جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فیلسوفان مسلمان همچون ابن سینا، فارابی، غزالی و دیگران با عنایت به آشنایی با مفهوم نفس در یونان باستان در مورد مفهوم نفس در قرآن کریم سخن گفته و در باب قدم یا حدوث، جسمانی یا روحانی بودن و دیگر صفات آن بحث کرده اند. این موضوع موجب بروز اختلاف در مصداق نفس در متون ادب پارسی شده است تا جایی که علاوه بر این که اکنونبرای واژه ی نفس بیش از بیست معنی ذکرمی­شود در یک متن واحد هم نفس مصداق های متعدد و گاه متضاد دارد. صاحبان مرصادالعباد و مثنوی معنوی بیشتر متأثر از باورهای قرآنی هستند از این رو نفس در آثار آنان معادل با مفهوم نفسدر قرآن کریم و بیشتر به مفهوم روح و نفس امّاره است. اما از آن جا که این دو از باورهای روزگار خویش و مهم تر از همه فلسفه نو افلاطونی هم متأثرند در مثنوی و مرصادالعباد مصداق های دیگری هم برای نفس هم پدیدار است. مولوی علاوه بر این که از نفس کلی سخن گفته، گاه نفس را برابر جان حیوانی دانسته است. با این همهبه دلیل گرایش بیشتر وی به عرفان عملی، نفس در مثنوی غالباً در معنای نفس امّاره که منشأ شهوات و صفات رذیله است به کار رفته و از سایر مراتب آن با الفاظی چون روح، جان و روان یاد شده است. نجم رازی نفس را دختری دانستهکه از ازدواج روح و قالب به وجود آمده است و به مادرش(قالب) شباهت دارد. اگر چه گاه نفس از نظر او معادل روح یا جان است، در مرصاد همنفس بیشترمنشأصفات مذموم یعنی همان نفس امّاره است.در این پایان نامه به سیر شکل گیری این مضامین و تفاوت های آن ها و تجلیشان در مثنوی و مرصادالعباد پرداخته شده است.

اصل مهم اعتقادی معاد منوط به اثبات حقیقتی غیر مادی در وجود انسان است. پژوهش حاضر در نظر دارد با استناد به دلایل تجربی وجود این بعد غیر مادی را مورد بررسی قرار دهد. به این منظور وجود این بعد را از نظر دین و علم مورد کنکاش قرار داده ایم. بدین ترتیب که ابتدا دلایل تجربی وجود روح را درقرآن و سپس مطالعات فرا روان شناسی مورد بررسی قرار داده ایم. با مراجعه به آیات قرآن ، دلایل تجربی را در قصه های قرآنی مشاهده خواهیم کرد و از طرف دیگر در مطالعات فرا روان شناسی به تجارب نزدیک به مرگ برخواهیم خورد. در پایان به این نتیجه می‌رسیم که بر خلاف قرآن علم برای اثبات امور غیر مادی مانند روح راه طولانی را در پیش دارد.

انسان‌شناسی از آن رو اهمیت دارد که تصور انسان از خودش، بر تصور او از خدا، جامعه و طبیعت و رابطه‌اش با آنها تأثیر می‌گذارد. متکلمان نیز در نظریه‌پردازی‌ها و نظام‌سازی‌های کلامی از تصوری که از انسان در ذهن داشتند، آزاد نبودند. شیخ مفید و سید مرتضی، همچون دیگر متکلمان نخستین، به انسان به دیده‌ی «مکلَّف» می-نگریستند و از این زاویه، به بررسی حقیقت، ساحت‌های وجودی و سرانجام انسان می‌پرداختند. انسان، از دیدگاه شیخ مفید، نفس دارای بدن است که حیات ذاتی آن نیست و از دیدگاه سید مرتضی، همین پیکر مادی با ساختار ویژه‌اش است که اگر شرایط فراهم گردد، حیات در آن پدیدار می‌شود. بازتاب این اختلاف نظر را در تعریف آنها از ماهیت مرگ و چگونگی زندگی پسادنیوی می‌توان دید. از دیدگاه سید مرتضی، مرگ نابودی تدریجی انسان است که با فروپاشیدن بدن، آغاز و با نابودی اجزای سازنده‌اش در آستانه‌ی رستاخیز پایان می‌پذیرد؛ درحالی‌که از دیدگاه شیخ مفید، مرگ اجمالاً نابودی بدن دنیایی و انتقال نفس به بهشت یا دوزخ است و سپس نابودی همه چیز حتی نفوسی که از زندگی برزخی برخوردارند در آستانه‌ی رستاخیز. با این وصف، از دیدگاه آنها، معاد بازآفرینی چیزی است که نابود شده بود. استاد و شاگرد، هر دو، بر این باورند که انسان، مختار و قدرت او پیش از فعل است. اختلاف نظر آنها در اراده است که شیخ مفید اراده را فعل غیر ارادی انسان و ایجاب‌آور می‌داند، درحالی‌که به نظر سید مرتضی، اراده ارادی است و به وقوع فعل ضرورت نمی‌بخشد. از دیدگاه سید مرتضی، عقل انسان این توانایی را دارد که حسن و قبح برخی افعال را به تفصیل درک کند، از جمله وجوب تفکر برای خداآگاهی را؛ درحالی‌که از دیدگاه شیخ مفید، تکلیف بدون پیامبر آغاز نمی‌شود و گرچه تفکر نخستین تکلیف است، اما عقل در چگونگی استدلال و علمی که باید به آن دست یابد، به هدایت پیامبرانه نیاز دارد.

