جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«ساختارگرایی» نوشته‌ی ژان پیاژه اثری مهم است که به بررسی اصول‌بنیادی و کاربردهای ساختارگرایی در روانشناسی و فلسفه می‌پردازد. پیاژه، یک روانشناس پیشگام سوئیسی که به خاطر کارهای پیشگامانه خود در روانشناسی ‌رشد شهرت دارد، بررسی جامعی از ساختارگرایی به عنوان چارچوبی نظری برای درک شناخت و رفتار انسان به خوانندگان ارائه می‌دهد. این کتاب با ردیابی منشأ ساختارگرایی آغاز می‌شود و ریشه‌های آن را در آثار فردیناند دو سوسور زبان‌شناس و کلود لوی استروس انسان‌شناس بررسی می‌کند. پیاژه یک دید کلی واضح و مختصر از مفاهیم و اصول‌ کلیدی ساختارگرایی را در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد، از جمله این ایده که تجربه‌ی انسانی توسط سیستم‌های زیربنایی از قوانین و الگوها ساخته شده است . یکی از موضوعات محوری کتاب پیاژه، کاربرد اصول ساختارگرایی در مطالعه‌ی رشد‌شناختی است. پیاژه با تکیه بر تحقیقات و مشاهدات خود از کودکان، نشان می‌دهد که چگونه ساختارگرایی می‌تواند بینش‌های ارزشمندی را در مورد راه‌هایی که افراد از طریق آن‌ها دانش کسب می‌کنند، معنا می‌سازند و با محیط خود سازگار می‌شوند، ارائه دهد. علاوه بر این، پیاژه مفاهیم ساختارگرایی را برای درک پدیده‌های اجتماعی و فرهنگی بررسی می‌کند. او بررسی می‌کند که چگونه ایده‌های ساختارگرایانه در زمینه‌هایی مانند انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی، و نظریه‌ی ادبی به کار گرفته شده‌اند و ساختارهای زیربنایی حاکم بر رفتار انسانی و نهادهای اجتماعی را روشن می‌سازد. «ساختارگرایی» نوشته‌ی ژان پیاژه علاوه‌بر بینش‌های نظری خود، مفاهیم عملی را نیز برای مربیان، روانشناسان و محققان ارائه می‌دهد. پیاژه بحث می‌کند که چگونه ایده‌های ساختارگرایانه می‌توانند شیوه‌های آموزشی، مداخلات بالینی و روش‌های تحقیق تجربی را آگاه کنند و ابزارهای ارزشمندی را برای درک و پرداختن به مشکلات دنیای واقعی در اختیار خوانندگان قرار دهند. همچنین کتاب پیاژه خوانندگان را دعوت می‌کند تا در‌مورد مفاهیم گسترده‌تر ساختارگرایی برای فلسفه و علم تأمل کنند. او رابطه‌ی بین ساختار و عاملیت، ماهیت واقعیت و محدودیت‌های دانش بشری را بررسی می‌کند و خوانندگان را به بازنگری در مفروضات خود درباره جهان و جایگاه خود در آن به چالش می‌کشد. «ساختارگرایی» نوشته‌ی ژان پیاژه برای هر‌کسی که علاقه‌مند به درک اصول اساسی و کاربردهای این چارچوب نظری تأثیرگذار است، کتابی ضروری است. سبک نوشتاری واضح و قابل‌دسترس پیاژه، همراه با بینش عمیق و تحلیل انتقادی او، این کتاب را به منبعی ارزشمند برای دانشجویان، محققان و خوانندگان عمومی تبدیل کرده است. چه در این موضوع تازه کار باشید و چه به دنبال تعمیق درک خود هستید، «ساختارگرایی» سفری غنی و پربار به پیچیدگی‌های تفکر، رفتار و فرهنگ انسانی ارائه می دهد.

این کتاب فرهنگنامه ‏ای منسجم و روشمند و تطبیقی از واژگان، ترکیبات و اصطلاحات فلسفه و کلام اسلامی است. مجموع لغات و مفاهیم این فرهنگنامه از متون کهن و منابع جامع فلسفه مشایی، اشراقی و حکمت متعالیه مخصوصا منابع فارسی گزینش شده است. اصطلاحات کلامی نیز مستند به آثار کهن و منابع تخصصی و عمومی است. فهرست این مآخذ و مراجع در پایان کتاب آمده است. در مقدمه‏ ای که سید حسین نصر نگاشته در خصوص سیر فارسی‏ نگاری متون و مفاهیم تخصصی فلسفه بحث شده است. در ادامه ویراستار کتاب روش انتخاب واژه و مراحل انجام کار، شناسایی منابع، واژه‏ گزینی و سبک ویرایش و معادل‏ یابی اصطلاحات را توضیح داده است. متن فرهنگنامه به ترتیب حروف الفبا ابتدا به زبان فارسی و معادلهای انگلیسی تنظیم شده، سپس ترتیب الفبایی اصطلاحات انگلیسی و معادلها و مترادفات فارسی هر واژه آمده است.

