جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نوشتار حاضر تلاشی است در جهت بررسی راهبردهای اصولی سیاسی برای حکومت زمینه ساز ظهور از منظر آیات قرآن کریم. مهم ترین مساله ای که در این زمینه درباره حکومت زمینه ساز وجود دارد، چگونگی راهبردهای اصولی سیاسی و حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب است. چون شکل گیری حکومت زمینه ساز بر مبنای اعتقادات دینی و در مسیر تکاملی حرکت پیامبران و امامان معصوم (ع) است، راهبردهای مربوط به آن نیز در این راستا بر مبنای الگوی قرآنی استوار می شود که در این مقاله به آن ها اشاره شده است.

نظارت از موضوعات بسیار مهم در کلیه نظام های سیاسی و مدیریتی است و با توجه به این اهمیت، در این نوشتار تلاش شده است با تامل در آیات قرآنی و سیره نبوی در این باره، جایگاه و مبانی نظارت و ویژگی های آن در نظام سیاسی و اندیشه علوی پژوهش شود و این مدعا اثبات شود که در اندیشه و نظام علوی به مفهوم با اهمیت نظارت در ذیل موضوع امر به معروف و نهی از منکر توجه بسیار شده است و برای انجام کنترل ها و بازرسی های سیاسی و اجتماعی از دو ساز و کار لازم و ملزوم نظارت درونی و بیرونی در تحدید و کنترل قدرت بهره گیری می شده است.

تنها اثر مایکل کوک، اسلام پژوه غربی، که به فارسی ترجمه شده، کتاب امر به معروف و نهی از منکر در اندیشه اسلامی» است که این اثر به دلیل وسعت مراجعه به منابع و دامنه تحقیق، از اهمیت خاصی برخوردار است. اینک فصول و بخش هایی از این کتاب، از نظرتان می گذرد. بحث امر به معروف و نهی از منکر، از دیرباز مورد توجّه فقیهان و پژوهشگران تمام فرقه های اسلامی بوده و از نظر وحی و عقل، بر وجوب آن تأکید بسیار شده است. مایکل کوک، مورّخ، اسلام شناس و استاد دانشگاه پرینستون، در سال 1940 م در انگلستان به دنیا آمد. وی در دانشگاه کمبریج، به آموختن تاریخ انگلستان و اروپا پرداخت و علاوه بر زبان های رسمی اروپایی و عربی، زبان های فارسی و ترکی را نیز فرا گرفت. آثار این نویسنده انگلیسی، بیشتر در زمینه تفسیر، فقه، حدیث و تاریخ اسلام است. دانشجویانی از مذاهب و ملّیت های متفاوت، پایان نامه دوره دکتری خود را در رشته های مختلف اسلام شناسی، با راهنمایی او نوشته و روش دستیابی به منابع اصیل اسلامی را از او آموخته اند. این پژوهشگر علوم اسلامی، پس از آگاه شدن از واقعه تعرّض به یک زن در یکی از ایستگاه های قطار شهری شیکاگو در منظر عام و بی تفاوتی مردم و پلیس نسبت به این گونه حوادث، می گوید: آدمی نمی تواند فقط در کناری بایستد و ببیند زنی در منظر عام، مورد تجاوز قرار می گیرد. ما احساس می کنیم، به نوعی وظیفه داریم علاوه بر آن که خود باید به شایستگی رفتار کنیم، دیگران را نیز از ارتکاب کارهای کاملاً ناپسند نسبت به همنوعان خود، باز داریم». و در ادامه آن می افزاید: ما در زندگی روزمره، نامی برای این وظیفه نداریم. حقوقدانان و فیلسوفان ما بحث هایی دارند که وظیفه ای برای امداد وجود دارد، امّا این بحث، مهجورتر از آن است که به عنوان فرهنگ ما توصیف شود. اسلام، برعکس، نام و تعالیم ویژه ای برای چنین وظیفه اخلاقی گسترده دارد و نام آن، امر به معروف و نهی از منکر است». و سپس می گوید: من چیزی در این مورد نمی دانستم تا این که ضمن تحقیقات اسلامی خود، از آن آگاه شدم». مایکل کوک، با انگیزه شناخت این وظیفه در اسلام، پژوهش های خود را آغاز می کند و با صبر و حوصله بسیار و با مراجعه به حدود 1700 کتاب و مقاله اسلامی و با مشورت با بسیاری از اسلام شناسان و مسلمانان، از جمله آیة الله حسین مدرس، و با بیش از دوازده سال کار مداوم و استفاده از فرصت های مطالعاتی و بررسی های علمی، موفّق به نوشتن این کتاب می شود که شاید مفصل ترین کتابی باشد که تا کنون در این زمینه نوشته شده است. البته با نگاهی به فهرست مطالب این دو جلد و پیش گفتار نویسنده، دامنه کار و وسعت مطالبی که مورد بحث قرار گرفته است، به خوبی آشکار می شود. جلد اول، شامل دوازده فصل است که در 538 صفحه، به: نگرش بر آیات قرآن و احادیث امر به معروف و نهی از منکر، کتاب های نوشته شده در این باره، سیره مسلمانان صدر اسلام، و باورهای مکتب معتزلی، زیدیه و دیگر فرقه های اسلامی، می پردازد. نویسنده، در جلد دوم، در هشت فصل (61 صفحه)، به: امر به معروف و نهی از منکر نزد شافعیان، مالکیان، اباضیه و غزالی، بازنگری اسلام نخستین، تحوّلات جدید اسلامی، سرچشمه ها و سنجش ها، و تفاوت امداد» و امر به معروف و نهی از منکر، پرداخته است. کتاب امر به معروف و نهی از منکر در اندیشه اسلامی» مایکل کوک، به همّت بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی، در دو جلد سخت (گالینگور)، با شمارگان هزار نسخه، در بهار سال 1384 چاپ و روانه بازار نشر شد. (نویسنده : روح الله مهپور/مجله محدث/ بهمن و اسفند 1386، شماره 15 و 16/ به نقل از حوزه نت)