چکیده ندارد.

این پایان نامه پژوهشی است درباره رابطه روح و جسم در آثار مولانا و عطار نیشابوری. از آن جایی که موضوع روح و حقیقت آن و رابطه آن با بدن یکی از موضوعات مهم انسان شناسی عرفانی بوده و اینکه این بحث به صورت گسترده در آثار این دو عارف بزرگ مطرح شده است. در این پایان نامه فصل اول تحت عنوان مبادی تحقیق و فصل دوم آن تحت عنوان روح و نفس در متون عرفانی که در آن نظر عرفا، فلاسفه و برخی از آیات قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم زندگی نامه و آثار مولانا، فصل چهارم به بررسی رابطه جسم و روح از منظر مولانا و فصل پنجم زندگی نامه وآثار عطار و فصل ششم به رابطه جسم و روح از نگاه عطار نیشابوری اختصاص یافته است ونتیجه ی حاصله چنین است که از نظر این دو عارف بزرگ روح جوهری است ملکوتی و از عالم قدس که در تن خاکی انسان به مصلحتی هبوط نموده و در پی بازگشت به مأمن اصلی خود و سرمنزل مقصود ،لذا این جهان مادی را به منزله قفسی میداندکه در آن زندانی و غریب بوده و غم فراق و عشق به وصال او را دردمند نموده است . روح از امر پروردگار است و باقی و اصل است و ارتباط آن با بدن خاکی بیشتر از نوع مقابله و تضاد و مخالفت است و گاهی در تعامل با هم ، و همچنین با وجود تضادی که با یکدیگر دارند پیوند و اشتراکاتی نیز میانشان وجود دارد و از یکدیگر متأثر می شوند و مکمل و نیازمند یکدیگرند.و مقصود نهائی این دو عارف بزرگ از طرح موضوعات فوق در قالب تمثیل و حکایت بر جنبه ی هدایتگری و دستگیری انسان و نتیجه گیری های عرفانی و اخلاقی استوار است.

سبقت ویرانگر معرفت شناسی برهستی شناسی که خود سبب ایجاد معظلات پیچیده وکاذبی درقرن اخیر شده است مارابرآن داشت تاهستی که تادیروز خویشاوندی ونزدیکی قریبی باانسان داشت واکنون به عنوان موجودی بیگانه با وی درآمده است،دراین پروژه،بصورتی پررنگ وآنچه درخور وشایسته آن است مطرح شود.چراکه آنچه سبب جاودانگی وماندگاری هرچیزی می شود وجه ؛هستی ؛آن است وبس وتنها ازاین طریق می توان خط بطلان برتمام ایسم های مختلفی کشید که دردوران اخیر سبب سردرگمی بشریت شده است.هدف این پروژه طراحی مرکزی به عنوان مرکز هستی شناسی می باشد تادر آن به هستی شناسی که لزوم حضور آن درقرن کاملا محسوس می باشد.به گونه ای شایسته وبایسته پرداخته شود.برای نیل به این هدف،ابتدادرمبحث مطالعات بانگاهی جدید به دومساله معرفت شناسی وهستی شناسی درمکتب حکیم عالی قدر صدرالمتالهین پرداخته شده است وسپس بانیم نگاهی به معمارانی که روح معنویت درآثار آنها تابانیده شده وبا استعانت ازپهنه مراتب وجود حکمت صدرایی،ازاین منظر،سخن رابه انجام رسانیده است.درنهایت با علم به مطالب نظری فرایندطراحی این پروژه ،خود به عنوان نمونه ومصداقی از آن،مورد بررسی قرارگرفته وسرانجام طرح معماری به عنوان صورت جزئی مثال ارائه شده است.

