جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده:به دلیل پرورش یافتن امام علی (ع) در خانه ی وحی و نبوت و مشاهده نزول آیات قرآنی وگردآوری و تنظیم قرآن توسط ایشان و پیوند و همراهی امام (ع) با قرآن، طبیعی است که مفاهیم و اصول قرآن در افکار و عقاید حضرت (ع) منعکس گردد و ایشان ترجمان پژواک قرآن برای امت اسلامی باشد به طوری که گفته می شود: «علی (ع) قرآن ناطقی است که کلمات الهی در قرآن صامت را شرح و تفسیر می دهد» و از اینجاست که مشخص می شود در حقیقت نهج البلاغه تفسیر و توضیح قرآن کریم است.از جمله صنایع بلاغی که در سراسر نهج البلاغه برای رسایی منظور و مفهوم و درک صحیح و درست منظور به کار رفته است بهره گیری حضرت از مثل های متفاوت، متنوّع و پرجاذبه است که در انتقال مفاهیم کلامی، نقش مهمی دارد. از آن جا که مَثَل ها به خاطر رسایی معنا در انتقال درست فکر و اندیشه ی گوینده به مخاطب نقش اساسی و مهمی را ایفا می کنند محقق در این پژوهش استخراج و شناخت مَثَل های سائر و غیر سائر زبان عربی که در نهج البلاغه آمده و تطبیق آن با امثال قرآنی و بیشتر معادل یابی مفهومی آن در زبان فارسی و عربی را مد نظر داشته و در این مسیر گام برداشته است. در این راه سعی شده با کمک تفاسیر قرآنی و شرح های مشهور نهج البلاغه میزان تأثیر پذیری نهج البلاغه از قرآن مشخص گردد. نتیجه به دست آمده از این پژوهش این است که با وجود مشترکات لفظی زیادی که میان قرآن و نهج البلاغه وجود دارد بیشتر امثال نهج البلاغه از لحاظ محتوایی و معنایی با امثال قرآنی مطابقت می یابند و همه ی مشترکات لفظی نهج البلاغه با قرآن را نمی توان تحت عنوان مَثَل به حساب آورد. کلمات کلیدی: 1- مَثَل

بصيرت به عنوان ابزار تشخيص حقيقت و ضروري هدايت، از واژگان كليدي در فهم معارف قرآن به شمار مي‌آيد. استفاده از روش معناشناسي با بررسي روابط بينامتني (روابط هم‌نشيني، جانشيني و سياق) و روابط مفهومي (تقابل معنايي، شمول معنايي و ...) واژة بصيرت در نظام معنايي قرآن، تبيين مي‌سازد كه بصيرت به معناي شناختي مبتني بر معيارهاي ديني است كه داراي مؤلفه‌هاي شرطي چون تقوا، تذكر، تعقل، عبرت‌آموزي است وبينش دقيق و دانش عميق (فهم)، توانايي تشخيص حق از باطل (تمييز) و التزام عملي به باور قلبي از مؤلفه‌هاي ماهوي اين واژه به شمار مي‌آيند. همچنين ترسيم ميدان‌هاي معناشناسي بصيرت در قرآن كريم به كشف لايه‌هاي دروني بصيرت منجر مي‌شود و آشكار مي‌كند كه بصيرت در بعضي از لايه‌هاي معنايي مترادف عقل، حكمت، نور و فرقان است و سبب مي‌شود تا انسان با بينايي قلبي ناشي از علم حضوري و يا حصولي، واقعيت وجودي خويش را درك كند و با انتخاب خداوند يكتا و دنباله‌‌روي از هاديان الهي، به توحيد ناب «بصيرت توحيدي» و غايت خلقت «لقاء الله» دست يابد.

چکیده ندارد.

