جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«رسائل و مقالات»، اثر جعفر سبحانى در 7 مجلد به زبان عربى مى‌ باشد. موضوع آن، بحث‌ هاى كلامى، فلسفى، تاريخى و فقهى مذهب اماميّه مى‌ باشد. جلد دوم از دو بخش مقالات كه 14 عدد است و بخش دوم رسائل كه 17 عدد مى‌ باشد، تشكيل شده‌ است. بخش مقالات: مقاله 1: اجتهاد و ضرورت‌ هاى عصر. مقاله 2: جايگاه عقل در شريعت و عقيده. مقاله 3: نقش زمان و مكان در اجتهاد. مقاله 4: جايگاه جهاد اسلامى در قرآن و سنّت. مقاله 5: سيره و شخصيت پيامبر (ص) در قرآن كريم. مقاله 6: حضرت على (ع) در كتاب و سنّت. مقاله 7: آراء سنّت در خصوص حديث لا تجتمع امّتى على ضلالة. مقاله 8: شخصيت و وثاقت ابو بصير. مقاله 9: علاّمه مجلسى (ره) احياء كننده مذهب در قرن 11. مقاله 10: زيارت قبور از نظر اسلام براى زنان. مقاله 11: كتب معجم مصطلحات. مقاله 12: مرد علم و ادب خيابانى تبريزى. مقاله 13: پلوراليسم دينى يا كثرت‌ گرايى. مقاله 14: بررسى كتاب صحيح امام بخارى. بخش دوم:رسائل رساله 1: پاسخ به رئيس روزنامه رأى در خصوص درج مقاله‌ اى در موضوع تقيّه، امامت، عصمت ائمه (ع) و رجعت كه از معتقدات شيعه نيستند. رساله 2: ارسال قصيده‌ اى در مدح نبى اكرم اسلام (ص) به مراسمى ادبى در دمشق. رساله 3: پاسخ به سؤالات فقهى كه در شماره 399 مجله شريعت عربستان مطرح شده بود. رساله 4: پاسخ به نامه جوانان منطقه اجساء در خصوص برپايى مراسم عزاء امام حسين (ع). رساله 5 و 6: پاسخ به درخواست دار الزهراء كويت در خصوص شبيخون فرهنگى غرب براى محو هويت اسلامى و چگونگى مواجهه با آن. رساله 7: نامه به خادم حرمين ملك فهد در خصوص صيانت از آثار اسلامى. رساله 8: نامه به طاهر هاشمى در خصوص شخصيت ابن تيمية. رساله 9: مناقب و فضائل حضرت زهرا (ع) در كتاب جامع صغير جلال الدين عبدالرحمن سيوطى. رساله 10: نامه به سفير عربستان در مورد توزيع كتاب ضد شيعه در مراسم حجّ. رساله 11 و 12 و 13: نامه به دكتر محمد عبده يمانى در مورد حفظ آثار بقيع، دعوت به برپايى كنگره علمى تقريب بين مذاهب اسلامى و ايمان ابوطالب. رساله 14: نامه به وزير امور خارجه عربستان در رابطه برپايى كنگره علمى در خصوص مساله توحيد و شرك و مساله ايمان و كفر. رساله 15: نامه براى شيخ محمود شلتوت در رابطه با حوزه علميه در زمان شاه. رساله 16: نقد به كتاب دكتر ناصر قفارى به نام اصول مذهب الشيعة الامامية. رساله 17: زندگى‌ نامه سيد حميرى.

کتاب «الصوارم المهرقه فی نقد الصواعق المحرقة» اثر قاضی نورالله شوشتری، ردیه‌ ای بر «الصَّواعِق‌ُ المُحْرِقَه عَلَی اَهْل‌ِ الرّفْضِ و البِدَعِ و الزّنْدِقَه» تالیف ابن حجر هیتمی مي باشد. ابن حجر، در الصواعق المحرقه به دفاع از خلافت ابوبکر، عمر و عثمان پرداخته و قاضی نورالله شوشتری در کتاب خود، خلافت ابوبکر را نقد کرده است. صوارم المهرقه، در قالب یك خطبه و حدود ۱۲۰ عنوان مختلف تنظیم شده است. مؤلف، ابتدا عبارات ابن حجر را با «قال...» آورده، سپس با «أقول...» به آن پاسخ می‌ دهد. وی، استدلال‏ های ابن حجر را از یك‏دیگر تفكیك نموده و به آنها جواب داده است. این کتاب با عبارت «الحمدلله على ما حجر عنا حجارة ابن حجر و صير نار صواعقه رمادا بلا أثر...» آغاز شده است. قاضی نور الله، در این كتاب، تا پایان باب سوم از كتاب ابن حجر را كه مربوط به ابوبكر است، نقد نموده و بحث پیرامون خلافت عمر و عثمان (از باب چهارم به بعد كتاب ابن حجر) را مطرح نكرده، زیرا با اثبات شرعی نبودن خلافت ابوبكر، نیازی به ابطال خلافت عمر و عثمان نمی‌ دیده است.

