جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب خلاصه معرفیه به بررسی موضوعات مختلف اسلامی و توضیح و شرح آنان می پردازد. ازجمله بحث فرق و ادیان، بحث دعا و زیارت ، نماز جماعت، عالم ارواح، عصمت ، غیبت امام مهدی عج و...

کتاب «تحفة الزائر» از تألیفات علامه محمدباقر مجلسی (م،۱۱۱۰ ق)، مجموعه ای از زیارات معصومین علیهم السلام و بیان ثواب و فضیلت و آداب زیارت آنان به زبان فارسی است. علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار خود به طور مفصل به موضوع زیارت و زیارتنامه های معصومین پرداخته بود، اما به دلیل حجم بسیار و تألیف آن به زبان عربی، استفاده از آن برای خوانندگان فارسی زبان مشکل بود، بنابراین کتاب «تحفة الزائر» را در حجم کم و به زبان فارسی تنظیم و تحریر کرد تا راهنمای زائران رسول خدا و دیگر امامان علیهم السلام باشد. علامه مجلسی به گفته خودش خواست رساله ای تألیف نماید که مقصود باشد بر ذکر زیارات و ادعیه و آدابی که به اسانید معتبره از ائمه دین علیهم السلام منقول گردیده است و فضایل و آداب هر یک را به لغت فارسی ترجمه نماید تا اکثر شیعیان این دیار از این رساله ی وافیه بهره مند گردند و اطلاع بر فضایل زیارات موجب مزید رغبات ایشان گردد. علامه مجلسی در این کتاب با دقتی تمام و نظمی زیبا، مطالب را طی باب ها و فصل های منطقی تنظیم کرده است، به طوری که دسترسی به آنها بسیار آسان است. وی در ایراد روایات و زیارات، نهایت اختصار را رعایت کرده است، از این رو به عنوان یک کتاب همراه در سفرهای زیارتی بسیار مناسب است. مؤلف از ذکر منابع و سند روایات خودداری کرده و طالبان آن را به کتاب عظیم خویش، بحارالانوار ارجاع داده است. کتاب «تحفة الزائر» شامل یک مقدمه و ۱۲ باب و یک خاتمه و معلقات به شرح زیر است: مؤلف در مقدمه کتاب آداب سفر را به طور مختصر ذکر کرد، و تفصیل بیشتر آن را به کتاب حلیة المتقین ارجاع داده است. وی در این مقدمه، روز سفر، صدقه در ابتدای سفر، غسل سفر، دعاهای وارد در آغاز سفر و اثنای آن را ذکر کرده است. باب اول: در بیان ثواب تعمیر قبور حضرت رسول صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام و ثواب زیارت ایشان و آداب آن مشتمل بر دو فصل: ثواب زیارت بر هر یک از چهارده معصوم علیهم السلام. و در آداب زیارت هر یک از چهارده معصوم علیهم السلام. باب دوم: در فضیلت و کیفیت زیارت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و حضرت فاطمه سلام الله علیها و ائمه بقیع (امام حسن، امام سجاد، امام باقر و امام صادق) علیهم السلام، مشتمل بر ۸ فصل. باب سوم: در فضیلت و کیفیت زیارت امیرالمومنین علیه السلام مشتمل بر ۴ فصل. باب چهارم: در بیان فضیلت نجف و کوفه و مساجد کوفه و آب فرات مشتمل بر ۴ فصل. باذب پنجم: در بیان فضایل زیارت حضرت سیدالشهداء و مشتمل بر ۷ فصل. باب ششم: در بیان فضیلت حائر و کربلای معلی و تربت امام حسین علیه السلام و آداب به داشتن آن و مشتمل بر ۳ فصل. باب هفتم: در بیان زیارات مطلقه آن حضرت که مخصوص به وقتی نیست و آداب آنها و مشتمل بر ۶ فصل. باب هشتم: در بیان فضیلت و کیفیت زیارت آن حضرت که مخصوص است به ایام و اوقات معلوم مشتمل