جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 32
بررسی تطبیقی ماهیت وحی از دیدگاه تفاسیر قرآن کریم و کلام جدید
نویسنده:
زینب اخباری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
وحی در کاربردهای قرآنی اختصاص به وحی تشریعی و ارتباط ویژه خداوند با پیامبران ندارد؛ ولی معنای اصطلاحی ورایج آن ، وحی الهی به پیامبران است که ویژگی اصلی و معنای لغوی یعنی آگاهی بخشی رمزی و فوری در آن وجود دارد و پیامبران وحی را سریع و پنهان از درک دیگران دریافت می کردند . تفاسیر قرآن کریم نیز در راستای کاربرد واژه وحی در آیات ، آن را مشمول موجودات گوناگونی می دانند ؛ اما عمده کاربرد ها به وحی بر رسولان باز می گردد ، علاوه بر موارد کاربرد وحی ، گفتگوهای بین انبیاء و فرشتگان و یا گفتگوهای مستقیم بین خدا و پیامبران و وحی نوشتاری نیز از مصادیق وحی است . مفسران بر اساس آیات قرآن وحی را از سنخ کلام الهیمی دانند که اساس آن" علم " خواهد بود ؛ نه احساس ، افکار ، اندیشه ، خیال و یا اوهام .نگاه اهالی تفسیر در مورد فرآیند اخذ وحی و شیوه های دریافت آن به صورت بی واسطه ، از ورای حجاب و به واسطه فرشته است و در غالب موارد به صورت القاء و گفتگوی بین انبیاء و فرشتگان و یا گفتگوهای مستقیم با خداوند می باشد. آنان در فرآیند اخذ وحی از ساحت ربوبی برای فرشتگان علاوه بر نقش واسطه حقیقی ، نقش محافظت از وحی را نیز قائلند. بر این اساس که کلام جدید در مقام تحقق در ناحیه ى پیش فرض ها ، موضوعات ، روش ها و راه حل ها و سبک و تقدم و تأخر مباحث با کلام قدیم تفاوت پیدا کرده است و تکامل یافته ى کلام قدیم است و بسیارى از مسائل آن با فلسفه ى دین اشتراک دارد ، ماهیت وحی را در کلام جدید از سه نظرگاه عمده بحث می شود : دیدگاه گزاره ای که سرشت وحی را صرفاً دریافت حقایق محض می داند ؛ تجربه دینی ، که شالوده ی وحی در آن مواجهه با امر مقدس است و نظریه افعال گفتاری ، که وحی را افعال گفتاری خداوند با پیامبرش معرفی می کند . وحی در نگاه اصحاب تفسیر تحت تأثیر اشارت های کلام الهی ، نسبت به دیدگاه های کلام جدید ، در مراحل گوناگون آن ، از صدور تا ابلاغ ، فراتر ، متقن و کمال یافته است.
مشخصات اثر
بررسی مقایسه ای مفهوم جوهر در دیدگاه حکمت مشا و حکمت متعالیه
نویسنده:
عذرا صادقی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این رساله که موضوع آن بررسی مقایسه ای مفهوم جوهر از دیدگاه حکمت مشا و حکمت متعالیه است بر 3 بخش و 19 فصل مشتمل است . بخش اول که مشتمل بر سه فصل است در زمینه کلیات است . بخش دوم شامل 6 فصل است و بررسی مفهوم فلسفی جوهر را به عهده دارد، دراین بخش تعاریف مختلف جوهر از دیدگاه ارسطو، ابن سینا، شارحان و متاخران ابن سینا و ملاصدرا مطرح شده است . و در نتیجه مقایسه ای بین تعریف ابن سینا از جوهر و ملاصدرا صورت گرفته است با این توضیح که تعاریف این دو بزرگوار تقریبا هماهنگ بوده است و کمتر اختلافی در ان دیده می شود اگر چه می توان مشکلات ابن سینا را در مبحث جوهر بیشتر از صدرالمتالهین دانست که البته شیخ الرئیس چاره اندیشی هایی برای رهایی از مشکلات داشته است ولی از نظر ملاصدرا مورد قبول واقع نشده و با راه حلهایی که ارائه می کند در صدد نجات ابن سینا از تنگناهای موجود است . بخش سوم مشتمل بر 8 فصل است . که آخرین فصل آن به نظر می رسد مهمترین فصل آن باشد، در زمینه جوهریت خداوند است که هر دو فیلسوف بزرگوار اعتقاد بر عدم جوهریت باریتعالی دارند اگر چه دلائل آنها متفاوت است ولی در نهایت می توان بهترین دلیل را این چنین مطرح کرد که جوهر ماهیتی است اگر در خارج موجود شود از موضوع بی نیاز خواهد بود و این در حالی است که خداوند باریتعالی ماهیت ندارد. ( ماهیته انیته) پس خداوند جل و علا جوهر نیست.
