جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این مقاله رویکردهای مختلف «رابطه علم و دین» مورد بررسی قرار گرفته‏اند. در این زمینه به سه رویکرد متداول اشاره شده است. در رویکرد اول دیدگاه پوزیتویستی نسبت به علم و دین، بخصوص مسیحیت، تجزیه و تحلیل شده و موضوعیت نتایج حاصل از آن در اسلام مورد نقد واقع شده است. در رویکرد دوم، ضمن بیان مفروضاتی نسبت به دین شناسی و معرفت شناسی، ارتباط این دو مجموعه و در نتیجه نسبت بین علم و دین تبیین شده و در آن بر ارتباط دین یا بخشی از علوم تأکید گردیده است. در رویکرد سوم با طرح پیش فرض‏هایی راجع به معرفت رویکرد دوم، ارتباط بین دین و همه علوم مورد تأکید واقع شده است.

در نظام آموزشی ما علوم انسانی، با وجود فرهنگ غنی اسلامی ـ ایرانی، کاستی های فراوانی دارد. علوم تربیتی که شاخه ای از علوم انسانی است، به دنبال پرورش انسان های مؤثر و کارآمدی است که استعدادهای آن ها شکوفا شده است. در تعلیم و تربیت اسلامی تربیت انسان کامل با بهره گیری از معارف دینی امکان پذیر است. موفقیت نظام های آموزشی، مستلزم توجه به آموزه های وحیانی است. از سوی دیگر یافته های بشری در علوم تربیتی نیز نباید مغفول واقع شود. در این رابطه به سه رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی به منزلة نظام توصیفی، استنباطی و استنباطی ـ تأسیسی اشاره شده است تا نسبت علوم تربیتی با معارف وحیانی تبیین شود. در این مقاله موضوع علوم انسانی، انسان و ماهیت او که موضوع اصلی علوم انسانی است، نسبت بین علوم تربیتی و تعلیم و تربیت اسلامی و عناصر مهم آن بررسی می شود.

برخی از علوم، ابزاری در اختیار گسترش علوم دیگر هستند. همان طور که منطق را ابزاری برای نگهداری فکر از خطا می دانند و قواعد آن را برای صحیح فکر کردن و استدلال منطقی ارائه کردن در علوم بسیاری بکار می برند. هرمنوتیک نیز که به عنوان دانش تفسیر و تبیین شناخته می شود، هر چند در آغاز برای تفسیر متون مقدس شکل گرفت، ولی در سیر تکاملی خود در بسیاری از علوم، کاربرد خود را نشان داد و به گسترش آنها کمک کرد.در این مقاله به رویکردهای عمده هرمنوتیک در دو دسته سنتی و فلسفی اشاره می کنیم و در قالب سنتی به دو رویکرد شلایرماخر و دیلتای و در قالب فلسفی به دیدگاه هایدگر و گادامر می پردازیم و کاربرد هر یک از این رویکردها را در علوم سیاسی و روابط بین الملل مانند: استفاده در نظریات تصمیم گیری و سطح تحلیل فردی، تئوری های روابط بین الملل (مکتب انگلیسی و فمینیستی)، ابهام زدایی مفاهیم و اندیشه های سیاسی بررسی می کنیم.

برای توسعه و سامان دهی جریان تحقیقات در حوزه «زن و خانواده» از وضعیت موجود به سوی وضعیت مطلوب، لازم است معضلات و کمبودهای پژوهشی در این زمینه، به لحاظ کمی، بررسی و ارزیابی شود. از این رو، مجریان پژوهش حاضر ضمن بررسی همه جانبه 133 نشریه علمی پژوهشی مصوب وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری در گروه علوم انسانی (از سال 1379تا 1390)، مبادرت به ایجاد یک بانک اطلاعاتی شامل 1990 مقاله با موضوع زن و خانواده کردند. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا و بررسی کلیه متغیرهای موجود در متن مقالات اعم از گرایش و روند موضوعی مقالات، روند رشد مقالات بر اساس سال انتشار، فراوانی آن ها در فصل نامه ها، تعداد نویسندگان و جنس و سطح تحصیلات آن ها، مبانی نظری مقالات، و کلیدواژه ها صورت گرفته است.

