جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این تحقیق پس از نقل تعاریف و اقسام هدایت و ضلالت از دیدگاه این دو عالم برجسته به مبانی آنها که عبارت از: توحید افعالی، علم ازلی الهی، اراده مطلقه الهی و قدرت قاهره الهی است دست یافتم. البته این دو دانشمند اگر چه در ظاهر عناوین این مبانی اشتراک نظر دارند ولی هرکدام تفسیر و معنای خاصی را از این مبانی اراده می‌کنند. پس از دقت و بررسی دیدگاه های این دو دانشمند و عرضه آنها به آیات قرآن، به این جا رسیدم که هدایت به ابتدایی و پاداشی تقسیم می شود. هدایت ابتدایی از آن همه انسان هاست و هدایت پاداشی به انسان هایی تعلق می گیرد که مسیر ایمان و عمل صالح را می پیمایند. در قلمرو ضلالت، خداوند اضلال ابتدایی ندارد و اضلال کیفری او هم از آن گنهکاران و ظالمان است. از این رو تفسیری که فخر رازی از مبانی هدایت و ضلالت نموده اند با دلایل عقلی ناسازگار دیدم همانگونه که با هدف از ارسال رسل و انزال کتب و آیات قرآنی که مبتنی بر اختیار و اراده انسان است در ناسازگاری کامل است، ولی تفسیری را که سید مرتضی علم الهدی از مبانی هدایت و ضلالت ارائه نموده اند سازگار با عقل و نقل یافتم.واژگان کلیدی: هدایت، ضلالت، قضا وقدر، مرتضی علم الهدی، فخر رازی