جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

برای او(میرزامهدی) مجموعه احادیث امامیه، آنچه در دست است همه بر اساس یک مبنا صادر شده و مجموعه ای هماهنگ را می سازند. مبنایش این بود که محتوا و مضمون احادیث صحت صدور را تأیید می کند. او البته در عین حال خارج از احادیث یک منبع دیگر هم مطرح می کرد و آن اینکه با تذکر نور عقل و با وجدان انوار عقل و علم می شود صحت تعالیم برگرفته از احادیث را که خود او ارائه و صورتبندی می کرد معاینه دریافت. به دیگر سخن، از دیدگاه او این خود امام (و نه احادیث امام) است که حجت است (حتی در عصر غیبت) و به راهنمایی او می شود به نور عقل رهنمون شد. احادیث تنها طریقیت دارد برای راهنمایی به تعالیمی که باید در جای دیگر وجدانی آدمیان شود و با نور عقل و علم تعلیم و وجدانی شود. این راه البته با راهنمایی مستقیم امام امکانپذیر است.

مؤسس فرقه‌ی ضاله‌ی شیخیه « شیخ احمد بن زین‌الدین احسایی » است. وی در سال 1166 هجری قمری در خانواده‏ای سنی مذهب در روستای احسا یکی از مراکز قدیمی شیعه در نزدیکی کشور بحرین متولد شد. پدر و اجداد او بادیه نشین بوده و چندان معروف نبودند. او در‌20سالگی مقدمات علوم دینی را به اتمام رسانده و به طرز مشکوکی پیرو مذهب تشیع گردید و در شیعه‌گری بسیار متعصب شد.

مکتب شیخیه ( کشفیه - پایین سری ) در اوایل قرن 13 ه.ق به وسیله احمد بن زین الدین معروف به « شیخ احمد احسایی » (1166-1241 ق) پدید آمد. مکتبی که نه تنها خود دستخوش تحولات زیاد گردید، بلکه باعث به وجود آمدن تحولات بسیار دینی و اجتماعی و حتی نظامی در کشور ایران شد و بذر بابیت و بهائیت پاشیده گردید.

مسأله ی حضرت بقیة اللَّه الاعظم، مهدی موعود (عج)، یكی از بارزترین و بدیهی ترین مسایل اسلامی و مورد تأیید و اعتقاد همه ی مسلمانان به ویژه شیعیان است، زیرا صدها آیات قرآنی و روایات نبوی این مسأله ی با اهمیت را به طور گسترده و مبسوط عنوان و مطرح ساخته اند و جزئیات آن را با بیاناتی دقیق و روشن، ذكر كرده اند، به طوری كه ابهامی برای كسی باقی نگذاشته اند. تمامی فِرَق اسلامی - تقریباً - این آیات و روایات و مفاد آن ها را به نحوی دركتب حدیثی و كلامی و تفسیری و احیاناً رجالی و تاریخی خود متعرض شده اند و درباره ی آن به شكل های مختلف سخن گفته اند، تا جایی كه می توان ادعا كرد كه كم تر دانشمند و عالمی، بلكه مسلمانی یافت می شود كه به این موضوع مهم و خطیر نپرداخته، یا این كه این مطلب به گوش او نرسیده باشد. شاهد روشن و قوی این مدعا، صدها كتابی است كه در طول تاریخ، با استفاده از این نام شریف و مقدس به وجود آمده است. امّا این مسأله ی مقدس و بدیهی - بسان هر مسأله ی دیگر دینی و اسلامی حتی مانند الوهیّت و ربوبیّت و نبوت و رسالت - گه گاهی مورد سوء استفاده ی افراد یا گروه هایی البته با انگیزه های شخصی یا سیاسی، قرار گرفته و می گیرد و اهداف و اغراض خاصی از این عمل دنبال شده و می شود. مگر نه این كه جهان همیشه شاهد این مطلب است كه افرادی گستاخانه مدعی الوهیت یا ربوبیت شده و كوس خدایی زده اند و یا مدّعی نبوت و رسالت شده و دعوی پیغمبری نموده اند؟!! بدیهی است كه این سوءاستفاده ها و این ادعاهای مفتضح و رسوا، هرگز به اصل و اصالت این حقایق ضربه نمی زند و كسی نمی تواند با این بهانه كه گه گاهی این نوع مطالب واقعی و ریشه دار در فطرت و عقل و مؤیَّد به صدها بلكه هزاران دلیل، مورد سوء استفاده قرار گرفته یا می گیرد، آن ها را زیر سئوال ببرد و یا این كه به نحوی در صحت اصل آن ها، تشكیك كند. از آن جا كه مسأله ی حضرت بقیة اللَّه الاعظم، مهدی موعود (عج)، كه در آیات و روایات فراوانی خصوصیات آن مطرح شده است، نزد مسلمانان، مسأله ای مقدس و ظهور حضرتش همواره آرزوی آنان بوده است، از این قاعده مستثنا نبوده و نیست. این مسأله ی مهم از همان زمان ائمه ی اطهارعلیهم السلام و حتی با وجود خود امامان - كه جزو مبّشران و نویددهندگان به آن بوده اند - به نحوی مورد سوء برداشت قرار گرفت و با برخورد ائمه علیهم السلام، مواجه شد. این روند خطرناك و انحرافی در عصر غیبت صغری مخصوصاً پس از آن، به شكل هایی مانند ادعای دروغین (سفارت و نیابت خاصه) حضرت مهدی (عج) تجلی می نمود، كه مورد تكذیب حضرت (عج) و هشدار آن وجود مقدس قرار می گرفت و مؤمنان تنها به سفرا و نواب واقعی توجه داده می شدند. البته این حركت در زمان های بعد، نه تنها در جوامع شیعی بلكه در جوامع سنی نیز ادامه پیدا كرد و از اعتقاد و علاقه ی مسلمانان به این مطلب مقدّس و حساس و سرنوشت ساز، بی محابا و ناجوانمردانه بهره برداری می شد! با این حال، خوشبختانه با هشدارهای قوی و به موقع عالمان دین و صدور ده ها روایت كه شمایل و نشانه های آن حضرت، شرایط ظهور و نحوه كار آن ذخیره ی الهی را بیان می كرد، ماهیت پلید آن حركت های شوم و مغرضانه آشكار می شد و صاحبان آن مفتضح و رسوا می گشتند. این ماجرا سردرازی دارد كه از حوصله ی این مقاله ی مختصر بیرون است. لذا ما در این جا تنها به بخشی از آن چه در دو قرن اخیر واقع شد و مسلمانان بخصوص شیعیان هنوز از تبعات و پیامدهای ناگوار آن رنج می برند، می پردازیم تا شاید گامی، در جهت تنویر اذهان باشد. آن چه فعلاً در این مقاله مطرح است، بررسی كوتاهی است درباره ی فرقه ای كه متأسفانه، زمینه ساز پیدایش فرقه ی ضاله ی بابیت و سپس بهائیت شد. لازم به تذكر است كه این مقاله یك مرور اجمالی بیش نیست، و تفصیل كلام به شماره های بعد موكول می شود.

