جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه . دارای عنوان مستند قرآنی شخصیت پیامبر (ص) در صحیفه سجادیه است و روش این تحقیق تحلیلی وتوصیفی می باشد وضرورت نوشتن این تحقیق عبارت است ضرورت شناخت پیامبر(ص) به عنوان برترین الگوی انسانی ضرورت بررسی متون اولیه اسلامی و کشف دلالتها و معانی دقیق آنها به ویژه صحیفه سجادیه ضرورت مراجعه کلمات امام سجادعلیه السلام به کتاب الهی و تطبیق کلام امام با کتاب الهی .برای تبیین که کلام امام متخذ از وحی الهی است دقت و بازشناسی شخصیت پیامبر(ص) در ابعاد مختلف . امام سجاد علیه السلام شخصیت پیامبر اعظم (ص) را به دو محور شخصیت فردی پیامبر و شخصیت اجتماعی پیامبر ص بیان نموده است و ما شخصیت فردی پیامبر را به دوحوزه بحث نموده ایم حوزه اول مستندات قرآنی شخصیت فردی پیامبر (ص) در حوزه اخلاق مانند نجیب بودن وحبیب بودن مکرم بودن و مقرب بودن و حوزه دوم: مستندات قرآنی شخصیت فردی پیامبر (ص) در حوزه رفتار مانند عصمت داشتن امین وحی بودن وصفی الله بودن و عبودیت مطلق بودن داشتن مقام رفیع محمدی و شخصیت اجتماعی پیامبر اعظم(ص) را هم به دو حوزه بحث نموده ایم حوزه اول مستندات قرآنی شخصیت اجتماعی پیامبر ص در حوزه اخلاق اجتماعی درصحیفه سجادیه مانند ناصح بودن و جاذبه داشتن ودافعه داشتن ، شفیع بودن ،پیشوای رحمت ورأفت بودن ،خاتم النبیین حوزه دوم مستندات قرآنی شخصیت اجتماعی پیامبر (ص) در حوزه سیاسی درصحیفه سجادیه مانند جهاد در راه خدا و هجرت در راه الهی دوستی و دشمنی برای رضای الهی ،استقامت داشتن در دین که درصحیفه سجادیه از زبان امام چهارم آمده استخراج وتحصیل شده ومعیت وهماهنگی قرآن وعترت وعدم جدایی این دوثقل از یک دیگر تبیین گردیده است. برای تک تک مستند قرآنی آورده شده است.

یکی از مقامات و شوون والای حضرت رسول9 که در آیات متعدد و روایات مطرح شده، مقام شاهد بودن آن حضرت است. با تحلیل این بحث افزون بر آن که یکی از مقامات آن حضرت تبیین می‌گردد بسیاری از آیات مرتبط نیز امکان تفسیر موضوعی می‌یابد. با توجه به ابعاد گوناگون مسأله در این رساله به «تحلیل گستره شاهد بودن پیامبر اعظم 9از منظر علامه طبرسی و فخر رازی» پرداخته شده است. با توجه به قرآنی و اعتقادی بودن موضوع، دو مفسر بزرگ شیعه و اشاعره انتخاب گردید تا به گونه‌ای بازتاب آراء و اندیشه‌های دو مذهب در تحلیل قرآنی این مقام والای پیامبراکرم 9در آینه این دو تفسیر کلامی مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. برای تحلیل موضوع ابتدا مفاهیم کلیدی موثر در بحث مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته و در ادامه، با استناد به آیات قرآن کریم و احادیث ذیل آن‌ها، مقام شاهد بودن حضرت به اثبات رسیده است. تحقیق حاضر نشان می‌ دهد که دامنه و گستره شاهد بودن حضرت بسیار وسیع بوده و شامل شهادت در دنیا و آخرت می شود. مواردی چون شهادت به وحدانیت الهی، شاهد و ناظر بودن بر تمامی عقاید، نیات و اعمال ظاهری و باطنی امت، پیامبران و امامان از جمله آن‌هاست. چنان که آن حضرت بزرگترین شاهد عملکرد امت در جهان آخرت خواهد بود. مسأله دیگر پژوهش، تحلیل آثار و نتایجی است که شاهد بودن حضرت در پی دارد. اثبات بلندی مقام رسول اکرم9 و برتری ایشان بر همه انسانها، اثبات مقام علمی بی نظیر برای آن حضرت، اثبات مقام شفاعت و جواز و لزوم توسل به ایشان و تربیت و رشد مؤمنان در سایه درک شاهد بودن حضرت رسول خدا 9از جمله آن آثار و نتایج است. بررسی تطبیقی آراء و نظرات علامه طبرسی و فخر رازی نشانگر اشتراکات و افتراقات آن دو در روش تفسیر و نتایج حاصل از تحلیل آیات ناظر به موضوع است که در این دو تفسیر مشاهده می شود. در نحوه پرداختن به مسایل مختلف تفسیری مربوط به موضوع شاهد بودن پیامبر اکرم 9 گاه فخر رازی مبسوط‌تر و علامه طبرسی خلاصه‌تر پرداخته و گاهی علامه گسترده‌تر و فخر رازی موجزتر برخورد نموده است.

