جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مناسک عزاداری عاشورا، در دوره های مختلف تاریخی علاوه بر صورت بندی هایی مختلف، پذیرای دیدگاه های نظری و گفتمان های متنوعی نیز بوده است. این گفتمان ها تحت تاثیر اوضاع اجتماعی- سیاسی ساخت یافته و امکان رشد و بازتولید نظام فکری خاص خود و تاثیر آن بر جامعه را می یابند و به جهت این تاثیرگذاری بررسی پیرامون گفتمان های مذکور از منظر جامعه شناختی ضرورت می یابد و آنچه در ادامه می آید نتیجه پژوهشی است در این باره، که توصیف ویژگی های گفتمان های متاثر از محتوای مناسک عاشورا و همچنین تفسیر معانی مورد نظر این گفتمان ها را مدنظر داشته است. این تحقیق به روش کیفی و با اتکا به نظریات دورکیم و روش تحلیل گفتمان فرکلاف به بررسی محتوای نشریات مرتبط با موضوع عاشورا که در سال 1389 چاپ شده پرداخته (با استفاده از نمونه گیری نظری هدفمند و ناهمگون) و در نتیجه آن سه نوع گفتمان: 1. گفتمان علمی-آکادمیک 2. گفتمان ادبی- هنری 3. گفتمان کلامی- فقهی تشخیص داده شده است.

ابن ابی الحدید یکی از بزرگ ترین و مهم ترین شروح نهج البلاغه را نگاشته است. این شرح که حاوی اطلاعات مهم تاریخی است از جمله درباره امام حسین علیه السلام است شایسته بررسی و نقد از زوایای مختلف است. مقاله حاضر پس از مروری کوتاه بر روش تاریخی شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید و ویژگی های آن روایت های تاریخی این کتاب درباره امام حسین علیه السلام را در محورهای زیر مورد بررسی قرار داده و حسب نیاز به بررسی تطبیقی آن با دیگر منابع پرداخته است: رویدادهای پیش از امامت امام حسین علیه السلام، کینه ورزی ها نسبت به خاندان امام حسین علیه السلام، پیش گویی های مربوط به رویداد کربلا، اظهار نظر درباره جایگاه امام حسین علیه السلام و جزئیات رویداد کربلا.

هدف مقاله حاضر نشان دادن میزان علاقه مولانا به برخی عنصرهای مذهب تشیع است. اگر چه به رغم ادعای برخی از مسلمانان شیعی مذهب نمی توان او را شیعی دانست.نشانه هایی که از غزلیات شمس و دیگر آثار او یافته ایم، حکایت از آن دارد که این شاعر عارف به علی (ع) نه به مثابه خلیفه چهارم مسلمین؛ بلکه بسی فراتر از این به دلیل فضل و ویژگی های اخلاقی این انسان کامل، عشق می ورزد و به همین دلیل به آن چه با وی در پیوند است، گاه به صورت حقیقت و گاه به شکل نمادین اشاره می کند. از این گذشته، مولانا به امام حسین (ع) و کربلا و شهادت، هم در برخی از غزلیات خویش توجه نشان داده است.نکته دیگری که در این مقاله بدان پرداخته شده، نوع تاثیرپذیری مولانا از این مقوله های آیینی است. زیرا در بسیاری از اشارت های او می توان دریافت که او نه آگاهانه و با دریافت تاریخی، بلکه غالبا به گونه یی نا آگاهانه و بارویکردی اسطوره یی به این مسایل نگاه می کند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