چکیده اصولا هر دانشی دارای یک سلسله مبانی نظری است که مسائل و مباحث آن دانش بر آن مبانی، بنا می شود و آگاهانه یا ناآگاهانه تأثیر خود را بر کلیت و اجزاء آن دانش اعمال می کند. داتش اصول فقه، علم به اصول و قواعد استنباط حکم شرعی از منابع مربوط است که مبانی آن همچون سایر علوم، از برخی علوم دیگر تأثیر می پذیرد. فلسفه و کلام ، از علومی هستند که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم ، در صدور آراء اصولی از جانب فقیه ، نقش به سزایی را ایفا می کنند .در طول تاریخ اسلام ، فقهای بزرگی در عرصه علوم اسلامی تلاش کردند که در عین فقاهت، به عنوان یک فیلسوف یا متکلم نیز مشهور بوده و آثار ارزشمندی در این زمینه، از خود به یادگار گذاشتند که ازجمله آنها می توان به دو عالم بزرگ، که امروزه، کتب اصولی و فقهی و همچنین برخی کتب منطقی و فلسفی آنها در حوزه های علمیه و دانشگاهها تدریس می شود، یعنی شهید صدر (ره) و مرحوم مظفر (ره) ، اشاره کرد. با مطالعه دقیق آثار اصولی مرحوم مظفر (ره) و شهید صدر (ره)، تأثیر مستقیم برخی قواعد فلسفی وکلامی بر نحوه صدور رأی اصولی، مشهود است. حسن و قبح عقلی، حکمت شارع ، محال بودن انجام فعل قبیح از جانب خداوند، قاعده لطف ، عصمت و منصو بیت امام (ع) از جانب خداوند ،از جمله مباحث کلامی و همچنین محال بودن اجتماع نقیضین، تسلسل و دور، اراده و قدرت خدا، محال بودن تحصیل حاصل، واجب بودن مقدمه واجب، احتساب عدم المانع به عنوان یکی از اجزای علت، انواع وجود ( ذهنی و خارجی، مستقل و رابط )، از مباحث فلسفی مهمی هستند که مبنای برخی از آرای اصولی قرار گرفته اند. در این تحقیق سعی شده که مسائل فلسفی و کلامی تأثیر گذار بر دانش اصول، شناسایی و آنگاه نمونه هایی از مسائل متأثر از دیدگاههای فلسفی و کلامی، در آثارشهید صدر و مرحوم مظفر، به صورت مستند نشان داده شود. کلید واژه ها : اصول، شهید صدر، مرحوم مظفر، فلسفه، کلام، حسن و قبح ، قاعده لطف ، تسلسل، دور، عدم المانع