جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معاد در دین اسلام از جایگاه خاصی برخوردار است در میان مسائل عقیدتی بعد از توحید در میان آیات قرآنی بیشترین بحث را به خود اختصاص داده است حدود 1200 آیه که تقریبا یک سوم آیات قرآنی مربوط به معاد است با توجه به جایگاه و اهمیت معاد برای روشن شدن مسأله معاد در این نوشتار بحث های مختلفی ارائه شده است . ابتدا در مودرد معنای لغوی و اصطلاحی معاد توضیحاتی داده شده و تعابیر مختلف قرآن از رستاخیز که عمده ترین آنها هشت تعبیر حشر و نشر ، معاد، احیاء موتی – قیام الساعه و رجوع – بعثا لقاءالله ، همراه با آیات مربوطه ذکر شده است و برخی از اوصاف و اسامی قیامت نیز در قرآن نیز که لااقل هفت نام می باشد که هر یک از این نام ها بیانگر ابعاد مهم معاد می باشد نیز آورده شده است . موضوع دیگری که به آن پرداخته شده در ارتباط با اعتقاد به معاد در میان اقوام و ادیان می باشد با بررسی اعتقادات اقوام و ادیان این مطلب روشن می شود که اعتقاد به معاد حتی قبل از تاریخ نیز در میان اقوام و فرهنگ ها وجود داشته و به گواهی قرآن نیز از زمان آفرینش آدم وجود داشته و این اعتقاد عمومی بیانگر فطری بودن مسئله معاد می باشد . دلائل اثبات امکان و ضرورت معاد از طریق آیات قرآنی نیز مورد بررسی قرار گرفته دلائل امکان معاد از طریق قدرت مطلقه الهی ، آفرینش نخستین ، رستاخیز زمین های مرده و تطورات جنین و رستاخیز انرژی ها و نمونه های عینی وتاریخ معاد همراه با ذکر نمونه های آن ، به اثبات رسیده و ضرورت معاد نیز شامل برهان عدالت و برهان حکمت و برهان فطرت و برهان تکامل و بقای روح با آیات مربوطه به آن توضیح داده شده است . از آنجا که مسأله معاد در احادیث و روایات پیامبر و ائمه از جایگاه خاصی برخوردار می باشد برخی از احادیث مربوط به معاد ذکر شده است تا اهمیت این بحث بهتر روشن گردد. در ارتباط با کیفیت و چگونگی معاد نیز نظرات با ذکر طرفداران آنها ذکر شده و دیدگاه قرآن نیز مورد بررسی قرار گرفته که در آیات صریحا اشاره به معاد جسمانی و روحانی دارد ، کیفیت معاد در احادیث و نظر ملاصدرا و دیدگاه شیمیست ها نیز در مورد چگونگی معاد بیان شده است . آثار اعتقاد به معاد بر طبق آیات که شامل ایمان به معاد عامل استقامت و انگیزه اعمال صالح و پشتوانه تمام کمالات و آرامش جان مورد بحث قرار گرفته و آیات مربوطه نیز ذکر شده است . آخرین بحثی که به آن پرداخته شده است منازل معاد می باشد که شامل احتضار ، جهان برزخ که خود دارای منازل ، قبر ، بازرسان قبر و فشار قبر و نفخ صور می باشد که بر طبق آیات قرآنی دو نفخ صور وجود دارد نفخ صوری که تمام زندگان آسمان و زمین بواسطه آن می میرند و دوم نفخی که تمام مردگان آسمان و زمین بواسطه آن زنده می شوند .

چکیده ندارد.

فصل اول:مشتمل بر مباحث مقدماتی تحقیق که عبارتست از واژه‌شناسی، بیان مسأله، سوالات اصلی و فرعی، فرضیه‌ها، و بیان ضرورت و هدف تحقیق و...فصل دوم:به بررسی دیدگاه‌های پیرامون معاد اختصاص یافته و در نهایت دیدگاه معاد به صورت روحانی و جسمانی عنصری به عنوان نتیجه این فصل بیان شده است.فصل سوم:در طی سه مرحله، به اثبات امکان ذاتی و امکان وقوعی و ضروری بودن معاد ازدیدگاه عقل پرداخته شده و بر اثبات آن برهان‌های زیادی مورد استناد قرار گرفته است.فصل چهارم:به بررسی معاد از دیدگاه قرآن اختصاص دارد.فصل پنجم:شبهات موجود پیرامون معاد ومطرح شده است.

