جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل میثاق( عهدالست) در روایات شیعه می باشد. روش تحقیق دررساله حاضر، روش کتابخانه ای است. ساختار تحقیق بدینن شکل است که بخش اول، اختصاص به کلیات تحقیق دارد که در دوفصل بیان می شود. بخش دوم طی دو ئفصل، به مطالعه تاریخی میثاق می پردازد. بخش سوم، مربوط به میثاق در روایات و بخش چهارم، مربوط به شرح و تبیین میثاق می باشد. آخرین بخش تحقیق، اختیای به بررسی حقیقت میثاق دارد که در سه فصل ارائه شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد، موضوع میثاق از همکان زمان حیات پیامکبراکرم(ص) مطرح بوده است و به تدریج، مخصوصا" در زمان صادقین علهماالسلام، بیشتر در اطراف آن سخن گفته شده است. ب گواهی گفتار علمائی چون طریحی و یا علامه طباطبایی، هیچ شک و تردیدی در تواتر معنوی اخبار میثاق ماخوذ باقی نمی ماند و ادعای واحد بودن احادیث این موضوع، صحیح به نظر نمی رسد. علاوه برصحت سلسله سند روایات مستند، امکان جعل چنین معانی و محتوایی نیز ضعیف و نامعقول می باشد. به تصریح قرآن کریم و روایات متواتر، خداوند متعال از تمانمی ذریه حضرت آدم(ع) تادامنه قیامت، برربوبیت خویش پیمان گرفت. همچنین به تصریح روایات، خداوند متعال از تمام افراد انسان در حالیکه به هیات اظله بوده اند، برربوبیت و خدایی خویش پیمان گرفت. به اسناد اخبار قرآن و روایات، از آنجا گه از کلیه انسانهایی که به دنیا می آیند، اخذ میثاق شده است، بنابراین همه افراد انسان قبل از آمدن به دنیا، خلقتی دیگر داشته اند و حقیقت و جوهره ای که انسانیه به آن است، قبل از قرار گرفتن در این عالم، وجود و حیاتی دیگر داشته است. این حقیقت را نفس ناطقه انسانی یا روح انسانی نامیده اند. در مورد اخذ میثاق لازم به توضیح است که به مقتضای ظواهر اخبار، نه تنها یکبار، بلکه در سه نوبت از بنی آدم ( البته با اختلاف در نحوه و ماهیت وجودشان، در هر یک از این سه نوبت) حداقل بر ربوبیت خداوند میثاق گرفته شده است. و تصزریح اغلب صاحبنظران بروقوع یکبار آن هیچ خدشه ای بر اعتقاد آنانکه بر وقع بیش از یکبار میثاق معتقدند، وارد نمی کند. زیرا چه بسا، آن اکثریت به دلیل عدم احاطه بر اخبار موضوع و فهم دقیق آنها، از این حقیقت غافل مانده اند.

هدف از این پژوهش، تحقیق و بررسی در زندگانی سیاسی اجتماعی امام سجاد (ع) به منظور زدودن برداشتهای غلطاز زندگانی آن حضرت و نیز از مساله تقیه است. زیرا در خصوص زندگانی حضرت سجاد (ع)، برداشتهای غلط و نسبتهای ناروایی وجود دارد که به موجب آن، آن حضرت را از هرگونه بعالیت اجتماعی، سیاسی و .... بدور دانسته، و در نتیجه از اثرات پربار اعمال و رفتار امام سجاد(ع) غفلت ورزیده اند و این برداشت ناصحیح از زندگانی حضرت سجاد (ع) در برداشت نادرست از مساله تقیه نیز بی تاثیر نبوده است. این نوشتار شامل سه بخش است که هر یک به نوبه خود فصلهایی رادربردارد. مباحث اصلی که هدف این نوشته را تامین می کند دربخش سوم آن منظور گردیده و دو بخش نخست، حکم مقدمه را دارند. بخش اول به بررسی وضع مردم در عصر امام سجاد(ع) می پردازد و مسایلی همچون جهل و نادانی در مردم ، فساد اخلاقی در جامعه، موضع گیری مردم دربرابر حکومتها و موضع گیری مردم دربرابر امیرالمومنین علی (ع) و امام سجاد را مطرح می کند . بخش دوم به بررسی وضع حکومتها درعصر امام سجاد اختصاص دارد و طی آن مسایلی چون سیاست حکومتها و موضع گیری حکومتها در برابر اهل بیت (ع) مورد کاوش قرار می گیرد. نگارنده، در بخش سوم ابتدا به مطرح ساختن راههایی که پیش روی امام سجاد قرار داشت پرداخته و سپس خود به داوری نشسته است و بابررسی هریک از آن راهها، بهترین و مناسب ترین آن را با توجه به وضعیت جامعه اسلامی در عصر امام سجاد (ع) معین نموده است. آنگاه در فصلی دیگر موضع حضرت سجاد (ع) رابرابر هریک از آن راهها جویا شده است و چون درپایان این فصل اثبات نموده است که آن حضرت (ع) در دوران امامت خویش سیاست تقیه را به شدت دنبال نموده و این امر ممکن بود این سوال را درذهن ایجاد کند که امام سجاد (ع) با اتخاذ چنین سیاستی چگونه مسؤولیت امامت خویش را ایفا می نمود، فصل بعدی رابه بیان آثار مثبت و پربار فعالیتهای آن حضرت (ع) اختصاص داده است .

