جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

همان طور که میدانیم، آلتوسر در متن خودانتقادی اش تلاش کرد تا بگوید آنچه واقعا در گذشته برای اش مهم بوده نه ساختارگرایی که اسپینوزا بوده است: «اگر ما هرگز ساختارگرا نبوده باشیم، اکنون می توانیم توضیح بدهیم که چرا: چرا چنین به نظر می آمدیم، ولو این که ساختارگرا نبوده باشیم، چرا چنین سوءتفاهم عجیب و غریبی پیش آمد که بر اساس اش کتابهایی نوشته شوند. ما برای عطش و ولعی بی محابا قدرتمند و سازش ناپذیر گناهکار بودیم: ما اسپینوزیست بودیسم» ( ۱۳۲٫۱۹۷۶). چیزی که منتقدان به ندرت از آن باخبرند، این است که رابطه ی آلتوسر و شاگردان اش با ساختارگرایی و اسپینوزا، متضمن درگیر شدن در رابطه ی سومی هم بود. اگرچه تنها در نوشته هایی که پس از مرگ آلتوسر منتشر شده اند می توانیم به صراحت ارجاعات او به نوشته های دلوز را مشاهده کنیم، ولی به نظر می رسد آلتوسر و حلقه اش کاملا همدلانه به آثار اولیه ی دلوز تمایل داشته اند. ولین پیش نویس جستار دلوز دریاب ساختارگرایی در حقیقت نسخه برداری از روی نوار ضبط شده ی گفتار او به تاریخ ۶ دسامبر ۱۹۶۷ بود. دلوز در فوریه ی ۱۹۶۸ نسخه ای از این گفتار را برای آلتوسر فرستاد تا نظر او را درباره ی «انتشار پذیربودن» نوشته جویا شود (دلوز ۱۹۶۸). با ملاحظه ی نظرگاو عمومی او از فعالیت فلسفی به مثابهی نوعی آفرینش مفهومی، علاقه ی دلوز به ساختارگرایی نه مبتنی بر نقایص آن بلکه در تشخیص آن است که ساختارگرایی کدام «صورتهای جدید اندیشه» را ممکن می گرداند. دلوز ارائه ی خود را با این پرسش آغاز می کند که ساختارگرایی چیست؟»، پرسشی که طنین پرسشی قدیمی تر را در خود دارد بدین مضمون که «اگزیستانسیالیسم چیست؟ ». سوای تنوع بسیار نویسندگان، متون، و «حوزه ها»، " دلوز مدعیست که یک «مشابهت معین» یا «شباهتی خانوادگی» میان آنها ساختارگراها وجود دارد. از این رو پرسش «ساختارگرایی چیست؟ » به صورت این پرسش که «ساختارگرا چه کسیست؟» یا «ساختارگرایان کدام اند؟+ بهتر مطرح می شود. دلوز در آن زمان دسته ی بزرگی را ذیل ساختارگراها میداند: لویی آلتوسر، میشل فوکو، ژاک لکان، رومن یاکوبسن، کلود لوی-استروس، رولان بارت، و نویسندگان مجله ی تل کل(Tel Quet)؛ در واقع، مابقی ارائه ی دلوز به این دسته و نوشته هایشان. این کتاب ساختارگرایی را از منظر آلتوسر و دلوز تشریح می کند.

همان طور که میدانیم، آلتوسر در متن خودانتقادی اش تلاش کرد تا بگوید آنچه واقعا در گذشته برای اش مهم بوده نه ساختارگرایی که اسپینوزا بوده است: «اگر ما هرگز ساختارگرا نبوده باشیم، اکنون می توانیم توضیح بدهیم که چرا: چرا چنین به نظر می آمدیم، ولو این که ساختارگرا نبوده باشیم، چرا چنین سوءتفاهم عجیب و غریبی پیش آمد که بر اساس اش کتابهایی نوشته شوند. ما برای عطش و ولعی بی محابا قدرتمند و سازش ناپذیر گناهکار بودیم: ما اسپینوزیست بودیسم» ( ۱۳۲٫۱۹۷۶). چیزی که منتقدان به ندرت از آن باخبرند، این است که رابطه ی آلتوسر و شاگردان اش با ساختارگرایی و اسپینوزا، متضمن درگیر شدن در رابطه ی سومی هم بود. اگرچه تنها در نوشته هایی که پس از مرگ آلتوسر منتشر شده اند می توانیم به صراحت ارجاعات او به نوشته های دلوز را مشاهده کنیم، ولی به نظر می رسد آلتوسر و حلقه اش کاملا همدلانه به آثار اولیه ی دلوز تمایل داشته اند. ولین پیش نویس جستار دلوز دریاب ساختارگرایی در حقیقت نسخه برداری از روی نوار ضبط شده ی گفتار او به تاریخ ۶ دسامبر ۱۹۶۷ بود. دلوز در فوریه ی ۱۹۶۸ نسخه ای از این گفتار را برای آلتوسر فرستاد تا نظر او را درباره ی «انتشار پذیربودن» نوشته جویا شود (دلوز ۱۹۶۸). با ملاحظه ی نظرگاو عمومی او از فعالیت فلسفی به مثابهی نوعی آفرینش مفهومی، علاقه ی دلوز به ساختارگرایی نه مبتنی بر نقایص آن بلکه در تشخیص آن است که ساختارگرایی کدام «صورتهای جدید اندیشه» را ممکن می گرداند. دلوز ارائه ی خود را با این پرسش آغاز می کند که ساختارگرایی چیست؟»، پرسشی که طنین پرسشی قدیمی تر را در خود دارد بدین مضمون که «اگزیستانسیالیسم چیست؟ ». سوای تنوع بسیار نویسندگان، متون، و «حوزه ها»، " دلوز مدعیست که یک «مشابهت معین» یا «شباهتی خانوادگی» میان آنها ساختارگراها وجود دارد. از این رو پرسش «ساختارگرایی چیست؟ » به صورت این پرسش که «ساختارگرا چه کسیست؟» یا «ساختارگرایان کدام اند؟+ بهتر مطرح می شود. دلوز در آن زمان دسته ی بزرگی را ذیل ساختارگراها میداند: لویی آلتوسر، میشل فوکو، ژاک لکان، رومن یاکوبسن، کلود لوی-استروس، رولان بارت، و نویسندگان مجله ی تل کل(Tel Quet)؛ در واقع، مابقی ارائه ی دلوز به این دسته و نوشته هایشان. این کتاب ساختارگرایی را از منظر آلتوسر و دلوز تشریح می کند.

