جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مصنف مجموعه کتاب های اعجاز قرآن این بار بحث اعجاز فواصل قرآن را مطرح کرده و سعی خوبی هم در این هدف داشته است که قرآن را از زاویه فاصله های بین کلمات و جملات ببیند و وجه اعجازی آن را اثبات نماید.

از آغاز قرن شانزدهم میلادی، ایران هم‌زمان با استقرار دولت شیعی و حضور قدرت‌های نوظهور عیسوی اروپایی در مرزهای جنوبی خود با تجربه‌ای تازه مواجه شد. ورود مسیونرهای مذهبی با حمایت کشورهای متبوع به ایران تسهیل شد؛ به‌ گونه‌ای که میسیونرها طی سده‌های بعدی به یکی از مؤثرترین نهادها در ایجاد دگرگونی‌های فرهنگی ایران بدل شدند. مبلغان کاتولیک و پروتستان شیوه‌های متفاوت سیاسی و مذهبی را در ایران به ‌کار گرفتند که هم‌گام با توفیق چشم‌گیر اروپایی‌ها در فتح سرزمین‌های قاره کهن و جدید و گسترش مسیحیت بود. دست‌یابی به قدرت حاصل از این فضاهای تازه غربیان را به اتخاذ شیوه‌های تبلیغی تهاجمی در کشورهای مسلمان از جمله ایران ترغیب کرد. ترجمة متون مقدس به زبان فارسی و نگارش کتاب‌های متعدد علیه متون و باورهای اسلامی برای ایجاد تشکیک در میان عقاید و آموزه‌های مسلمانان در دورۀ صفویه آغازگر چنین هجوم فرهنگی‌ای محسوب می‌شود که با گسترش پدیده شرق‌شناسی و شدت‌گیری رقابت‌های استعماری در دوره قاجار به اوج خود رسید. بنا بر اهمیت و ضرورت بازخوانی چنین رویکردی و ریشه‌یابی تاریخی آبشخور‌های نفوذ فرهنگی غرب در ایران، تلاش می‌کنیم، با بررسی متون و آثار کشیشان به‌ویژه هنری مارتین، کیفیت واکنش علمای شیعه و بازخوانی رساله‌های تقابلی و ردیه‌های آنان را تحلیل کنیم.

علاّمه بلاغی، از جمله مفسّرانی است که دیدگاه های خود را درباره مباحث قرآنی در مقدّمه و متن تفسیر گران سنگ آلاء الرحمن به گونه ای محقّقانه و به نسبت جامع ارائه کرده است. تلاش نویسنده آن است که این دیدگاه ها را بررسی کند و به صورتی نظام مند ارائه دهد و احیاناً ملاحظاتی انتقادی بر آن ها داشته است. پایان نامه در سه بخش تنظیم شده است: در بخش اوّل، ابعاد شخصیت، استادان، شاگردان و آثار علاّمه بلاغی و نیز بررسی تفسیر او، غرض از نگارش آن، ساختار و ویژگی هایش مورد بحث قرار گرفته است. بخش دوم، حاوی بررسی تفصیلی دیدگاه های مفسّر در مقدّمه تفسیرش درباب مقولاتی چون اعجاز قرآن، تاریخ قرآن، صیانت آن، قرائت و تفسیر آن است، و بخش سوم نیز دیدگاه های علاّمه بلاغی درباب محکم و متشابه و چگونگی تفسیر متشابهات، تأویل قرآن، مبانی و قواعد مفسّر، منابع و روش تفسیری وی، مؤلّفه های تفسیر او و چگونگی برخورد مفسّر با روایات تفسیری را مورد مداقه قرار داده است.

در این پژوهش روش استاد محمد صادقی در تفسیر صالفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة مورد بررسی قرار گرفته و مطالب آن در سه فصل تنظیم گردیده است. فصل اول: کلیات، که شامل دو بخش است؛ ابتدا زندگی نامة مؤلف براساس مصاحبه با خود ایشان و منابع موجود، گزارش شده و در بخش دوم منابع مورد استناد مفسر همراه با توضیحی از مهم ترین آنها و نحوة بهره گیری مفسر از این منابع توضیح داده شده، سپس توصیف مختصری از تفسیر صالفرقان ارائه گردیده است. فصل دوم: که اصلی ترین و محوری ترین فصل تحقیق است شامل سه بخش می شود؛ بخش اول مربوط به مبانی تفسیر الفرقان است و ابتدا دو واژة تفسیر و تأویل و مباحث پیرامون آن، مورد بررسی قرار گرفته و به دیدگاه مفسر در این زمینه پرداخته شده و سپس مبانی تفسیر الفرقان نظیر: حجیت ظواهر قرآن، بواطن قرآن، محوریت قرآن (عدم نیاز به بررسی سندی روایات به عنوان پیامد این مبنا شرح داده شده است)، عدم اعتماد قرآن بر باطل و عدم تواتر قرائات سبع کاویده شده است. در بخش سوم به روش تفسیری الفرقان پرداخته شده است و با توجه به عمده ترین مستندات مورد استفادة مفسر یعنی قرآن و سنت، موارد ونحوة به کارگیری این مستندات ارزیابی گردیده و به این نکته اشاره شده است که مفسر، تفسیر قرآن با قرآن را راهی برای دستیابی به نخستین معانی و مفاهیم قرآنی در چارچوب دلالت مطابقی آیه می داند و روایات به عنوان وسیله و ابزار، جهت ارائه نمونه ها ومعانی پنهان آیات و بیان مصادیق مورد استفاده قرار گرفته است. بخش سوم به گرایش های تفسیر الفرقان اختصاص دارد و مهم ترین گرایش های مفسر همچون: علمی، فقهی، اجتماعی وکلامی به پژوهش نهاده شده است. در این میان نظرات فقهی مفسر در نوع خود بدیع و تازه است. و بالاخره در فصل سوم عمده ترین مباحث علوم قرآنی در تفسیر الفرقان، مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: محکم و متشابه، اعجاز، اسباب نزول، تحریف ناپذیری قرآن، نسخ در قرآن./