در این پایان نامه مباحث متنوعی درباره جن آمده است؛ که عبارتند از: معنای جن در لغت و قرآن، خلقت جن از آتش، امکان وجود جن از نظر عقلی و عملی،جنسیت جن و ازدواج و تکثیر آنان، حیات و مرگ جن،شعور و اراده جن و مکلف بودن و مؤمن و کافر و مشرک و صالح و ناصالح دانستن او، مکان زندگی جن، امکان مشاهده جن و ارتباط آدمی با او. آیا ابلیس از فرشتگان است یا جن؟ نقد نظر عبدالرزاق نوفل مبنی بر اینکه هرانسانی قرینی از جن دارد، عقاید خرافی راجع به جن ونقد نظرات سیداحمدخان هندی و شیخ محمد عبده مبنی بر مادی بودن جن.

هدف پژوهش بحث درباره غریب القرآن و بحث درباره مفردات قرآن که کلید درک صحیح مقصود و مفهوم آیات قرآن بوده به شمار می آید و همچنین تحقیق و تفحص در شرح حال و شخصیت علمی ابومحمد قتیبه دنیوری. روش پژوهش به این ترتیب است که برای ترجمه هر واژه از کتب لغوی معتبر و نرم افزارهای رایانه ای و تفاسیر معتبر استفاده شده است. نتایج پژوهش آشنایی با مفردات سه سوره از قرآن کریم به نامهای حمد، بقره و آل عمران بوده است.، ترجمه و تفسیر چهار جزء از قرآن کریم، آشنایی با معاجم لغوی و آشنایی با اصلاحات و کاربرد لغات در زبان عربی می باشد.

یکی از سوالات اصلی مطرح برای انسانها آن است که آیا سعادت و فلاحی که پیامبران ادعای تامین آنرا برای انان نموده اند در دنیا تامین می شود یا در آخرت یا در هردو؟ قلمرو این سعادت چیست؟ و تا کجاست؟ در پاسخ این پرسشها دیدگاه دو اندیشمند معاصر ایران مرحوم مهندس مهدی بازرگان و مرحوم دکتر علی شریعتی را جستجو نموده ایم. پاسخ مرحوم بازرگان به این پرسش در طی دو دوره فکری وی مختلف است. او در دوره اول معتقد است که این سعادت و فلاح شامل هر دو عرصه دنیا و آخرت می گردد اما در دوره دوم بر این باور است که این سعادت در اصل مختص آخرت است تامین سعادت دنیوی برعهده خود انسانهاست و تامین شدن برجی جنبه های سعادت دنیوی حاصل از پیاده نمودن دستورات دینی نیز جنبه فرعی و باعرض دارد . اما پاسخ مرحوم شریعتی آن ایت که هدف بعثت، تامین سعادت دنیوی بشر از طریق رفع ظلم و ستم و برقراری عدالت در جامعه با تکیه بر ایدئولوژی دینی است و سعاغدت اخروی پرتوی از همین سعادت دنیوی می باشد. نقد ما بر این دو پاسخ عمدتا" روش شناختی با تاکید بر روش برون دینی و تقدم فهم فلسفی بر فهم دینی می باشد. آخرت را نمی توان با روش فلسفی ثابت نمود پس تفسیر فلسفی ما از دین لزوما" دنیوی خواهد بود و وجود آخرت تنها بعنوان یک واقعیت و نه حقیقت ، مطرح می شود که می توان با رویکردی پراگماتیستی سودمندترین تفسیر را از جایگاه آن در آموزه هاهی دینی ارائه نمود. سودمندترین تفسیر آن است که دین برای اصلاح روابط اخلاقی میان انسانها آمده است و این اصلاح، محقق نمی شود مگر آنکه سعادت اخروی برای متدینین با جدیت تمام مطرح شود.

