جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب الحصون المنیعة فی الرد عَلی کتاب حوار هادیء بین السنة و الشیعة توسط حسن عبدالله علی به رشته تحریر درآمده است. مخالفین شیعه برای این که شیعیان را متهم به بطلان عقیده کنند اتهام های زیادی به شیعه وارد کرده اند در حالی که هیچ شیعه ای حتی از عوام الناس آنان به اینها اعتقاد ندارند. نویسنده در صدد بیان این شبهات و اتهامات وارده به شیعه و ردً آنان با استفاده از آیات و روایات می باشد. این کتاب شامل مقدمه و بیست و شش فصل می باشد. فصل اول: شبهه قول به تحریف قرآن, فصل دوم: شیعه و سنت شریف, فصل سوم: شیعه و تشیع, فصل چهارم: زیارت قبور و نماز و دعا در نزد شیعه, فصل پنجم: توسل و استشفاع و استعانت به صالحین و تبرک, فصل ششم: نقل جنازه و مشاهد شریفه, فصل هفتم: ردً علی شبهه التسمیه بعبد الحسین, فصل هشتم: قسم به غیر خدا, فصل نهم: عصمت ائمه (ع), فصل دهم: شیعه و غلو, فصل یازدهم: ردً عَلی محاوله الجنید إشراک زوجات النبی(ص) مع أهل بیت فی آیه التطهیر, فصل دوازدهم: ردً عَلی الجنید حول اتهامه الشیعه بالطعن فی عائشه, فصل سیزدهم: شیعه و صحابه, فصل چهاردهم: امامت عند الشیعه الإثنی عشریه, فصل پانزدهم: محاوله الجنید إثبات وجود علاقه وطیده بین أهل البیت و بعض الصحابه, فصل شانزدهم: اتهام الجنید الشیعه بأنهم قتلوا الحسین (ع), فصل هفدهم: زعم الجنید أن أهل بیت ذمًوا شیعتهم, فصل هجدهم: نکاح المتعه, فصل نوزدهم: بداء, فصل بیستم: التقیه, فصل بیست و یک: فریضه الخمس, فصل بیست و دوم: سجود عَلی التربه, فصل بیست و سوم: الجمع بین الصلاتین, فصل بیست و چهارم: عقیده شیعه فی المهدی المنتظر, فصل بیست و پنجم: شهادت لعلیِ بالولایه فی الأذان وحی عَلی خیر العمل, فصل بیست و ششم: صلاه الجمعه می باشد. نویسنده می گوید: شیعیان اعتقادات راسخ خود را به برکت پیروی از اهل بیت پیامبر(ص) و تبعیت از قرآن دارند. و اعتقادات خود را از هیچ کسی غیر از اهل بیت نگرفته اند چرا که اهل بیت پیامبر و قرآن دو ثقل بزرگی هستند که پیامبر اسلام به امت خود به امانت گذاشته است و مادامی که از این دو پیروی کنند دچار گمراهی نمی شوند.

