جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الخلافة الفاطمية بالمغرب (296-365ق/ 909-975) التاريخ السياسي و المؤسسات، اثر فرحات الدشراوی، بررسی تاریخ سیاسی و نظامی خلفای فاطمی و بحث پیرامون مؤسسات دولت ایشان می‌باشد که به زبان فرانسوی و در سال 1981م نوشته و توسط حمادی الساحلی، به عربی ترجمه شده است. این کتاب در اصل رساله دکترای نویسنده برای دانشگاه سوربون می‌باشد که در سال 1970م، به دانشگاه عرضه شده است. کتاب با دو مقدمه از مترجم و نویسنده آغاز و مطالب در دو قسم و هر قسم در چندین باب تنظیم شده است. نویسنده در ابتدا به بحث از تاریخ آفریقا، از قیام دولت عبیدیه تا انتقال آن به مصر پرداخته و سپس به مطالعه نظام اداری و سیاسی و مؤسسات مختلفی که خلفای فاطمی تأسیس یا اعاده کردند، پرداخته است. نویسنده در تدوین و تألیف این اثر، از تألیفات بسیاری استفاد کرده است در قسم اول، در ضمن چهار باب، به تاریخ آفریقا از قیام دولت عبیدیه در سال 909م، تا انتقال آن به مصر در 975م و نامیده شدن آن به دولت فاطمیه اختصاص یافته است. باب اول دارای سه فصل بوده و در آن، ابتدا نسب فاطمیون بررسی شده و سپس، چگونگی شروع و افتتاح دعوت اسماعیلیه و نحوه انتشار انقلاب بربریه شعبیه مورد بحث قرار گرفته است در باب دوم، وصایت داعی ابوعبدالله و سپس دوران خلافت مهدی، اولین خلیفه فاطمی از 297 تا 322ق، بررسی و در نهایت، به سیاست خارجی مهدی در این دوران و نحوه برخورد دولت وی با سایر دول، پرداخته شده است در باب سوم، به گسترش قیام خوارج در دوران القائم‌بأمرالله پرداخته شده است. در این باب، ابتدا سیاست خارجی و داخلی دولت القائم‌بأمرالله بررسی گردیده و سپس به قیام ابویزید پرداخته شده است باب چهارم، به بررسی دوران خلافت اسماعیل منصور اختصاص یافته است. در پنجمین باب، به دوران خلافت آخرین خلیفه فاطمی در آفریقا، المعزلدين‌الله پرداخته شده است. در قسم دوم، در ضمن چهار باب زیر، به مطالعه نظام اداری و سیاسی و مؤسسات مختلفی که خلفای اربعه فاطمی (مهدی، قائم، منصور و معز) تأسیس و یا نظام آن را بر اساس سیستم جدید، اعاده کردند، پرداخته شده است؛ مانند: اداره پست، شهربانی، دادگستری، ارتش و... در باب اول، به بررسی نظام سیاسی دولت فاطمیون پرداخته شده است. باب دوم، به بررسی سیستم نظامی دولت فاطمیون اختصاص یافته است. در آخرین باب نیز سیستم قضایی بررسی شده و در آن، به وظیفه قضات و برنامه‌های قضایی دولت فاطمی، پرداخته شده است در خاتمه، به جمع‌بندی مباحث پرداخته شده و به نکاتی پیرامون کتاب و نحوه پرداختن آن به زوایای فتره تاریخی حکومت دولت فاطمی در آفریقا، اشاره گردیده است گویا نویسنده تصمیم داشته تا قسم سوم را در رابطه با حیات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و دینی در خلال دوره زمانی مورد بحث، بررسی نماید، اما به همین دو قسم، اکتفا نموده است