«یک زندگی...» در مقامِ کتاب گزینشِ برخی از اساسی‌ترین آثار دلوز با نظر به مبانیِ تفکر او و دقایقِ ملتهب آن است. این گزیده از مقاله‌ها، نشست‌ها، گپ‌وگفت‌ها، یا نامه‌هایی تشکیل شده که نقشِ مهمی در فهمِ حیاتِ فلسفی او بازی می‌کنند. اما «یک زندگی...» در مقامِ مفهوم نشانگرِ سعادتِ تمام‌وکمال است. جغرافیای کتاب حاضر، از یازده فصل تشکیل شده است. فصل‌های اول تا پنچم به فیلسوفانی چون: اسپیونزا، نیچه، فوکو، هیوم، برگسون و فوکو اختصاص یافته‌اند. سه فصل بعدی به به بکت، اسکیزوکاوی و لایبنتس می‌پردازند. در فصول بعدی مؤلف به مواردی مانند موقعیت مهم و حیاتی فلسطین، وصیت نامة فلسفی «دلوز» و ... اشاره می‌کند.ولگردی بدنام که همه از او متنفرند، در حالی که دراز افتاده و به حال مرگ است، پیدا می‌شود. همگان برای کوچک‌ترین نشانه‌ی زندگی در وی از خود اشتیاق، احترام و حتی عشق بروز می‌دهند. همه به تقلا می‌افتند تا وی را نجات دهند، تا آنجا که این مفلوک در عمیق‌ترین حالت بیهوشی نیز چیزی لطیف و شیرین را حس می‌کند که در جانش می‌نشیند. ولی وقتی که به زندگی باز می‌گردد، نجات‌دهندگانش سردتر می‌شوند، و خودش نیز دوباره فرومایه و زننده. میان زندگی و مرگ او دقیقه‌ای است که تنها به یک زندگیِ در حالِ بازی با مرگ تعلق دارد.

کتاب پیش رو، گزینش برخی از اساسی‌ترین آثار «دلوز» با نظر به مبانی تفکر او و دقایق ملتهب آن است. این گزیده از مقاله‌ها، نشست‌ها، گپ و گفت‌ها و نامه‌هایی تشکیل شده که نقش مهمی در فهم حیات فلسفی او بازی می‌کنند. این کتاب از نظر مفهوم نشانگر سعادت تمام و کمال است. جغرافیای کتاب حاضر، از یازده فصل تشکیل شده است. فصل‌های اول تا پنچم به فیلسوفانی چون: اسپیونزا، نیچه، فوکو، هیوم، برگسون و فوکو اختصاص یافته‌اند. سه فصل بعدی به به بکت، اسکیزوکاوی و لایبنتس می‌پردازند. در فصول بعدی مؤلف به مواردی مانند موقعیت مهم و حیاتی فلسطین، وصیت نامة فلسفی «دلوز» و ... اشاره می‌کند.

این اثر با مفروض قرار دادن وجود صداهای متکثر در متون مارکس در پی آن بوده است تا نشان دهد چه ردّپاهایی از پساساختارگرایی و پسامدرنیسم را در متون مارکس می‌توان یافت و همچنین اندیشه‌ی مارکس در متون گریزپای آلتوسر و برخی از برجسته‌ترین پساساختارگرایان، یعنی لیوتار، دریدا، فوکو و دلوز به صورت سلبی یا ایجابی، واجد چه تصویر و جایگاهی است. مولف بر آن است تا آشکار سازد در بطن مواجهات پرخطر و پرتنش پساساختارگرایان با مارکس چه امکان‌های متکثر و خلاقانه‌ای می‌تواند وجود داشته باشد، مواجهاتی همزمان ویران‌گر و سازنده که امکانات درونی آثار مارکس را در کانون توجه خود قرار می‌دهد و تقلیل تمام عیار اندیشه‌ها به جبهه‌های مارکسیست یا ضدمارکسیست را به سخره می‌گیرد.