مشخصات اثر
جوهر و تطوّر آن در حکمت سینوی
نویسنده:
جعفر شانظری,مهدی گنجور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
از مسائل و مباحث مهم فلسفی که قدمتی بیش از دو هزار سال دارد و از آغاز پیدایش حکمت در یونان باستان مطرح بوده است، مسألة جوهر است. برخی اصل بحث در مقولۀ جوهر را فکری ارسطویی دانسته اند و ریشۀ این انتساب را در رویکرد ارسطو به وجود و نسبت آن با جوهر و ماهیت اشیا می دانند. زیرا بر مبنای تفکر ارسطویی، شناخت وجود چیزی جز شناخت ماهیت و جوهر اشیا نیست، لذا در نظر معلم اول، واژة موجود و جوهر مترادف است. اما سرنوشت جوهر در حکمت سینوی به برکت تمایز وجود و ماهیت دگرگون شده و یکباره راه خود را از وجود جدا کرده است. ابن سینا برخلاف ارسطو، مقسم جوهر و عرض را ماهیت اشیا دانسته و مقولات ارسطویی را بر ماهیت اشیای موجود تطبیق داده است. نوشتار حاضر با توجه به جایگاه و اهمیت بحث جوهر در تفکر ابن سینا و سیر تحول تاریخی آن در فلسفه، با رویکردی مسأله محور، به بررسی ابعاد و زوایای مختلف این مقوله در حکمت سینوی می پردازد. بدین ترتیب، با توجه به عدم اتفاق بر تعریف واحد و با عنایت به سیر تنوع معنایی جوهر در حکمت سینوی بدیهی است کاوش از چیستی و تطوّر معرفتی جوهر، بیان مقسم جوهر و اعراض، چگونگی حصر تقسیمات جوهر، و موضع خاص ابن سینا در باب جوهریت واجب تعالی، مهم ترین مسائلی است که در این نوشتار مورد پژوهش قرار می گیرد.
مشخصات اثر
تعابیر متفاوت از «ماهیت» نزد ملاصدرا و علامه طباطبایی و تأثیر آن بر بداهت نظریه اصالت وجود
نویسنده:
سیاوش اسدی، رضا اکبریان، محمد سعیدی مهر، لطف الله نبوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
این مقاله در تلاش است ضمن واکاوی تفاوت تعبیر ملاصدرا و علامه طباطبایی از «ماهیت»، تأثیر این تفاوت را در نظریۀ اصالت وجود و بداهت آن بازشناسی کند. تعابیر دوگانه ای از «ماهیت» در آثار ملاصدرا وجود دارد. اما به نظر می رسد تعبیری که در آن واقعیت، متشکل از وجود (به صورت اولاً و بالذات) و ماهیت (به صورت ثانیاً و بالعرض) است، با ساختار فلسفی ملاصدرا سازگاری بیشتری دارد. اما در نظر علامه طباطبایی، واقعیت همان وجود است و چنین نیست که واقعیت از ماهیت نیز تشکیل شده باشد. ماهیت ظهور حدود، سلوب و اعدام ذاتی وجودات خاص در ذهن است. بنابراین، محکی خارجی ماهیت، همین اعدام ذاتی و حدود وجودی هستند که به عنوان اموری اعتباری و مشابه عدم مضاف تعبیر می شوند. از سوی دیگر، با هر دو تعبیر از ماهیت، نظریۀ اصالت وجود امری بدیهی و بی نیاز از اثبات خواهد بود و براهین ارائه شده برای آن صرفاً جنبۀ تنبیهی دارند. اما دیدگاه علامه به بداهت نزدیک تر است و گزارۀ «وجود اصیل است» نزد ایشان گزاره ای تحلیلی قلمداد می شود.
مشخصات اثر
معنای عرض بودن وجود در فلسفه ابن سینا
نویسنده:
محمدباقر قمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
آنچه این جستار در پی بررسی آن است، معنای این سخن مکرر ابن سیناست که وجود عرضِ ماهیت و یا عرضی آن است. محققان همواره تلاش کرده اند این نکته را در قالب یکی از معانی عرضی در باب مقولات، ایساغوجی و یا برهان تفسیر کنند. همانطور که از اعتراضات ابن رشد بر می آید، با توجه به اینکه تعبیر معنای عرض باب مقولات برای وجود همواره برای محققان بسیار عجیب و غیر قابل قبول به نظر می رسیده است، معنای عرضی در دو باب دیگر تنها راه گریز بوده است. در اینجا پیشنهاد خواهیم کرد که گرچه وجود نزد ابن سینا در نسبت با ماهیت لاجرم عرضی باب ایساغوجی و نیز عرضی باب برهان خواهد بود چراکه نه وجود ذاتی هیچ ماهیتی است و نه هیچ ماهیتی ذاتی وجود. آنچه ابن سینا در نظر دارد معنای «بیرون، در و با» ماهیت بودن وجود است که از معنای عرض باب مقولات، آنگونه که در فلسفه اسلامی درک می شود، گرفته شده است.