نقد و بررسی کتاب های درسی دانشگاهی نقش بسیار مؤثری در پیشبرد هدف های تعریف شدۀ آموزشی و نیز بازنگری در شیوه های آموزش، با توجه به نیاز مخاطب، دارد و باعث می شود کتاب های آموزشی به هدف های تعریف شده نزدیک تر شود. کتاب های درسی دانشگاهی به دلیل مخاطبان خاص خود اهمیت ویژه ای دارند و نگارش آن ها دقت فراوانی می طلبد. با توجه به نیاز برخی رشته های علوم انسانی به کتاب های صرف و نحو عربی، نقد و تحلیل این کتاب ها گامی مؤثر در بهتر شدن شیوه های آموزش صرف و نحو است.از این رو کتاب قواعد کاربردی زبان عربی تألیف زهرا ریاحی زمین و سیدفضل الله میرقادری انتخاب شد تا با معرفی این کتاب به علاقه مندان، ویژگی ها و کاستی های نگارشی و نگرشی این اثر بررسی شود. بنابراین، پس از مقدمه ای در مورد کتاب های صرف و نحو عربی، ابتدا کتاب مورد نظر معرفی و سپس به مهم ترین ویژگی ها و کاستی های کتاب اشاره می شود.

پیرامون ادبیات معاصر ایران، اعم از نظم و نثر، در این سه دهة اخیر بعد از انقلاب اسلامی ایران، کتاب های متعدد و متنوعی نوشته و منتشر شده است. هریک از این آثار، از جهاتی درخور توجه و بررسی اند و نیز دارای ویژگی های خاص خود هستند که در جای خود استفاده می شوند. از بین این آثار گوناگون، ادبیات معاصر ایران (نثر) از محمد رضا روزبه، تاحدودی با سایر آثار منتشرشدة دیگری که در این دوره به بازار نشر کتاب عرضه شده اند متفاوت است. هرچند این کتاب نیز از جهاتی از ایراد و اشکال خالی نیست، اما به علت انتخاب درست نمونه ها و شواهد گوناگون از نثر فارسی در دورة معاصر و همچنین، نقد و تحلیل نسبتاً قابل قبول تعدادی از این نمونه ها و حجم تاحدودی کم آن و نیز با توجه به در نظر گرفتن این نکته که کتاب به مثابة درسنامه و متن آموزشی برای دورة تحصیلی کارشناسی رشتة زبان و ادبیات فارسی تألیف شده است، می توان گفت که در مقایسه با کتاب های مشابه محاسن، مزایا، و امتیاز هایی دارد و به این جهت، بایسته است به آن به منزلة متن آموزشی برگزیده توجه شود و از آن برای تدریس واحد درسی مورد نظر، یعنی ادبیات معاصر ایران (نثر)، استفاده شود. در این نوشته، کوشش شده است به لحاظ ابعاد شکلی و ظاهری و نیز از جهت محتوایی، به جنبه های قوت و ضعف این اثر پرداخته شود و این موارد به مخاطبان این کتاب، که بیش تر دانشجویان زبان و ادبیات فارسی اند، ارائه شود.

"کرامت" در میان صوفیّه از مفاهیم کلیدی است که از همان ابتدا مورد بحث و مناقشۀ بسیار قرار گرفته است. این واژه در اصطلاح به معنای کارهای خارق‌العاده‌ای است که از اولیاء و مشایخِ عرفان سرمی‌زند و خالی از دعوی نبوّت است. در این پایان‌نامه نخست براساس شباهت‌های ساختاری قصّه‌های عامیانه و آنچه در متون صوفیّه به عنوان کرامت می‌شناسیم، تعریفی واحد از آنها زیر عنوانِ "قصّه‌های کرامت" ارائه شده‌است. سپس در دو متن اسرارالتوحید و تذکره‌‌الاولیاء، به تجزیۀ ساختاری این قصّه‌ها پرداخته و آنها را از لحاظِ زمان، مکان، زاویۀ دید، پیشۀ اشخاص قصّه، شخصیّت‌پردازی، پایان‌بندی، عملکردهای اشخاص قصّه و ... مورد بررسی قرار داده‌ایم تا بتوانیم به نتایجی کلّی در آنها دست یابیم.در فصل‌های بعد به تحقیق در محتوای "کرامت" پرداخته و ضمن بازگشایی شباهات و تفاوت‌های آن با مفاهیمی چون سحر و اعجاز و ارهاص، نظریّات موافق و مخالف را دربارۀ آن طرح کرده‌ایم. پس از آن نیز در فصل ششم، نزدیکی‌های برخی اقسام آن را با خرافات نشان داده‌ایم. در پایان هم ضمن درج فهرستی از خلاصۀ این قصّه‌ها در دو اثر مورد بررسی، جداول و نمودارهای حاصل از تجزیۀ ساختاری این قصّه‌ها ارائه شده‌است.