الموسوعة التاريخية للخلفاء الفاطميين اثر عارف تامر، نگاهی است اجمالی به تاریخ دویست و هفتاد ساله خلفای فاطمی در شمال افریقا و مصر تا بغداد و معرفی هریک از خلفای این سلسله که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است. ازآنجایی‌که خلفای فاطمی، بر قسمت وسیعی از جهان اسلام و عرب در فترت تاریخی نسبتاً طولانی- در حدود دو قرن و نیم- حکومت می‌کرده‌اند، بررسی تاریخ آن‌ها دارای ویژگی خاصی بوده و لذا کتاب حاضر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در ده جلد، تنظیم شده است. هر جلد، به معرفی یکی از خلفای فاطمی، اختصاص یافته است. نویسنده در هر جلد، ابتدا به معرفی نام و تاریخ و مکان ولادت، مدت خلافت و زمان وفات اشاره نموده و سپس، ضمن بیان ویژگی‌ها و خصوصیات هر خلیفه، به بیان وقایع و حوادث مهم دوران خلافت وی پرداخته است. "جلد سوم" به معرفی سومین خلیفه فاطمی، «المنصور بالله» اختصاص یافته است. لقب وی ابوطاهر بوده و در سال 302ق، در شهر قیروان به دنیا آمد. وی پس از وفات پدرش در سال 334ق، در 32 سالگی، به خلافت رسید و پس از هفت سال خلافت، در سال 341ق، در 39 سالگی، در شهر منصوریه، وفات یافت. وی فردی شجاع و جنگجو بود و خود در جنگ‌ها شرکت کرده و رهبری سپاه را بر عهده می‌گرفت. وضعیت دولت فاطمیه بعد از القائم بأمرالله؛ تدابیر منصوربالله در صقلیه (نام جزیره‌ای است)؛ بازتاب پیروزی‌ها؛ جنگ سوسه؛ جنگ قلعه‌ها و دژها؛ جنگ حاسمه و مقتل ابایزید؛ فضل بن کیداد از جمله موضوعات مطرح شده این جلد است. در پایان این جلد، به معرفی برخی از شخصیت‌های مهمی که در دوران خلیفه سوم، در خدمت دولت فاطمیه بودند، پرداخته شده است که عبارت‌اند از: جبر بن قاسم (از اهالی مغرب)؛ امین‌الدوله حسن بن عمار (از امرای قبیله کتامه مغربیه)؛ ابوالفتوح برجوان؛ حسین بن جوهر؛ عمار بن محمد؛ عباس بن یحیی بادیس؛ امیر الافضل نجم بن مصال؛ سلیم بن محمد ابن یصال و بزرگانی از خاندان بنو نعمان از جمله علی بن نعمان (متوفی 374ق)؛ محمد بن نعمان (متوفی 399ق)؛ حسین بن علی بن نعمان (متوفی 395ق)؛ عبدالعزیز بن محمد بن نعمان؛ قاسم بن عبدالعزیز بن محمد بن نعمان و محمد بن قاسم.

الموسوعة التاريخية للخلفاء الفاطميين اثر عارف تامر، نگاهی است اجمالی به تاریخ دویست و هفتاد ساله خلفای فاطمی در شمال افریقا و مصر تا بغداد و معرفی هریک از خلفای این سلسله که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است. ازآنجایی‌که خلفای فاطمی، بر قسمت وسیعی از جهان اسلام و عرب در فترت تاریخی نسبتاً طولانی- در حدود دو قرن و نیم- حکومت می‌کرده‌اند، بررسی تاریخ آن‌ها دارای ویژگی خاصی بوده و لذا کتاب حاضر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در ده جلد، تنظیم شده است. هر جلد، به معرفی یکی از خلفای فاطمی، اختصاص یافته است. نویسنده در هر جلد، ابتدا به معرفی نام و تاریخ و مکان ولادت، مدت خلافت و زمان وفات اشاره نموده و سپس، ضمن بیان ویژگی‌ها و خصوصیات هر خلیفه، به بیان وقایع و حوادث مهم دوران خلافت وی پرداخته است. پنجمین خلیفه فاطمی، در "جلد پنجم" معرفی شده است. او که «العزیز بالله» نام داشت، در سال 344ق، در شهر منصوریه به دنیا آمد و همراه با پدرش معزالدین در سال 362ق به مصر رفته و پس از مرگ برادر بزرگ‌ترش به نام «عبدالله»، ولیعهد شده و پس از وفات پدرش در سال 365ق، در سن 21 سالگی، به خلافت رسید و در 386ق، در شهر ببلیس، بدرود حیات گفت. از جمله صفات بارز و ارزنده‌ای که برای این خلیفه ذکر شده، ادیب بودن و علاقه وافر وی به ادبیات است که در این زمینه، به اشعار فراوانی اشاره شده است