مطالعات خاورشناسان درباره‌‌ی قرآن، حدیث و سیره‌‌ی پیامبر اکرم(ص) در سده‌‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. برخی از آنان از جمله منتگمری وات با اهداف علمی، تبشیری و استعماری به مطالعه و تحقیق پیرامون سیره و شخصیت پیامبر اسلام (ص) پرداخته‌‌اند. بررسی اهداف و انگیزه‌‌ها، مبانی و روش‌‌ها و منابع مورد استفاده در این پژوهش‌‌ها، بایسته‌‌ی بررسی و تحقیق از سوی اندیشمندان مسلمان است. برای نیلِ به این هدف، بهتر است دیدگاه‌‌ها و اندیشه‌‌های هر خاورشناس به صورت مجزا یا تطبیقی با دیگر مستشرقان مورد مطالعه و مداقّه قرار گیرد. در این راستا، ما به بررسی رهیافت ویلیام مُنتگمری وات، از الهی‌‌دانان و خاورشناسان مسیحیِ معاصر، نسبت به سیره و احادیث پیامبر(ص) در آثار تاریخی و دینی‌‌اش پرداخته‌‌ایم. برای تبیین بهتر موضوع، ابتدا به بررسی اهداف و انگیزه‌‌های وات و جریان‌‌شناسی سیره‌‌پژوهی در غرب، به خصوص در دوره‌‌ی معاصر پرداخته شد تا به جایگاه وات در این میان بهتر پی ببریم، سپس به مطالعه و تحلیل آثار وات، اعمّ از کتاب‌‌ها و مقالات وی در نشریات و دایره المعارف‌‌ها، به ویژه آثار سیره و تاریخی وی پرداخته شد تا اولاً روش‌‌شناسی، مبانی، منابع مورد استفاده‌‌ی وات و در یک کلام، رهیافت وات در سیره‌‌پژوهی تبیین و شناسانده شود و ثانیاً آرا و اندیشه‌‌های و روش‌‌شناسی وی، در صورت لزوم، مورد بررسی و نقد قرار گیرد. با مطالعه و بررسی آثار وات در سیره و تاریخ اسلام بدین نتیجه می‌‌رسیم که حوزه‌‌هایی که وات به آنها پرداخته، بسیار گسترده است. او به تمام زوایای تاریخ عصر نبوی، البته براساس کتب اهل سنت و مستشرقان پیشین پرداخته و اگر مطالبی از قلم افتاده است، به غفلتِ منابع مورد استفاده‌‌ی وات برمی‌‌گردد که به او منتقل شده است؛ از جمله می‌‌توان به کمرنگ جلوه دادن نقش حضرت علی (ع) در جریانات صدر اسلام و به ویژه واقعه‌‌ی غدیر خم و انتخاب آن حضرت به عنوان جانشین از سوی پیامبر(ص) اشاره نمود که وات بدان‌‌ها نپرداخته و این به دلیل غلبه‌‌ی دیدگاه اهل سنت در تاریخ اسلام و منابع سیره است. ضروری می‌‌نماید که علمای شیعه به این بحث توجه جدی نمایند و واقعیات تاریخی صدر اسلام را از نگاه شیعی تدوین و به جهانیان عرضه نمایند.