کتاب أجوبة مسائل جیش الصحابة توسط علی الکورانی العاملی به رشته تحریر در آمده است. سپاه صحابه، از گروه‌ های تروریستی در پاکستان می باشد که تأسیس آن، مصادف با سالهای اولیه پیروزی انقلاب اسلامى در ايران بوده و هدف از تأسیس آن جلوگیری از تأثيرگذارى انقلاب اسلامى ايران بر مردم پاكستان بوده است. همچنین يكى از اهداف مهم این گروه مبارزه با عزادارى امام حسين (ع) می باشد آنان در مجله خودشان با نام "خلافت راشده" بارها مسائل و اشکالاتی را بر علیه شیعیان و مقدسات آنان مطرح كرده اند. کتاب حاضر حاوی پاسخ به سؤالاتی می باشد که خطاب به علمای شیعه در مجله خلافت راشده پاکستان وابسته به گروه تروریستی سپاه صحابه در چهل و چهار سؤال و اشکال درج گردیده که عده ای از پاکستانی ها به دلیل اهمیت جواب این مسائل از مؤلف تقاضای پاسخگویی آن را کرده اند. این کتاب شامل مقدمه و بیست و نُه مبحث می باشد. بعضی از مباحث آن عبارتنداز: ازدواج ابوبکر و اسماء بنت عمیس، نسب شرعی متحقق به پدر می شود؟، آل محمد (ص) و اهل بیت (ع) چه کسانی اند؟، حضرت زهرا (س) فدک را از ابوبکر مطالبه کرد، آیا تشیع در عهد پیامبر اسلام (ص) موجود بوده؟، آیا امام علی (ع) مذهب اهل سنت را رد کرده است؟، آیا اعتراض حضرت زهرا (س) به سبب تزویج با امام علی (ع) صحیح می باشد؟، آیا پیامبر اسلام و و ائمه از آل ایشان (ص) افضل از کل انبیاء هستند؟، آیا امام علی (ع) با پیامبر اسلام (ص) با هم در معراج بودند؟، آیا کسانی که امام حسین (ع) را به شهادت رسانیدند شیعه بودند؟ و... مؤلف پس از بررسی سؤالات و اشکالات مطرح شده در مجله خلافت راشده توسط تروریستهای سپاه صحابه پرداخته و به این نتیجه رسیده است که به رغم اینکه این سؤالات و اشکالات از سطح علمی پایین و عادی برخوردار بوده. اما ایشان برای دفع شبهات مطرح شده و دفاع از مذهب اهل بیت (ع) به جوابدهی از این سؤالات و اشکالات پرداخته است.

پس از شهادت امام موسی کاظم (ع) در سال 183 هـ.ق، عواملی دست به دست هم داد تا عده ای، ایشان را آخرین امام و قائم و مهدی بدانند و بر این اساس، بر ایشان توقف نمایند و امامت امام رضا (ع) و سایر امامان معصوم پس از ایشان را نپذیرند. توقف کنندگان بر امام کاظم (ع)، خود به گروه هایی تقسیم شدند که در مواردی چون چگونگی رحلت و غیبت و ظهور و قیام آن امام با هم اختلاف داشتند. نکته مهم آنکه مساله توقف بر امام کاظم (ع)، توسط عده ای از اصحاب برجسته و وکلای آن حضرت ترویج می شد و با توجه به اینکه مبلغان آن، از جایگاه علمی و اجتماعی بالایی در میان شیعیان برخوردار بودند، مشکلات فراوانی را برای جامعه شیعه به وجود آوردند. بررسی این مشکلات و نحوه مبارزه و برخورد امام رضا (ع) با واقفیان و افکار و گفتار و اعمال آنان، موضوع نوشتار حاضر است و مسلما با توجه به الگو بودن نقش امامان برای شیعیان امامیه، شناخت سیره آنها درباره چگونگی برخورد با گروه‌های مختلف، اهمیت خاصی می یابد و همین امر، ضرورت پژوهش هایی چنین را آشکارتر می نماید.

سالها قبل کتابى با عنوان «لله ثم للتاريخ: كشف الاسرار و تبرئة الائمة الطهار» از نويسنده‌اى با عنوان مستعار سيد‌‎حسين موسوى مشتمل بر شبهات و دروغهايى نسبت به اهل‌بيت عليهم‌السلام و مذهب اماميه انتشار يافت. در پاسخ به آن، على آل محسن کتاب «لله و للحقيقه» را نوشت كه به علت گستردگى مطالب، خلاصه آن را در «الرد الوجيز» ارائه نمود. آل محسن درابتدا پرده از مذهب نويسنده برداشته و با دلائل و شواهدى از كلام خود او اثبات مى‌كند كه او قطعاً سنى است و نه تنها از علماى نجف نيست بلكه از پيش پا افتاده ترين اصطلاحات رايج در مدارس علميه تشيع نيز بى اطلاع است بنابراین او دروغگو و كذاب است. همانگونه كه اشاره شد برخى از شبهات صرف اتهام بوده و ارزش علمى ندارد.