سلامتی، یکی از موضوعاتی است که همواره در طول تاریخ بشر مطرح بوده است و به نوعی با تاریخ آفرینش انسان گره خورده است. صاحب نظران و روان شناسان به این امر معتقدند که ارتباط معنوی(به صورت دعا و نیایش) با خدا، بسیاری از مشکلات و گرفتاری‌های جسمی و روحی انسان‌ها را رفع می کند.اسلام نیز سلامتی را به عنوان یکی از نیازی اساسی برای بقای نسل، حفظ حیات طیبه و رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی انسان ها مطرح کرده است و آن را به اشکال مختلف در آیات و روایات ذکر نموده است. به عنوان نمونه، عبادت و پرستش را راهی برای رسیدن به سلامت و آرامش در دو دنیا معرفی کرده است. از این رو نماز؛ که زیباترین الگوی نیایش است را می توان سودمندترین ابزار برای رسیدن به آرامش، سلامت روح و جسم در نظر گرفت.ضرورت پرداختن به چنین موضوعی از آن جهت مورد اهمیت است که با آگاهی از نفاق دشمنان و سیل عظیم تهاجم فرهنگی به ایمان و مذهب مسلمانان، هر آنچه ما را در پایداری و استقامت در مقابل تهاجم فرهنگی یاری می رساند؛ از قبیل: شناخت ابعاد دیگر دستورات اسلامی، آگاهی از حکمت های نهفته الهی، شناخت بیشتر و بهتر دین حق و ...با جان دل بپذیریم و در عمل به آن کوتاهی نکنیم.بنابراین با شناخت و آگاهی از حکمت‌های نهفته در فرامین الهی و میزان و چگونگی تأثیرگذاری آنها بر سلامتی انسان ها به خصوص آگاهی از جنبه‌های علمی نماز و دستیابی به راهکارهای عملی و کارآمد، پایبندی انسان به نماز که یکی از ارکان دین است بیشتر می شود و در نهایت حیات طیبه انسانی، ارزشمند و محفوظ می ماند. لذا در این نوشتار سعی بر آن شده تا به صورت کتابخانه‌ای و مقایسه و ارزیابی دیدگاه‌ها و مطالب گردآوری شده نسبت به تأثیر نماز بر سلامتی انسان ها، از منظر قرآن، سنّت و طب، بیان شواهد و مصداق‌های عینی و ... پرداخته شود که این امر در این پایان نامه در سه فصل کلیات و اصطلاحات، تأثیر عقاید و باورهای آسمانی بر سلامت و تأثیر نماز بر سلامت جسم و روح به طور مفصل بیان شده است. در پایان، در فصل چهارم چنین نتیجه گیری شده است که ارتباط معنوی با خدا به صورت نماز، موجب پیشگیری از بروز بسیاری از بیماری های روانی و جسمی است و هر یک از مقدمات، مستحبات و حرکات نماز به تنهایی نقش مهمی در حفظ سلامتی انسان ها دارند. این تأثیرات از منظر آیات و روایات به تعدد اشار شده و از نگاه طب نیز قابل ارزیابی و بررسی است که امید است خوانندگان گرامی با مطالعه این دست نوشته به خوبی به آن دست یابند.

معنويت از رايج ترين واژگاني است كه از آغازين حضور آدمي در عرصه هستي نمود داشته است . توجه به معنويت كه بعد غيرمادي انسان يا به عبارت دقيقتر ، بعد معنوي (فطري) اورا دربرمي گيرد و شامل كليه رفتار، گفتار و افكار غيرغريزي او مي باشد، امروزه دربرخي از شاخه هاي علوم از جمله ، روانشناسي و مديريت افزايش قابل ملاحظه اي داشته است . تا چندي پيش جامعه بشري عامدانه از اين موهبت الهي محروم بود ، تا اينكه رنجها و آلام آنچنان او را به زنجير غرايز گرفتار كرد كه به ناچار به اصل خود كه همان فطرت الهي است ، رجوع نمود. عرصه روانشناسي و پزشكياولين جايي بود كه رويكردي به معنويت داشت. حال آنكه ديرزماني نيست كه قلمرو مديريت پس از فراز و نشيب هايي كه درطول يك قرن گذشته به خود ديده ، امروزه شاهد تأثيرانديشه معنوي در سازمان ها مي باشد. اين پژوهش رابطه بين معنويت و اثربخشي سازماني درسه سطح فرد، گروه و سازمان را بررسي نموده است. براي اين منظور پس از بحث و بررسي پيرامون معنويت درحوزه هاي مختلف از جمله حوزه دين و روانشناسي و نيز بررسي درخصوص اثربخشي و رويكردهاي متفاوت به آن ، و پس از مشخص شدن مدل مفهومي پژوهش و شناسايي شاخص هاي آن ، دو پرسشنامه كه يكي به جهت سنجش اثربخشي سازماني و ديگري درخصوص سنجش معنويت در سه سطح فرد، گروه و سازمان تنظيم شد، درميان جامعه هدف توزيع گرديد. بعد از جمع آوري داده ها ، با استفاده از آمار توصيفي و استنباطي ( آزمون هاي كاي ـ دو ، اسپيرمن و فريدمن و ... ) كليه داده ها مورد تجزيه و تحليل قرارگرفت كه نتايج به دست آمده تمامي فرضيات پژوهش را تأييد نموده و در نهايت مدل مفهومي تحقيق نيز پذيرفته شد. اين پژوهش نشان مي دهد كه موضوع معنويت از جمله عوامل بسيار مهمي است كه مي تواند در سازمان ها و مؤسسات تأثيرگذار باشد.