سیره نبوی در موضوعات گوناگون از جمله اقتصاد، الگوی مناسبی برای جامعه اسلامی و جهانی است و می تواند به عنوان نقشه راه قرار گیرد. پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)‌ برای مصونماندن اقتصاد نوپای اسلام و رونق آن در مقابله با موانع وآسیب های گوناگون از جمله فقر و بیکاری، تحریم، مصرف گرایی، جنگ، ومشکلات بازار، با اتکا به منبع وحیانی راهی را در پیش گرفتند که نهتنها از این موانع عبور کردند، بلکه اقتصاد اسلامی را به یکی از بزرگترین اقتصادهای قوی عصر خویش تبدیل و راه آبادانی و پیشرفت را هموار کردند. پیامبر اکرم(ص) در این زمینه راهکارهایی از قبیل: ایجاد اشتغال و نهادینه ساختن فرهنگ کار، صرفه جویی و مبارزه با اسراف و تجمل گرایی، مدیریت بازار و رفع آسیب های آن و بهره گیری از تکالیف مالی شرعی؛ را بکار گرفت. با توجه به اشتراک موانع و آسیب های عصر نبوی با زمان حاضر، بررسی و تحلیل آنها به همراه راه کار های برون رفت آن در سیره نبوی می تواند در عصر حاضر راه گشا باشد. دراین تحقیق که به روش تاریخی، تحلیلی و به شیوه کتابخانهای سامان یافته است تلاش می شود تا با تطبیق موانع رونق اقتصادی عصر پیامبر با زمان حاضر، راهحلهای ایشان را در حل معضلات اقتصادی این عصر و رونق آن مورد بازشناسی قرار دهد. کلید واژه ها: سیره پیامبر، رونق اقتصادی، موانع و آسیب ها، عصر حاضر، اقتصاد اسلامی

با بررسی و تحلیل رویدادها و وقایع دوران معصومین علیهم السلام به ویژه صدراسلام، در حکومت خلفا و بنی‌امیه شاهد عملکرد غلط حاکمان در تقویت گرایشات منفی قومیت‌گرایی جامعۀ اسلامی‌شده‌ایم. به گونه‌ای که تقویت چنین نگرشی سبب ایجاد انشعابات فکری و سیاسی و تضعیف روحیۀ وحدت و برابری در میان مسلمانان شد. در مقابل بسط چنین باور و نگرشی، معصومین علیهم السلام به ویژه پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله به فراخور شرایط سیاسی و فرهنگی و ظرفیت‌های موجود جامعه به مواجهه با آن پرداختند. از آنجا که ریشه و منشاء قومیت‌گرایی، تعصبات و تفاخرات نژادی است تقویت چنین نگرش و باوری از جانب معاندین یکی از معضلات جامعۀ کنونی، برای تغییر سیستم محاسباتی افراد، در ایجاد تضاد طبقاتی و اختلافات فرهنگی جامعه محسوب می‌شود. از این رو در این پژوهش با بررسی سیرۀ پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در مواجهه با تأثیرات قومیت‌گرایی و تعصبات‌نژادی در جامعۀ اسلامی، راهکارها و راهبردهای پیامبرصلی الله علیه وآله در مواجهه با این پدیده، شیوه عملیاتی پیامبر در حوزه عقیده، اجتماع، اخلاق یا فرهنگ، در پی دستیابی به اصول کلی نوع مواجهه با قومیت‌گرایی در راهبرد و راهکارهای نبی مکرم اسلام با قومیت‌گرایی بودیم. با روش اسنادی- تحلیلی چنین به دست آمد که ترویج و تاکید به برابری ویکسان‌نگری، عدم تفکیک قومیتی، تقسیم کار بدون طبقه بندی در جایگاه اجتماعی میان قومیت‌های متفاوت می‌توان با تبعیض نژادی مبارز نمود. با واکاوی شیوۀ نبی مکرم اسلام صلی الله علیه وآلهبه عنوان اصلی‌ترین رهبر فکری و اعتقادی می‌توان از تطبیق عملکرد ایشان با وضعیت شناسی مناسب الگو و مدل احصا نمود. لذاکشف مدل رفتاری پیامبر صلی الله علیه وآله در مواجهه با قومیتهای مختلف و راهکارهای ایشان در رفع تعصبات نژادی و تطبیق آن با شرایط، راهگشای مناسبی جهت رفع معضلات کنونی جامعه است.