الموسوعة التاريخية للخلفاء الفاطميين اثر عارف تامر، نگاهی است اجمالی به تاریخ دویست و هفتاد ساله خلفای فاطمی در شمال افریقا و مصر تا بغداد و معرفی هریک از خلفای این سلسله که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است. ازآنجایی‌که خلفای فاطمی، بر قسمت وسیعی از جهان اسلام و عرب در فترت تاریخی نسبتاً طولانی- در حدود دو قرن و نیم- حکومت می‌کرده‌اند، بررسی تاریخ آن‌ها دارای ویژگی خاصی بوده و لذا کتاب حاضر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در ده جلد، تنظیم شده است. هر جلد، به معرفی یکی از خلفای فاطمی، اختصاص یافته است. نویسنده در هر جلد، ابتدا به معرفی نام و تاریخ و مکان ولادت، مدت خلافت و زمان وفات اشاره نموده و سپس، ضمن بیان ویژگی‌ها و خصوصیات هر خلیفه، به بیان وقایع و حوادث مهم دوران خلافت وی پرداخته است. در "جلد هشتم" «المستنصر بالله» که هشتمین خلیفه فاطمی است، معرفی گردیده است. وی در جمادی‌الآخر سال 420ق، در «المعزیه» در به دنیا آمد و پس از وفات پدرش، در سال 427ق، به خلافت رسید درحالی‌که بیش از هفت سال و اندی بیش نداشت و در سال 487ق، در سن 67 سالگی، دار فانی را وداع گفت

الموسوعة التاريخية للخلفاء الفاطميين اثر عارف تامر، نگاهی است اجمالی به تاریخ دویست و هفتاد ساله خلفای فاطمی در شمال افریقا و مصر تا بغداد و معرفی هریک از خلفای این سلسله که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است. ازآنجایی‌که خلفای فاطمی، بر قسمت وسیعی از جهان اسلام و عرب در فترت تاریخی نسبتاً طولانی- در حدود دو قرن و نیم- حکومت می‌کرده‌اند، بررسی تاریخ آن‌ها دارای ویژگی خاصی بوده و لذا کتاب حاضر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در ده جلد، تنظیم شده است. هر جلد، به معرفی یکی از خلفای فاطمی، اختصاص یافته است. نویسنده در هر جلد، ابتدا به معرفی نام و تاریخ و مکان ولادت، مدت خلافت و زمان وفات اشاره نموده و سپس، ضمن بیان ویژگی‌ها و خصوصیات هر خلیفه، به بیان وقایع و حوادث مهم دوران خلافت وی پرداخته است. در "جلد نهم" به معرفی «المستعلی بالله»، نهمین خلیفه فاطمی پرداخته شده است. کنیه وی ابوالقاسم بوده و در «المعزیه»، در سال 467ق به دنیا آمد و در 487ق، در بیست سالگی، به خلافت رسیده و مدت هفت سال و چند ماه، خلافت نمود و سرانجام، در سال 495ق، در سن 27 سالگی بدرود حیات گفت

الموسوعة التاريخية للخلفاء الفاطميين اثر عارف تامر، نگاهی است اجمالی به تاریخ دویست و هفتاد ساله خلفای فاطمی در شمال افریقا و مصر تا بغداد و معرفی هریک از خلفای این سلسله که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است. ازآنجایی‌که خلفای فاطمی، بر قسمت وسیعی از جهان اسلام و عرب در فترت تاریخی نسبتاً طولانی- در حدود دو قرن و نیم- حکومت می‌کرده‌اند، بررسی تاریخ آن‌ها دارای ویژگی خاصی بوده و لذا کتاب حاضر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در ده جلد، تنظیم شده است. هر جلد، به معرفی یکی از خلفای فاطمی، اختصاص یافته است. نویسنده در هر جلد، ابتدا به معرفی نام و تاریخ و مکان ولادت، مدت خلافت و زمان وفات اشاره نموده و سپس، ضمن بیان ویژگی‌ها و خصوصیات هر خلیفه، به بیان وقایع و حوادث مهم دوران خلافت وی پرداخته است. در "جلد ششم" ششمین خلیفه فاطمی معرفی شده است. نام وی، «الحاکم بأمرالله» بوده و در سال 375ق، در «المعزیه» قاهره، از کنیزی نصرانی از طایفه قبطیان، به دنیا آمد و پس از وفات عزیزبالله، در سال 386ق، در سن یازده سالگی به خلافت رسید و در سال 411ق، به طریقه‌ای مشکوک، به قتل رسید

