جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از صحابه بزرگ و تاثیرگذار در گسترش اسلام ابوذر غفاری است. این صحابه که زود هنگام دعوت رسالت را پذیرفت در عصر نبوت و امامت همراه با پیامبر و امام در دفاع از اسلام و ترویج سنت رسول الله همت گماشت و نقش تاریخی خود را به نیکی ایفا نمود.

امّت اسلامی به دوگروه شیعه و سنّی تقسیم شده اند و نقطه آغاز اختلاف آنان مسأله جانشینی پیامبر 6می باشد. شیعه بر این باور است که جانشینی پیامبر ادامه کار پیامبر است بنابراین شرایط عمده ای که در پیامبر 6معتبر است از قبیل عصمت و علم لدنّی، باید در امام و جانشین پیامبر باشد و چون انسانها راهی به کشف این صلاحیتها ندارند بنابراین انتخاب جانشین پیامبر6از اختیار انسانها خارج و خداوند خود اقدام به این کار می کند و رسول خدا 6این انتخاب خداوند را برای مردم بیان می نماید. همچنین شیعه بر این باور است که این انتخاب از طرف خداوند نسبت به امام علی 7انجام گرفته و رسول خدا 6نیز این انتخاب را بارها اعلام کرده است که از مهمترین موارد آن غدیر می باشد و مهمترین هدف پیامبر در سخنرانی معروف غدیر جانشینی بلافصل امام علی 7می باشد. پرسش این پژوهش این است که چه موانعی در دنیای اسلام مانع تحقّق اهداف غدیر شده است؟ آیا این موانع مربوط به شرایط آن روز جامعه بوده است یا اینکه در بستر زمان هم موانعی ایجاد کرده اند؟این پژوهش که به روش استنادی- تحلیلی بر اساس منابع اهل سنّت انجام گرفته است به این نتیجه رسیده است که ؛ اکثریت اهل سنّت ضمن اعتراف به وقوع حادثه غدیر از پذیرش خلافت بلافصل امام علی 7سرباز زده اند و این خود معلول دو گروه از موانع می باشد : 1. عواملی که از زمان وقوع حادثه غدیر موجود بوده و تا پایان حیات امام علی 7ادامه داشته و مانع تحقّق اهداف غدیر بوده است ؛ موانع متعددی از قبیل : موانع عقیدتی ، فرهنگی ، اجتماعی ، اخلاقی ، شخصیتی و سیاسی 2. همچنین در بستر زمان حکومتها ، با همکاری عوامل مختلف علمی ، فرهنگی ، سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی خود ، دست به اقداماتی زدند تا پیام غدیر در جامعه اسلامی به فراموشی سپرده شود . این اقدامات عبارتند از ؛حذف فضائل امام علی 7، فضیلت تراشی برای مخالفان امام علی 7، جلوگیری از نشر حدیث و تدوین آن ، تهدید و ارعاب مخالفان ، تشویق مخالفان و پرداخت رشوه ، سانسور خبری ، تبلیغات گسترده علیه امام علی 7و ... مشروح مباحث و مستندات آن را باید در پایان نامه جستجو کرد .