تمدن‌های بزرگ بشری تا حدود زیادی متکی و مبتنی بر ادیان هستند. تمدن اسلامی بدون تردید بر مهم‌ترین منبع دین اسلام، یعنی قرآن کریم، استوار بوده است. بنابراین بررسی تمدن اسلامی ارتباط وثیقی با بررسی قرآن کریم دارد. کتاب مقدس ما مسلمانان، قرآن کریم به گونه‌ای که امروزه در اختیارمان قرار دارد، کتابی تدوین شده از سور و آیات است . اما اینکه این کتاب در چه تاریخی و چگونه و با چه کیفیتی جمع‌آوری و تدوین شده و به شکل کنونی درآمده است، از مسائل مهمی است، که قرن‌ها ذهن قرآن پژوهان (چه حقیقت طلب و چه غیر آن) را به خود مشغول کرده است. جان ونزبرو یکی از خاورشناسانی است که توجه خود را به بررسی نحوه‌ی جمع و تدوین قرآن معطوف داشته و عقاید و دلائل خود مبنی بر عدم جمع قرآن در زمان پیامبر و جمع توسط دیگران و دو الی سه قرن بعد از رحلت حضرت محمد (ص) و نه در حجاز بلکه در بین‌النهرین را در کتابی با عنوان مطالعات قرآنی بیان می‌کند؛ او در کتاب دیگر خود با نام محیط فرقه‌ای، حضرت محمد (ص) را شخصیت مبهمی از یک پیامبر عرب می‌داند که گاه و بی‌گاه با برخی استدلال‌های بی‌نام و نشان اعتبار کسب کرده است. مطالعات مستشرقان با توجه به فرضیاتی که آنان ارائه داده‌اند قابل تحلیل، نقد و بررسی است.

تبلیغات یکی از مهم ترین پایه های تمدن بشری محسوب می شود که در طول تاریخ به شکلهای مختلف از آن استفاده شده است. پیامبر اعظم(ص) نیز برای ابلاغ رسالت و تبلیغ تعالیم اسلام، اسلوب ویژه ای به کار گرفتند؛ از آیات قرآن کریم استفاده می‌شود که تبلیغ به معنی رساندن و بیان کردن احکام و معارف الهی است که جنبه‌ی بشارتی و هدایتی دارد تا انسان بتواند با اراده و اختیار خویش مسیر حق را بپیماید؛ این وظیفه به عهده پیامبران و اولیاء الهی نهاده شده که بر دو پایه آزادی و برهان استوار است. بر این اساس، تمام اعمال، رفتار و کردار پیامبر اکرم (ص) در هر زمینه‌ای که باشد، به عنوان یک روش تبلیغی در جهت هدف محسوب می‌شود. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نظام تبلیغی اسلام و سیر تطور آن در قرآن و سیره پیامبر (ص) به روش توصیفی-تحلیلی می باشد. پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به اینسوال است که؛ نظام تبلیغی اسلام در قرآن و سیره پیامبر (ص) بر چه پایه هایی استوار است؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد؛ برای اطمینان از کاربرد شیوه‌های تبلیغی با توجه به ظرافت و حساسیت هنر تبلیغ، باید به عنصر وحی تمسک جست؛ برقراری نظام تبلیغاتی مستلزم چهار عنصر حامل پیام، پیام، دریافت کنندۀ پیام و روش ارسال آن است. پیامبر خاتم(ص) به عنوان حامل پیام، قرآن پیام وی و مردم عرب جاهلی، دریافت کننده‌ی پیام و روش ارسال پیام ، همان رفتار و کردار آن حضرت در جهت هدف رسالت تبلیغی بوده است. رسول خاتم(ص) در نحوه‌ی برخورد با مخاطبین در جهت ابلاغ رسالت خویش از شیوه‌های مختلف تبلیغی بهره برد که به لحاظ نحوه‌ی ارائه پیام و چگونگی جذب افراد و گروه‌ها و گسترش قلمرو رسالت تبلیغی متفاوت است. می‌توان روش‌های تبلیغی آن حضرت را به شیوه‌های تعهد به اخلاق و ارزش ها، پیش آهنگی اسوه ها، مطابقت کردار با گفتار، بهره گیری از شیوه های غیر مستقیم و عملی، توجه به شرایط و مقتضیات زمان، برانگیختن عقل و دعوت به تفکر، ساده گویی، شناخت استعداد و قابلیت مخاطبان و برخورد متناسب با آنان، صراحت و شفاف سازی، نگرش یکسان و پرهیز از تبعیض و تفاوت و ... بر تمام شیوه های تبلیغی سایه افکنده است.

