف کند و برای درک بهتر خواننده محترم آنها را با آیات ، روایات ، و تفاسیر و مثالهای اجتماعی گوناگون بیاراید . این تحقیق از سه بخش تشکیل شده که بخش اول شامل سه فصل می باشد . فصل اول با عنوان دیدگاههای گوناگون در تعریف اخلاق و انحراف به بررسی معنای لغوی و اصطلاحی اخلاق و انحراف به طور جداگانه می پردازد . فصل دوم با عنوان اخلاق در آیات و روایات مباحثی چون منابع اخلاق اسلامی ، روش تعلیم و تربیت اسلامی ، اخلاق در نهج البلاغه و مصادیق اخلاق ، چون ، امانتداری ، احترام به والدین ، ساده زیستن ، صله رحم و ... را مورد مطالعه قرار می دهد و در فصل سوم که با عنوان انحراف در قرآن و سنت است ؛ فلسفه گناه، تعریف انحراف در قرآن ، نقاط ضعفِ انسان چون کفر و ناسپاسی ، آزمندی و طغیانگری ، یاس و ... از دیدگاه قرآن و سنت را مورد بررسی قرار می دهد . بخش دوم نیز شامل دو فصل می باشد . فصل اول با عنوان منشاء پیدایش انحراف به بررسی عوامل بروز انحراف و علت پیدایش آن ، نظر علم جامعه شناسی در این رابطه و زنجیره رسوم اجتماعی و فقر و مشکلات اقتصادی به عنوان یک منشاء بروز انحراف می پردازد . فصل دوم با عنوان رفتارهایی که در جامعه اثر سوء دارند ، مطالب و مصادیق گسترده ای از رفتارهای انحراف آمیز و ناپسند در جامعه را در بر می گیرد . مانند شایع ترین انواع بزهکاری چون قاچاق مواد مخدر ، الکلیسم ، انحراف جنسی و ... که در متن تحقیق ، هر کدام از این موارد به طور اجمالی شرح داده شده است . بخش سوم نیز شامل سه فصل است . فصل اول شیوه های بر خورد با انحراف نامگذاری شده که به مباحثی چون هنجارهای اسلامی در شناخت کجروی ، راهکارهای قرآن در هدایت فردی و اجتماعی ، انذار و تبشیر ، روش تنبیه در تعالیم اسلامی و زندان به عنوان یک شیوه برخورد پرداخته است . فصل دوم با عنوان پیشگیری از انحراف تاثیر جامعه و فرد را در پیشگیری از انحراف بر یکدیگر ، دین و راهکارهای متکی بر اجتماع ، روش تشویق در تعلیم و تربیت اسلامی ، روان درمانی و ... را به عنوان عوامل و راهکارهای پیشگیری شرح می دهد . فصل سوم نیز که آخرین فصل این تحقیق است با عنوان درمان انحراف سعی در نشان دادن راههای درمان انحراف پس از پیدایش آن می باشد که در مرحله نخست قرآن را به عنوان شفابخش قلبها معرفی کرده و سپس انواع درمان بیماری های اخلاقی را شرح می دهد . امید است این تحقیق توانسته باشد اهداف مذکور را به کمال برساند .