انسان ذاتاً طالب کسب حقیقت، سعادت و جاودانگی است. دو حماسه عاشورا و بهگودگیتا، در نگاه خود به مقولات مهم زندگی انسانی، یعنی خدا، انسان و جهان، دارای وجوه اشتراک بسیاری هستند. علی‌رغم اینکه دو داستان در بستر متفاوتی شکل می-گیرند، اما رویکرد نهایی هر دو بر اصل عبور از دنیای مادی و پای نهادن در راه کشف حقیقت است. در هر دو حماسه، سالکان حق، با راهنمایی‌های انسان کامل یا وجه خدا و با پذیرش ریاضت و تربیت نفس و هم‌چنین ترک دنیا و ظواهر آن، پای در مسیر کشف و شهود حقیقت غایی می‌گذارد. در طی این مسیر که طبعاً با مشکلات خاص خود مواجه است، نقش وجه خدا و یا انسان کامل بسیار کلیدی می‌باشد و اساساً به‌واسطه فیض وجودی او، سالکان از عالم تکثرات عبور و به قرب توحید و فنای در حقیقت می‌رسند. در هر دو حماسه شأن سالک در پی دریدن حجاب‌ها و رسیدن به حقیقت وجودی ذات خداوند است. در نگاه این دو حماسه، جهان و ظواهر آن فاقد ارزش ذاتی هستند و انسان به‌واسطه انجام کارهای خود در دنیا مسوول است و پس از مرگ به-واسطه تأثیرات اعمالش در روند زندگی اُخروی خود، مورد بازخواست و عقوبت قرار می‌گیرد. بنابر این باید در پی پیدا کردن راهی برای رهایی از این عقوبت باشد. از این‌رو جهان در هر دو نگرش، محلی برای کشت نیکی‌ها و اصلاح نفس است. نهایتاً در پایان هر دو داستان، سالکان با فنای در ذات حق، جاودانی و ابدی می‌گردند.

چکیده قیام عاشورا یکی از مهمترین پدیده های جاودان وهمیشه زنده تاریخ اسلام وبشریت است و همچنانکه از بعد تاریخی حائز اهمیت است؛ از بعد تربیتی واخلاقی نیز شایان توجه ودقت بسیاری است. وهدف از این پژوهش محبّت وعلاق? درونی محقق به اهل بیت عَلَیهِم السَّلام علی الخصوص امام حسینعَلَیهِ السَّلام وبدست آوردن شناخت دقیق و صحیح از اهداف، دیدگاه ها ونقطه نظرات اخلاقی وتربیتی قیام حماسی اش می باشد ودر نهایت معرفی این اهداف به نسل امروز و فردای جامع? اسلامی بجهت تربیت و رسیدن به کمال. زیرا که تربیت انسان از مهمترین مباحث علوم انسانی است و یکی از اهداف اصلی رسالت انبیاء هم تربیت و تزکیه بوده و امامت که دنباله روی نبوت است نیز همان راه پیامبران را در پیش گرفته است. همچنانکه امام حسینعَلَیهِ السَّلام و قیامش همان اهداف پیامبر گرامی اسلام را پیش گرفت، و این تبعیت از پیامیر اکرم در رفتار آن حضرت در قیام عاشورا بروز و ظهوردارد؛ مانند اهمیت نماز که در روز عاشورا آنرا درعمل اثبات نمود، درحالیکه در محاصر? دشمن بود نماز را بجماعت بجا آورد. و یا سرباز زدن ازبیعت با یزید نمون? بارز دیگری از تربیت واخلاق در واقع? عاشوراست که امام هم در سخن و هم درعمل به آن تأکید داشت و شجاعانه تا پای جان بر سرعقیده اش ایستاد و لحظه ای هم تردید نکرد. بنابراین برای بهره بردن از قیام عاشورا در زمین? تربیت و اخلاق باید ابتدا شخصیت نازنین امام حسین عَلَیهِ السَّلام را شناخت، سپس به اهداف، مبانی و آموزه های تربیتیقیام پی برده تا بتوانیم در زندگی فردی واجتماعی از آن بهره گرفته و در رفتار، کردار و اعمالمان نمود و ظهور بیشتری یابد.

