جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تاریخ الإمامیة و أسلافهم من الشیعة با نام کامل «تاریخ الإمامیة و أسلافهم من الشیعة منذ نشأة التشیع حتی مطلع القرن الرابع الهجری»، تألیف عبدالله فیاض، اثری است که تاریخ شکل گیری مذهب امامیه و عقاید اساسی آن و همچنین شیوه مبارزه امامان شیعه با غلات را مورد بررسی قرار داده است. سید محمدباقر صدر بر این کتاب مقدمه نوشته است. نویسنده منابع مورد استفاده اش را این گونه توصیف می کند: منابع و مراجعی که در گردآوری این کتاب از آن ها استفاده کرده ام، گوناگون است، ولی به طور کلی می شود آن ها را به سه دسته تقسیم کرد: کتاب های فرق، حدیث و تاریخ. در گردآوری و تألیف این کتاب از مراجع جدید بسیاری نیز بهره گرفتم که در بین آن ها کتاب های دکتر کامیل شیبی در مورد شیعه و تصوف بیشترین بهره را داشت و در رابطه با بحث علمی از بزرگ ترین اعتماد نیز برخوردار است. سید محمدباقر صدر مقدمه اش بر کتاب را با این عبارت آغاز کرده است که «برخی از پژوهشگران معتقدند تشیع پدیده‏ای است عارض بر جامعه اسلامی و نسبت فرقه شیعه به پیکر امت اسلامی آن است که حوادث و تحولات اجتماعی خاصی که در جامعه اسلامی روی داده، منجر به پیدایش یک فکر و مذهب خاصی (مکتب تشیع) شده که به صورت بخشی از آن پیکر بزرگ درآمده و به تدریج توسعه یافته است». وی عامل اصلی این تفکر را اندکی شیعیان در صدر اسلام دانسته است. سپس این که بر مبنای زیادی نفرات اسلام غیرشیعی اصل شمرده شود و اسلام شیعی به سبب کمی پیروان آن، پدیده ای عارضی تصور شود که بعدها به وجود آمده را اشتباه می داند چراکه این مبنا با طبیعت تقسیمات اعتقادی ناسازگار است. وی در ادامه مقدمه، سه راه برای ادامه دعوت پیامبر پس از رحلت آن حضرت متصور دانسته است.

الشيعة في المملكة العربية السعودية اثر حمزه حسن، پژوهشی است پیرامون بررسی وضعیت شیعیان در عربستان سعودی که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است. نویسنده که خود فعال شیعی است، در مقدمه، رسالت خود را از نگارش‌ کتاب، شناساندن‌ جامعه شیعه در عربستان سعودی به خود و دنیای خارج و نیز آگاهی بخشیدن به محدودیت‌ها، تنگناها و موانع سر راه جامعه شیعه و دفاع از شهروندان شیعه در پادشاهی سعودی بیان کرده است.علاوه بر این نویسنده در این کتاب از منابع آرشیوی و اسنادی که‌ از دسترس دیگران خارج است استفاده کرده و به‌طور جامع تاریخ این جامعه را شرح داده است. اثر حاضر، برای آگاهی پژوهشگران‌ و علاقه‌مندان‌ به وضعیت شیعیان در عربستان سعودی اهمیت بسیاری دارد. این کتاب اولین و آخرین کتاب جامعی‌ است‌ که در آن، فقط به جامعه شیعه‌، تاریخ‌ و رویدادهای مربوط‌ به‌ جایگاه‌ آن در عربستان توجه‌ شده است. نویسنده در "جلد اول" کتاب، به دنبال اثبات این موضوع بوده است که شیعه مذهبی جدید در منطقه احساء و قطیف (منطقه شرقی عربستان) نیست‌ و با‌ درج شجره‌نامه خانواده‌های شیعه کوشیده‌ است‌ مدعای خود را مستند کند. پس‌ازاین موضوع، وی رویدادهای منطقه را پس از شهادت امام على (علیه السلام) شرح داده و به حکومت‌های شیعی منطقه یاد شده و حکمرانی پرتغالی‌ها و دوره نخست و دوم‌ حکومت‌ سعودی‌ها و حکومت عثمانی‌ها در منطقه شرق عربستان اشاره کرده است. این‌ نویسنده‌ شیعی در ذیل عنوان «شیعه و وهابیان اولیه» تاریخچه وهابیت، پیمان همکاری و اهمیت منطقه شیعه‌نشین شرق را شرح داده ‌‌است‌. ادامه این بحث تحت عنوان‌های «وضع مذهب و فرهنگ در احساء و قطیف»، «امنیت در احساء‌ 1871‌-1902‌»، «اوضاع امنیتی در احساء و قطیف از سال 1902-1913» و «هدف سعودی‌ها در احساء و قطیف (1902‌-1911)» بررسی شده است افزون بر موضوع‌های یاد شده، نویسنده در بخشی از کتاب خود با عنوان «اصل و ریشه شیعه» در پی اثبات اصلیت عربی برای‌ شیعیان عربستان‌ است. وی‌ با ذکر مهاجرت‌ها و تحولات جمعیتی منطقه در پی پاسخ دادن به آن ادعایی است که شیعیان عربستان را‌ به دلیل مطامع فرقه‌ای و سیاسی خود به غیر عرب بودن متهم می‌کند

الشيعة و فنون الإسلام، اثر آيت‌الله سيد حسن صدر، با تحقيق سيد مرتضى ميرسجادى، كتابى است كه در آن، به تقدم شيعه در بسيارى از علوم اسلامى اشاره شده است. كتاب، به زبان عربى و در سال 1330ق، نوشته شده است. كتاب با دو مقدمه از محقق و نويسنده آغاز و مطالب در پانزده فصل، تنظيم شده است. نويسنده قبل از اين اثر، كتابى تحت عنوان «تأسيس الشيعة الكرام لفنون الإسلام» را نوشته و آن را بر فصل‌هايى مرتب ساخته كه مشتملند بر علومى كه شيعه، در بنيان‌گذارى آن‌ها پيش‌گام بوده است، اما ترتيب اشخاص در آن، به ترتيب حروف نبوده، بلكه به ترتيب طبقات ذكر شده است و از آنجا كه آن كتاب تا اندازه‌اى مفصل و بزرگ شده بود، لذا آن كتاب را به نام «الشيعة و فنون الإسلام» مختصر كرده است. وى در اين اثر، مطالب را به ترتيب شرافت علوم فصل‌بندى نموده است