از آنجایی که انسان موجودی بالفطره اجتماعی است، یقینا برای ادامه حیات خود باید به صورت اجتماعی زندگی کند و آنهم نیازمند به امر و نهی،تبعیت برخی از برخی،و نهایتا برپایی قانون وحکومت بوده است .در این میان در اعصار کهن، با توجه به شرائط خاص در هر زمان حاکمانی بر جامعه و مردم با نام حکومتهای به اصطلاح الهی حکمرانی کرده اند وحاکمان خود را خدایان روی زمین دانسته، و همین اندیشه بهترین ابزار حاکمیت بر مردم بود، در قرون وسطی با اندکی عقب نشینی حاکمان نمایندگان خداوند در زمین معرفی شده، و حکم آنها به منزله حکم خداوند بوده و قابل سرپیچی نبوده ولزوما همه باید اطاعت کنند.بعد از این دوره و بیداری مردم حکومتهای مردمی، و اینکه مردم باید خود برای خود حاکم تعین نموده، برسرنوشت خویش دخالت داشته باشند که نتیجه آن به وجود آمدن واژه بسیار پر طمطراق دموکراسی بود که مردم با آراء مستقیم یا غیر مستقیم خود در انتخاب حاکمان نقش آفرینی کنند و مردم محور اساسی ایجاد حکومتها و بقاء آنها می باشند.با توجه به دو مقوله فوق می خواهیم از یک حاکمیت سومی به نام حاکمیت ترکیبی سخن بگوییم، یک نوع حاکمیت مغفول عنه که در آن مشروعیت از آن خداوند متعال و پذیرش و فعلیت آن توسط مردم است .در این نوع حکومت که مربوط به دین اسلام و پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین می باشد، خداوند محور قرار گرفته و دین توسط امام به مردم عرضه می شود حال اگر این مردم گرداگرد امام خود جمع شده و با او بیعت نمودند، حکومت اسلامی عملا ایجاد می شود وبه فعلیت میرسد.در این نوع حکومت، رهبر از مردم در میان مردم، فدایی مردم، بوده ورضایت مردم یکی از شروط اساسی این حکومت است.

مسئله تربیت از ابتدای خلقت انسان مورد توجه بوده و امروزه نیز بسیاری از مشکلات بشری ناشی از نداشتن راه کارهای تربیتی مناسب و دوری از تربیت حقیقی می باشد . از آنجا که دین مبین اسلام دین همه پیامبران بوده و طبق نص صریح قرآن(آیه 19سوره آل عمران ) به عنوان کاملترین و تنها دین مورد قبول خداوند است لذا نگاه ها معطوف به « روش های تربیتی » اینمکتب می شود و بهترین معرفی هنگامی به وقوع می پیوندد که از «نمونه» که بالاترین و بهترین شخصیت آن مکتب می باشد ، استفاده نمائیم و او کسی نیست به جز پیامبر اعظم ، رسول ختمی مرتبت حضرت محمد صلوات الله علیه و آله که در قرآن (سوره احزاب آیه 21)از او به«اسوه حسنه » یاد شده است .از طرف دیگر به نظر محقق تربیت به مثابه « حفظ ، نگهداری ، مواظبت ، رسیدگی و پرورش » یک امانت است وطبق آیه 72 سوره احزاب چون انسان امانت خدا را پذیرفته لذا باید روزی در محضر خدا پاسخگو باشد که با « امانت او » چه کرده است؟ بر این اساس نیز می توان گفت باید بهترین الگو برای امانت داران عالم را شناسائی کرد . همانطور که حضرت محمد (ص) را حتی پیش از بعثت « محمد امین » می نامیدند لذا روشهای تربیتی ایشان علی الخصوص در بعد عملی آن می تواند به عنوانالگو در « باز گرداندن امانت داده شده به صاحبش که همان پروردگار جهانیان است » مطرح شود .در این جهت محقق بر آن شد تا « مسأله پژوهش » را در« خصوص تربیت عملی از منظر پیامبر اعظم صلوات الله علیه و آله » انتخاب نماید.با توجه به موضوع و اهداف تعیین شده ،در این تحقیق از روش کیفی ( استقرائی ) یا روش تحلیل محتوا یا روش توصیفی – تحلیلی استفاده شد و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است .پس از جستجو در منابعی همچون : قرآن کریم، نهج البلاغه، تفاسیر قرآن، کتب معتبر حدیث، سایت های اینترنتی و مقالات مربوطه ، مطالب در خصوص ابعاد مختلف زندگی آن حضرت در جنبه های شخصی و اجتماعی گرد آوری و دسته بندی صورت گرفت و هر بعد نیز تحت عناوین جزئی تر موردبحث قرار گرفت و خطوط کلی زندگی پیامبر اعظم صلوات الله علیه و آله نیز بیان شد.در پایان با توجه به مطالب مطرح شده در متن تحقیق به سوالات پاسخ داده شد و پیشنهادهایی برای کیفیت بخشی به امر تربیت همه جانبه افراد مطرح گردید.در این پژوهش ما به این نتیجه رسیدیم که :-