مسئله گناه و نحوه برخورد با آن از مسائل بغرنجی است که بشر از آغاز تا کنون با آن روبرو بوده است. این مسئله به چند بعدی بودن وجود انسان بر می‌گردد. قرآن به مسئله گناه و رهایی از آن توجه ویژه دارد. از نظر قرآن گناه، عملی است که با اوامر الهی مخالف است و این عمل با واژه‌های اثم، ذنب، سیئه، خطیئه، ظلم، فحشاء، جرم، وزر نام برده شده است. و هر کدام از این‌ها، بخشی از گناه را بیان می‌کنند. علاوه براین در قرآن گناهان به کبیره و صغیره، باطن و ظاهر تقسیم شده‌اند.هر گناهی که شخص مرتکب می‌شود دارای عوامل و انگیزه‌هایی است و هر کدام از این عوامل، به نسبت به خودش، در انسان تاثیر‌گذار است؛ و دارای آثار دنیوی و اخروی است. از نظر قرآن به شیوه‌های مختلفی می‌توان از گناه پیشگیری، و آن را رفع کرد. از طریق شناخت خدا، انسان و همچنین معاد می‌توان از گناه جلوگیری کرد؛ و از طریق فردی مثل یاد خدا و یاد مرگ و نقش تفکر و نیت و همچنین عوامل اجتماعی مثل،امر به معروف و ... و با توبه و استغفار و انجام عمل صالح گناه را برطرف کرد. به طور کلی می‌توان گفت که بین اعتقادات انسان و اعمال و رفتارهایش تاثیر متقابل وجود دارد لذا قرآن انسان را به تقوی دعوت می‌کند و ایمان به خدا در کنترل افراد در موقعیت‌های خطرناک نقش مهمی را ایفاء می‌کند. هدف عمده این پژوهش بررسی و راه‌های پیشگیری از گناه و رفع آن با تکیه بر قرآن می‌باشد. که می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر کنترل فرد بر انحرافات داشته باشد.

چکیده مطالبآرامش روحی و بهداشت روانی و دوری از نگرانی ها و اضطراب ها، نیاز اساسی امروز بشر است. انسانها برای رفع این نیاز راههای گوناگونی را پیموده اند ولی در بسیاری از موارد به بیراهه رفته و به هدف خود نرسیده اند. در این میان توجه دادن انسانها به علل ماورای ماده و از آن جمله باور و اعتقاد به توحید و عمل براساس این اعتقاد آیا می تواند انسانها را به این گمشده شان برساند؟ ما در این تحقیق اثرات اعتقاد به توحید ربوبی الهی را در ایجاد بهداشت و آرامش روانی از دیدگاه آیات الهی مورد بررسی قرار دادیم. این همان مطلبی است که شاید از نظر بشر امروزی مورد غفلت قرار گرفته است؛ با توجه به این مطلب که ما این موضوع را از منظر قرآن کریم مورد کنکاش قرار داده‌ایم؛ زیرا که خداوند متعال خالق و مالک و آگاه به زوایای وجودی مخلوقین خود است.این پژوهش که از نوع تحقیقات توصیفی و همچنین میان رشته ای و تطبیقی می باشد، هدفش ایجاد معرفت دقیقی از توحید ربوبی و عمق بخشیدن به این معرفت در وجود خود و عمل برطبق تعالیم الهی است، تا بتوان با بوجود آمدن شناخت و طرز تفکری صحیح و ایجاد افق فکری وسیع تر نسبت به مسائل دنیوی از گرفتاری و ناراحتی های روحی و روانی، رهایی یافت و به آرامش رسید. نتیجه این تحقیق و پیاده نمودن آن در درون خود کاربرد فراوانی در آرامش بخشی انسان خواهد داشت و می توان از نتایج و یافته های آن در مشاوره های اسلامی و بالاخص در مشورت با جوانان استفاده نمود.نتایج و یافته‌هایی مانند اینکه اعتقاد و باور به مفهوم توحید ربوبی می تواند در دنیا انسان را در ایجاد بینشی صحیح از زندگی، و عمق بخشیدن به آن و ایجاد مفاهیمی همچون صبر، توکل، رضا، عدم ترس از فقر و مرگ و دوری از حسادت و. .. یاری دهد و در آخرت نیز انسان را از ابرار و در نهایت از بهشتیان و بالاخره مورد رضایت خداوند متعال قرار دهد.واژه های کلیدی : قرآن، توحید، ربوبیت الهی، آرا مش، بهداشت روان، فشارهای روانی