واضح است که مجموعه حاضر با تمرکز بر یک کانون معین بسط یافته است. از ایجابات یک مقدمه آن است که میزان تمرکز فصول آن مجموعه را شرح دهد و توجیه کند که چرا به برخی چیزها پرداخته شده و چیزهایی که می توانسته به آن ها پرداخته شود اما مورد توجه قرار نگرفته است. در این مجموعه به آثاری از کانت که اخیرا دلبستگی به آنها افزایش یافته، یعنی نوشته های پیشاانتقادی و بسیاری از کارهای کوتاه ترش که در مدت دوره ی انتقادی نوشته پرداخته می شود…

از نظر ژیل دلوز، مسأله ی دوگانگی از یک سو، و مسأله ی تعالی از سوی دیگر، دو زخم کاری بر پیکره ی فلسفه ایجاد کرده اند؛ اسپینوزا که به عقیده دلوز، مسیح فیلسوفان است، با دو معجزه ی وحدت جوهر و درونماندگاری، می خواهد مرهم و نوشدارویی بر این زخم کهنه ی فلسفی بنهد. در این دیدگاه، تنها یک جهان، یک جوهر و یک هستی وجود دارد، که هیچکدام تحت سیطره ی وجودی بیرون از آن- به ویژه نیروی متعالی- نبوده و نیست. این هستی نه به معنای بودن، که به معنای شدنی درون ماندگار است که با رویکردی ایجابی و مثبت، به طور ابدی، تا می شود، باز می شود و دوباره تا می شود تا جهان تجربی ما را بسازد؛ جهان تفرد، تعین و تشخص، که به صورت حالات جوهر واحد، بیان می شوند و با خمیره ی تفاوت قوام می یابند.دلوز با فرض جوهر یگانه و تفاوت درونماندگار که تا ابد تکرار می شود، می خواهد صورت مسأله دوگانگی و تعالی را پاک کند اما به طور کامل موفق نمی شود؛ زیرا ناخواسته بستری فراهم می شود تا دوگانگی و تعالیِ دیگری تولد یابد.

این اثر با مفروض قرار دادن وجود صداهای متکثر در متون مارکس در پی آن بوده است تا نشان دهد چه ردّپاهایی از پساساختارگرایی و پسامدرنیسم را در متون مارکس می‌توان یافت و همچنین اندیشه‌ی مارکس در متون گریزپای آلتوسر و برخی از برجسته‌ترین پساساختارگرایان، یعنی لیوتار، دریدا، فوکو و دلوز به صورت سلبی یا ایجابی، واجد چه تصویر و جایگاهی است. مولف بر آن است تا آشکار سازد در بطن مواجهات پرخطر و پرتنش پساساختارگرایان با مارکس چه امکان‌های متکثر و خلاقانه‌ای می‌تواند وجود داشته باشد، مواجهاتی همزمان ویران‌گر و سازنده که امکانات درونی آثار مارکس را در کانون توجه خود قرار می‌دهد و تقلیل تمام عیار اندیشه‌ها به جبهه‌های مارکسیست یا ضدمارکسیست را به سخره می‌گیرد.

واضح است که مجموعه حاضر با تمرکز بر یک کانون معین بسط یافته است. از ایجابات یک مقدمه آن است که میزان تمرکز فصول آن مجموعه را شرح دهد و توجیه کند که چرا به برخی چیزها پرداخته شده و چیزهایی که می توانسته به آن ها پرداخته شود اما مورد توجه قرار نگرفته است. در این مجموعه به آثاری از کانت که اخیرا دلبستگی به آنها افزایش یافته، یعنی نوشته های پیشاانتقادی و بسیاری از کارهای کوتاه ترش که در مدت دوره ی انتقادی نوشته پرداخته می شود…

رهنمودهای اونتینوم برای سرگشتگان مقدمه ای روشن، مختصر و در دسترس برای اندیشمندان، نویسندگان و موضوعاتی است که دانشجویان و خوانندگان می توانند به ویژه چالش برانگیز باشند. با تمرکز ویژه بر آنچه که فهم موضوع را دشوار می کند، این کتابها موضوعات و ایده های اصلی را توضیح داده و بررسی می کنند، خواننده را به سمت درک کامل مطالب مطالبه گر راهنمایی می کنند. بدون شک ژیل دلوز یکی از شخصیتهای اساسی در اندیشه قاره مدرن است. با این حال، فلسفه وی مطالبات قابل توجهی را از دانشجو ایجاد می کند.