در پایان نامه حاضر بخشی از کتاب «تاریخ فکرةاعجاز القرآن» نوشته نعیم حمصی که مربوط به نظریات دانشمندان اسلامی قرن ششم و هفتم درباره اعجاز قرآن است، ترجمه و تحقیق شده است. دانشمندان این دوقرن بر اعجاز همه جانبه قرآن تکیه داشته اند.

این پایان نامه در نه فصل تدوین شده است : در فصل نخست به رفع الخطا می پردازد و همچنین به مفهوم لغوی خطا، تفاوت آن با مفهوم نسیان و مفهوم غلط، رفع خطا در قرآن و روایات اشاره می شود. در فصل دوم به تحلیل رفع النسیان اختصاص داردکه به مفهوم آن و تفاوتش با خطا و انواع و آثار نسیان در قرآن و روایات می پردازد. در فصل سوم به تحلیل رفع مایکرهون الیه اختصاص دارد که به مفهوم لغوی و اصطلاحی اکراه، اقسام اکراه، تفاوت ان با اضطرار و اجبار، ارکان اکراه و رفع آن از دیدگاه قرآن و روایات بحث می شود. در فصل چهارم به رفع مالایعلمون می پردازد. در فصل پنجم به رفع ما لا یطیقون اختصاص دارد و در فصل ششم رفع مایضطرون الیه را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. در فصل هفتم به تحلیل رفع الحسد اختصاص دارد. در فصل هشتم رفع الطیره را مورد بررسی قرار می دهد و در فصل نهم رفع التفکر فی الوسوسه فی الخلق می پردازد

هدف ار این پژوهش، بررسی عصمت انبیاء علیهم السلام است. تحقیق حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای انجام یافته و مباحث آن در چهار بخش تنظیم یافته است: بخش اول، طی دو فصل، کلیات مربوط به تحقیق را بیان می کند. فصل اول، به تعریف لغوی و اصطلاحی عصمت و فصل دوم، به ماهیت عصمت می پردازد. در بخش دوم، مراحل عصمت و اختلاف نظر دانشمندان در هر مرحله را مورد بررسی قرار می دهد. بخش سوم، به تبیین ادله عصمت می پردازد. دراین بخش، دلیل عصمت انبیاء در مقام عقیده، دلیل عصمت انبیاء در تلقی و تبلیغ وحی و ادله عصمت انبیاء از معصیت( ادله عقلی، ادله نقلی) مورد بحث قرار می گیرد. سرانجام، بخش پایانی شبهات مربوط به عصمت را بیان می کند. دراین بخش، شبهاتی که پیرامون اصل عصمت و نیز شبهاتی که پیرامون عصمت پیامبری خاص مطرح می باشد، مورد نقد و بررسی واقع می شود. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد، عصمت یکی از خصوصیات بارز انبیاء الهی است، که آنها را از ارتکاب خطا و اشتباه باز می دارد. عصمت معلول ایمان کامل و مشاهده ملکوت و حقایق اعمال است که دراثر ارتباط مستقیم با وحی الهی و همچنین پیوسته مشاهده نمودن خود در محضر خداوند، برای آنان حاصل می شود.عصمت دارای مراتنب و مراحلی است که عبارتند از: عصمت در فکر و عقیده، عصمت در تلقی وحی، عصمت در ابلاغ وحی و عصمت در افعال و اعمال. در رابطه با لزوم عصمت در سه مرحله اول، اختلاف قابل توجهی بین علمای فرقه های مختلف وجود ندارد. اما در رابطه با عصمت مرحله چهارم، اختلاف نظر بسیار است. اما باید گفت که سیره و زندگی انبیاء مهمترین دلیل عصمت آنان است. تاریخ زندگی انبیاء(ع) بیانگر عصمت آنان در دو مرحله عقیده و عمل است. همچنین تمام دلایلی که ضرورت نبوت و بعثت انبیاء را اقتضاء می کند، در حقیقت عصمت آنان در مرحله تلقی و تبلیغ وحی را نیز اقتضاء می کند. به طور کلی باید توجه داشت، پس از اقامه دلایل عقلی و دلالت صریح آیات قرآن بر مطلبی- مثلا" عصمت - چنانچه ظاهر آیه و نقلی مخالف آن باشد، باید با مراجعه به احادیث و آیات دیگر به تاویل آن پرداخت. زیرا قرآن کریم متناقض با خودش و مخالف با مسلمات عقلیه نازل نشده است و قطعا" این ظواهر مراد خداوند نیست. به علاوه هیچ نقلی نباید معارض عقل گردد و دلیل نقلی - برخلاف دلیل عقلی - قابل تاویل است. همین امر موجب شده است که علمای اسلامی به ظواهر این آیات که در نگاه بدوی مشعر عدم عصمت انبیاء است اکتفا نکرده و هریک به طریقی به تاویل این آیات بپردازند. اجمالا" اینکه، مخالفت در این آیات حمل بر رک اولی می شود، تابدین ترتیب جمع کرده باشیم بین این آیات و آیات و دلائل عقلی محکم و فراوان دال بر عصمت انبای ء(ع) و همچنین آیات عدیده ای که در تعظیم و ثناء آنان نازل شده و از اصطفاء، اجتباء، اخلاص، هدایت، خلت و دوستی خدا و دیگر محامد آنان از جانب پروردگار سخن به میان آورده است.