بر ۵ فصل. باب نهم: در بیان فضیلت و کیفیت زیارت امام موسی کاظم علیه السلام و امام رضا علیه السلام و امام محمدتقی علیه السلام مشتمل بر ۵ فصل. باب دهم: در بیان فضیلت و کیفیت زیارت امام علی النقی علیه السلام و امام حسن عسکری علیه السلام و صاحب الامر علیه السلام مشتمل بر ۲ فصل. باب یازدهم: در بیان زیارت جامعه کبیره است که هر امامی را به آن زیارت می توان کرد و استغاثه به ایشان نمودن و عرایض به خدمت ایشان نوشتن مشتمل بر ۳ فصل. باب دوازدهم: در آداب زیارت به نیابت و زیارت اولاد ائمه علیهم السلام و اصحاب ایشان و فضیلت زیارت سایر بقاع شریفه مشتمل بر ۴ فصل است. خاتمه در بیان آداب ملاقات زائرین ائمه است. ملحقات: در زیارات مخصوصه حضرت امیر علیه السلام و امام حسین علیه السلام مشتمل بر ۲ فصل است.

ترجمه ماشینی: از جمله وظایفی که خداوند بر هر مسلمانی که قادر به انجام آن باشد، تحمیل می کند، زیارت اماکن مقدس در مکه و اطراف آن در عربستان است. این نه تنها یک آیین مذهبی مملو از برکات برای میلیون‌ها نفری است که سالانه این سفر را انجام می‌دهند، بلکه یک تجربه اجتماعی، سیاسی و تجاری است که برای قرن‌ها سیل مسافران را در سراسر قاره‌های جهان به راه انداخته است. نتیجه آن هر چه باشد - غنی سازی معنوی، تبادل فرهنگی، منفعت مالی یا ویرانی - جاده مکه مدت هاست که یک ماجراجویی هیجان انگیز بشری بوده است. فی پیترز با گردآوری گزارش‌های دست اول این مسافران و شکل دادن تجربیات آنها به روایتی بسیار مفصل، تاریخ ادبی بی‌نظیری از آیین مرکزی اسلام از منشأ دور پیش از اسلام تا پایان پادشاهی هاشمی حجاز در ایران ارائه می‌کند. 1926.

اولین اصل از اصول دین مسلمانان توحید است. یکی از فروع آن توحید عبادی است. وهابیت به عنوان یک جریان انحرافی از اسلام با علم کردن مساله توحید و تفسیر انحصاری جاهلانه، به بسیاری از مسلمانان نسبت شرک می دهند. یکی از بارزترین مسائلی که دستاویز این جریان بوده و آن را در تعارض با توحید عبادی می دانند «توسل» است. وهابیت به جز توسل به دعای نبی در زمان حیات و قیامت، مابقی وجوه توسل را شرک می دانند. حال سوال اینست که آیا این عقیده وهابیت در بین سایر فرق اسلامی عمومیت دارد یا تنها منحصر به خود آنهاست؟ اکثر فرق اسلامی بسیاری از وجوه «توسل» را قبول دارند. از جمله این فرق، دیوبندیه است. تبیین «توسل»، سازگاری آن با توحید، مشروعیت و عمق التجای مسلمین بدان، مساله مهمی است که در این مقاله با بررسی آن در قلمرو اندیشه و سیره علمای دیوبندیه در نمایاندن بطلان عقاید وهابیت گام برداشته می شود. دیوبندیها ضمن برائت از عقاید وهابیون وجوه مختلف «توسل» مانند توسل به ذات و مقام پیامبر و صالحین، شفاعت، طلب دعا از پیامبر در دنیا، قبر و قیامت، طلب دعا از صالحین در زمان حیات و نیز بعد از مرگشان، زیارت قبر انبیاء و اولیاء، تبرک، شفاء و تکریم قبور و قبه ها را قبول دارند. اهمیت کلی این نوشتار اینست که تلاش وهابیت برای تعمیم افکار و عقاید باطل خود بر کل اهل سنت با ادعای مرجعیت فکری داشتن برای آنها با هدف انحراف فکری به سمت هدف دلخواهشان را، با چالش مواجه ساخته و انزوای عقیدتی آن ها را نشان می دهد.