ازنظر اقبال ‌لاهوری متفکر برجسته پاکستانی و علامه طباطبایی فیلسوف و مفسر قرآن کریم، پرداختن به مولفه‌هایی چون خدا، وحی و نبوت یکی از مسائل مهم دین پژوهی به شمار می‌رود. بنابراین، اقبال‌ لاهوری با نوشتن کتاب احیای تفکر دینی در اسلام تلاش می‌کند طرح نوینی در حوزه دین پژوهی ارائه دهد. علامه طباطبایی نیز در آثار متعدد خویش از تفسیرالمیزان گرفته تا آثار کلامی عمیقاً اعتقاد داشت که دین هزاران شئون اجتماعی دارد و می‌توان مبتنی برآموزه‌های دین اسلام، جامعه اسلامی مترقی بنیان گذاشت. از این را، تأمل در حوزه دین پژوهی این دو متفکر را واداشته است تا در مورد مسائل مربوط به دین پژوهی نظراتی را ارائه بدهند. این پژوهش در صدد است ضمن ارائه تعریفی جامع از مولفه‌های مهم نظرات دو متفکر بزرگ اقبال ‌لاهوری و علامه طباطبایی را پیرامون این مولفه‌ها به صورت تطبیقی بررسی کند. به نظر اقبال اساس دینداری و نبوت تجربه‌ی دینی است. این تجربه سرآغاز و در حقیقت قابلیت نبی در دریافت وحی و حقایق دینی می‌باشد. پیامبر به دلیل وجدان انرژی روانی می‌تواند به خودآگاهی باطنی برسد. پیامبر کسی است که به خودآگاهی باطنی رسیده باشد و در آن تجربه‌ی اتحادی میل به فیضان و لبریز شدن و گذر از حدود خویش دارد تا نیرو‌های زندگی اجتماعی را از نو توجیه کرده یا شکل تازه‌ای به آنها بدهد علامه طباطبایی نیز براین باور است که عقل عامل اختلاف بود، و وحی عامل رفع آن عقل نشانه و دلیلی بر اتمام حجت بندگان نبود و حضور فرستاده‌گان الهی عامل رفع اختلاف و حاکمیت قانون وحی باعث برقراری جامعه تعادلی شده است. در واقع از نظر وی، وحی وظیفه دارد در حدودی که عقل، ناقص است جبران کند، مکمل و متمم عقل است. در بحث مقایسه بین اقبال و علامه طباطبائی نکته‌ای که این دو متفکر را از هم متمایز می‌کند، بعد معرفتی نظام فکری آن است. رویکرد اقبال‌ لاهوری و تفسیر ایشان در خصوص خاتمیت، بیانگر نوعی تعارض جدی بین عقل و دین است و ایشان به دنبال سلطه دادن عقل حداکثری بر جهان و هستی است؛ در حالی که رویکرد علامه در خصوص خاتمیت دین نوعی رویکرد اعتدالی به عقل را به نمایش می‌گذارد و تفسیر وی این است که عقل بشری به تنهایی نمی‌تواند تمام ملزومات خود را درک کند، ناگزیر مطیع امر قدسی و اتصال به امر وحی است. این پژوهش به شیوه تحلیلی- تطبیقی فراهم آمده است.