پژوهش حاضر، با هدف تبیین پیامدهای تربیتی قیام عاشورا با شیوه ی توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. رویکرد تربیتی که مبنای کرامت انسانی، خردورزی، بدعت ستیزی، آزاد منشی، احسان، تاثیرگذاری بر محیط ، عزت ، حقیقت طلبی، تقوی، توانایی های انسانی با هدف کشف اصول تربیتی مانند کرامت انسانی ، تعقل ، حفظ سنت پیامبر ، آزادگی ، فضل ، مسوولیت ، تکریم ، حق طلبی ، تذکر، عدل و روشهای تربیتی مانند: عدم یادآوری بخشش، عبرت آمیزی، آزادی انتخاب و عمل، افشای بدعت ها ، خودباوری توبه، تبشیر، ابتلا ، تحریک ایمان ، تغافل ، ایثار ، موعظه ی حسنه، عبرت آمیزی تکلیف به قدر توانایی از نهضت و قیام امام حسین (ع) است زیرا قیام امام حسین(ع) بر پاسداری و زنده نگه داشتن ارزشهای انسانی و الهی تاکید دارد و به همین جهت هم توانسته است محمل بسیار مناسبی برای تعلیم ارزشها را در زمانهای بعدی فراهم سازد، که ریشه در فطرت انسان دارد و باعث شده است این نهضت و قیام همواره مورد توجه و الگوی آزادگان جهان قرار گیرد . به همین جهت با بیان هدف از بعثت پیامبران و امامان که تربیت و به کمال رساندن انسان بوده است. به بررسی تاریخی نهضت و قیام امام حسین(ع) پرداخته و با بیان دیدگاههای فلسفی به سوی اهداف قیام حرکت کرده ایم و با بررسی پژوهش های انجام شده سعی گردیده است تا حرکت و پویایی در پژوهش حفظ گردیده و زوایای تازه در تربیت کشف و به عنوان روشهای نوین و به روز جهت استفاده در نظام تعلیم و تربیت بکار گرفته شود. و درنهایت با پاسخگویی به سوالات تحقیق در زمینه اهداف تربیتی واقعه عاشورا که شامل پرداختن به ارزش گذاری و تقویت روح حرکت در جهت مبارزه با نا آگاهی و جهل ،تربیت عقلانی ،آزادی اجتماعی ،معنوی، اخلاق نیکو،تربیت انسان های خلاق و مبتکر ،عزتمندی ،روحیه حقیقت طلبی ،زنده کردن فطرت خداجویی،توانایی انسانی و در زمینه اصول تربیتی ،واقعه عاشورا که شامل اعتلای روح،عقل گرایی،حفظ سنت پیامبر ،آزادگی،بخشش، تکلیف، تکریم، حق محوری، یادآوری، عدالت تربیتی و در زمینه روشهای تربیتی واقعه عاشورا که شامل دیگر خواهی ،مبارزه با خرافه،یادگیری معنادار،دوری از تعصب ها ،ایجاد الگو،تکیه بر عقل، توبه پذیری ،ایجاد رغبت،نادیده گرفتن خطاها، پایداری، ایجاد انگیزه،تربیت انسانهای زبده، چشم پوشی، امانتداری، ایثار،نابودی غفلت،در نظر گرفتن طاقت ها سعی گردیده است تا نشان داده شود که نهضت و قیام امام حسین(ع) یک فرآیند در جهت نهادینه کردن ارزشهای انسانی و اسلامی بوده است که می تواند، منبع عظیمی برای تربیت انسانهای صالح با تکیه بر عقلتجربی و وحی با ایجاد روحیه حماسی برای رساندن انسان به کمال که همان رسیدن به قرب الهی است می باشد.

این مقاله به دنبال بررسی و تبیین برخی از «انحرافات موجود در عزاداری های مذهبی شهرستان بیجار» می باشد. لذا محققین در این پژوهش با اتخاذ رویکردی کیفی و با بهره گیری از تکنیک های «مشاهده ساخت نایافته» و «مصاحبه نیمه سازمان یافته» و با رویکردی ترکیبی، به توصیف، تبیین و تا حدی هم تفسیر موضوع مورد بررسی پرداخته اند. جامعه آماری مورد نظر در تکنیک مشاهده میدانی، کلیه دسته های عزاداری و سینه زنی این شهرستان در شب هفتم محرم الحرام سال 1433ق (16آذر1390) بوده است که به صورت تمام شماری مورد بررسی قرار گرفته اند، در تکنیک مصاحبه نیز جامعه کلیه مسئولین، اساتید و فعالین علمی، فرهنگی و مذهبی مردِ شهرستان بیجار جزو جامعه آماری بوده اند که با استفاده از روش نمونه گیری تعمدی مورد مصاحبه قرار گرفته اند. با توجه به بررسی های انجام گرفته از طریق یک روش ترکیبی، یعنی؛ مشاهده مستقیم و مصاحبه کتبی، نتیجه این تحقیق حاکی از آن است که تحریفاتی به مرور زمان در عزاداری های شهرستان بیجار وارد گردیده است.