بدون شک امامان شیعه بنابر عقید? شیعه وسنی دارای مرجعیت دینی می باشند، اما شیعه معتقد است مرجعیت دینی و علمی پس از پیامبر تنها در اختیار ایشان می باشد، مهمترین سوالی که در اینجا مطرح می شود چرائی و دلیل این گفتار و ادعا است .شیعه با توجه به نقش امام پس از پیامبر خاتم که نقش هدایتی گسترده ای است و از ظاهر تا باطن جامعه و افراد آن را در بر می گیرد امام را دارای ارتباط و آگاهی از منابع عظیم الهی می داند، و دانش او را فراتر از علم عادی، دارای مجاری و مبادی غیبی و لدنی میداند .قرآن و روایات دلالت بر اثبات دیدگاه اتصال علم امام به خداوند سبحان می نمایند .سرچشمه و منابع علم امام گسترده و متعدد هستند که از مهمترین آنها روح القدس، جامعه ، مصحف فاطمه سلام الله علیها، صحف و کتب انبیاء ، عمود نور ، الف باب ، تحدیث ( نقر و نکت ) ، قرآن ، اسم اعظم می باشند امام بهره مند از روح بلند و مقدسی از جانب خداوند می گردد که این عطی? الهی امام را در انجام وظایف و شئون الهی او و ارتباط با ملکوت و آگاهی از حقایق پنهان و دریافت کامل شریعت محمدی در جهت هدایت رسانی یاری می کند .مطابق رهنمود آیات وروایات علم به احکام و حلال وحرام و همچنین علم به قرآن توسط پیامبر اکرم صلوات الله علیه وآله وسلم به ائمه اطهار منتقل گردیده است، لذا نقش امام نسبت به این علوم، نقشی تبیینی تفسیری و امام شاخصی برای رفع اختلافات و بروز علوم انتقالی از پیامبر می باشد. امام علاوه بر جایگاه کمال بخشی و تحقق بخشیدنِ استمرار ختم نبوت، نقش هدایت خاص یا همان امامت به معنای ویژ? آن را هم بر عهده دارد که این لذا امامت با ختم نبوت نه تنها تعارضی ندارد بلکه لازم? خاتمیت وجود و تبلور امامت می باشد .جایگاه و شان هدایتی مخصوص امام اقتضای علم و آگاهی مناسب با آن را می نماید. روایات ارتباط با ملائکه و طرق دیگر مجاری علم امام را در همین راستا تبیین نموده اند، مسائلی همانند شهود و عرض? اعمال به امام و خبر رسانی روزان? که آیات و روایات بر آن تاکید می کنند از مصادیق جریان این هدایت و نقش امام در آن می باشد.آیات استدلال شده بر نفی علم غیب در قرآن برای انبیاء و ائمه نیز با تمسک به قرائن متصل و منفصل آیات بر نفی علم غیب ذاتی و استقلالی واصیل دلالت می نماید، چرا که از جانب دیگر آیات و شواهد روائی و تاریخی فراوانی بر آگاهی انبیاء و ائمه علیهم السلام از غیب دلالت می کنند .

بخش اول کتاب درباره علی بن یونس بیاضی و زندگی نامه و تحصیل و آثار ایشان است.عمده کتاب همانطور که از اسم آن پیداست درباره نفس و روح و مسائل پیرامون آن می باشد. بحث درباره نفس که آیا جوهر است یا عرض، و یک بخش هم مفصل درباره روح بحث شده است.