تنها اثر مایکل کوک، اسلام پژوه غربی، که به فارسی ترجمه شده، کتاب امر به معروف و نهی از منکر در اندیشه اسلامی» است که این اثر به دلیل وسعت مراجعه به منابع و دامنه تحقیق، از اهمیت خاصی برخوردار است. اینک فصول و بخش هایی از این کتاب، از نظرتان می گذرد. بحث امر به معروف و نهی از منکر، از دیرباز مورد توجّه فقیهان و پژوهشگران تمام فرقه های اسلامی بوده و از نظر وحی و عقل، بر وجوب آن تأکید بسیار شده است. مایکل کوک، مورّخ، اسلام شناس و استاد دانشگاه پرینستون، در سال 1940 م در انگلستان به دنیا آمد. وی در دانشگاه کمبریج، به آموختن تاریخ انگلستان و اروپا پرداخت و علاوه بر زبان های رسمی اروپایی و عربی، زبان های فارسی و ترکی را نیز فرا گرفت. آثار این نویسنده انگلیسی، بیشتر در زمینه تفسیر، فقه، حدیث و تاریخ اسلام است. دانشجویانی از مذاهب و ملّیت های متفاوت، پایان نامه دوره دکتری خود را در رشته های مختلف اسلام شناسی، با راهنمایی او نوشته و روش دستیابی به منابع اصیل اسلامی را از او آموخته اند. این پژوهشگر علوم اسلامی، پس از آگاه شدن از واقعه تعرّض به یک زن در یکی از ایستگاه های قطار شهری شیکاگو در منظر عام و بی تفاوتی مردم و پلیس نسبت به این گونه حوادث، می گوید: آدمی نمی تواند فقط در کناری بایستد و ببیند زنی در منظر عام، مورد تجاوز قرار می گیرد. ما احساس می کنیم، به نوعی وظیفه داریم علاوه بر آن که خود باید به شایستگی رفتار کنیم، دیگران را نیز از ارتکاب کارهای کاملاً ناپسند نسبت به همنوعان خود، باز داریم». و در ادامه آن می افزاید: ما در زندگی روزمره، نامی برای این وظیفه نداریم. حقوقدانان و فیلسوفان ما بحث هایی دارند که وظیفه ای برای امداد وجود دارد، امّا این بحث، مهجورتر از آن است که به عنوان فرهنگ ما توصیف شود. اسلام، برعکس، نام و تعالیم ویژه ای برای چنین وظیفه اخلاقی گسترده دارد و نام آن، امر به معروف و نهی از منکر است». و سپس می گوید: من چیزی در این مورد نمی دانستم تا این که ضمن تحقیقات اسلامی خود، از آن آگاه شدم». مایکل کوک، با انگیزه شناخت این وظیفه در اسلام، پژوهش های خود را آغاز می کند و با صبر و حوصله بسیار و با مراجعه به حدود 1700 کتاب و مقاله اسلامی و با مشورت با بسیاری از اسلام شناسان و مسلمانان، از جمله آیة الله حسین مدرس، و با بیش از دوازده سال کار مداوم و استفاده از فرصت های مطالعاتی و بررسی های علمی، موفّق به نوشتن این کتاب می شود که شاید مفصل ترین کتابی باشد که تا کنون در این زمینه نوشته شده است. البته با نگاهی به فهرست مطالب این دو جلد و پیش گفتار نویسنده، دامنه کار و وسعت مطالبی که مورد بحث قرار گرفته است، به خوبی آشکار می شود. جلد اول، شامل دوازده فصل است که در 538 صفحه، به: نگرش بر آیات قرآن و احادیث امر به معروف و نهی از منکر، کتاب های نوشته شده در این باره، سیره مسلمانان صدر اسلام، و باورهای مکتب معتزلی، زیدیه و دیگر فرقه های اسلامی، می پردازد. نویسنده، در جلد دوم، در هشت فصل (61 صفحه)، به: امر به معروف و نهی از منکر نزد شافعیان، مالکیان، اباضیه و غزالی، بازنگری اسلام نخستین، تحوّلات جدید اسلامی، سرچشمه ها و سنجش ها، و تفاوت امداد» و امر به معروف و نهی از منکر، پرداخته است. کتاب امر به معروف و نهی از منکر در اندیشه اسلامی» مایکل کوک، به همّت بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی، در دو جلد سخت (گالینگور)، با شمارگان هزار نسخه، در بهار سال 1384 چاپ و روانه بازار نشر شد. (نویسنده : روح الله مهپور/مجله محدث/ بهمن و اسفند 1386، شماره 15 و 16/ به نقل از حوزه نت)