شیوه زیستن و نحوه‌ی تعامل با محیط اطراف، یکی از مطالب مهم مورد بحث در بین محققین می‌باشد. سبک زندگی انسان با توجه به اعتقادات و نوع نگرش او به جهان هستی، دستخوش تغییرات و تحولات فراوانی گردیده است. اساساًفایده باور به گزاره‌های دینی در زندگی انسان، یکی از مسایل اصلی است که هر فرد دینداری در پی یافتن آن است. با این وجود انسان، همواره به دنبال زندگی همراه با تعالی و پیشرفت بوده است اما چون غالباً مبانی فکری غیرصحیحی داشته، نتوانسته است به هدف خود در زندگی همراه با متعالی شدن دست یابد. ما در این تحقیق اثرات اعتقاد به توحید افعالی الهی را در روش و سبک زندگی انسان‌ها از منظر آیات الهی مورد بررسی قرار دادیم. به نظر می‌رسد بهره‌گیری از دیدگاه موحدانه در نحوه زیستن و سبک زندگی اسلامی از نظر بشر امروزی ـ حتی در بسیاری از جوامع اسلامی ـ مورد غفلت قرار گرفته است. از سوی دیگر چون خداوند متعال خالق و مالک و آگاه به زوایای وجودی مخلوقین خود است ما رابطه بین اعتقاد به توحید افعالی و سبک زندگی را از منظر قرآن کریم که کلام الهی است مورد کنکاش قرار داده‌ایم. این پژوهش که از نوع تحقیقات توصیفی و همچنین میان رشته‌ای و تطبیقی است، هدفش ایجاد معرفت دقیقی از توحید افعالی الهی همراه با عمق بخشیدن به این معرفت در وجود خود و عمل بر طبق تعالیم الهی است تا بتوان با بوجود آمدن شناخت و طرز تفکری صحیح و ایجاد افق فکری وسیع‌تر نسبت به مسائل دنیوی، جریان زندگی را در مسیر صحیحی قرار داد. نتایج این تحقیق و پیاده نمودن آن در درون خود آثار فراوانی در تعالی بخشی به شیوه‌ی زندگی انسان خواهد داشت. نتایج و یافته‌هایی مانند اینکه اعتقاد و باور به مفهوم توحید افعالی می‌تواند انسان را در ایجاد بینش صحیح از زندگی و عمق بخشیدن به آن و ایجاد مفاهیمی همچون صبر، توکل، عدم ترس از فقر و مرگ و... یاری دهد.

این تحقیق باهدف معرفی انسان رشید از منظر قران کریم و دلالتهای تربیتی آن تهیه شده است وسوالات این تحقیق عبارست از 1-مفهوم رشداز منظر قرآن کریم چیست؟2-ویژگیهای انسان رشد یافته از منظر قرآن چیست؟3-دلالتهای تربیتی برگرفته شده ازشناخت ویژگیهای انسان رشیددرآیات قرآن چیست؟نوع تحقیق از نوع تحیقات توصیفی وتحلیلی می باشدکه مبتنی برتحقیقات کتابخانه ای است به این منظور به کتابهای تفسیرنمونه والمیزان نورو کتابهای مرتبط به این موضوع مراجعه شده ومهمترین نتایج ودستاوردهای تحقیق عبارت است از:رشد یعنی راه یافتن به خیر و صلاح و قرار گرفتن در آن مسیرو به مقصد رسیدن است ومایه ی کمال عقل انسان است که او را از هرگونه گمراهی و انحراف باز می داردو انسان دراین مسیرمی تواند تمام قوای وجودیش به صورت متعادل رشد دهد وضمن مدیریت کامل بررفتار وحالات خود به مقام ولایت رسیده ومی تواند جامعه را به سوی رشدهدایت نمایددراین تحقیق ویژگی انسان رشید را در حوضه اعتقادی وعبادی و حوزه اخلاقی و اجتماعی براساس آیات قرآن (که واژه رشد ومشتقاتش درآن به کار رفته است)بررسی نموده ایم به طورکلی ویژگیهای انسان رشید در حوزه اعتقادی وعبادی به شرح ذیل می باشداعتقاد به توحیدوعدل و نبوت و امامت ومعادو اهل نماز وروزه وامربه معروف ونهی از منکر و تبری وتولی ودعاوعبادت وبندگی وتوکل وواگذاری اموربه خداوندودرک کامل از زشتی گناه ومحبوب بودن مقام ایمان وتسلیم کامل در مقابل دستورات الهی وداشتن بصیرت ومنطق قوی در اعتقادات واعتقاد به اختیار دررشدواستفاده از امدادهای الهی وتوجهدائمی به خداوندوویژگیهایش در حوزه اخلاق،طالب رشدو داشتن ادب وصبور بودن وصدق راستی و ساعی وکوشا بودن واهل مطالعه واهل تدبرومطالعه و همچنین امیدوار بودن و داشتن رشد عقلی وسعی در حفظ سرمایه های مادی ومعنوی واصلاح خطاجهت رسیدن به رشدودر آخر داشتن قدرت تشخیصوقضاوت درست است ودر حوزه ی اجتماعی مدافع حق ویاور مظلوم است به تربیت انساتها توجه داردومتعهد به عهد وپیمان و نسبت طاغوتها سرکش ولی در اجتماع متواضع وفروتن است وتوجه زیادی به حق الناس دارد ودارای استقلال عمل ودر نهایت انسان رشید انسانی است که استحقاق ولایت برمردم رادارد درقسمت دلالتهای تربیتی10توصیه به مربیان برای تربیت بهتر فراگیران در حوزه اعتقادی وعبادی مانند پیروی از خوبیها و....و31توصیه درجهت رشد بهتر فراگیران در حوزه اخلاقی واجتماعی مانند تحریک حس کنجکاوی و...گردیده است