عاص بن وائل سهمی یکی ازفرمان‌روایان دوران جاهلیت بود که زمان اسلام را درک کرد ولی تا آخرین لحظه بر شرک خود باقی ماند و با حال بت پرستی از دنیا رفت. او از جمله مخالفان لجوج و سرسخت اسلام و پیامبر6بود که به عناوین مختلف، پیامبر6 را مورد آزار و اذیت قرار می‌داد و امّا نوع مبارزه و دشمنی او با پیامبر6 به گونه‌های مختلف بود. گاهی به صورت آزار زبانی و مسخره کردن و استهزاء، قلب پیامبر6 را آزرده می‌کرد وخاطرش را غمگین می‌ساخت و مانع از ادامه کار تبلیغی پیامبر6می‌شد.گاهی به صورت طعنه و نیش و کنایه و یا ایجاد شبهات علمی واعتقادی مخالفت‌های خود را علیه دین اظهار می‌کرد وگاهی توطئه هایی علیه پیامبر6 داشت و گاهی درخواست معجزه هایی عجیب از پیامبر 6می‌کرد. امّا واکنش قرآن و پیامبر6 در برابر هرکدام از حرف‌ها و گفتارهای عاص به شیوه های گوناگون و متفاوت بوده است. گاهی واکنش قرآنی در مورد شبهات معاد ، به صورت استدلال‌های منطقی و گاه به صورت بحث‌های خطابی و تلفیقات مؤثر ارائه شده است و نقل برخی شبهات مشرکین، نشان می‌دهد که از منظر قرآن، نقل و بیان برخی افکار باطل و شبهه ناک برای پاسخ‌گویی به آن‌ها مانعی ندارد و خود قرآن نیز آن‌ها را بیان می‌کند و در آخر، ریشه‌ی بسیاری از مشکلات معاندین را نادیده گرفتن قدرت عظیم پروردگار و توجه نکردن به علم لا یتناهی خداوند متعال می‌داند. لذا قرآن با به تصویر کشیدن نشانه های فراوانی از قدرت پروردگار، در آفرینش انسان نخستین از خاک بی ارزش و حیات دوباره نباتات با تغییر فصل ها، پاسخ راکامل‌تر و شفاف‌تر برای اهل اندیشه و منطق نیز بیان می‌کند. پژوهش حاضر با روش تحلیلی، توصیفی با استفاده از منابع عاص بن وائل مورد بررسی قرار داده و پاسخ‌های زیبای قرآنی را با استفاده از کلمات مفسرین معاصر و علما تحلیل کرده و در هر قطعه به نتیجه گیری پرداخته شده است. هدف از نگارش این پژوهش، این است که با توجه به الگوگیری از رفتارهای قرآن و پیامبر 6امروزه نیز بتوان با توجه به نوع مخالفت دین ستیزان و مخالفان ، نوع پاسخ‌گویی ونوع برخورد متفاوت با آن‌ها را تشخیص داد.

از جمله موضوعات مشترک در میان مفسران و متکلمان مسلمان، موضوع علم غیب و اثبات یا نفی آن است. برخی معتقدند که علم غیب تنها منحصر به خداست و برخی دیگر آن را برای محدود افرادی نظیر پیامبر اسلام (ص) علم غیب را متصور شده‌اند. پایان نامه حاضر در صدد است با روش تحلیل تطبیقی خُرد که در آن مورد مطالعه از یک گروه یا سِنخ هستند، به مطالعه و بررسی موضوع علم غیب پیامبر اسلام (ص) مستند به آیات قرآن کریم و دیدگاه‌های مفسران شیعه و اهل سنت با محوریت چهار تفسیر المیزان، نمونه، فی ظلال القرآن و تفسیر کبیر یا مفاتیح الغیب بپردازد. بررسی‌ها نشان می‌دهد به صورت کلی، هر دو گروه معتقد به علم غیب برای پیامبر (ص) مستند به صراحت آیات و روایات هستند؛ اما در مورد کیفیت علم غیب دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. اهل سنت با استناد به برخی آیات علم غیب را از غیر خداوند نفی می‌کنند و مستند به برخی آیات دیگر، آن را به صورت بسیار محدود برای پیامبر (ص) در نظر گرفته‌اند که این علم غیب اندک در حوزه دانش وحیانی و قرآنی است و در امور غیر قرآنی، پیامبر (ص) هیچگونه علم غیبی ندارد؛ اما برخی روایات ایشان بر خلاف این موضوع است و به صورت صریح برای پیامبر (ص) علم غیب در نظر گرفته شده است؛ اما شیعه گستره علم غیب پیامبر (ص) را وسیع دانسته و حتی آن را به سایر معصومان (ع) و اهل بیت (ع) نیز تعمیم می‌دهند و در این زمینه آیات و روایات بسیاری را به عنوان شاهد در اثبات مدعا بیان نموده‌اند. با در کنار هم نهادن دیدگاه‌ها می‌توان علم غیب را برای پیامبر (ص) اثبات کرده و در نظر گرفت و آن را لازمه صدق و صحت و استمرار نبوت قلمداد نمود.