جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فلسفه‌ی اگزیستانسیالیسم را فلسفه‌ی اصالت وجود گفته‌اند؛ فلسفه‌ی که از اگزیستانس و اصالت بشر سخن می‌گوید. مفهوم مرکزی‌‌ این فلسفه «انسان» است؛ زیرا وجود انسان، نقطه‌ی عزیمت همه‌ی کنش‌های انسان است. اگزیستانسیالیست‌ها به‌رغم اختلاف منظر در اتخاذ رویکرد دینی و الحادی، اما از یک وجه مشترک برخوردارند که عبارت است از اصلِ محوریِ اگزیستانسیالیستیِ «تقدم وجود بر ماهیت». معنای تقدم وجود بر ماهیت این است که فلسفه را باید از «درون‌گرایی» آغاز کرد و این مسئله در اگزیستانسیالیسم سارتر نمود بیشتری دارد. سارتر اصول خود را در شعار سه‌کلمه‌ی «تقدم وجود بر ماهیت» قرار داد و همین امر، اگزیستانسیالیسم او را تعریف می‌کند. دوبووار که در پارادایم اگزیستانسیالیسم سارتری می‌اندیشد، فمینیسمِ اگزیستانسیالیستی را تئوریزه کرد. نیچه، از «مرگ خدا»، «نیهیلیسم» و «نظریه‌ی قدرت»(اراده معطوف به‌قدرت) سخن گفت و از روحیه‌ی سکولاریستی و خدامردگیِ حاکم بر جهانِ مسیحیت خبر داد و بدین‌سان، فضای سکولاریسم و لائیسیسمِ حاکمِ بر غربِ مدرن را پیش‌بینی کرد. مسئله‌ی اصلی و مفهوم مرکزی هایدگر «دازاین» است و هایدگر از این واژه‌ی آلمانی به‌معنای «هستی» یا «وجود» چونان اصطلاحی فلسفی برای دلالت بر «انسان» استفاده کرد. دازاین بیانگر نحوه‌ی وجود انسان است و اگر انسان به‌عنوان واقعیتی خارجی لحاظ شود، آنگاه دازاین خواهد بود. فهم ابراهیم در مقام پدر و نماینده‌ی ایمان و شهسوار تسلیمِ مطلق، مسئله‌ی کیرکگور بود و فهم این مسئله، پارادایم «ایمان‌گرایی»، جهشِ ایمان و رابطه‌ی عقل و ایمان را به‌میان آورد. پژوهش حاضر با روش تحلیلی-توصیفی، به‌هدف بررسی این مسائلِ بنیادینِ اگزیستانسیالیستی تدوین شده است.

این کتاب ترجمه کامل جلد هفتم از تاریخ فلسفه می باشد. بخش یکم: سیستم های ایده باورانه پس-کانتی بخش دوم: واکنش در برابر ایده باوری متافیزیکی بخش سوم: جریان های پسین اندیشه

این کتاب ترجمه کامل جلد هفتم از تاریخ فلسفه می باشد. بخش یکم: سیستم های ایده باورانه پس-کانتی بخش دوم: واکنش در برابر ایده باوری متافیزیکی بخش سوم: جریان های پسین اندیشه

دهه‌های پایانی قرن نوزدهم و دهه‌های آغازین قرن بیستم شاهد بروز و ظهور نحله‌ای در فلسفه با عنوان اگزیستانسیالیسم بود. این گرایش فلسفی با تأکید بر اهمیت انسان و نقش و جایگاه آن و نیز توجه به زندگی انضمامی انسان، تأثیرات عمده‌ای بر فلسفه گذاشت و نشان داد که وجود واقع‌بودۀ آدمی نیز باید سهم مناسب خود را در فلسفه‌ورزی‌های ما داشته باشد. با اگزیستانسیالیسم، نحوۀ خاص وجود انسان محل تأمل فلسفی قرار گرفت. اگرچه بسیاری از فیلسوفانی که اگزیستانسیالیست خوانده شده بودند از پذیرفتن این عنوان امتناع ورزیدند، اما نقطۀ مشترک آن‌ها توجه ویژه‌ای بود که به وجود خاص انسان داشتند. متون کتاب حاضر، با عطف نظر به این واقعیت که هر کدام از این فلاسفه شیوۀ خاصی برای پرداختن به اگزیستانس داشته‌اند، گردآوری شده‌اند، تا از این طریق بتوان از چشم‌اندازهای گوناگون به این موضوع فلسفی نگریست. این نگاه چندوجهی، خوانندۀ کتاب را به نحو اساسی با موضوع مورد بحث درگیر می‌کند و می‌تواند نقطۀ آغاز مناسبی برای پژوهش در باب اگزیستانس انسان باشد.