در ادامه به برخى از مهمترين شبهات اشاره مى شود: - عبدالله بن سبا از شخصيتهايى است كه همانند ديگر كتب اهل سنت به آن پرداخته شده و او را اولين فردى دانسته كه امامت اميرالمؤمنين‌ عليه‌السلام را آشكار كرد. اين انتساب پس از بررسى منابع شيعى رد شده است و لذاست كه شیعیان از او تبرى جسته ودر كتب شيعه هيچ روايتى از او نقل نشده است. - نويسنده سنى با نقل احاديث ضعيف و مرسل، ناخوشنودى اهل‌بيت عليهم‌السلام را نتيجه مى گيرد. پس از بررسى سندى اين احاديث، با شيوه‌اى منطقى به برداشت نا صواب از اين روايات پاسخ داده شده است. - شبهه ديگرى كه همواره در مناظرات علماى شيعه و سنى در طول تاريخ مطرح بوده، «متعه نساء» است. در اين بحث او به علمايى غير واقعى از نجف اشرف كه بر آن مداومت دارند، اشاره مى‌كند. - مطلب ديگرى كه هشت روايت بر آن اقامه كرده است، معافيت شیعیان از پرداخت «خمس» است كه نويسنده يك به يك آنها را بررسى كرده و بر اعتقاد شيعه صحه مى گزارد. - اعتقاد شيعه به «تحريف قرآن كريم» از ديگر شبهاتى است كه با استناد به روايات ضعيف به آن تكيه شده است. نويسنده صرف نظر از اشكالات سندى، به تبيين معناى روايات می‌پردازد. - منفى جلوه دادن نگاه شیعیان به اهل سنت و تنفر عميق از آنها با استناد به رواياتى كه به ذمّ نواصب پرداخته‌اند از ديگر اتهامات بى اساس اين کتاب است كه به آن پاسخ داده شده است. - از ديگر ادعاهاى موهومى كه بخشى از کتاب را به خود اختصاص داده است طعن رواتى مانند: هشام بن حكم، زرارة بن اعين و ابوبصير است كه آنها را عناصر بيگانه مى نامد. در ادامه تعدادى از عالمان شيعى و آثار آنها را نيز مورد شبهه قرار مى دهد كه كه آل محسن با ردّ اين اتهامات حقيقت را آشكار مى سازد.

عبدالله بن سبأ دراسة و تحلیل یکی از آثار علی آل محسن، از علمای شیعه عربستان می باشد. وی در این کتاب به صورت زیبایی به بررسی موضوع عبدالله بن سبأ پرداخته است. همانطور که می‌دانید سلفیت و وهابیت بلکه به تعبیر بهتر، معاندین شیعه، تشیّع را زاییده افکار عبدالله بن سبأ می‌دانند. آنان با استناد به روایت طبری شیعه را متهم می‌کنند که شیعیان پیرو افکار عبدالله بن سبأ هستند. هر چند عالمان بزرگ اهل سنت این نظریه را هرگز نپذیرفته‌اند. شیخ علی آل محسن، در بررسی موضوع عبدالله بن سبأ، ابتدا به سراغ منابع اهل سنت رفته و ثابت کرده است، مهمترین منبعی که داستان ساختگی انتساب شیعه به عبدالله بن سبأ در آن نقل شده است، کتاب تاریخ طبری است. طبری این روایت را به نقل از «سیف بن عمر» آورده است. شیخ آل محسن، ثابت کرده است که راوی این روایت، یعنی «سیف بن عمر» فردی ضعیف است که همه علمای بزرگ اهل سنت، او را متهم به کذب و ضعف کرده‌اند. بنابراین نمی‌توان به این روایت ضعیف، استناد کرد. شیخ آل محسن، همچنین به بررسی عبدالله بن سبأ در منابع شیعه پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که در رجال کشی روایاتی در رابطه با عبدالله بن سبأ وجود دارد. وی با بررسی سندی این روایات به این نتیجه رسیده است، به جز سه روایت که در کشی آمده است همگی ضعیف هستند. فقط سه روایت است که کشی نقل کرده است که صحیح السند هستند و نام عبدالله بن سبأ در آن روایات وجود دارد. در این روایات تصریح شده است که مردی به نام عبدالله بن سبأ وجود داشته و در رابطه با حضرت امیر غلو کرده است و حضرت از او خواسته که توبه کند ولی توبه نکرده و در نتیجه حضرت او را سوزانده است. شیخ آل محسن در نهایت نتیجه گرفته است، حداکثر چیزی که از این روایات می‌توان استفاده کرد، اینکه شخصی به نام عبدالله بن سبا وجود داشته است و توسط حضرت علی (علیه السلام) سوزانده شده است. اما هیچ ارتباطی بین عبدالله بن سبأ و شیعه وجود ندارد. زیرا هیچ روایتی از منابع روایی شیعه بر چنین چیزی دلالت ندارد.

