جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نویسنده به نقد و تفسیر جامعه‌شناسی و به ویژه اندیشة امتناع علوم اجتماعی «عبدالرحمن بن محمد بن ابن خلدون» (732808ق) پرداخته است. از این رو در گام نخست از کتاب ارتباط اندیشة ابن خلدون با سنّت تبیین شده و سپس مبانی کلامی اندیشة اجتماعی وی به صورت خاص در علم کلام متأخر مورد بحث واقع می‌شود. آن‌گاه به دیدگاه فلسفة دورة اسلامی دربارة ماهیت اجتماع انسانی با تأملی در اندیشه‌های افلاطون، فارابی و ابن‌خلدون اشاره و وجوه «نظریة عمرانِ ابن‌خلدون» بررسی و شیوة طرح و مبانی این علم با مبادی معرفت شناختی علوم اجتماعی مقایسه می‌شود. در ادامه به توصیف‌های ابن‌خلدون از عدالت، واقعیت اجتماعی تجمل و به صورت کلی نظریة اقتصادی او پرداخته می‌شود. در پایان نیز پس از مطالعة شیوة رویکرد مغرب زمین به سنّت در دوران جدید، ایدئولوژی ابن خلدون دربارة تجددگرایی و تاریخ اندیشه در دورة اسلام بررسی می‌شود. شایان ذکر است در این مطالعه نظرگاه نویسندگانی چون: «داریوش شایگان»، «جلال آل احمد»، «احسان نراقی»، «علی شریعتی» و... نیز مورد توجه قرار گرفته است.

انتخاب محمد عابد الجابری و سید جواد طباطبایی و بررسی اندیشه آنها در یک مجموعه نوشتاری، از جهات بسیاری حائز اهمیت است. مدخلیت آرای ابن خلدون در نگاه جابری و طباطبایی و نگاه متاثر از ساختارگرایی آن ها به انحطاط در ایران و مراکش در دهه های هشتاد و نود میلادی که نتیجه ی آن صورتبندی و احیای مجدد این مفهوم بود و همچنین تاکید آن ها بر نقش عوامل فکری و اندیشگی در علل زوال، به جای پررنگ دانستن علت های مادی و محسوس، از جمله عللی هستند که نویسنده این سطور برای بررسی آنها، به قلم زدن دست یازیده است. به نظر می رسد،ارای این دو اندیشمند در عین تمایزات مشخص، دارای مولفه های مشترکی نیز در تحلیل بحث زوال و در ادامه ی آن، انحطاط در دو حوزه ی مهم قلمروی اسلامی ( ایران و کشورهای عربی ) است. لذا کشف این مولفه ها از نظر آن ها و بررسی تشابهات و تمایزات آن در این رساله موردنظر می باشد.