‫نيچه، که او را در دنياي انديشه بزرگ مي¬شمارند با تکيه بر ادعاهاي معرفت شناسانه خويش در باب شناخت معتقد است با توجه به اين که واقعيت و حقيقت هيچگاه براي انسان به صورت صحيح درک نخواهد شد و هر آنچه که حقيقت مي¬پنداريم خطاست بياييم انديشه خويش را در مسيري هدايت کنيم که به اعتلاي انسانيت منجر شود. لکن او انسان را در همين وجود جسماني و غرايز طبيعي خلاصه مي¬کند. بر همين اساس هر گونه انديشه¬اي را که در پي مهار يا محدود کردن اميال و غرايز گردد باطل مي¬شمرد. او انگيزه قدرت طلبي را اصلي مسلم و موجود در انسان و بلکه در تمام گيتي دانسته و در صدد بر مي¬آيد تا افعال انساني را در اين راستا مطرح کند. مدعي مي¬شود که: هر آنکه به قدرت دعوت کند و در اين راستا گام بر دارد با ماست و آنکه از ضعف و ضعيفان سخن بگويد و در راستاي کمک به آنان گام بردارد بر عليه ماست. با نقد ديدگاه معرفت شناسانه و اثبات اين مطلب که معرفت و شناخت ممکن است و با اشاره به نقصي که در ديدگاه انسان شناسانه او در مورد مکاتب اخلاقي وجود دارد مي¬توان در اين بحث به نقطه مطلوبي رسيد. كليد واژه: نيچه، ابرمرد، ‌اخلاق، قدرت، نيهيليسم،‌ فرهنگ، مسيحيت، مرگ خدا، زرتشت.

مرگ‏آگاهی نزد شوپنهاور در شناخت خواست و مرگ خودخواسته و در واقع، در لغو خواست جاودانگی نهفته است. نظر وی هر نوع تفرد در جاودانگی را انکار می‏کند و از این رو، میل به بقاء در انسان را سیراب نمی‏کند. جنس مرگ‏اندیشی وی از نوع شهود نفسانی است. نیچه از مرگ به سمت زندگی نظر می‏کند و به عبارتی، سرنا را از ته می‏نوازد، این مرگ است که نیروی زندگی به انسان می‏بخشد. ایده‏آل زندگی هر فردی با مشخصه‏های شخصی او تعریف می‏شود. نیچه از انسان می‏خواهد خلاقانه زندگی کند نه منفعلانه. نیچه پیرو اخلاق طبیعی فردی است، اما در تبیین باور خود، زوایایی از اخلاق طبیعی که مبتنی بر اموری غیر از تنازع بقاء هستند را نادیده می‏گیرد. همچنین، او از نقش عوامل محیطی و آموزش در ساخت ابَرانسان غفلت ورزیده است. آنچه وی به عنوان راه‏کار برای معناداری زندگی معرفی می‏کند، مستلزم داشتن خرد ناب است که هم‏سنگ خردهای عامۀ مردم نیست و از این رو، کارآمدی همگانی ندارد. مرگ‏آگاهی نزد وی از جنس فهم است که به وسیلۀ تمام قوای طبیعی انسان تولید می‏شود.

از منظر نیچه؛ یکی از علل شاخص بدبینی در فلسفه ی شوپنهاور؛ ریشه در تاثیر عمیق دین مسیحیت در لایه های زیرین فرهنگ اروپا دارد. بدبینی مقدمه رسیدن به بیزاری است، بیزاری جستن از هرگونه «خواست طبیعی» و «تفاوت» است. «اصل تفاوت» چیزیست که افلاطون پیش از این بدان پرداخته بود. البته؛ نیچه نه تنها تلاش های افلاطون در این باب را ناکافی می داند بلکه؛ پیامدهای حاصل از فلسفه ی او را از بین برنده ی «اصل تفاوت» میداند. با ظهور مسیحیت و شعار برابری ذاتی انسانها؛ اصل «تفاوت طبیعی» انکارگردید. به باور نیچه؛ این امر نه تنها باعث حذف عنصر «خواست طبیعی» و تفاوت انسانها باهم شد بلکه؛ باعث انکار و حذف طبقه ی نخبگان جامعه شده است که «تفاوت» را به مراتب آشکارتری دارند. او دلیل این امر را عدم حس تاریخی و نیز ناتوانی مسیحیت و فلسفه های همسو با آن در تبارشناسی مذاهب و اخلاق (فیزیولوژی نیروها) می داند. دین مسیحیت پولسی و همچنین وجود برخی عوامل روانشناختی باعث گردیده که نوع بی نظیری از انسان ها سرکوب شوند. بررسی تمام علل تباهی نیروی نخبگان؛ بخشی از پروژه اصلی نیچه است که در این مقاله تلاش شده مهم ترین آنها تحلیل گردد