موضوع رساله حاضر، جامعه‌شناسي پديداري زيارت است كه در آن زيارت در قالب واقعيتي ديني و داراي دو بعد عيني و ذهني در نظر گرفته شده است. در بعد عيني زيارت، مفاهيمي چون نهادمندي و توجيه‌مندي آن طرح شده و در بعد ذهني، به دروني‌سازي و تجربه زائران از زيارت پرداخته شده است. نكته و مفهوم كليدي كه در پديدارشناسي طرح شده، مفهوم‌ بين‌الاذهان است كه توسط شوتس، در جامعه‌شناسي پديداري با تعبير معناي عيني دنبال شده است. بر اين اساس و از طريق مراحل روش پديدارشناسي تجربي، سعي شد تا معناي عيني يا همان ويژگي‌هاي تعميمي زيارت حاصل شود. بر اين اساس براي زيارت، چهار مقوله اصلي شامل مقوله عاطفي (تجربي)، خواستن، آداب‌مندي و توجيه‌مندي زيارت نزد زائر، شناسايي شد. ذيل مقوله عاطفي، احساس معنويت، آرامش، خضوع، توسل، ارتباط عاطفي با امام، مورد توجه امام بودن، و اعتماد داشتن به او، واحدهاي معنايي مشترك را شكل داد. هم‌چنين همه زائران در داشتن خواسته و رعايت حداقلي از آداب، مشترك بودند. ضمن اين‌كه در نگاه همه آنان، امام، ويژگي‌هايي داشت كه او را شايسته زيارت مي‌كرد، مانند علم، قدرت و.... بيشترين تفاوت بين زائران نيز در رعايت آداب و نحوه انجام زيارت بود.

في ظل أصول الإسلام، مجموعه مباحثى است كه توسط آیت‌الله جعفر سبحانى، از عالمان شيعى معاصر، مقيم قم در نقد ديدگاه وهابيان در خصوص موضوعات توحيد، شرك و بدعت با هدف زدودن اتهام شرك و بدعت از شیعیان مطرح شده است. مؤلف به بررسى اين موضوعات در پرتو اصول مستفاد از كتاب و سنت پرداخته است. كتاب داراى دوازده فصل و يك خاتمه است. * ساده و بسيط بودن انديشه اسلامى و آسانى تكاليف در اين دين. در اين فصل مؤلف اين اصل را يكى از علل و اسباب انتشار سريع و گسترده دين اسلام در ميان اقوام مختلف معرفى مى‌كند. همچنين به آيات و رواياتى كه روح اسلام در آنها متجلى است، استناد مى‌نمايد. سپس اركان اسلام را كه عبارت است از ايمان به خدا، اظهار شهادتين، به پاداشتن نماز و پرداخت زكات يادآور شده و به استناد برخى از روايات، تكفير مسلمان را ناروا مى‌شمارد. تاكيد اسلام بر وحدت امت اسلامى و بيان موضع عالمان مسلمان درباره ناروا بودن تكفير مسلمان و... از ديگر مباحث اين فصل است. * اصاله الاباحه نه اصاله الحرمه. در اين فصل مؤلف با استناد به اين كه در اديان گذشته نيز اصل اولى در امور روايى و اباحه بوده، جز در مواردى كه انبياء از چيزى منع نمايند، به ديدگاه قرآن كريم در تاييد اين اصل اشاره مى‌كند و معتقد است وظيفه پيامبران بيان محرمات است نه محللات. البته در خصوص اين اصل اين نكته را هم يادآور مى‌شود كه اين اصل فقط در مورد امور عادى زندگى صادق است، نه در مورد امورد عبادى كه نيازمند قصد قربت است. پس از آن نتايجى را بر