فهرست مطالب عنوانصفحهفصل اول :کلیات تحقیق1-1- مقدمه

معاد از اساسی‌ترین محورهای دعوت انبیاست که مورد قبول تمام ادیان بوده است. مرگ در قرآن به‌معنای وفات آمده، و به‌عنوان یک مخلوق خداوند، و امری وجودی از آن یاد شده، که ضروری و همگانی است و پس از آن، بازگشت به دنیا ممکن نیست. غیر از عده قلیلی که از عظمت الهی می‌هراسند، عموم مردم از مرگ می‌ترسند که علت عمده آن‌نقص ایمان و دنیاگرایی است. شکستن لذات نفسانی، کوتاه کردن آرزوها، دوری از معصیت، انجام اطاعت، غفلت‌زدایی، امید به وعده الهی، نرم‌خویی، رهایی از حرص و طمع، و قناعت را می‌توان از فواید یاد مرگ دانست. مرگ آسان برای نیکوکاران، و مرگ دشوار برای بدکاران، و مرگ افتخارآمیز، از جمله مرگ‌هایی است که در قرآن به آن اشاره شده است. قبر سرآغاز زندگی برزخی و جایگاه سوال و جواب درباره خدا، پیامبر، دین، کتاب، امام، عمر و مال و ثروت است که در صورت عدم پاسخ‌گویی مناسب، عذاب را در پی دارد. عالم برزخ، فاصله بین دنیا و آخرت است، و حضور با جسم مثالی و باز بودن نامه اعمال از ویژگی‌های آن است. پس از برزخ بر اساس عدل و حکمت الهی، معاد برپا می‌شود که قرآن هم با استدلال‌های فراوان به آن پرداخته است. اولین اختلاف در معاد، جسمانی یا روحانی بودن آن است که عموم فلاسفه و پیروان مکتب مشاء، قائل به روحانیت آن هستند اما عموم فقها و متکلمین و اهل حدیث قائل به جسمانی بودن آن هستند. عده زیادی از اندیشمندان اسلامی و عرفا به جسمانیت و روحانیت معاد اعتقاد دارند که قرآن هم این دیدگاه را تأیید می‌کند. شبهه اعاده معدوم، و آکل و مأکول درباره معاد جسمانی صحیح نیست زیرا اجزای اصلی بدن و شخصیت انسان همواره باقی است. برای آخرالزمان و وقوع قیامت، نشانه‌هایی مانند به‌هم خوردن آفرینش، دود غلیظ، نزول حضرت عیسی( و بعثت پیامبر آخرالزمان مطرح شده است.

از جمله مسائل مهمی که امروزه در مورد ادیان مطرح است، محتوای کتب مقدس و میزان اعتماد به آنهاست. در این پژوهش سعی شدهکتاب مقدس مورد نقد و بررسی قرار گرفته و با تنها کتاب آسمانی که تا به امروز خدشه‌ای بر آن وارد نشده، مقایسه گردد.این پایان نامه به بخشی از کتب مقدس یهودیان و مسیحیان یعنی تورات (پنج کتاب اول یا همان اسفار خمسه) پرداخته و در آن، آیات متعارض با قرآن کریم را در زمینه‌ی توحید، معاد و نبوت آورده است. در این مورد که تورات مورد بازنویسی قرار گرفته و بسیاری از آیات آن عوض شده، شکی نیست به گونه‌ای که با تطور و غور در آیات تورات این نکته به وضوح به چشم می‌آید. آخرین نسخه‌ی تورات که در دسترس ماست، چند صد سال پس از وفات موسی نگاشته شده و میان برخی از دانشمندان یهودی نیز اعتقاد بر این است که تورات کنونی نوشته‌ی موسی نیست و این مطلب با توجه به برخی عبارات موجود در آن به اثبات رسیده است.آیاتی که در تورات آمده و ما به عنوان متعارض با آیات قرآن به حساب آوردیم، بیش‌تر پیرامون توحید می‌باشد. در این آیات، خدا به حالت جسمانی نشان داده شده است؛ حالتی که در شأن خداوند تبارک و تعالی نیست. همچنین به خداوند نسبت‌های دروغ نیز وارد شده است. در تورات کنونی هیچ سخنی از معاد و یا بهشت و دوزخ به میان نیامده و پاداش و کیفر کردارها، این جهانی است. در حوزه-ی نبوت نیز تورات کنونی به انبیای الهی تهمت‌های ناروایی نسبت داده است. بنابر این آنچه در تورات آمده، تحریفاتی است که به آن راه پیدا کرده و این تعارضات، اعتبار این کتاب را از بین برده است.

