جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر، به کوشش تنی چند از پژوهشگران گروه تاریخ مرکز تحقیقات اسلامی و با هدف اطلاع رسانی دقیق، کامل و آسان درباره شهدای کربلا فراهم آمده است. امتیاز این اثر نسبت به آثار مشابه، جامعیت آن است؛ زیرا در این مجموعه، درباره همه کسانی که در منابع قدیم و جدید از آن‌ها به عنوان «شهید کربلا» یاد شده، پژوهش گسترده و کاملی انجام یافته است و اطلاعات لازم و مفید و مستندی در اختیار خوانندگان محترم قرار می‌دهد. ترتیب مقالات این کتاب بر اساس نظام الفبایی است -مگر مقاله امام حسین علیه‌السلام که نخستین مقاله نهاده شد - و نام‌های متعدد و غیر مشهور هر یک از شهدا نیز به نام مشهور وی ارجاع گردیده است. نویسنده در این کتاب به نام تمامی شهدای دشت کربلا اعم از نام شهید، نام پدر و نام قبیله و یا نسبت او با امام حسین علیه‌السلام و نحوه آشنایی با حضرت و مکان شهادت و حضور او در میدان رزم پرداخته است. در تهیه این اثر بیشتر از منابع شیعی مانند «أعيان الشيعة» سید محسن امین، «الإرشاد» شیخ مفید، «مناقب آل أبي‌طالب» ابن شهرآشوب استفاده شده است؛ اگرچه منابع اهل سنت مانند تاریخ طبری نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

از دیار حبیب، رمانی است کوتاه که گوشه هایی از زندگی حبیب بن مظاهر یار سالخورده حضرت سیدالشهدا علیه السلام را به تصویر می کشد؛ البته قسمت اعظم آن، به شهادت حبیب در کربلا اختصاص دارد و وصف عشق و شیدایی او به امام زمانش. داستان از زاویه دید دانای کل روایت می شود و به ده بخش تقسیم شده است. داستان از جایی آغاز می شود که حبیب بن مظاهر و میثم تمّار در ملاقاتی، مقابل چشم عده ای از مردم، هر یک از عاقبت کار آن دیگری و چگونگی شهادتش خبر می دهند و از هم جدا می شوند و... در این کتاب می خوانیم: جان در قفس تن حبیب، بی تابی می کند. حبیب، به حال خود نیست. انگار رخت پیری را کنده است، در چشمه عشق، وضوی ارادت گرفته است و یکباره جوان شده است. جوانی که خویش را به تمامی از یاد برده است و لجام دل به دست عشق سپرده است. هیچ کس حبیب را تا کنون به این حال ندیده است، گاهی آن می کشد، گاهی نگاهی به خیام حرم می اندازد، گاهی به افق چشم می دوزد، گاهی خود را در نگاه معشوق گم می کند، گاهی می گرید و گاهی می خندد.

فُرْسانُ الْهَیْجاء (به معنای سواران نبرد) کتابی در دو جلد به زبان فارسی تألیف ذبیح‌الله محلاتی. این کتاب، با نام کامل فُرْسانُ الْهَیْجاء در شرح حالات اصحاب حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام شرح حال ۲۳۰ تن از از اصحاب امام حسین(ع) است که در کربلا و پس از واقعه عاشورا در بصره و کوفه به شهادت رسیدند. مؤلف، شرح حال شهدا را از کتب قدیم و جدید جمع‌آوری کرده و به ترتیب حروف الفبا آورده است. فرسان الهیجاء (سواران نبرد) در دو جلد نگاشته شده و حاوی نام ۲۳۰ تن از اصحاب امام حسین(ع) است. اصل کتاب به زبان عربی بوده و بعدها خود نویسنده آن را به فارسی برگردانده است. و آن نسخه به زبان عربی فعلا موجود نیست. جلد اول که در سال ۱۳۴۸ق پایان یافته، شامل ۱۴۰ تن از اصحاب حسین بن علی(ع) است که به ترتیب حروف الفبا از ابو ثمامه صائدی تا عمار بن حسان طائی است. جلد دوم هم حاوی احوالات ۹۰ نفر از اصحاب امام است که از عمار بن ابی سلامه همدانی آغاز شده و به یزید بن مهاجر پایان می‌یابد. کتاب دارای بخش «خاتمه» است که در آن شرح حال محمد بن حنفیه را آورده و قسمتی هم با نام «تتمه نافعه» تشکیل داده که ماجرای مختار و رساله شمس الضحی پیرامون ورود سر امام حسین(ع) به مجلس یزید در آن آمده است. نثر این کتاب، ساده و بدون پیچیدگی بوده و اسامی اصحاب، اغلب با مقاتل معتبر همخوانی ندارد. محلاتی، درستی یا نادرستی برخی گفته‌ها را پیگیر نشده مثلاً افرادی که اصلا شهید نشدند، در زمره شهدا نام برده و یا دو بار نام یک فرد را به گمان اینکه اسم دو نفر بوده، آورده است.