اين اصل بار مى‌كند. * بدعت؛ تعريف و اقسام آن. در اين فصل به تعريف لغوى و اصطلاحى بدعت پرداخته شده و حكم بدعت از ديدگاه قرآن كريم و سنت شريف نبوى بيان مى‌گردد. چنانچه چيزى كه جزء دين نيست، جزء آن به شمار آيد، در دين بدعت ايجاد شده است. در ادامه، موارد و مصاديق بدعت يادآورى مى‌شود. مؤلف معتقد است، تشخيص مصاديق بدعت نيازمند تفاوت نهادن ميان آداب و رسوم عرفى و امور تقليدى از اعمال دينى است كه در هر دو نوع بدعت و نوآورى امكان پذير است؛ اما تنها آن نوع بدعت كه در امور دينى صورت مى‌پذيرد، محكوم به حرمت خواهد بود. سپس ملاك و معيار شرعى بودن عمل بدعت آميز نبودن آن را يادآور مى‌شود. در پايان با استفاده از اين اصل، برخى از امورى را كه وهابيان به استناد آنها شیعیان و برخى ديگر از مسلمانان را بدعت‌گذار در دين معرفى مى‌كنند، نقد و بررسى مى‌كند. * دوستى پيامبر و اهل‌بيت(ع) در كتاب و سنت و آثار فردى و اجتماعى آن. در اين فصل لزوم دوستدارى پيامبر(ص) از ديدگاه قرآن يادآورى شده و عوامل فرمان خداوند به محبت ورزيدن نسبت به پيامبر(ص) ذكر مى‌گردد. پس از آن برخى احاديث كه از پيامبر(ص) روايت شده و در آنها به دوستى حضرت و اهل‌بيت وى و نيز اصحاب ايشان ترغيب و سفارش شده، نقل مى‌گردد. همچنين به آثار و فوائدى كه دوستى با ايشان در بردارد، اشاره مى‌شود. با توجه به اين اصل، مؤلف بر اين باور است كه اين محبت و دوستى بايد به صورتى شايسته در حيات فردى و اجتماعى مسلمانان بروز و ظهور يابد، كما اين كه اين گونه بوده است. بر همين اساس مؤلف حفظ و نگهدارى آثار ارزشمند اسلامى، همچون مشاهد و بناهايى كه بر قبور انبياء و اولياء بنا نهاده شده، را لازم و ضرورى دانسته و ديدگاه وهابيان را درباره لزوم تخريب اين آثار، به جهت شرك آميز بودن آنها، با استناد به قرآن كريم و سنت نبوى، نقد مى‌كند. * توحيد و شرك در عبادت. در اين فصل مراحل هشتگانه توحيد(توحيد در ذات، صفات، خالقيت، عبادت و...) ذكر گرديده و حقيقت عبادت بيان مى‌شود. سپس ديدگاه رايج بين وهابيان در تقسيم توحيد به دو قسم: توحيد در ربوبيت؛ يعنى اعتقاد به يك خالق براى جهان و توحيد در الوهيت؛ يعنى توحيد در عبادت يادآورى شده و ديدگاه ايشان در مورد توحيد در عبادت كه بر اساس آن بوسيدن ضريح انبياء و اولياء، اقامه نماز در كنار مشاهد مشرفه، توسل و...شرك تلقى مى‌شود، به نقد كشيده مى‌شود. * اعتبار به نيات نه به ظواهر. در اين فصل تفاوت اسلام از ساير روش‌هاى بشرى درباره عمل و كردار يادآورى مى‌شود. اسلام، بر خلاف روش‌هاى بشرى، براى عمل تنها از آن جهت كه نيك است، ارزشى قائل نيست؛ بلكه عمل را در صورتى ارزشمند مى‌داند كه برخاسته از نيتى خالص و انگيزه‌اى پاک باشد. بنابراین توسل به انبياء و طلب شفاعت از ايشان، كه