مشخصات اثر
بررسی آراء خاص فلسفی فخر رازی
نویسنده:
مریم فاضلی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده متن ناقص پایان نامه
وضعیت نشر :
موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران: ,
کلیدواژه‌های فرعی :
ماهیت ,
چکیده :
امام فخر، محمدبن‌عمربن‌الحسین رازی (606-543 ه) متفکر معروف مسلمانان است . شهرت او بیشتر در نقد و تشکیکات وی می‌باشد و کمتر فیلسوف اسلامی است که در آثار خود ذکری از او ننموده باشد. آنچه که در کتب فلسفی عمدتا از فخر نقل می‌شود، شباهت و تشکلات او بر مسائل فلسفی است . و پاسخهایی به این شبهات داده می‌شود که گاه فخر در کتب خود، آن پاسخها را طرح و رد نموده است . این رساله در صدد یافتن نظرات خاص فلسفی فخررازی از کتب متعدد او می‌باشد، هر چند گاه در مسئله واحد، نظرات متفاوتی در کتب مختلف او به چشم می‌خورد. عمده شباهتی که از فخررازی در کتب فلسفی نقل می‌شود در حیطه مباحث علم و علاوه بر اینها در دیگر مسائل فلسفی نیز او نظراتی خاص دارد. در مبحث علم دیدگاههای خاص فخررازی را می‌توان بدین گونه برشمرد: -1 حقیقت علم اضافه‌ای مخصوص است بین عالم و معلوم، که اگر معلوم، وجود خارجی نداشته باشد، صورتی از آن در نزد عالم مرتسم می‌شود و نسبتی بین عالم و صورت معلوم محقق می‌شود. علم، اضافه بین صورت معلوم و عالم است نه خود صورت معلوم. -2 اتحاد عاقل و معقول حتی در مورد تعقل ذات نیز باطل است . -3 علم دو نوع است علم بالقوه و علم بالفعل به طریق تفصیل. علم بسیط وجود ندارد. همچنین در مورد اینکه علم به معلول، موجب علم به علت نیست ، فخررازی تقریری خاص دارد که قبل از او اینگونه طرح نگشته است . در مبحث علیت ، طرح شبهات فخررازی معروف است . البته او قائل به شبهات نبوده و بدانها، هر چند گاهی ضعیف ، پاسخ می‌دهد. اما طرح شبهات و پرورش بسیاری از آنها از خود اوست . مباحث دیگر علیت که فخررازی در مورد آنها نظر خاص دارد بدینقرار است : -1 انتساب معلولهای کثیر به علت واحد صحیح است . به عبارت دیگر قاعده‌الواحد باطل است . -2 هر چند حصول معلول، هنگام حصول علت ، واجب است ، عالم حادث می‌باشد. -3 موجود بسیط می‌تواند فاعل و قابل باشد. مبحث سوم در نظرات خاص فلسفی فخر این است که از نظری بی‌معنا است و تصورات همه بدیهی‌اند. مبحث چهارم در مورد رابطه وجود و ماهیت حق تعالی می‌باشد. که فخررازی بر خلاف نظر حکما قائل به زیادت وجود بر ماهیت حق تعالی است .