این پایان نامه ترجمه فصول اول و دوم کتاب «الاتجاه العقلی فی التفسیر» اثر نصر حامد ابوزید است. عناوین این فصول به این قرار است: فصل اول، مفهوم مجاز، خاستگاه و دگرگونی های آن؛ فصل دوم، مجاز و تأویل. مترجم نخست در خصوص موضوع کتاب از پیدایش معتزله، معتزله و تفسیر، روش تفسیری معتزله، جایگاه عقل در تفسیر معتزله، کاربرد عقل در شناخت محکم و متشابه و تفسیر آن، لغت در تفسیر معتزله، اسباب نزول در تفاسیر معتزله، معتزله و مسئله حدوث قرآن، معتزله و بحث ناسخ و منسوخ، معتزله و بحث اعجاز قرآن، معتزله و بحث عام و خاص، معتزله و بحث قصص قرآنی، معتزله و مسئله مدت نزول قرآن، معتزله در مسئله تحریف قرآن، معتزله و مبحث حقیقت و مجاز و امتیازات تفسیر معتزله بحث کرده و در ادامه کتاب را معرفی کرده و به دنبال آن به ترجمه فصل دوم کتاب پرداخته است.

موضوع مورد بررسی در این پژوهش سیری در اعجاز علمی قرآن است که برخی از آیاتی را که دارای جنبه هایی از اعجاز علمی هستند را مورد پژوهش قرار می دهد هدف از ترسیم این مجموعه نشان دادن عدم تعارض بین قرآن و علم می باشد . همان طور که روشن است قرآن کریم همواره در طول سالیان متمادی مورد تحدی قرار گرفته است که از جمله این تحدی ها می توان به فصاحت و بلاغت قرآن اعجاز عددی خبر های غیبی معارف آموزه های عالی اعجاز علمی اشاره کرد. لذا با تبیین ونشان دادن جایگاه علم و بیان این که بین علم و قرآن هیچ گونه تعارض و اختلافی وجود ندارد و این دو همواره مؤید و تصدیق کننده ی یکدیگر بودند می توان جایگاه علم را در اثبات اعجاز علمی قرآن نشان داد. بنا براین می توان چنین گفت که اعجاز علمی قرآن را در آیاتی می شود مشاهده کرد که یا دارای مطالب علمی است که قبل از نزول آیه کسی از آن اطلاع نداشته است، به گونه ای که بعد از نزول آیه و با پیشرفت علم مطلب علمی آیه کشف نشد و بر همگان آشکار می شد که مطلب علمی کشف شده از آیه با علم سازگار است و هیچ گونه تعارضی بین آنها وجود ندارد و یا آیات قرآن حاوی خبرهای غبیبی باشد به گونه ای که در مورد حوادث طبیعی و جریانات تاریخی خبر از رویدادی را می دهد که با نزول آیه و گذشت زمان حادثه ی مورد نظر آیه به وقوع می پیوست. روش تحقیقی مورد استفاده در این پژوهش به صورت کتابخانه ای بوده است از این رو رساله ی پیش رو در 5 بخش تنظیم یافته است که در بخش های اول و دوم به ترتیب در مورد معجزه و شرایط آن و تفاوت با کرامت و سحر پرداخته شده است و همچنین در مورد دلیل اعجاز و رابطه ی آن با قرآن و نیاز به معجزه مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش های سوم و چهارم واژه ی علم و رابطه ی قرآن و علم مورد بررسی قرار گرفته و در صورت وجود تعارض راههای رفع تعارض بیان شده است و در پایان علم تغذیه از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار گرفته است که اشاره به چند نمونه از خوراکی های قرآنی شده است. نتیجه ی کلی که از این پژوهش می توان گرفت این است که اعجاز علمی قرآن از همان ابتدای نزول در برخی آیات قرآن وجود داشته است و با پیشرفت علم و انطباق علوم روز و با آیات قرآن معجزه ی علمی آن به اثبات رسیده است، همچنین بین قرآن و علم تعارض واقعی وجود ندارد و اگر از نظر ظاهری تعارضی به چشم می خورد با کمی بررسی قابل رفع می باشد بنابراین معجزه ی علمی که در نتیجه ی تفسیر علمی آیات صورت می گیرد در آیات زیادی از قرآن کریم به چشم می خورد .

مباحث این پژوهش در شش فصل با این مباحث تدوین یافته است: فصل اول، چهره ی ارشادی قرآن: هدایت در قرآن، اهداف نزول قرآن؛ فصل دوم، نام ها و صفات قرآن (39 نام)؛ فصل سوم، قرآن منشأ علوم(24 علم)؛ فصل چهارم، اصناف قرآن (27 صنف)؛ فصل پنجم، ویژگی های قرآن کریم: فضل قرآن، قرآن کتاب شفا، قرآن کتاب برهان، فرق بین قرآن و فرقان، وجود اعجاز قرآن؛ فصل ششم، تغییرناپذیری قرآن (6 دلیل بر تغییرناپذیری قرآن)