یکی از مسائل مهم و اساسی در راه احیاء و اجرای امر به معروف و نهی از منکر در جامعه، بررسی وکنکاش در علل عدم پذیرش امر به معروف و نهی از منکر است. آسیب شناسی کارنامه امر به معروف و نهی از منکر، نقاط ضعف و موانع مقبولیت را آشکار می سازد. در امر به معروف و نهی از منکر دو موجود مختار و آزاد با هم ارتباط و تعامل دارند. شناسایی ویژگی های احتمالی و ممکن الوجود در شخصیت و رفتار و گفتار «آمر» و «مامور» برای واکاوی و کشف مشکلات و چالش های پذیرش و مقبولیت امر به معروف و نهی از منکر در جامعه ضرورت دارد. در این تحقیق از تجارب شخصی و ارزشیابی های تشخیصی و نظرخواهی ها از دبیران و اعضای شوراهای امر به معروف و نهی از منکر در کارگاه ها و دوره های آموزشی بهره برداری شده است. این پژوهش با مطالعات فردی کتب حدیثی و فقهی در حوزه امر به معروف و نهی از منکر با روش توصیفی و تحلیلی معطوف به منابع پیرامون این دو فریضه انجام شده است. هدف شناسایی و تبیین علل عدم پذیرش امر به معروف و نهی از منکر در جامعه و فراهم ساختن زمینه برای تلاش در راه رفع آنها می باشد. عوامل عدم پذیرش امر به معروف و نهی از منکر در دو بخش علل مرتبط با آمران به معروف و ناهیان از منکر و علل مربوط به مخاطبان و شنوندگان شایسته طرح و بررسی است. در این مقاله علل کلی و علل وابسته به آمران به معروف و ناهیان از منکر بررسی می گردد.

فرصتی برای ترجمه دو نامه بسیار معروف امام علی (ع) در نهج‌البلاغه، یکی از متون مقدس شیعه پس از قرآن، از عربی به ژاپنی برای من دست داد. یکی نامه امام به امام حسن، پسر ارشد او و دومین امام است، و دیگری نامه او به مالک اشتر به عنوان فرماندار مصر است. در این مقاله، ابتدا جزئیات ترجمه و انتشار آنها در دو جزوه در ایران و ژاپن توضیح و نشان داده شده که توصیه موسسه نهج‌البلاغه در قم و کمک محققان ژاپنی در این راستا سودمند بوده است. سپس، مطالب اخلاقی آنها، به ویژه با استفاده از کتاب حکمت معیشت، تجزیه و تحلیل شده است. در نامه اول، امام‌علی(ع) بر ضعف انسان در تمایل به بدی اشاره شده است، و امام به انسان‌ها سفارش می نماید که با ابتکار خود و با کسب حکمت از طریق آموزه‌های او به انجام اعمال خوب بپردارند و در برابر خدا فروتن باشند. در این زمینه، در نامه دوم، بر امام حکمرانان توصیه می کند که مردم را امر به معروف و نهی از منکر نموده و ارزش‌های بنیادی اخلاقی اسلام را ترویج نموده و برای محافظت از رفاه مردم عادی و جلوگیری از ظلم و ستم در جامعه اقدام نماید.