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی در باب سلوک عرفانی
نویسنده:
اعظم اسلامی نشلجی، رضا اکبریان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
در این مقاله سعی بر آن است تا به مسئله سلوک عرفانی در تفکر فلسفی ملاصدرا و علامه طباطبایی بپردازیم. مهم‌ترین هدف پژوهش حاضر این است که نشان دهد که نوآوری‌های علامه طباطبایی در این مسئله، بر اساس مبانی نظری فلسفه او، چه بوده است. ملاصدرا اسفار اربعه خود را بر اساس آموزه‌های عرفانی ابن‌عربی، به‌‌خصوص سفرهای چهارگانه انسان برای سلوک در حقایق الهی تنظیم می‌کند و تلاش دارد تفسیری فلسفی از سلوک عرفانی انسان در مسیر الی الله ارائه کند. او مقصد سلوک عرفانی را رسیدن به ساحت وجود بر محور معرفت و حکمت نظری می‌داند و از قرب الهی نیز در همین پارادایم صحبت می‌کند ولی آن را متفرع بر حکمت نظری و مباحث وجودشناسی می‌داند. علامه طباطبایی با اثبات وحدت شخصی وجود به عنوان اولین مسئله فلسفی، با ظرافت تمام، طرح ملاصدرا از سلوک عرفانی را با توجه به مبانی خویش تغییر می‌دهد. در فلسفه او سلوک عرفانی جهت نزدیک‌شدن به واقعیت مطلق و رسیدن به قرب الهی بدون واسطه‌هایی که ملاصدرا مطرح می‌کند، محقق می‌شود
صفحات :
از صفحه 1 تا 19
مشخصات اثر
تفکیک وجود از ماهیت در فلسفه ابن سینا همراه با نقد برداشت اتین ژیلسون
نویسنده:
عبدالخالق فصیحی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
مسلما پژوهش در اندیشه فلسفی یک فیلسوف، شناخت کافی از منطق حاکم بر آن اندیشه و مبانی بنیادین آن را می­خواهد. بنابراین، تفکیک وجود از ماهیت یکی از مسائل مهم فلسفی در دستگاه بوعلی است که تنها با شناخت درست از جایگاه وجود و ماهیت در این نظام، و بر محوریت مبانی وی قابل تبیین و تفسیر خواهد بود. ماهیت در فلسفه ابن سینا علاوه بر معنای خاصی که دارد (ذات امور) دارای دو جایگاه مهم است؛ مقام تحلیل و مقام تقرر آن در علم حق. تفکیک وجود از ماهیت در ساحت تحلیل رقم می­خورد اما تقرر علمی آن در علم حق بعد هستی شناختی آن را مشخص می­کند. نکته مهم در تفسیر رابطه وجود و ماهیت، تعیین نوع وجود است که زائد بودن آن را بر ماهیت نشان می­دهد و آن مفهوم وجود است، نه خود وجود. مقاله حاضر کوشیده است مسئله مذکور را با در نظر داشت مبانی ابن سینا توصیف و تحلیل نماید.
صفحات :
از صفحه 109 تا 124
مشخصات اثر
اصالت نور و تحقق تبعی ظلمت در اندیشه سهروردی
نویسنده:
محمود هدایت افزا، عباس شیخ شعاعی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
شیخ اشراق در برخی آثار خود ـ علاوه بر نور ـ بر تحقق ظلمت در عالم خارج نیز تصریح نموده است. در نوشتار پیش رو ضمن اشاره به تلقی سهروردى از نور و ظلمت، مقوله‌بندى اشراقی موجودات، تصریحات شیخ اشراق بر تحقق تبعی ظلمت، پیشینه تفکر وى و توجه به معانی مختلف مفاهیم «اصیل» و «اعتباری»؛ نسبت بین نور و ظلمت در اندیشه شیخ اشراق و فرآیند تطبیق این دو بر مفاهیم وجود و ماهیت مورد تحلیل قرار گرفته است. در این راستا مشخص گردیده که معنای نور نزد سهروردی، أخص از معنای وجود نزد ملاصدرا است و به همین دلیل گاه از سوی صدرا و برخی شارحان وی نسبت تناقض‌گویی به سهروردی داده مى‌شود؛ اما لحاظ معانی وجود و ماهیت در اصطلاحات شیخ احسائی و تطبیق آن بر نور و ظلمت سهروردی، تفسیر نوینی از «اصالت وجود» در پیش روی ما قرار مى‌دهد که در پرتو این نگرش، نظام فلسفی سهروردی، قدرى منسجم‌تر و پویاتر به نظر می‌رسد. در این تفسیر نور یا وجود «موجود بالذات» و ظلمت یا ماهیت، «موجود بالتبع» ـ و نه بالعرض ـ به شمار مى‌رود.
صفحات :
از صفحه 143 تا 172
مشخصات اثر
ذات انگاری دین
نویسنده:
علیرضا شجاعی زند
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
ذات انگاری دین، در صدد است تا با انواع رویکردهایی که از موضع ناظر بیرونی و نگاه تحویلی، به درک ناقص و ناتمامی از دین رسیده و دین پژوهی را در مسیر ناصوابی قرار داده است به محاجه بپردازد. این تلاش اولاً با واکاوی دقیق مفهومی، و نشان دادن تمایز میان «ذات» با «ماهیت» و «حقیقت» و ثانیاً با وارسی مبنا و مدعای مخالفین ذات انگاری دین در سه دستة «ملحدان»، «روشن فکران دینی» و «جامعه شناسان» و آشکارساختن سهو و خطای آنان و بالاخره با بیان دلایلی ناظر به اقتضائات «معرفت»، «دین» و «فهم دین» به انجام رسیده است. مبنا و منطق ما در این احتجاجات، براهین عقلی است و ارجاعات لازم به آرا و مکتوبات مدعیان
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 32