شعر، کلامی موزون و مقفّي و برخوردار از خيالی بکر، تصاويری بليغ و تأثير گذار است. نه تنها از کهن ترين روزگار وجود داشته است بلکه همزاد نيروی احساس بشری، قلمداد مي‏شده با ذوق و طبع آدمی ارتباط تنگاتنگ يافته است. بی آنکه بخواهد در چارچوب رشد عقلي ، دانش عميق يا پيشرفت متمدنانه محدود و محصور گردد. شعر عربی از گذشته تاکنون دوره های مخلتفی را پشت سر گذاشته است و از جمله آن دوره‏ی جاهلی و دوره‏ی اسلامی است که در پژوهش حاضر از رهگذر بررسی اشعار سه تن از شاعران مخضرم يعنی حسان بن ثابت ، کعب بن زهير و عبدالله بن رواحه بدان پرداخته شده است. تاکيد پژوهشگر در اينجا بر شعر دوره‏ی اسلامی و نشان دادن نقش شاعران نامبرده در پيشبرد اهداف پيامبر اسلام(ص) و گسترش شعائر اسلامي است و نيز اينکه چگونه اسلام آورده و عوامل اسلام آوردنشان چه بوده است. اين پژوهش مشتمل بر مقدمه و سه بخش اصلی است و هر بخش در سه فصل جداگانه بررسی شده است. شاکله اصلی بحث در حقيقت همان بخش سوم است که در هر فصل آن به طور جداگانه هدف اصلی بررسی شده است .در بخش پاياني نيز ضمن اشاره کوتاه به نقش تبليغاتی شعر در زمان پيامبر، به تحليل نظريات مطرح شده در سه بخش اصلي و نتيجه گيری کلی وتحليلي پرداخته شده است. از نتايج مهم بحث اينکه: شعر عربي در گذر زمان فراز و فرودهايي داشته است و همواره شاعراني معارض و مدافع وجود داشته اند. شعر کاملاً از نظر پيامبر(ص) مردوده نبوده است بلکه شعرهای غير اخلاقی و مخل اهداف اسلام را نپذيرفته اند. در ميان شاعران مورد بحث، حسان بن ثابت، عليرغم اينكه به سختي و با حساسيت بيشترين در مقايسه با دو همتايش اسلام آورد؛ اما در مبارزه با مشرکان و دفاع از اسلام بيشترين نقش را داشت.

با توجه به آیه 29 سوره فتح که خداوند در آن ویژگی‌های اصحاب پیامبر ? را برشمرده است و با بررسی این ویژگی‌ها و تطبیق آنها بر اصحاب پیامبر ? و اصحاب سایر ائمه هدی ? تصویری واقعی از یک یار نمونه را به دست آوردیم و پس ازآن با مراجعه به آیات و روایات ویژگی‌های اصحاب امام زمان ? را یافتیم .از آن جا که در میان اصحاب معصومین ? اصحاب پیامبر اکرم ? امیرالمومنین و امام حسین ? دارای شاخصه های بارزتری نسبت به دیگر ائمه بوده و همچنین از لحاظ کمی نیز افزون بر دیگران می باشند با بررسی به این نتیجه رسیدیم که مجموعه اصحاب امام حسین ? به دلیل ویژگی‌های منحصربه فردی برتر از یاران دو معصوم نخست‌اند. پس در بیان خصوصیات و اوصاف یاران امام عصر، برگرفته از احادیث و روایات در مقام مقایسه اصحاب امام حسین ? با اصحاب امام زمان ? بر آمدیم اگر چه نتیجه گیری این مباحث بسیار مشکل است و تعابیر گوناگونی در مورد هر یک یاران این دو امام بزرگوار در منابع ذکر شده است امّا هنگامی که اوصاف مومنین آخرالزمان را در احادیث می بینیم ناخودآگاه به این نتیجه خواهیم رسید که برترین مومنان متعلق به دوران غیبت امام عصر و خصوصاً آخرالزمان و در آستانه ظهور آن حضرت می‌باشند که گل سرسبد مومنین آخرالزمان یاران حقیقی و اصحاب خاص آن حضرت هستند، بنابراین شاید بتوان نتیجه گرفت که اصحاب امام زمان ? حتی از یاران امام حسین ? برترند.

