جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 114
سنت ارسطویی در فلسفه اخلاق غرب: دیدگاه های مک اینتایر
نویسنده:
قدرت اله قربانی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
اخلاق ارسطو یکی از عناصر اصلی فلسفه او است که به سبب برخوردار بودن از عناصر مهم و غایت انگارانه و توجه به سعادت و فضایلی عقلانی چون حکمت، شجاعت، اعتدال و عدالت، دارای جایگاه مهمی در اندیشه فلسفی غرب است. این سنت اخلاقی در سایه همین خصوصیات، در قرون وسطی و در برخورد با ادیان ابراهیمی چون مسیحیت، یهودیت و اسلام، نه تنها انسجام خود را از دست نداد، بلکه ضمن تایید از سوی آنان، عناصری نیز بر آن افزوده گردید و به ویژه در مکتب توماسی، با خلاقیت اکویناس، عناصر اگوستینی و الهیات مسیحی نیز بر آن افزوده گردید و آن را تکمیل کرد. اما در دوره جدید، در پی تغییر نسبت انسان با جهان و خدا، اخلاق معنای دیگری یافت و عواطف و امیال انسان محور اخلاق قرار گرفت. در واقع، عقل که محور اخلاق و فضایل آن بود، به کنار نهاده شد که این امر را می توان در دیدگاه های فیلسوفانی چون هیوم، رید، کانت، هاچسون، نیچه، بنتام و جان استوارت میل ملاحظه کرد. در نتیجه، اخلاق دوره مدرن را می توان به اخلاق عاطفه گرا تعبیر کرد که در آن، گزاره های اخلاقی، در واقع، انشای عواطف و احساسات است و صدق و کذب در آن راه ندارد. مک اینتایر با بیان مطالب فوق، بر آن است که تنها راه نجات اخلاقی غرب، بازگشت به سنت اخلاقی ارسطو است؛ زیرا تنها این سنت است که به واسطه غایت انگاری و تکیه بر فضایل عقلانی، توانایی لازم را برای رسیدن به سعادت حقیقی دارد؛ البته می توان کاستی های سنت ارسطویی را با بازسازی آن برطرف کرد.
صفحات :
از صفحه 61 تا 82
ارسطو، هیوم و اخلاق فضیلت
نویسنده:
زهرا خزاعی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
به نظر می رسد كه اختلاف مبانی ارسطو و هيوم، امكان وحدت اين دو متفكر را در اعتقاد به نظريه اخلاقي واحدی به حداقل برساند. تجربه گرايی هيوم و عقل گرايی ارسطو پيامدهای معرفتشناختی چندی را در حوزه اخلاق به دنبال دارد. جايگاه و تعريف فضيلت و سعادت و تكيه بر نقش معرفت شناسانه حكمت عملی در اخلاق ارسطو و تأكيد بر نقش عواطف و احساسات در شناسايی احكام اخلاقی و فرمانبرداری عقل از عواطف، در اخلاق هيوم، اين تفاوت را بارز و چشم گير می سازد. به رغم همه اين تفاوتها، در نوشتار حاضر، سعي بر آن است تا توجيهی برای وابستگی هيوم به تئوری فضيلت ارسطويي بيابيم. تأييد رابطه تنگاتنگ عقل و عواطف و هدايت گری آن نسبت به عواطف در شناخت احكام، و محوريت منش های اخلاقی در اين رابطه، و نقش لذت در ارزيابی افعال اخلاقی، از جمله مواردی است كه از طريق آن می توان آرای دو فيلسوف مورد نظر را به يكديگر نزديك كرد و راه را برای پيوستن هيوم به نظريه اخلاقي ارسطو هموار نمود.