وهابيان با استناد بدان‌ها شیعیان را مشرك مى‌خوانند، امرى روا شمرده مى‌شود و شواهد قرآنى و روايى فراوانى دارد. * قدرت غيبى انبياء و اولياء الهى. در اين فصل با استناد به آيات قرآنى و روايات نبوى، برخوردارى انبياء و اولياء الهى از قدرت غيبى كه توسط خداوند به ايشان عنايت شده، به اثبات مى‌رسد. سپس امورى كه بر اين اصل مترتب مى‌شود، بيان مى‌گردد. مثلاًاعتقاد به اين كه خداوند با دعاى پيامبر ضررى را از انسان دفع يا نفعى را عائد وى مى‌سازد، يا درخواست شفاى مريض و يا رد گمشده به دعاى پيامبر و...جائز شمرده مى‌شود. * تبرک جستن به ميراث پيامبر. در اين فصل مؤلف با يادآورى معناى توحيد در خالقيت، اين نكته را متذكر مى‌شود كه اين مرتبه از توحيد منافاتى با اين امر ندارد كه خداوند برخى از افعال خويش را از طريق اسباب، به صورت غير مباشر محقق سازد. بنابراین جريان فيض الهى از راه‌هاى غير عادى امرى پذيرفتنى است. با اين مقدمه مؤلف به موضوع جواز تبرک جستن مسلمانان به آثار نبوى در زمان حيات ايشان و نيز بعد از وفات حضرت مى‌پردازد. * توسل به اسباب و وسائل. مؤلف با اشاره به نظام على و معلولى حاكم بر جهان ماده و اين كه اين نظام در وجود و بقاء و تاثير گذارى و عملكرد خود نيازمند به خداوند جهان آفرين است، تفاوت ديدگاه مادى و الهى را در اعتقاد به استقلال اسباب و علل مادى و عدم استقلال آنها در تاثيرگذارى مى‌داند. به گفته مؤلف توسل به اسباب با التفات به عدم استقلال آنها، شرك محسوب نمى‌شود و برخى مسببات در عالم داراى اسباب ناشناخته فراوانى هستند كه انبياء و اولياء الهى از آنها آگاهند. از اين رو توسل جستن به ايشان براى رسيدن به مطلوب شرك به شمار نمى‌آيد. * حيات انبياء و اولياء بعد از مرگ. مؤلف در اين فصل با اشاره به حقانيت مرگ، به حقيقت آن كه همان منتقل شدن از سرايى به سراى ديگر است، اشاره مى‌كند و ارواح انسان‌ها را در سراى ديگر داراى حيات معرفى كرده، امكان برقرارى ارتباط با ارواح ايشان را با استناد به آيات قرآن و احاديث نبوى اثبات مى‌كند. * بهره بردن مردگان از اعمال زندگان. در اين فصل مؤلف با استناد به آيات قرآنى و احاديث نبوى به اثبات اين مطلب مى‌پردازد كه ميت از عملى كه غير او براى او انجام مى‌دهد، منتفع مى‌گردد. سپس ديدگاه مذاهب اسلامى را در تاييد اين موضوع يادآور شده و شبهات مطرح شده را پاسخ مى‌گويد. * زيارت قبور در سنت نبوى و سفر براى زيارت نبى مكرم اسلام(ص). در اين فصل مؤلف به آثار اخلاقى و تربيتى زيارت قبور انبياء، اولياء و صالحان اشاره كرده و به شبهات ابن تيميه در اين باره پاسخ مى‌گويد. در خاتمه مؤلف به بيان ديدگاه عالمان اهل سنت درباره ابن تيميه پرداخته و شرح حالى از محمد بن عبدالوهاب، مروج عقائد ابن تيميه ارائه مى‌كند.