هدف از این پایان نامه بررسی و نقد نظریه پلورالیزم دینی و تبیین تلقی اسلام از پلورالیزم در دین است لذا سعی در پاسخ یابی به سوالاتی چون آیا با پذیرش نظریه تجربه دینی می توان پلورالیزم دینر را نتیجه گرفت ؟ آیا مدل معرفت شناسی کانت می تواند مبنای پذیرش پلورالیزم دینی باشد ؟ آیا براهین تکافو ادله نجات و هدایت عام الهی مقدمات لازم را برای اثبات نظریه پلورالیزم دینی در خود دارد ؟ فلسفه تکثر ادیان از دیدگاه اسلام چیست ؟ نظریه وحدت حقه ادیان در تکثر واقعی ادیان ( پلورالیزم در دین ) چگونه تبیین می گردد ؟ آیا نظریه پلورالیزم دینی با خاستگاهها و مبانی خاص خود قابل تسری به نظریه پلورالیزم در دین است ؟ را دارد . براساس فرضیه تحقیق مبنای تجربه دینی در توجیه و تبیین پلورالیزم دینی ناتمام است تجربه دینی محور اصلی و اولیه قبول ادیان است نظریه تفکیک بین دجربه و تجربه آنچنان که هست نمی تواند مبنای پذیرش پلورالیزم دینی باشد مبنای معرفت شناسی کانت در توجیه و تبیین پلورالیزم دینی ناتمام است . براهین اکافو ادله و هدایت عام الهی و نجات مقدمات لازم را برای اثبات و استنساخ نظریه پلورالیزم دینی را در خود دارد حمل اسلام بر مابقی ادیان و بالعکس از نوع حمل حقیقیه و رقیقیه است با استفاده از مبانی فلسفی تشکیک تکثر ادیان در وحدت حقیقی دین تفسیر پذیر است نسخ در اسلام به معنی تکامل می باشد در نظریه پلورالیزم در دین وحدت حقیقی دین در کثرت واقعی ادیان تفسیر و توجیه می گردد با استفاده از مبانی فلسفی و مستدلات نقلی نظریه پلورالیزم در دین از دیدگاه اسلام قابل قبول است خاتمیت ، جامعیت و اکملیت دین اسلام با نظریه پلورالیزم در دین منافات ندارد نظریه پلورالیزم دینی خاستگاه های مسیحی دارد و قابل تسری به حوزه معرفت شناسی اسلام نیست برخی تبعات یا لوازم پذیرش نظریه پلورالیزم دینی با مبانی مورد قبول در مباحث دین پژوهی منافات دارد تحقیق حاضر که به روش کتابخانه ای انجام یافته مشتمل بر سه بخش است بخش اول شامل دو فصل است که به بررسی مباحثی مقدماتی و مبنایی می پردازد اهمیت این پخش از آن جهت است که پس از تعیین حدود و ثغور و مرزبندیهای بحث به ذکر مبانی و اصولی می پردازد که در ادامه مباحث و بخشهای بعدی مورد استفاده مبنایی قرار می گیرد بخش دوم شامل تبیین بررسی و نقد نظریه پلورالیزم دینی است که ابتداء در فصل سوم پیش زمینه های بحث و سپس در فصل چهارم به بررسی و تبیین مبانی و ادله نظریه پلورالیزم دینی از دیدگاه جان هیک می پردازد و در فصل پنجم همین بخش به نقد و ارزیابی نظریه پلورالیزم دینی از دیدگاه هیک پرداخته است در بخش سوم تبیین نظریه پلورالیزم در دین از دیدگاه اسلام را بررسی می کند بر اساس یافته های تحقیق در نظریه پلورالیزم دینی ، تکثر ادیان معلول تکثر تجارب دینی انسان و به تبع آن تکثر تصورات و پدیدارهای مختلف از خدا و در نهایت تکثر در حقایق و باورهای دینی است در حایکه در نظریه مختار پلورالیزم در دین ، تکثر ادیان معلول و نتیجه تجلی و ظهور وحدت حقه دینی برای انسان است . در نظریه پلورالیزم دینی علاوه بر اینکه اقسام چندگانه ای از پلورالیزم مورد توجه قرار گرفته است اما ارتباط بین دو نوع اصلی آن ، یعنی پلورالیزم نجات و رستگاری ، و پلورالیزم حقایق دینی از وضوح و تبیین کاملی برخوردار نیست ، در حالیکه در نظریه پلورالیزم در دین ، ارتباط و تلازم بین این دو نوع پلورالیزم مشخص و بین است براین اساس ، پلورالیزم نجات و رستگاری لازمه اصالت تعدد ادیان و پلورالیزم حقایق دینی تلقی شده است نظریه پلورالیزم دینی اساسا" و ماهیتا" مسیحی م آبانه است به این دلیل که خاستگاهها ، ریشه ها ، علل و عوامل بروز و ظهور این نظریه بر مبانی و مبادی معرفت شناسی مسیحیت استوار است در حالیکه نگرش اسلامی درباره پلورالیزم ، واکنش و عکس العمل سلسله ای از حوادث تارخی و معرفتی نیست بلکه ماهیت شخص به خود را دارا است نظریه تجبه دینی که همسو با ساختار معرفت شناسی کانت و نظریه دیدن وینگشتاین ارائه شده است نه اثبات کننده پلورالیزم در حقایق دینی است و نه پلورالیزم در نجات و رستگاری ادله ای چون هدایت عام الهی برهان تکافو و نقش برخی اصول مسیحیت که مورد استناد هیک در اثبات پلورالیزم قرار گرفته است مقدمات و مقومات لازم برای اثبات نتیجه مورد نظر را ندارد و از این حیث اثبات نظریه مورد ادعاء را ندارد.

