جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

به محض انعقاد عقد نکاح، روابط زوجیت و حقوق و تکالیف ناشی از آن میان طرفین برقرار می شود. با وجود این فقه اسلام و بالتبع آن قانون گذار ایران در مواردی زوجه را از تمکین خاص در برابر زوج معاف دانسته است. قانون مدنی ایران صرفا در فرض ابتلای زوج به امراض مقاربتی، به صراحت عدم تمکین خاص را جایز دانسته است؛ حال آنکه فروض متعدد دیگری موضوع حکم مقنن قرار نگرفته است؛ فروضی چون تشدید بیماری زوجه یا تاخیر در بهبودی وی در نتیجه الزام به تمکین خاص، بیماری مسری زوج یا وجود برخی انحرافات جنسی در وی. در چنین مواضعی با استناد به قاعده لاضرر باید به جواز زوجه در عدم تمکین خاص حکم داد. هر چند اصلاح قوانین حاکم و به ویژه تصریح به برخی مصادیق بارز، ضروری است.

تاریخ پزشکی در ایران، بی گمان به دوران باستان برمی گردد. به طوری که پیش از تاسیس دانشگاه و بیمارستان جندی شاپور نشانه هایی از این علم در سطوح و اشکال مختلف، وجود داشته است. در دوره حکومت سلسله هخامنشی، علم طب سازماندهی گردید و در عصر اشکانیان، طب ایرانی با طب یونانی و زردشتی درآمیخت. طب اسلامی نیز از قرن دوم هجری قمری آغاز شد و با تالیف «فردوس الحکمه» یکی از مهم ترین کتب طب عربی توسط علی بن ربن الطبری در قرن سوم هجری قمری ادامه یافته، با ظهور ابوعلی سینا در قرن چهارم به اوج رشد و ترقی خود دست یافت، این شیوه، متاثر بود از شیوه طبابت درجندی شاپور. با توجه به اهمیت این دانش و جایگاه والای آن در میان سایر علوم، شاعران زبان فارسی نیز کم و بیش با مقدمات و اصول آن علم آشنایی یافته، در آثار خود، جایی برای پرداختن بدان در نظر گرفته اند. از میان شاعران ایرانی می توان به فردوسی، انوری، خاقانی، نظامی، سعدی و مولوی اشاره نمود که با مطالعه آثارشان می توان به میزان آگاهی آنان از دانش پزشکی پی برد. دراین مقاله، شعر انوری از زاویه ای دیگر نگریسته شده است.

سعدی در آثارش برای پرورش معانی تربیتی و اخلاقی خود، از آموزه های علوم دیگر، از جمله دانش طب و علم تشریح که مقدمه طب است، بهره برده است. در حوزه علم تشریح سخنان سعدی، غالبا، با مطالب بخش تشریح کتب طبی قدما مطابقت دارد، مثلا وی اصل و مایه منی و شیر را خون می داند که در کتب تشریحی نیز عینا همین معنی آمده است. در آثار سعدی نام بیماری های متعددی آمده است که مهم ترین آنها بیماری رشته، تب، مالیخولیا و... است؛ در حکایات سعدی پاره ای از این بیماری ها درمان شده اند؛ اما درمان آنها نه با مصرف دارو، بلکه از طریق احسان و نیکی بوده است و این در راستای اهداف تربیتی و اخلاقی آثار شیخ اجل است. شمار حکایات مربوط به اطبا: طبیب عام، چشم پزشک، بیطار نیز در آثار سعدی قابل اعتناست در پاره ای از این حکایات، ناتوانی پزشکان در معالجه بیماران مطرح شده است. در پیوند با بیمار نیز سعدی گفتارهایی دارد، وی مردم را به تیمار داری و عیادت از بیماران تشویق کرده است.