الموسوعة التاريخية للخلفاء الفاطميين اثر عارف تامر، نگاهی است اجمالی به تاریخ دویست و هفتاد ساله خلفای فاطمی در شمال افریقا و مصر تا بغداد و معرفی هریک از خلفای این سلسله که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است. ازآنجایی‌که خلفای فاطمی، بر قسمت وسیعی از جهان اسلام و عرب در فترت تاریخی نسبتاً طولانی- در حدود دو قرن و نیم- حکومت می‌کرده‌اند، بررسی تاریخ آن‌ها دارای ویژگی خاصی بوده و لذا کتاب حاضر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در ده جلد، تنظیم شده است. هر جلد، به معرفی یکی از خلفای فاطمی، اختصاص یافته است. نویسنده در هر جلد، ابتدا به معرفی نام و تاریخ و مکان ولادت، مدت خلافت و زمان وفات اشاره نموده و سپس، ضمن بیان ویژگی‌ها و خصوصیات هر خلیفه، به بیان وقایع و حوادث مهم دوران خلافت وی پرداخته است. در "جلد دهم" نیز به معرفی دهمین خلیفه فاطمی، «الآمر بأحکام الله» پرداخته شده است. وی در محرم سال 490ق، به دنیا آمد و در دوران طفولیت، در 5 سالگی، به خلافت رسید و در همان سال، برای وی بیعت گرفته شد و در سال 524ق، به دست عده‌ای منصوب به نزاریه، به قتل رسید. بعد از «آمر بأحکام الله» چهار نفر به نام‌های «حافظ»، «ظافر»، «فائز» و «عاضد» به حکومت رسیدند. در عهد «عاضد»، صلاح‌الدین ایوبی با پیروزی بر وی بر دولت فاطمیان مهر خاتمه زد

ابن هانیء (320-363 ه.ق ) یکی از بزرگترین شاعران شیعی و متبحرترین شاعر اندلسی است. کسانی که در کتب مختلف ادبی مختصری از ابن هانیء نگاشته اند وی را به سبب افراط در مدح متهم به کفر و ارتداد نموده و بی بند و بار شمرده و معتقدند که دست به کارهای حرام می زده است. و عده ای بیان می دارند او تا زمانی که در اندلس می زیسته هیچ اعتقادی به مذهب شیعه اسماعیلی نداشته است و مرگ او را ناشی از میگساری و اعمال ناشی از آن شمرده اند. این مقاله بر آن است تا به ابهام ها و اتهام ها وسؤال های برآمده از آنها پاسخ گوید.

توافق بر سر وصایت و جانشینی علی(ع) موضوع مشترک میان همه فرق شیعی است و شاخص تفکر شیعی انقیاد در برابر ولایت امیرالمؤمنیین علی بن ابی طالب(ع) است.در میان فرقه های شناخته شده شیعه ،اسماعیلیان قرائتی متفاوت از جایگاه امام علی(ع) در سلسله مراتب ائمه دارند. جایگاه ممتاز و متفاوت امام علی(ع) و گاه منحصر بفرد وی در سلسله مراتب ائمه اسماعیلیه یافت پاسخ این پرسش اساسی را ضروری کرده است که جایگاه علی(ع) در سلسله مراتب ائمه اسماعیلیه چیست ؟ و این که تغییر و تطور جایگاه امامت علی بن ابی طالب (ع) در سلسله مراتب ائمه چه تاثیری بر سلسله مراتب ائمه اسماعیلیه به عنوان هفت امامیان داشته است ؟ دستامد این پژوهش به شیوه مطالعات تاریخی متکی بر منابع متقدم اسماعیلیه نشان داد که درمنابع متقدم اسماعیلیه علی (ع) امامت است منصوص که ضمن برخورداری از وصایت و وزارت نبی اکرم(ص) و دارا بودن مقام اخوت از مرتبه اساس به عنوان عالی ترین رتبه در سلسله مراتب عِلوی هم برخوردار است. در عقاید آنها این مرتبه به همراه وصایت تنها مختص علی(ع) است و هیچ یک از امامان هرگزدر این مرتبه قرار نمی گیرند. همین انحصار و این تغییر جایگاه در آراء متکلمان اسماعیلی همواره تابع تغییر بنیادین تفکرات کلامی ایشان بوده و همواره در جهت تقویت مشروعیت فاطمیان کاربست یافته است.