کتاب طریق الحق حوار مع عالم جلیل من اهل السنة و الجماعة بقلم السید جعفر مرتضی العاملی به رشته تحریر در آمده است. مباحثه و گفتگو بین علمای فریقین در موضوعات اختلافی برای برطرف نمودن اختلافات و رد شبهات از بهترین راههای تعامل بین مذاهب اسلامی می باشد. اثر حاضر مناظراتی است ما بین مؤلف شیعی این اثر و یکی از عالمای اهل سنت که قبل از شروع به مجادله ابتدا با برخوردی ناهنجار شروع به هتاکی می نماید. مؤلف این اثر درصدد برآمده تا با مجادلات و مباحثاتی که با این عالم اهل سنت داشته به دفع و رد شبهات وی در مسائل اعتقادی چون جریاناتی که بعد از رحلت پیامبر اسلام (ص) بر حضرت زهرا (س) روی داده، امامت و عصمت امامان و مناظره با شخصی که مدعی رد مراسم عاشورا است پرداخته تا طریق حق را با پاسخگویی به این شبهات تبیین نماید. این کتاب شامل دوازده رساله و جوابهای آن، رساله اخیره، خاتمه و ملحق به جواب سؤال هشتم می باشد. بعضی از مباحث این کتاب عبارتند از: جریانات هجوم به خانه امام علی (ع)، ضرب و شتم حضرت زهرا (س)، غضب حضرت زهرا (س) از ابوبکر و عمر، اسقاط حضرت محسن (ع)، تهدید به آتش زدن بیت حضرت زهرا (س)، شکستن پهلوی حضرت زهرا (س)، تدفین شبانه حضرت زهرا (س)، بداء و عصمت، عصمت غیر انبیاء، عصمت تکوینی، استشهاد النبی (ص)، عترت چه کسانی اند؟، شهادت ثلاثه و علم النبی (ص)، فرمایش امام حسین (ع) به حر ریاحی (أنت حر فی الدنیا و الآخرة)، ابن سبأ کیست؟، حقیقت ابن سبأ، حق امانتی است نزد علماء، آیا اهل سنت نواصبند، ثمره علم عمل است، حب اهل بیت (ع) جزئی از اسلام است، قداست بیت المقدس، امامین عسکریین (ع) تحت مراقبت، و .... مؤلف بعد از بررسی اتهامات ناروای وارده به شیعه و شبهات وارده بر این مذهب از سوی یکی از علمای اهل سنت به این نتیجه رسیده که برای مناظرات فریقینی می بایست اصول مناظره رعایت شود و طرفین با استدلالات صحیح و مستند خود به نتیجه مطلوبی دست یابند.

المقالات و الفرق كتابى است به زبان عربى، نوشته سعد بن عبداللّه ابى خلف الأشعرى القمى (متوفاى 299 يا 301ق.) و با تصحیح و تعلیق دکتر محمّد جواد مشكور در معرفى فرقه‌ها و نحله‌هاى شيعه. كتاب ياد شده، اينك سال‌هاست كه مورد گفتگو است و هنوز محقّقان درباره چگونگى ارتباط آن با كتاب فرق الشيعه از حسن بن موسى نوبختى، وحدت نظر ندارند. برخى مانند عباس اقبال بر اين باورند كه فرق الشيعه نوبختى و كتاب حاضر، هر دو يك كتابند و مآلا كتاب معروف فرق الشيعه از نوبختى نيست؛ ولى كسانى، مانند شيخ فضل‌اللّه زنجانى معتقدند، فرق الشيعه از نوبختى است. نكته قابل توجه، تشابه فراوان اين دو كتاب است. گو اينكه شيوه نقل و اقتباس در ميان پيشينيان بسيار معمول بوده است؛ امّا تشابه و تقارن به اين گستردگى نمى‌تواند با توجيه نقل و اقتباس موجه باشد. استاد محمّدرضا حسينى جلالى ضمن مقاله پژوهش‌گرانه‌اى، به اين نتيجه رسيده كه فرق‌الشّيعه از نوبختى نبوده و نسخه‌اى ناقص از همان كتاب المقالات و الفرق است. گفتنى است كه نوبختى در اين زمينه كتابى داشته كه شيخ مفيد مطالبى