برخلاف بسیاری از گونه‌های حیوانی که فقط با تغییر گونۀ خود می‌توانند خود را اصلاح کنند، انسان موفق شده است که با دگرگون کردن جهان، خود را دگرگون کند و با بنانهادن ساختارهایش، خود را ساختارمند نماید، بدون آن‌که به‌دلیل سرنوشت از ‌پیش‌ تعیین ‌شده، غیرزمان‌مندی این ساختارها از بیرون یا درون بر او تحمیل شوند. فعالیت کنشگر مستلزم تمرکززدایی مداوم است که او را از خویش‌محوری فکریِ خودجوش رها می‌سازد و زمینه را نه دقیقاً برای عامل جهان‌شمول از‌پیش‌تعیین‌شده و بیرون از او، بلکه برای فرایند وقفه‌ناپذیر هماهنگی‌ها و تناظرسازی‌ها مهیا می‌سازد؛ و همین فرایند است که ساختارها را تولید می‌کند که به ‌طور دائم در حال ساخته‌شدن یا بازسازی هستند. کنشگر وجود دارد، زیرا به‌‌طور‌کلی «وجود» ساختارها یعنی ساختارمند کردن آنها.

علوم سیاسی موجود تحت تأثیر مبانی غربی خصلتی عرفی یافته که مغایر با مبانی اسلامی است. از جمله نظریه‌های تولید علم دینی با رویکردی اسلامی، نظریه‌‌ی آیت الله جوادی است. حال بر اساس این رویکرد، اسلامی سازی علوم چه استلزاماتی در علوم سیاسی دارد؟ جواب به این پرسش با روش تحلیلی - توصیفی از آثار علامه جوادی بدست می‌آید.مدل مطلوب اسلامی سازی آیت الله جوادی آملی را در مطالعات سیاسی می‌توان در سه حوزه اصلی مبانی دانشهای سیاسی، روش شناسی و غایت و کاربرد آنها دانست. مبانی دانشهای سیاسی در حوزه معرفت شناسی، هستی شناسی، انسان شناسی، جامعه شناختی و غایت شناختی قابل بررسی است. بر اساس چنین مبانی روشهای معتبر نیز شناسایی می-شوند.دانشهای سیاسی بر اساس این الگو، مبتنی بر معرفت شناسی عقل گرای سازگار و متلائم با وحی می‌باشد. عقل بشری به تنهایی بسنده نبوده و لازم است با شریعت و هدایت الهی تکمیل شود. در بعد هستی شناختی نیز مبدأ عالم هستی حق تعالی است که بر اساس توحید افعالی حضور فعال و برجسته ای در عرصه اجتماعی و سیاسی انسانها نیز دارد. از منظر انسان شناختی نیز انسان مومن و صالح شایستگی نیل به خلیفه الهی را دارد. در نتیجه تمامی امور می‌بایست زمینه ساز شکوفایی انسان و نیل وی به خلافت الهی در روی زمین باشد.طبق این رویکرد، براساس اصالت وجود نوعی وحدت در نظام سیاسی شکل می‌گیرد که علاوه بر انسجام بین حکومت و مردم، کثرت‏گرایی آن را نیز توجیه می‏کند. روش‌های شناخت دیگر منحصر در تجربه و حس نمی‌باشد، بلکه از وحی، شهود و عقل نیز کمک می‌گیرد. در این نگاه، انسان دارای دو بعد روح و بدن است که اصالت با روح اوست، لذا باید تعالی روح در کنار خط‌مشی‌های سیاسی جزو اهداف تربیتی علوم سیاسی باشد. غایت سیاست نیز پیروی از شریعت است و نظام سیاسی باید ارکان خود را براساس رهنمودهای شریعت استوار سازد. روش شناسی علوم سیاسی ترکیبی و طبق اجتهاد دینی است به گونه‌ای که از روش‌های تجربی در جامعه شناسی سیاسی، از روش عقلی در فلسفه سیاسی و کلام، از روش تاریخی در تاریخ اندیشه سیاسی، از روش نقلی در فقه سیاسی و از روش شهودی در عرفان سیاسی استفاده می‌شود.