یکی از اصول اعتقادی اسلام، ایمان به معاد و روز رستا خیز و زندگی پس از مرگ است .از لحظه ها ی آ غازین طلوع خورشید پر فروغ اسلام و نزول آیا ت قرآن کریم ، پیا مبر اسلام در ابلاغ رسا لت خود در کنار دعوت به یکتاپرستی و دوری از شرک و کفر ، موضوع آمدن رستاخیز و قطعی بودن جها ن پس از مرگ را نیز برای مردم بیا ن می کرد. توجّه بهمسئله ی معاد همواره در تمام ادیان یان ها و در تمام قرون و اعصار وجود داشته منتها هرکس با تفکراتی گوناگون با این مسئله مهم و سرنوشت ساز روبه رو بوده است . وهم چنین وجود حدود 1500آیه درباره ی معاد در قرآن مجید که قریب به یک سوم از آیات قرآن را تشکیل می دهد. و در جای جای قرآن مجید بعد از موضوع ایمان به خدا ، ایمان به جهان دیگر آمده و تقریبا ًدر 30 آیه این دو موضوع را قرین هم قرار داده است . بنا براین آیات معادخود به چند دسته مختلف تقسیم می شوند: یک دسته از آیات جواب منکران رستا خیز را می دهد، کسانی که اصلاًمعاد را منکر هستند. و دسته دیگر ، شکّا کان هستند که می پرسند ، چگونه بعد از این که مردیم و خاک شدیم دوباره تمام اعضاء و جوارح ما به همان شکل اولیّه ی خود باز خواهد گشت.منکران معاد کسانی هستند که برای ادعای خودهیچ دلیلی ندارند بلکه از سر جهل و عدم آگاهی چنین تفکراتی دارند و در آیات متعدد قرآن این گونه تفکرات با منطق و برهان پاسخ داده شده است قرآن کریم در مقابل کسانی که یکتایی خداوند را منکرند استدلالهای فراوانی آورده است از جمله ، برهان نظم، برهان تغییر و حرکت ، برهان وجوب و امکان ، برهان علت و معلول، و غیره از جمله براهینی است که برای اثبات توحید در قرآن کریم آمده است . دسته دیگر از آیات ، مربوط به نعمت های بهشتی و نهرهای عسل و غیره می باشد و نعمات آن دنیا را مطرح می کند . و دسته ی دیگر از آیات ، دور نمایی از جهنّم ، مظهر قهر الهی و آتش جهنّم و غل و زنجیر ، میزان وعالم برزخ را به تصویر می کشد. پس با این وجود در آیاتی از قرآ ن،مستقیم یا غیر مستقیم مسئله معاد ورستاخیز، محشر، بهشت و جهنم گوشزد شده است .پس می توان نتیجه گیری کرد که بحث معاد و بازگشت دوباره ی تمامی مخلوقات و انسان ها در پیشگاه خداوند در روزی که نه چندان دور و قابل تصّور است به وقوع خواهد پیوست . از این رو با توجّه به نقش اسا سی عقل آدمی الزام می کند که در چند و چون حیا ت اخروی خویش تأ مل نما ید و با استفا ده از منا بعی که در اختیا ر دارد در جو انب مختلف این مسئله به تحقیق بپردازد

اعتقاد به معاد و بازگشت انسان، فطری و همزاد با خلقت بشربوده است و در طول تاریخ، زندگی و فعّالیّت انسان را تحت تأثیر خود قرار داده است. ادیان آسمانی نیز این اعتقاد بشر را تأیید و تأکید کرده اند. امّا این بازگشت با چه کیفیّتی در مقولة معاد جسمانی قرار می گیرد که در آموزه های ادیان سه گانه به صُوَر گوناگونی تبیین شده است. کیفیّت معاد و بازگشت انسان در ادیان آسمانی اسلام، مسیحیّت و یهود به صورت جسمانی عنصری و ترابی می باشد. نحوة تبیین معاد جسمانی در آیات قرآن کریم و فقرات کتاب مقدّس، در مواردی مشابه و در مواردی با هم تفاوت دارد.تأکید بر بدنی بودن رستاخیز و عود همان بدن از خاک، از شاخصه های معاد جسمانی در آیات قرآن کریم و عبارات کتاب مقدّس است. گستردگی و شمول این آموزه در آیات قرآن کریم و عبارات کتاب مقدّس با تفاوت هایی همراه است. سخن گفتن اعضا و جمادات، حشر حیوانات، عینیّت بدن اُخروی با بدن دنیوی، سرنوشت جسمانی بشر از موارد اختلاف معاد جسمانی در قرآن و عهدین است.موارد اشتراک قرآن و کتب عهدین نیز متعدّد است.