ترجمه ماشینی: از پزشکان خواسته می شود تا با بسیاری از امور رسیدگی کنند. همه آنها، بر اساس هر نظریه، بیماری نیستند. برای مثال، پزشکی که داروهای ضد بارداری تجویز می کند یا سقط جنین انجام می دهد، بیماری را درمان نمی کند. برخی از زنان به دلایل سلامتی نمی توانند حاملگی را به خطر بیندازند و از نظر تاریخی هم بارداری و هم زایمان قاتل اصلی بوده اند. با این وجود، آنها حالت های بیماری نیستند و زنان مدرن معمولاً از پیشگیری از بارداری یا سقط جنین در خدمت استقلال و کنترل زندگی خود استفاده می کنند. علاوه بر این، یافتن یک شکاف جالب فلسفی یا علمی بین بیماری ها و سایر شکایات بسیار دشوار است (Reznek 1987, 71-73). یکی از رشته‌های غالب در پزشکی مدرن، بیماری را اساساً فرآیندی می‌داند که در بین افراد به اشکال کمی متفاوت عود می‌کند: بیماری نوعی انتزاعی است که به روش‌های مختلف تحقق می‌یابد (Carter 2003: Whitbeck 1977). اما از آنجایی که یک بیماری یک توهین بیولوژیکی است، تشخیص آن از آسیب بسیار دشوار است. شاید صدمات به معنای مربوطه فرآیندی نباشند بلکه رویدادی باشند. این مقاله فرض می‌کند که مسائل مفهومی ناشی از بیماری‌ها، آسیب‌ها و سایر شرایط پزشکی به اندازه کافی مشابه هستند که اجازه می‌دهند این مشکل مرزبندی را کنار بگذاریم. معلولیت یکی دیگر از موضوعات مهم و مغفول مانده در سلامت و تندرستی است. در اینجا فقط کمی به آن پرداخته خواهد شد، زیرا بحث های معاصر در مورد بیماری و ناتوانی معمولاً جدا از یکدیگر ادامه می یابد. به ندرت نویسندگانی مانند گلاکین (2010) به هر دو می پردازند. البته شایان ذکر است که بحث ناتوانی معمولاً به گونه ای تنظیم می شود که شباهت زیادی به بحث در مورد بیماری دارد. طرفداران مدل پزشکی ناتوانی را محصول یک نقص عملکردی یا شکست در فیزیولوژی انسان می دانند. حداقل در مورد ارزیابی نقص بدنی، این شبیه چیزی است که در زیر مدل طبیعی بیماری نامیده می شود. این ادعا می‌کند که افراد دارای معلولیت، مانند افراد مبتلا به بیماری‌ها، به دلیل این آسیب‌های عملکردی بدتر می‌شوند و بار توضیحی آسیب‌های آنها عمدتاً به دلیل ناتوانی فیزیولوژی یا روان‌شناسی آنها در انجام یک عملکرد طبیعی است. مفهوم ناتوانی به عنوان اختلال عملکرد توسط تصاویر رقیب از ناتوانی که در دهه های اخیر پیشرفت کرده اند، مقاومت کرده است. طبق "مدل اجتماعی" رقیب، ناتوانی انحراف از عملکرد طبیعی یا سالم انسان نیست که یک وضعیت غیر معمول را "تفاوت بد" با هنجار کند. بلکه یک "تفاوت صرف" است (بارنز 2016). اگرچه ناتوانی ها ممکن است به طور کلی وضعیت افراد را بدتر کند، اما این به دلیل نحوه تشکیل جامعه است، نه هر گونه آسیب جسمی. ناتوانی به خودی خود فقط تنوع است، مشابه ویژگی هایی مانند جنسیت، جنسیت و نژاد. این مدل اجتماعی توسط فعالان معلولیت ارائه شد که معلولیت را به عنوان "مضرات یا محدودیت فعالیت ناشی از یک سازمان اجتماعی معاصر که افراد دارای ناتوانی جسمی را کم یا اصلاً به حساب نمی آورد و در نتیجه آنها را از مشارکت در جریان اصلی فعالیت های اجتماعی محروم می کند" ارائه شد. (UPIAS 1975، به نقل از شکسپیر 2010). مبنای علمی این موضع به این ایده متوسل می شود که «تقسیم تغییرات انسانی به حالت عادی در مقابل غیرعادی، پایه محکم تر از تقسیم به نژادها ندارد. تنوع عملکرد یک واقعیت زیست شناسی است» (آموندسون 2000، ص 34). پارتیشن حاصل، به نظر می رسد، بازتابی از هنجارهای اجتماعی است تا آسیب های فیزیکی اساسی. این موضع شبیه به چیزی است که در اینجا موضع سازه انگاری در رابطه با سلامت نامیده می شود. سلامت کمتر از بیماری مورد توجه فلسفی قرار گرفته است و این مقاله به همین ترتیب کمتر در مورد آن برای گفتن خواهد داشت. زمین مفهومی در مورد سلامت کمی پیچیده تر از بیماری است. یکی از روش‌های تفکر در مورد سلامت می‌گوید که این فقط نبود بیماری است، بنابراین اگر بیماری نقص یا ناهنجاری بیولوژیکی باشد، نتیجه آن این است که یک فرد سالم کسی است که همه سیستم‌های بیولوژیکی او مرتب هستند. اما نگرش دیگری به سلامت اصرار دارد که این فقط نبود بیماری نیست، بلکه وجود چیزی بیشتر است. یک حالت مثبت اساسنامه سازمان جهانی بهداشت (WHO) سلامت را «وضعیت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه صرفاً عدم وجود بیماری یا ناتوانی» تعریف می‌کند (WHO 1948). با توجه به دیدگاه هایی از این دست، ما باید نه تنها به سلامت و بیماری، بلکه به لحاظ سلامت، بیماری و عادی بودن فکر کنیم. این مقاله پس از اولین بحث در مورد بیماری، به نظریه های سلامت نگاه می کند. تمرکز روی افراد است، اگرچه برخی از نظریه پردازان (مثلاً Inkpen 2019) برای مشاهده انسان و میکروبیوم های مرتبط با آنها به عنوان بخشی از یک اکوسیستم که می تواند مانند سایر اکوسیستم ها سالم یا غیر سالم ارزیابی شود، استدلال کرده اند.