با وجود به اینکه موضوع تحقیق، تحلیل و نقد فلسفی جسمانی بودن بدن مثالی از دیدگاه ملاصدراست ولی بیان این نکته لازم است که اصل بدن مثالی از دیدگاه حکما و عرفا و متکلمان (مگر عده قلیلی از آنها) پذیرفته شده است ولی در نحوه وجود آن اختلاف دارند. از دیدگاه حکمت متعالیه و صدرالمتالهین بدن با تمام انحاء وجودی آن ظل نفس می‌باشد، به تبع آن بدن مثالی ظهور و نمود نفس است. از دیدگاه ملاصدرا بدن مثالی بدنی است مجرده از ماده ولی واجد بعضی از عوارض ماده است و بمراتب لطیف‌تر از بدن مادیست و میزان درک و شعور آن بسیار بالاست، بلکه عین درک و شعور است. ملاصدرا جسمانی بودن نشئه ثانی رابه صورت اعم و بدن مثالی را بصورت اخص با ارائه 7 اصل اساسی در آثار خود (که از جهت کمیت با هم اختلاف دارند) اثبات کرده است. اصل حرکت جوهری و اصل تجرد قوه خیال دو اصل اساسی و تاسیسی هستند که آخوند بواسطه آنها دیدگاه خود را تبیین کرده است. از بیان ایشان فهمیده می‌شود که حیثیت و اقتضاء بدن مثالی با عالم مثال یکی است. در ضمن برخی ازآیات و روایاتی که بدن مثال را تبیین می‌کند، بررسی شده. انتقاد و اشکال عده‌ای از حکما، مبنی بر روحانی بودن بدن مثالی و اخروی ملاصدرا آورده شده و جواب آنها هم ذکر شده، به این صورت که با توجه به اصولی که ملاصدرا در آثار خود تبیین کرده است، جسمانی بودن بدن مثالی و اخروی، نتیجه طبیعی آن اصول است و فهم درست آن انسان را به جسمانی بودن نشئه ثانی بصورت عمومی راهنمایی می‌کند.

در حوزه مباحث کلامی در بحث نبوت انبیا?بحث عصمت از جایگاه ویژه‌ا‌‌ی برخوردار است. چون غرض از بعثت انبیا?تکامل و سعادت بشر است و این هدف بدون عصمت انبیا ? محقق نمی‌گردد. عصمت انبیا ? با دلایل عقلی و نقلی به اثبات رسیده است. اما در این میان آیاتی وجود دارد که ظاهر آنها با مسئله عصمت سازگاری ندارد و این امر موجب شده مخالفان عصمت آن را دستاویز خود قرار داده و در ظاهر مسائلی را به پیامبران از جمله به حضرت موسی ? نسبت دهند کهبا ساحت مقدس آن بزرگواران همخوانی ندارد. ازجمله قتل، خشم و غصب، خوف، نسیان، ذنب، توبه و... البته با وجود دلایل قطعی عصمت، این آیات نیازمند تفسیر و تاویل هستند. و لذا دفع شبهات از آیات، ضرورتی علمی است که نمی‌توان به راحتی از کنار آنها رد شد. این رساله در سه فصل، به شبهات عصمت حضرت موسی ? از طریق مفسرین و متکلمین و روایات پاسخ گفته و ضعف شبهات مخالفان عصمت را روشن نموده است. در بخش نخست این رساله، مباحثى همانند معنای عصمت، دلایل وجوب عصمت، منشأ عصمت، مراتب عصمت و... بررسی شده است. بخش دوم و سوم این نوشتار آیاتی از قرآن ذکر شده که همگی مربوط حضرت موسی ? است. این آیات دارای عناوینی هستند که برخی به ظاهر آنها تمسک جسته و شبهاتی را مطرح نموده‌اند. نوشتار حاضر ضمن بررسی شبهات از طریق مفسرین و متکلمین و روایات به آنها پاسخ گفته است. و این شبهات را مردود دانسته و عصمت را برای حضرت موسی? ثابت می داند.

چکیده ندارد.