آزادي، مفهوم جديدي است كه با ابعاد و عناصر مختلف آن، تنها در دوره اخير مورد توجه انديشمندان غربي قرار گرفته و در كشاكش نهضت ناتمام مشروطيت ، وارد انديشه ايران و ايرانيان و بيش از آن، متفكران مسلمان شده است؛ از اين رو دچار فقر ادبيات و غناي تئوريك است.در مقابل،برخي بر اين باورند كه گرچه مسئله آزادي با مصاديق جديد، تولد يافته ارزشها و توليدات مدرن است، اما نمي‌توان محتوا و مضاميني از مصاديق آن را در زندگي قديم و منابع دینی نيافت؛ به رغم استدلال‌هايي كه در اين زمينه ارائه مي‌شود، نگارنده ،مدعي است كه متفكران مسلمان ، به ويژه در دوره‌هاي اخير- از جمله آیت ا... جوادی آملی- هر يك، با نگره و رويكرد خاصيبه مسئله آزادي توجه کرده اند . گویی اينكه اين موضوع از سويي مسئله‌اي نو پديد نيز به شمار مي‌آيد. پرسش اصلی این است که مفهوم آزادی در اندیشه سیاسی آیت ا... جوادی آملی را چگونه می توان تبیین کرد؟فرضیه اصلی آن است که ایشان، از منظر و مشرب فکری حکمت متعالیه می کوشد از سویی دغدغه سازگاری و ناسازگاری مفهوم آزادی با آموزه های دینی را مورد توجه قرار داده و از طرف دیگر به یک مفهوم اسلامی از آزادی، دست یابد.همچنین وی با معرفی شریعت، به عنوان مرجع تحدید آزادی،با ارائه آزادی تشریعی و تکوینی، آن را به آزادی سیاسی پیوند می دهد و اقسامی از آزادی را شناسایی و نسبت آن با سایر مفاهیم مرتبط از قبیل عدالت،امربه معروف و نهی ازمنکر، ولایت، قانون ... در حوزه روابط سیاسی، اجتماعی را مشخص می کند. دانش سیاسی در منظومه فکری صدرالمتألهین، از چه جایگاهی برخوردار است ؟ فرض اولیه این است که، هر چند ملاصدرا ، اثر مستقلی درباره سیاست ندارد اما در آثار خویش به کرات و به صورت پراکنده از جوانب مختلف درباره معرفت سیاسی به تأمل پرداخته است.در پاسخ به پرسش فرعی جایگاه حکمت متعالیه در نظام اندیشگی آیت ا... جوادی آملی ، از نظر نگارنده در نظام اندیشگی آیت ا... جوادی آملی ، امتياز حكمت متعاليه از ساير علوم الهي، مانند عرفان نظری، حكمت اشراق، حكمت مشاء، كلام و حديث، با اشتراكي كه بين آنهاست، در اين است كه هر يك از آن علوم به يك جهت اكتفا مي‌نمايد ليكن حكمت متعاليه كمال خود را در جمع بين ادله ياد شده، جستجو مي‌كندو حکمت متعالیه در بحث معرفت و شناخت به مثابه میزان است .فصول مختلف پژوهش در جهت تحقق فرضیه های اصلی و فرعی سازماندهی شده استوحکمت متعالیه به عنوان مبانی نظری پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است . در این فصل سعی شده است ، به بازنمایی اندیشه آیت ا... جوادی آملی نسبت به حکمت متعالیه نیز، مبادرت شود. از مبانی فکری وی و نیز زندگینامه و زمانه آیت ا... جوادی آملی در فصل دوم گفتگو شده است . فصل سوم ، عهده دار تبیین مفهوم آزادی در اندیشه سیاسی آیت ا... جوادی آملی،در ابعاد؛ تبیین مفهوم آزادی ، حدود ، اقسام و نسبت آزادی با سایر مفاهیم مرتبط می باشد .یافته های پژوهش از این امر حکایت دارد که در منظومه فکری آیت ا... جوادی آملی ، هيچ ارزشي در اسلام به اندازه ارزش آزادي نيست و از منظر وی ، تبیین معناي آزادي از صنف مفهوم است و نه ماهيت؛ از اين‏رو، حدّ و رسم ماهوي ندارد و نمي‏توان آن را با جنس و فصل و... شناخت؛ بلكه فقط از راه تحليل مفهومي مي‏توان به معناي آن پي برد و حقيقت خارجي، يعني همان آزادي حقيقي از سنخ هستي است؛ از اين‏رو، دارایتشكيك و مراتبي فراوان است . در مقوله تشکیک وجود ،بالاترين مرتبه آزادي از آنِ ذات مقدس ربوبي است.