صفحات :
از صفحه 61 تا 74
فلسفه اخلاق از دیدگاه استاد مطهری
نویسنده:
محمد محمدرضایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
این مقال بر آن است تا فلسفة اخلاق از دیدگاه استاد شهید مطهری را بررسی قرار کند. ابتدا به تعریف‏ فلسفة اخلاق و شاخه‏های آن و روابط آن، با حکمت عملی و همچنین به معیار فعل اخلاقی اشاره شده؛ سپس ‏شاخه‏های مهمّ فلسفة اخلاق که اخلاق دستوری و فرا اخلاق به شمار می‌رود، مورد بحث قرار گرفته است. در اخلاق دستوری از راه تحلیل عقلانی، تلاش می‏شود به معیارها و قواعدی دست یابیم که به واسطة ‏آن می‏توانیم مشخّص کنیم چه کاری خوب و چه کاری بد است. در این حوزه، به اخلاق غایت‏گرایانه و وظیفه‏گرایانه ‏اشاره شده و در آخر، نظریة شهید مطهری به نام نظریة پرستش در حوزة اخلاق مورد بحث قرارگرفته است. در ادامه، ‏مؤلّف به نظریات متفاوت در حوزة فرا اخلاق که به اخلاق دستوری ناظر است و تعابیر و واژه‏های اخلاقی را مورد بحث قرار می‏دهد، اشاره کرده است که عبارتند از: 1. طبیعت‏گرایی اخلاق؛ 2. غیرطبیعت‏گرایی اخلاق یا شهودگرایی؛ 3. غیرشناخت‏گرایی اخلاقی. در آخر، مؤلّف، نظریة شهید مطهری را در حوزة فرا اخلاق را مطرح می‏کند تا در پرتو نظریات دیگر اتقان و استحکام آن هرچه بیش‌تر آشکار شود.
کلام، عرفان، حکمت عملی
نویسنده:
مرتضی مطهری
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: صدرا,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کتاب «کلام، عرفان، حکمت عملی» تالیف شهید مرتضی مطهری است. این کتاب جلد دوم از مجموعه «کلیات علوم اسلامی» است که در اصل تقریرات درسهای استاد شهید برای دانشجویان سالهای اول و دوم دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران بوده است و مشتمل بر سه بخش ِ کلام، عرفان و حکمت عملی می باشد: 1-کلام: یکی از علوم اسلامی، علم کلام است. علم کلام علمی است که درباره عقائد اسلامی، یعنی آنچه از نظر اسلام باید بدان معتقد بود و ایمان داشت بحث می کند، به این نحو که آنها را توضیح می دهد و درباره آنها استدلال می کند و از آنها دفاع می کند. 2-عرفان:یکی از علومی که در دامن فرهنگ اسلامی زاده شد و رشد یافت و تکامل پیدا کرد علم عرفان است. درباره عرفان از دو جنبه می توان بحث و تحقیق کرد: یکی از جنبه اجتماعی، و دیگر از جنبه فرهنگی. 3-حکمت عملی:حکمت و یا فلسفه را از قدیم به دو بخش تقسیم کرده اند: حکمت نظری و حکمت عملی، حکمت عملی عبارت است از علم به تکالیف و وظایف انسان، یعنی چنین فرض شده که انسان یک سلسله تکالیف و وظایف دارد، نه از ناحیه قانون -اعم از قانون الهی یا بشری- که آن داستان دیگری است، بلکه از ناحیه خرد محض آدمی برسی می شود.
کلیات علوم اسلامی
نویسنده:
مرتضی مطهری
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: صدرا,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کتاب«کلیات علوم اسلامی» تالیف مرتضی مطهری شام سه جلد است. جلد اول از این مجموعه شامل دو بخش منطق و فلسفه، جلد دوم مشتمل بر سه بخش کلام، عرفان و حکمت عملی، و جلد سوم دربردارنده دو بخش اصول فقه و فقه است. ویژگی مهم این سلسله مباحث این است که چون در اصل تقریرات درس های استاد شهید برای دانشجویان سال های اول دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران بوده، با بیانی روان و شیوا و قابل فهم برای مبتدیان نگارش یافته و برای افرادی که با اصطلاحات پیچیده علوم اسلامی آشنایی ندارند، درک و فهم آنها از طریق دسته بندی مطالب و شرح اصطلاحات، بسیار آسان گردیده است.