رابطه میان بیماری و شفا پدیده ای فرهنگی - اجتماعی است. در جامعه ما مراجعه به دعانویس ها یکی از شیوه های فرهنگی شفایابی و مقابله با بیماری است. با وجود قدمت قابل ملاحظه دعانویسی، مطالعه این پدیده به خاطر آمیختگی با خرافات کمتر مورد اقبال محققان قرار گرفته است. در نوشتار حاضر، تلاش می شود به عنوان یک گام ابتدایی بخشی از زوایای پنهان دعانویسی معرفی شود. به این منظور، با استفاده از آموزه های جامعه شناسی و روش مطالعه کیفی، عناصر و اجزاء پدیده دعا نویسی توصیف می شود. از این رو، 14 نفر از دعانویس های شهر تهران از جهت خصوصیات فردی، فرایند کسب شناخت، وضعیت کنش (نوع، جهت، و شکل کنش)، هنجارهای حاکم بر تعامل میان دعانویس - بیمار و همچنین شیوه بازتولید دعانویس بررسی می شوند. در انتها، برخی مولفه های اصلی پزشکی مدرن و دعانویسی مورد مقایسه قرار می گیرد.

سال 1851، شخصی به نام کارترایت از بیماری‌ای اسم برد به نام دراپتومانیا (drapetomania)؛ معتقد بود که این بیماری عامل تمایل برده‌های آفریقایی به فرار کردن از دست صاحبشونه، و در اون زمان تحقیقاتی در مورد ریسک‌فاکتورهای این بیماری و نحوه درمانش انجام می‌شد. در حالی که امروز این پدیده به هیچ‌عنوان بیماری در نظر گرفته نمی‌شه، بلکه به عنوان سلامت روانی تلقی می‌شه. این مثال تاریخی، این فرضیه رو در ذهنمون پررنگ می‌کنه که تعریف بیماری و سلامت در زمان‌های مختلف می‌تونه متفاوت باشه و در تعریف این مفاهیم ابعاد مختلفی مثل وضعیت اجتماعی تاثیرگذارن. ما در این اپیزود، با دکتر همتی مقدم، استادیار فلسفه دانشگاه آزاد تهران و نویسنده کتاب فلسفه پزشکی، در این مورد گفت‌وگو کردیم.

ترجمه ماشینی: این کتاب بخشی از کار مداوم برای درک ماهیت سلامت و بیماری انسان است. این شرکت در دهه های اخیر به طور چشمگیری گسترش یافته است. تعداد زیادی مقاله، به عنوان تعداد قابل توجهی تک نگاری، در این زمینه توسط ناشران مشهور بین المللی منتشر شده است. در این بحث اکثر شرکت کنندگان این ایده را به اشتراک می گذارند که سلامت یک مفهوم تا حدی هنجاری است، Le. که سلامتی یک مفهوم نیست که بتوان آن را به طور کامل در شرایط بیولوژیکی (یا در غیر این صورت توصیفی) توصیف کرد. با توجه به این خط فکری، نسبت دادن سلامت به یک شخص، به طور خودکار، به عنوان یک ویژگی مثبت ارزیابی شده برای این شخص است. علاوه بر این، اکثر مناظره‌گران این عقیده را دارند که سلامت یک ویژگی کل‌نگر است که به کل فرد تعلق دارد، در حالی که بیماری‌ها، آسیب‌ها و نقص‌ها موجودیت‌هایی (یا ویژگی‌های موجودات) هستند که می‌توانند بسیار محدود باشند و معمولاً فقط بر بخشی تأثیر می‌گذارند. از فرد. تک نگاری خودم متعلق به این سنت است. با این حال، یکی از ویژگی‌های موقعیت من، که در نظریه‌های ریالی مورد تایید عموم قرار نمی‌گیرد، تاکید من بر مفهوم توانایی به‌عنوان پایه‌ای در نظریه سلامت است. در توصیف رسمی من از سلامت، من آن را به عنوان وضعیت یک فرد می بینم که به گونه ای است که فرد توانایی انجام اهداف حیاتی خود را دارد.

این پژوهش، سلامت و بیماری آدمی را از منظر جلال الدین محمد مولوی و با رویکردی وجودگرایانه مورد مطالعه قرار داده است. مطابق با یافته های پژوهش می توان گفت: بروز حالات روان شناختی مانند افسردگی، اختصاص به افرادی ندارد که دارای تاریخچه ای از صدمات روان شناختی دوران کودکی اند، بلکه در همه انسان ها عمومیت دارد. یافته اصلی پژوهش اینکه، انگیزه اساسی در انسان اراده ربط نامتناهی است. این پژوهش مدعی است که گسست در وجه ربطی خاص، می تواند از جمله علل اساسی بیماری های روان باشد. ازاین رو، پیشرفت در شکل دهی مجدد آن، منجر به کاهش اختلالات می گردد. این مطالعه در چارچوب پژوهش های کیفی و با روش استنتاج تحلیلی به انجام رسیده است.