اسلام در میان مکاتب الهی، ارزش و جایگاه ویژه ای برای گفت و گو و مناظرات، قائل است. افزون بر این، در کنار تلاش برای ترویج و بسط و تعمیم آن به مثابة یک روش کارآمد، شیوه های آن را نیز، از رهگذر ارائه الگوهای نظری و عملی در سیره و رفتار معصومان (ع) به ما آموخته است. این پژوهش با توجه به موقعیت ویژه بین المللی جمهوری اسلامی ایران و نیز تشابه شرایط کنونی، با زمان استقرار حکومت علوی(ع)، گفت و گوها و مناظرات آن حضرت(ع) را به منظور کشف و استخراج شیوه های کاربردی ایشان مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده است. در بخش اول دین و گفت و گوهای مکتبی بررسی شده است؛ آنگاه در بخش دوم تاریخ پیدایش گفت و گو، ادوار، انواع، شروط، آداب و تعریف مناظره، ارکان و انواع آن مورد بحث قرار گرفته است. در بخش چهارم فضا شناسی زمان امام علی(ع)، جریان ها و تفکرات گوناگون عصری تأثیرگذار در گفت و گوها و مناظرات علوی(ع) مطرح شده و سرانجام از شیوه شناسی گفت و گوها و مناظرات حضرت(ع) به نقش بنیادین قرآن و سنت و نیز شیوه بکارگیری آنها، کلام پایان یافته است.

این پایان نامه شامل شش فصل است. در فصل اول طرح تحقیق و اهداف و محدودیت ها آن را بیان می کند در فصل دوم نویسنده درباره انسان بحث می کند . در فصل سوم ضمن بررس واژه تربیت تعاریف مختلف آنرا بررسی می کند . در فصل چهارم نویسنده واژه های متناسب با تربیت را از نهج البلاغه گردآوری کرده است . در فصل پنجم تربیت عقلانی انسان را از دیدگاه نهج البلاغه بررسی می کند در فصل ششم که بیشترین حجم رساله را شامل می شود تربیت اخلاقی انسان از دیدگاه نهج البلاغه بررسی می شود که ضمن آن مباحثی مثل رابطه اخلاق و دین معبار فضلیت اخلاقی عوامل موثر در تربیت اخلاقی موانع تربیت اخلاقی و چگونگی رفع موانع اخلاقی پرداخته می شود.