هدفی که من از این پایان نامه دنبال کردم بیان این نکته است که روش تفسیری پیامبر روشی جامع محسوب میشود و آن حضرت از مناهج مختلف تفسیری چون شیوه عقلی قرآن به قرآن و...بهره جسته است .مجموعه ای که ملاحظه میشود سیری گام به گام در راستای همین هدف بوده است. در فصل اول این مجموعه تفسیر رد عصر پیامبر مورد بررسی قرار گرفته است، در فصل دوم مروری به آراء تفسیری پیامبر به جهت بیان زوایای گفتاری آن حضرت آمده است. فصل سوم به مبانی تفسیری پیامبر می پردازد و در فصل چهارم روش ها و سبک های تفسیری مورد مطالعه قرار گرفته است. در این پایان این مجموعه به بازتاب روش تفسیری پیامبر در تفاسیر معاصر پرداخته ایم و در نهایت نگارنده با استعانت از شواهد روایی و نیز برگفته هایی از اندیشه ی مفسران مختلف به این نتیجه رسیده است که روش تفسیری پیامبر منحصر رد روش خاصی نیست.

عباسیان از فرزندان عباس بن عبدالمطلب، عموی پیامبر اکرم (ص) بودند.در برخی منابع آمده است که عباس تا زمانی که در مکه بود اسلام نیاورد و در برخی از منابع آمده است که مسلمان شده بود اما اسلام خود را پنهان می داشت و تقیه می کرد.در جنگ بدر با مشرکان همراه بود و اسیر شد اما با پرداخت فدیه آزاد شد . در سال هشتم هجرت که حضرت محمد(ص) عازم فتح مکه شد به وی پیوست و از آن پس همراه او بود.در رحلت پیامبر(ص) و مراسم کفن و دفن او با پسران خویش به ویژه عبدالله و فضل حضور داشت و در اختلافات بعد از سقیفه هم در کنار برادر زاده اش علی (ع) بود.پسرانش نیز تا علی(ع) زنده بود با وی همراه بودند و به عنوان خویشان پیامبر(ص) نزد مسلمین حرمت تمام داشتند.اما از اواخر دوران خلافت حضرت علی (ع) از علویان فاصله گرفتند که جدایی عبدالله بن عباس از حضرت علی(ع) پس از نبرد نهروان و جدایی عبیدالله بن عباس از امام حسن (ع) آغاز مرحله جدیدی در روابط این خاندان با علویان می باشد. ستاره اقبال این خاندان در زندگی علی بن عبدالله بن عباس درخشیدن گرفت.وی در روستایی در جنوب بحرالمیت به نام حُمَیمَه اقامت گزید و عباسیان در پناه امنیت و با بهره گیری از موقعیت ارتباطی حمیمه،زمینه های یکی از مهمترین جنبش های مخفی که در تاریخ سیاسی اسلام روی داد را فراهم آوردند. پس از وفات علی،فرزندش محمد جانشین وی شد.او ادعا کرد که خلافت را از طریق محمد بن حنفیه و فرزندش ابوهاشم به ارث برده است. دعوت به طور رسمی در سال100هجری آغاز شد.محمد شعار«الرضا من آل محمد(ص)» را سر داد و در کوفه و خراسان دعوت انتشار یافت.پس از وی ابراهیم امام رهبری عباسیان را بر عهده گرفت. شورش آشکار در زمان وی در سال130هجری اتفاق افتاد و پس از دو سال زدوخورد سپاه عباسی در نبرد زاب در سال132هجری بر امویان پیروز شد و خلافت عباسی تشکیل شد.هدف از این پایان نامه بررسی وضعیت سیاسی،اجتماعی خاندان عباس قبل از به قدرت رسیدن می باشد.