اهداف این پایان نامه آشنایی با روش تحقیق شرق شناسان در موضوعات قرآن شناسی و اسلام شناسی است و شناخت دیدگاه های جدید درباره نسخ در کتب مقدس به ویژه قرآن مجید و نقد و بررسی دیدگاهای شرق شناسان و پاسخ به شبهات مطروحه از جانب آنان است لذا سعی در پاسخ یابی به سوالاتی چون زمینه های ایجاد اندیشه ناسخ و منسوخ در قرآن کریم از دیدگاه شرق شناسان چیست ؟ دیدگاه شرق شناسان درباره ناسخ و منسوخ در قرآن و دیگر مسائل اسلامی در سده اخیر دستخوش چه تحولاتی شده و این تحولات ناشی از چیست ؟ را دارد براساس فرضیه های تحقیق از دیدگاه شرق شناسان توجیه نتاقض های موجود میان آیات قرآن به اختلاف میان قرآن و سنت اختلاف میان احکام قرآن و فقه و اختلاف فتاوی فقها زمینه های ایجاد اندیشه ناسخ و منسوخ در بین مسلمانان بوده است . در نیمه اول قرن بیستم عموما شرق شناسان و حیاتی بودن قرآن را پذیرفته بودند و در نتیجه ناسخ و منسوخ را تصرف بشری در این کلام دانستند در حالی که با گذشت زمان و در نیمه دوم قرن بیستم ، با مفروض دانستن ئحیانیت قرآن ، دیدگاه قبلی متعادل شده است . تحقیق حاضر که به روش کتابخانه ای انجام یافته مشتمل بر چهار فصل است در فصل اول کلیات و تعاریفی از مسئله ذکر شده است در فل دوم نسخ در قرآن از دیدگاه شرق شناسان مورد بحث قرار گرفته است که شامل بحث از زمینه های پیدایش و گسترش اندیشه نسخ در قرآن از دیدگاه شرق شناسان ، بررسی معنای نسخ از دیدگاه شرق شناسان ، نظر برخی از شرق شناسان درباره وقوع نسخ در قرآن با تطبیق بر انواع نسخ و پیامدهای نسخ در قرآن از دیدگاه برخی شرق شناسان است فصل سوم به نقد و بررسی دیدگاه های مشهور شرق شناسان در مورد نسخ می پردازد که شامل نسخ در قرآن و حدیث ، بررسی دیدگاه علمای شیعه درباره نسخ ، حکمت و انگیزه نسخ در قرآن از دیدگاه مسلمانان و تفاوت مبنایی آن با دیدگاه شرق شناسان ، نقد دیدگاه شرق شناسان در مورد زمینه های پیدایش و گسترش اندیشه نسخ در قرآن ، نقد و بررسی تعاریف شرق شناسان از نسخ و نقد و بررسی دیدگاه شرق شناسان درباره انواع نسخ است و فصل چهارم نیز بررسی روش شناسی شرق شناسان در پژوهش های اسلامی و روند کلی تغییرات آن را شامل می شود براساس نتایج حاصل از تحقیق شرق شناسان توجیه تناقض ها در قرآن ، اختلاف میان قرآن و سنت و اختلاف فتاوی فقها را زمینه های موجد اندیشه ناسخ و منسوخ در میان مسلمانان می دانند محوریت تحقیقات برخی از شرق شناسان درباره پیامدهای نسخ ، تشکیک در اتقان و استحکام متن قرآن ، زیر سوال بردن جنبه الهی و جاودانگی و نیز جهان شمول بودن آن بوده است در بررسی روش شناسی شرق شناسان تا نیمه اول قرن بیستم عموما وحیانی بودن قرآن زا نپذیرفته اند و در نتیجه ناسخ و منسوخ را تصرف بشری در کلام الهی دانسته اند در حالیکه با گذشت زمان از نیمه دوم قرن بیستم به بعد ، با مفروض دانستن وحیانیت قرآن دیدگاه قبلی متعادل شده است .