درآمدی بر ارزشیابی اخلاق ناصری
نویسنده:
علیرضا میرزامحمد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اخلاق ناصری یکی از آثار علمی بر جای مانده از خواجه نصیرالدین طوسی در موضوع حکمت و اخلاق است که به زیان فارسی و با نثری متین و شیوا نگارش یافته و نظر اهل علم و ادب را به خود معطوف داشته و حتی تحسین برخی از خاورشناسان بنام را برانگیخته است. محقق طوسی در این کتاب که به طبقه نثر تعلیمی تعلق دارد و نخستین رساله از رسالات سه گانه در خصوص اخلاقیات است، می کوشد با روشی منطقی به ارائه طریق در تربیت نفس پردازد و راه وصول به کمال عقلی را هموار سازد. این مقاله در پی آن است که دیدگاه خواجه نصیر به علم اخلاق و روش کار وی را در شکل گیری ساختار علمی - ادبی اخلاق ناصری مورد بررسی قرار دهد، تصویری روشن از میزان توجه و اعتنای بزرگان دین و دانش را بدان ارائه نماید، به تبیین وصایای اخلاقی افلاطون از زبان خواجه پردازد و از تاثیر اندیشه های اخلاقی دانشمند طوس در پیدایش اخلاق ناصری سخن به میان آورد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 14
مقدمه ای بر فهم نظریۀ اعتباریات در بستر ریشه های نظری و ادوار حیات علمی علامه طباطبایی
نویسنده:
حسن دانایی فرد، حسین سوزنچی، مرتضی جوانعلی آذر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
چکیده :
نظريه اعتباريات يكی از ابتكارات فلسفی علامه طباطبايی است كه به علت پاره ای از مشكلات موجود بر سر راه فهم اين نظريه، متأسفانه تاكنون به گونه ای مناسب شرح و تبيين نشده است؛ به همين خاطر با مروری بر آثار به نگارش درآمده درباره اين نظريه، به سادگی می توان شاهد اشكالات و انتقادات فراوانی بود كه پژوهشگران بر اين نظريه وارد كرده اند؛ اشكالاتی كه ريشه آنها عمدتاً در تفطن نيافتن بر مسئله ای است كه علامه طباطبايی با ارائه نظريه اعتباريات به دنبال حل آن بوده اند. نگارندگان اين مقاله معتقدند بررسی ارائه نظريه اعتباريات با توجه به ادوار حيات علمی علامه طباطبايی، پی جويی ريشه های نظری اين نظريه در علومی كه وجهه همت ايشان بوده و درنهايت بررسی آثار و مكتوبات ايشان در زمينه اعتباريات در بستر ادوار و ريشه های يادشده، می تواند زمينه ای مناسب را برای فهم مسئله مورد توجه علامه طباطبايی در ارائه نظريه اعتباريات و درنتيجه فهم عميق تر و دقيق تر اين نظريه فراهم كند و بسياری از اشكالات مطرح شده درباره آن را از پيشرو بردارد.
صفحات :
از صفحه 113 تا 140
نظم اجتماعی در آراء ابن خلدون
نویسنده:
محمدرضا قائمی نیک
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
علم عمران ابن خلدون، نوعی اندیشۀ اجتماعی است. گاهی هم از سنخ دیگر نظریات جامعه شناسی مدرن درک می شود. با این حال، اگر پاسخ نظریات جامعه شناسی مدرن به مسئلۀ نظم اجتماعی مطلوب را در نظر بگیریم، آنگاه به تفاوت ماهوی پاسخ ابن خلدون به مسئلۀ نظم اجتماعی نسبت به جامعه شناسان مدرن پی خواهیم برد. این مقاله ابتدا نشان داده است که نظریات جامعه شناسی مدرن، به دلیل اینکه تمامی مبادی دینی یا متافیزیکی را کنار می گذارند، ماهیت سکولار دارند. با بررسی منطق علم عمران و جایگاه آن در تمدن اسلامی، پاسخ آن به مسئلۀ نظم اجتماعی را با پاسخ نظریات جامعه شناسی به این مسئله مقایسه کرده است. در نهایت، به این نتیجه رهنمون شده است که هرچند ابن خلدون، عقل را همچون جامعه شناسان مدرنی مانند کنت، تجربی- تاریخی می پندارد و از این رو، علم عمران او از حکمت عملی فیلسوفان مسلمان متمایز می شود، اما هستی شناسی و انسان شناسی او مانع از این می شود که علم عمران، نوعی از نظریات جامعه شناسی مدرن تلقی شود.