را از آن در العيون و المحاسن آورده است، كه آن مطالب شباهتى با فرق الشيعه موجود ندارد و اين خود دليلى است بر اينكه فرق‌الشيعه از آن نوبختى نيست. ابن نديم كتابى با عنوان الآراء و الديانات از نوبختى ياد مى‌كند؛ ولى اضافه مى‌كند كه وى به اتمام آن موفّق نشده است. در صورتى كه كتاب چاپ شده، فرق شيعه را تا پايان آن، يعنى بعد از امام حسن عسکری(ع) دارد. با اين حال گويا كتاب نوبختى در دسترس بوده است. اشعرى احتمالا كتاب را بين سال‌هاى 265 تا 289ق. نگاشته است؛ زيرا در يك مورد مسائل بعد از امام حسن عسکری(ع) را آورده و در موردى ديگر عدم شوكت قرامطه را تصريح كرده است كه با حمله سال 289ق. قرامطه و بستن راه‌ها و گرفتن مكّه سازگارى ندارد. اثر حاضر از جمله منابع كهن و بسيار قابل توجّه در زمينه شناخت فرقه‌ها و نحله‌هاى شيعه است. پس از مقدّمه، متن كتاب از اختلاف امّت بر سر امامت آغاز مى‌شود و با نقل ديدگاه‌هاى مختلف معتزله و مرجئه و ديگران در اين باره، تمامى فرق را در چهار فرقه شيعه، مرجئه، معتزله و خوارج خلاصه مى‌كند. پس از آنچه ياد شد، كتاب يكسره درباره فرقه‌ها و جريان‌هاى شيعى است. نخست مسأله امامت مطرح شده و ديدگاه‌هاى مختلف زيديّه و اماميّه و...در اين باره بررسى شده است. تفرق فرق شيعه پس از على(ع) در اين كتاب آمده و نسبت به برخى از فرقه‌ها توضيحاتى سودمند ياد شده است. از جمله موارد سودمند كتاب، اطّلاعات گران‌قدرى است كه نسبت به ائمه شيعه، عقايد غُلاۀ شيعه و منشأ اسماعيليه در لابلاى صفحات آن توان يافت. مقدّمه و تعليقات ارزشمند محقق كه در تكميل و يا توضيح متن نگاشته‌اند، بر سودمندى كتاب افزوده است. به هر حال كتاب ياد شده؛ از جمله متونى است كه در شيعه شناسى كار آمده است و هيچ پژوهش‌گر و شيعه‌شناسى از در نگريستن و بهره گرفتن از آن بى‌نياز نيست. به هر حال آقاى مشكور مقايسه‌اى بين فرق الشيعه نوبختى و المقالات و الفرق انجام داده كه روشن مى‌سازد، المقالات و الفرق در بسيارى موارد اضافاتى بر فرق الشيعه نوبختى دارد. ايشان دراين باره مى‌گويد: متن اين دو كتاب از نظر ابواب و توالى بحث و حتى عبارات تقريبا يكى است و پيداست كه يكى از ديگرى گرفته شده است. فرقى كه دارند آنست كه كتاب المقالات و الفرق سعد بن عبدالله در بسيارى از موارد اضافاتى بر فرق الشيعه نوبختى دارد و روى هم بالغ بر سى صفحه زايد بر آن است. ايشان اين اضافات را با ذكر صفحه به تفصيل در مقدمه‌اى كه بر كتاب المقالات و الفرق به عربى نوشته شرح داده‌است كه اينك به بعضى از آن‌ها اشاره مى‌شود. در آغاز كتاب المقالات و الفرق مقدمه‌اى است، در نه سطر كه فرق الشيعه نوبختى فاقد آنست. متأسفانه از اول كتاب المقالات و الفرق چند صفحه‌اى ساقط شده كه احتمال مى‌رود، قسمتى از آن بقيه همين مقدمه و مطالبى زائد بر فرق الشيعه نوبختى بوده باشد. در فقره 131 (صفحه 67 كتاب المقالات چاپى) مطلبى ذكر شده كه از نظر تاريخ بسيار مهم است و در هيچ يك از كتب تاريخى نيامده و آن خبر خودكشى عبدالله بن المقفع (در گذشته در 143ه‍) مترجم كتاب كليلة