این تحقیق بر آن است که با مراجعه به آیات نورانی قرآن کریم و دیگر منابع معتبر اسلامی « عدالت صحابه » را مورد تحلیل و بررسی کامل قرار دهد. در ابتدا ضمن بیان روشنی از ابعاد مختلف مسأله با استناد به آیات، ضرورت این تحقیق اثبات گردیده است و برای رسیدن به هدفهای تحقیق اهدافویژه ای شامل: بررسی معنای صحابه و عدالت از نظر لغوی و اصطلاحی، بررسی عدالت صحابه از دیدگاه آیات قرآن و سپس بررسی عدالت اصحاب از دیدگاه احادیث و روایات و معرفی برخی از اصحاب پیامبر اکرم* که به تصریح آیات و روایات عادل نبوده اند طراحی گردیده است. برای رسیدن به اهداف مذکور سوالاتی به شرح زیر مطرح شده: صحابی به چه کسی می گویند؟ آیا صحابه مورد نکوهش خداوند و پیامبر* قرار گرفته اند؟ دلایل معتقدان به عدالت کل صحابه چیست؟ دلایل معتقدان به عادل نبودن برخی از اصحاب چیست؟ با توجه به ماهیت، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی - تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است. پس از گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها نتایج ذیل بدست آمد: صحابی کسی است که پیامبر* را ملاقات کرده و به او ایمان آورده و با اعتقاد به اسلام از دنیا رفته است، یعنی همان کسانی که ملازمت و همراهی آن حضرت را اختیار کرده اند و بعد از پیامبر* مبلغ سیره و سنت پیامبر* بودند ولی مطلبی که باید متذکر شویم این است که صحابیان پیامبر* بنا به گزارش تاریخ نویسان و کتب رجالی بالغ بر صد هزار نفر بوده اند که همگی نتوانستند پیوسته و دائم همراه حضرت باشند و برخی فقط برای حفظ جان و موقعیت خود تظاهر به اسلام و همراهی با پیامبر* نموده اند و برخی مرتکب گناهانی از قبیل: فسق، فرار از جنگ و جهاد، نقض عهد با خدا و رسولش، افشا کردن اسرار پیامبر* و بر خورد نادرست با آن حضرت، ارتداد و نفاق و ... شده اند که همگی دال بر این است که نمی توان به همه آنها اعتماد کرد و همه را عادل دانست. ولی اهل سنت بدون توجه به موارد فوق الذکر، به عدالت کل اصحاب عقیده دارند و هر گونه تهمت و ذکر گناهی برای یکی از اصحاب را کفر و خروج از اسلام می دانند. در مقابل شیعه می گوید با این که صحابی بودن یک افتخار است اما نمی توان فضیلت عدالت را برای همه آن ها مطلق و عام در نظر گرفت. هر یک از این دو گروه به آیات و روایاتی استناد کرده تا باور خود را اثبات کنند که در طی این رساله تمامی ادله قرآنی و روایی مطرح و به دور از هر گونه غرضی مورد بررسی قرار گرفته است.

علی رغم جایگاه و اهمیت احکام اختصاصی پیامبر اکرم(ص) در نگاه قرآن و سنت و فقیهان مسلمان به گونه ای که برخی از علما فرا گرفتن آن را برای یک فقیه در جهت شناخت احکام مشترک و احکام اختصاصی آن حضرت لازم و واجب شمرده اند ،متاسفانه در این مورد تالیف جامع و مستقلی در بین دانشمندان شیعه و اهل سنت صورت نگرفته است.در این رساله پژوهشگر تلاش نموده است تا احکام اختصاصی پیامبر اکرم(ص) را از دیدگاه شیعه و اهل سنت با ذکر مستندات و نیز فلسفه و حکمت آن مورد بحث و بررسی قرار دهد.محتویات عمده این رساله از این قرار است : کلیات شامل تعاریف ،خطابات شفاهی ، قاعده اشتراک و حکمت احکام اختصاصی پیامبر اکرم (ص) ، نمونه هایی از احکام واجب و حرام و مباح مانند نماز شب و تعیین جانشین و خواندن و نوشتن و سرودن شعر ،احکام مربوط به همسران پیامبر (ص) نظیر حرمت ازدواج با آنها و وجوب ماندن در خانه پیامبر (ص) و...، لزوم گرامیداشت پیامبر (ص) بر مسلمانان.بسیاری از احکام اختصاصی برای پیامبر (ص) وجود دارد که هر کدام دارای حکمتی می باشدو برخی از احکامی که از استحکام کافی برخوردار نیست مورد نقد قرار گرفته است