ابن خلدون و تقسیم بندی ارسطویی علوم
نویسنده:
محسن صبوریان
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
تأسیس علم طبیعی تجربی عمران با مبانی ارسطویی حاکم بر طبقه بندی علوم در قرون وسطا با دشواری هایی همراه بود. این دشواری ها با توجه به تاریخی بودن علم العمران، مربوط به بی مقداری ارزش علمی تاریخ در نظر قدما و به ویژه ارسطو بود و از سوی دیگر، این طبقه بندی به مسئلة دقت، ضرورت و برهانی بودن این علم نظر داشت. ابن خلدون در امتداد سنت علمی اسلامی سه راه پیش روی داشت: 1. درج علم عمران ذیل حکمت نظری، 2. جای دادن آن در حکمت عملی، یا 3. برون روی از تقسیم بندی ارسطویی و باز کردن مسیر برای گونه ای جدید از علم انسانی و در عین حال طبیعی و تجربی. راه حل ابن خلدون گزینة سوم بود. هرچند او طبقه بندی جامعی از علوم ارائه نمی کند، علم عمران را نه زیرمجموعة حکمت عملی قرار می دهد و نه در مجموعة حکمت نظری. در این مقاله نشان خواهیم داد که تأسیس علمی با موضوع و مادة عمران، نمی توانست در قالب تقسیم بندی رایج ارسطویی صورت گیرد؛ چرا که از سویی نوعی خروج از جنبة هنجاری علوم عملی و از سوی دیگر، واجد گرایشی انسانی به علوم طبیعی است.
ارزیابی باورهای دینی بر اساس فضیلت گرایی معرفتی
نویسنده:
غلامحسین جوادپور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
چکیده :
ارزش ســــنجی معرفتــــی باورهــــای دينــــی بــــراســــاس مبــــانی گونــــاگون معرفـت شـناختی، انجـام شـدنی اسـت. معرفـت شناسـی فضـيلت محـور، رويكـردی متــأخردر مباحــث فلســفی اســت كــه منــاط صــدق و ارزش معرفتــی بــاور را بــه كــاربــردن فضــايل عقلانــی و معرفتــی در موقعيــت متناســب بــا خــود مــی دانــد. لينــدا زگزبســكی، فيلســوف ديــن و اخــلاق معاصــر، بــا طــرح يگــانگی فضــايل اخلاقــی و عقلانــی، معتقــد اســت اگــر عامــل معرفتــی در هــرموقعيــت معرفتـی، فضـيلت عقلانـی متناسـب بـا آن را بـه كـار گيـرد، بـه سـبب سـاختار فضـايل كـه در كســب غايــت خــود مصــيب هســتند، بــه صــدق خواهــد رســيد. بــرای محــك زدن ارزش معرفتــی باورهــای دينــی در ايــن رويكــرد بايــد معيارهــای درونــی (فضـايل عقلانـی و حكمـت عملـی) و بيرونـی (تأسی بـه مرجـع معرفتـی وانسـان حكــيم) آن را بــراعتقــادات دينــی تطبيــق داد و ميــزان ســربلندی آنهــا را در ايــن آزمــون ســنجيد. فــارغ از ارزيــابی ايــن رويكــرد كــلان معرفــت شــناختی و بــا پــيش زمينــه دانســتن آن، بــا كــاوش در ســير تكــوين باورهــای دينــی و ســيره دينـداران در بـاورگزينی و سـلوك معرفتـی مـی تـوان معيارهـای پـيشگفتـه را بـر ايـن باورهـا منطبـق دانسـت. بـراين اسـاس بـرای ارزيـابی باورهـای دينـی نبايـد بـه دنبـال معيارهـای توجيـه گرايانـه وبـاورمحور بـود؛ بلكـه بايـد نگـاهی عامـل محـور و فراينــدی داشــت و ســير بــاورگزينی مؤمنــان را تحليــل كــرد كــه بــه نظــر ميرسد آنان در اعتقاد بنيادين به وجود خدا، در اين آزمون سربلند هستند.
صفحات :
از صفحه 81 تا 112
  • تعداد رکورد ها : 114