و دمنة و ديگر كتب قديم است. در اين فقره سعد بن عبدالله مى‌نويسد: «چون سفيان بن معاويه مهلبى كه از طرف ابوجعفر منصور عامل بصره بوده، مأمور فرستادن عبدالله بن المقفع براى كشته شدن به نزد منصور شد، عبدالله بن مقفع پيش از آنكه دستگير شود، خود را بكشت. گويند زهر خورد و بمرد و بقولى خويشتن را (بدار آويخته) خفه كرد». خبر انتحار ابن مقفع تنها خبر و قديمى‌ترين خبرى است كه قريب يك‌صد و پنجاه سال پس از مرگ وى توسط سعد بن عبدالله ابى خلف اشعرى به ما رسيده است. در فقره 111 قريب چهار صفحه مطلبى درباره فرقه مخمسه يا پيروان ابوالخطاب كه معتقدان به الوهيت محمد و على و فاطمه و حسن و حسين بودند، آمده كه در ديگر كتب فرق از آن فرقه به آن تفصيل ذكرى نرفته است. عدد فرقه‌هاى شيعه اماميه، پس از وفات حضرت امام حسن عسکری(ع) كه در كتاب فرق الشيعه نوبختى سيزده فرقه ذكر شده، در كتاب المقالات و الفرق دو فرقه بيشتر، پانزده فرقه آمده كه با كمال تأسف فرقه پانزدهم آن از آخر كتاب ساقط گرديده است. اختلافات فراوان ديگرى نيز بين اين دو متن وجود دارد كه خوانندگان محترم مى‌توانند، به مقدمه آقاى مشكور (صفحه، ك - كد) بر كتاب المقالات و الفرق مراجعه نمايند. المقالات و الفرق اوّلين بار بر اساس دو نسخه موجود آن، به تحقيق و تعليق محمّد جواد مشكور به سال 1341ش. منتشر شد. محقق، مقدّمه‌اى مفصّل بر كتاب نوشته و در ضمن آن افزون بر زندگانى مؤلّف، راجع به كتاب نيز توضيحاتى آورده است و تعليقات مفصلى نيز به كتاب افزوده است. اين كتاب مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم محقق و فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد: آيات، احاديث، برخى از اصطلاحات و كلمات در كتاب، قوافى، ملل و فرق و مذاهب و اهل مذاهب، نام زنان و مردان، كنيه‌ها، شهرها و مكان‌ها.

کتاب عقیده الشیعه مجموعه ای است از هفتاد رساله کلامی مختصر در باب اصول اعتقادی پنج گانه شیعه که چندی پیش، با تدوین و تحقیق محمدرضا انصاری قمی در دو مجلد منتشر شد. هدف نامبرده از تدوین مجموعه حاضر، گردآوری و عرضه اعتقادنامه های شاخصی است که از قرن دوم تا دهم هجری قمری نگاشته شده و در آنها عقیده شیعه دوازده امامی درباره توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد تبیین شده است. شمار قابل توجهی از رساله های نشریافته در این مجموعه، قبل از این، در صورتهای مختلف بر دست آقای انصاری قمی یا دیگر مصححان، به طبع رسیده اند و هم اکنون در کتاب عقیده الشیعه به ادعای طابع با تصحیح تازه ای بازچاپ شده اند. تعداد زیادی از آن ها نیز برای نخستین بار در این کتاب به زیور طبع آراسته شده اند. نویسنده در نوشتار حاضر مباحث انتقادی خود پیرامون کیفیت نامطبوع و نامقبول رساله های مذکور در این مجموعه در قالب سلسله مطالبی ارائه داده است. در این جستار، وی تنها به ارزیابی تصحیح و طبع یکی از رساله های آن مجموعه یعنی رساله الأبحاث المفیده فی تحصیل العقیده تألیف علامه حلی که در صفحات 614 تا 650 از جلد دوم کتاب مذکور چاپ شده، پرداخته است.