موضوع تحقیق حاضر ، معرفی روش فلسفی عملگرایی و پرداختن به برخی از مهمترین مسائل نظری که در این روش مطرح می شود و نیز یافتن مستنداتی برای وجود عملگرایی در آثار سعدی و تاثیر عوامل سیاسی ، اجتماعی و دینی دوره ی سعدی بر اندیشه ی وی است . فرضیه ی مورد استفاده در این زمینه این است که ، در آثار سعدی ، عملگرایی که برگرفته از زندگی واقعی انسان ها و واقعیت اجتماعی عصر ویاست ، دیده می شود . با توجه به این که نوع تحقیق نظری است ، روش انجام آن کتابخانه ای می باشد . این پژوهش در چهار فصل تنظیم شده است . فصل اول ، کلیات که اختصاص به معرفی این شیوه ی فلسفی و نیز شرح حال ، آثار و تاثیر عوامل محیطی ، سیاسی ، اجتماعی دوره ی سعدی بر شعر او دارد . در فصل دوم ، به آزادی اراده و انسان گرایی به عنوان دو موضوع اصلی شیوه ی عملگرایی و جایگاه این دو موضوع در آثار سعدی پرداخته شده است . در فصل سوم ، به دین و آموزه های دینی در پراگماتیسم و آثار سعدی ، پرداخته شده است . فصل چهارم ، بیان عملگرایی در عرفان سعدی ، پیوستگی علم وعمل ، واقع بینی در آثار سعدی و در نهایت مطرح کردن عملگرایی به عنوان راهی میانه در تفکر است . واقع بینی ، تاکید بر زندگی واقعی انسان ها ، توجه به مطلوب های فردی واجتماعی ، رعایت حد وسط و میانه روی ، انسان گرایی و تاکید بر محوریت انسان و اهمیت اعتقادات مذهبی و دینی در زندگی ، مهمترین ویژگی های عملگرایی سعدی هستند . و برای هر یک از این ویژگی ها مستنداتی از آثار سعدی ارائه شده است . نتیجه ی تحقیق این است که سعدی در افکار ، اندیشه ها و آرای خویش ، تا حد زیادی عملگرا بوده است .

از جمله مفاهیمی که در تمامی اعصار توجه آدمی را به خود جلب کرده و او را به تدبّر، تعمّق و تلاش جهت تفسیر و تأویل آن واداشته است، مفهوم "عشق" می‌باشد. افراد زیادی در طول تاریخ در خصوص عشق سخن گفته‌اند، اما در آن میان نام افلاطون به عنوان نخستین فیلسوفی که عشق را مورد تفحص قرار داده و شهرت جهانی مفهوم "عشق افلاطونی" را تا ابد از آن خویش ساخته و نیز نام حافظ که در جهان اسلام و ادب پارسی از بزرگترین صاحب نظران در باب عشق بوده و بیش از هر موضوع دیگر اشعار خویش را بر پایه‌ی عشق بنا نهاده است، درخششی چشم گیر دارد. ما نیز در این رساله به بررسی دیدگاه این دو شخصیت بزرگ در خصوص عشق و مقایسه و مقارنه‌ی آنها جهت نمایاندن نقاط اشتراک و افتراق آنها پرداخته‌ایم. برای این هدف، نخست ما هر یک را به طور جداگانه از نظر فضای فکری و فرهنگی جامعه‌ی عصر خودشان مورد بررسی قرار داده و با تعمّق در آثارشان (در مورد افلاطون مکالمه‌ی "مهمانی" و "فایدروس" و در مورد حافظ، "دیوان غزلیات" او) خصایص عشق را از منظر آنها دسته بندی کردیم و سپس در فصل آخر برای فهم هر چه عمیق‌تر، به مقایسه و بیان شباهت‌ها و تفاوت‌های دیدگاه آنها پرداختیم. آنچه به عنوان نتیجه‌ی مقایسات حاصل آمد، وجود شباهت‌های فراوان میان اقوال و عقاید این دو فیلسوف و عارف بزرگ بود؛ چیزی که می-توان آن را سخن گفتن از حقیقتی واحد با بیان و کلام متفاوتِ برخاسته از فاصله‌ی زمانی، زبانی، فرهنگی و مذهبی آنها دانست.

«حوار مع الشيخ صالح بن عبدالله الدرويش حول الصحبة و الصحابة» نوشته آيت الله جعفر سبحانى در دو مجلد به نقد دو كتاب از يك عالم حنبلى پرداخته است. مطالب جلد اول در چهارده فصل ارائه شده است كه برخى از عناوين آن عبارت است: 1- اوهام درباره نهج البلاغه‏ 2- نصوص نهج البلاغه در وصايت على عليه السلام‏ 3- ثناء امام على عليه السلام بر خلفاء 4- مدح و ثناء امام بر اصحاب نبى اكرم (ص) 5- نهى امام از جزع در مصيبت‏ 6- نهى امام على عليه السلام از غلو 7- آيا بر ائمه وحى مى شده يا روايت مى كرده ‏اند؟ جلد دوم در سه فصل ارائه گرديده كه عناوين آن عبارت است از: 1- شيوه نويسنده در طرح مباحث‏ 2- خطوط اصلى براى قضاوت در مسأله‏ 3- مطالعه ادله نويسنده‏