در مرتبه بعدي آزادي وافر، از آنِ فرشتگان بزرگ الهي، عقول عاليه و ارواح متعالي انبيا و معصومان است. پس از آنان نيز ، در ميان انسان‏ها هر كس از بند تن و قيد طبيعتْ رهيده‏تر و با كمالات علمي و عملي هم‏آغوش‏تر باشد، سهم بيشتري از آزادي حقيقي خواهد داشت .در نظام اندیشگی استاد جوادی آملی ،انسان در انتخاب راه و عقيده اجبار پذير نيست. انسان در نظام تكوين آزاد است، امّا، نمي‏تواند فراتر از قانون عليّت، كاري انجام دهد. در نظام تشريع ،مطلقاً سخن از آزادي و اختيار نيست؛ بلكه انسان به لحاظ قوانين شرعي حتماً بايد مطيع باشد. پس از تبیین و اثبات لزوم محدویت آزادی از منظر ایشان، در منظومه فکری وی، مُحَدِّد آزادي نمي‏تواند عنوان عدالت، حقوق بشر، دمكراسي و مانند آن باشد؛ زيرا اگر تحديد كننده خودْ داراي حدود مشخص نباشد، هرگز توان تحديد چيز ديگر را ندارد. تنها عاملي كه مي‏تواند حدود آزادي را كاملاً تحديد كند، شريعت الهي است . وی همچنین با شناسایی اقسامی از آزادی، ضمن انتقاد ازآزادی موجود در فضای رقیب، نسبت آن با سایر مفاهیم مرتبط در حوزه روابط سیاسی اجتماعی را معین کرده است .

تفسیر «القرآن و العقل» اثر آیت الله السيد نور الدين العراقي می باشد. این تفسیر در سه جلد چاپ شده است. در این تفسیر مفسر سعی کرده است با رویکرد عقلی از ابتدای سوره بقره تا سوره احزاب را تفسیر کند. نگاه مفسر کاملا عقلانی بوده است و تلاش می‌کردند یک فهم عقلانی از قرآن را ارائه بدهد و در بحث‌ها و برداشت‌های عقلانی که از قرآن داشتند به امور یقینی تمسک می‌کردند و معمولا از مباحث عقلی بهره می‌گرفتند که یقینی باشد. پس باید بگویم تکیه گاه مولف بر محور عقل و تدبر بود وکوشیده است تا از حدس و گمان و تخمین‌هاى نابجا دورى کند و بریقین‌ها اکتفا کند. سراسراین تفسیر شامل نکته هاى جالب عرفانى و فلسفى است که تقریبا همه تازه ابتکاری‌اند و براى آشنایان به علوم عقلى بهره‌هاى فراوان دارد. مرحوم نورالدین اراکی سعی کردند در تفسیر خود به دفع شبهات توجه ویژه‌ای داشته باشند. و در واقع می‌توان گفت انگیزه مولف ازنوشتن این تفسیردفع شبهه‌هاى است که از جانب ملحدان پیرامون قرآن مطرح کرده بود. ایشان درباره انگیزه نگارش این تفسیر مى‌نویسد: «برخى از دوستانم و از جمله فاضل و دوست کامل، سید عبدالرسول یزدى - ساکن شهر کاظمیه - از من تقاضا کرد در ردّ برخى از شیاطین غربى که ادعا نموده‌اند: «قرآن بر خلاف برهان است»، چیزى بنویسم. لذا تصمیم گرفتم در قرآن نگریسته و مضمون آنچه را که از ظاهر آن به دست مى‌آید، به رشته تحریر در آورم که ملاحظه کردم تمام آیات مطابق انصاف بوده و بر استوانه‌هاى حکمت استوار است.» علامه‌ طباطبایی درباره این تفسیر گفتند : در میان تفسیرهاى مسلمان‌ها چه در بین شیعیان و اهل سنت بر چنین تفسیرى دست نیافتم که حقا براى دفع ایرادهاى خیالى زمان ما سودمنداست. البته قطعا منظور علامه رویکرد عقلی است که مرحوم اراکی نسبت به قرآن داشتند. جلد 3 در این جلد تفسیر و شرح آیاتی از سور ذیل می پردازد: رعد

کتاب الانصاف فیما یجب اعتقاده و لا یجوز الجهل به کتابی است که به بیان برخی از مسائل اعتقادی اسلام می پردازد و نظرات در این زمینه هم بیان می شود و دیدگاه اشاعره در این کتاب قوی است چون نویسنده اشعری مذهب است. موضوعات زیادی در این کتاب مطرح شده است از صفات الهی مثل کلام و سمیع و بصیر و اراه الهی و... تا موضوعاتی مثل حدوق عالم، عذاب قبر، موت، نبوت ، ایمان ، ایمان و اسلام و...