با توجه به موضوع رساله «تحلیل گفتمانی حقوق بشر اسلام و غرب با تأکید بر تأثیرگذاری آن در نظام بین‌الملل با محوریت پروژه‌سازی امنیت جامع» می‌توان گفت که حقوق بشر در دهه‌های اخیر به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین موضوعات در عرصه‌ی روابط بین‌الملل مورد توجه صاحب‌نظران و سیاستمداران مکاتب فکری مختلف و مذاهب جهان ازجمله اسلام و غرب قرار گرفته است. امروزه همه آن‌ها اتفاق‌نظر دارند که بنیاد و اساس آن ‌همراه با آفرینش انسان بوده اما مصادیق آن در جوامع گوناگون فرق دارد. برخی آن را کاملاً انسان‌ساخته، عده‌ای مطابق طبیعت انسان و عقل (حقوق طبیعی) و گروهی آن را برخلاف جریان روح آدمی ‌دانسته‌اند؛ درحالی‌که بسیاری آن را الهی می‌پندارند. نکته حائز اهمیت این ‌که تمام مکاتب و مذاهب جهان بر تبیین و تحکیم پایه‌های حقوق بشر در جامعه جهانی کنونی متفق‌القول بوده ولی بزرگ‌ترین چالش آن‌ها اختلاف در مبانی و مصادیق است. به‌این‌ترتیب سوالات تحقیق چنین مطرح می‌گردد: چگونه می‌توان به بهترین وجه مبانی اختلافی دو دیدگاه اسلام و غرب را تحلیل کرد؟ و چه راهکارهایی برای نزدیک شدن این دو نظر در جهت تحقق نظریه امنیت جامع در سیاست جهانی وجود دارد؟ پژوهش حاضر با هدف بررسی موضوع حقوق بشر و مسائل آن در عرصه‌ی بین‌المللی در مکاتب فکری رقیب تلاش می‌نماید برای پاسخگویی به نیازهای مردم جهان‌های متمایز و متفاوت، به‌ویژه اسلام و غرب، بهترین رویه و تفکر را باهم ادغام نماید تا الگوی متناسب و جامع از صلح و امنیت را در جامعه‌ی جهانی کنونی به وجود آورد. برای این منظور، تحقیق با استفاده از رویه گفتمانی و نظریه سازه‌انگاری در حقوق بشر اسلام و غرب و با شیوه تحلیلی ـ توصیفی و نیز رویکرد استدلال قیاسی به دنبال راهکاری در جهت تأمین صلح و امنیت جامع در نظام بین‌الملل فعلی می‌باشد. لزوم یک استراتژی مدون و ارائه راهکار مناسب عملی (امنیت جامع)، در جهت چیره‌شدن بر مسائل مبنایی حقوق بشر در دو دیدگاه اسلام و غرب ازجمله در معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و انسان‌شناسی ضروری می‌باشد که در این رساله به آن می‌پردازیم. نتایج نشان می‌دهند تحلیل گفتمانی و نظریه سازه‌انگاری بهترین روش تحلیل محتوایی در دو دیدگاه اسلام و غرب نیست اما انجام مذاکرات پارلمانی نهادینه در سطح جهانی و منطقه‌ای در قالب سازمان‌هایی مانند سازمان‌ملل‌متحد، اتحادیه‌اروپا و سازمان‌همکاری‌اسلامی بهترین راهکار تحقق امنیت جامع می‌باشد.

علیرغم مطالعات، کاوش‌ها و بررسی‌های فراگیر باستان‌شناسی در فارس، تاریخچه‌ی شهرستان اقلید همچنان در پرده ای از ابهام قرار دارد. کمبود بررسی‌های منظم باستان‌شناسی موجب شده است تا هیچگونه اطلاعاتی از استقرار و سکونت‌گاه‌های ادوار مختلف فرهنگی و ساختار‌های اقتصادی، سیاسی، مذهبی و اجتماعی این منطقه در اختیار نداشته باشیم. شهرستان اقلید منطقه‌ای کوهستانی و سردسیر با وسعت 7172 کیلومتر مربع در شمال استان فارس واقع شده است و محوطه باستانی تل گردو‌ها که در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته، با طول جغرافیایی052°49.440E وعرض جغرافیایی 30°45.397N و ارتفاع 2726 متری از سطح دریا واقع شده و در بخش مرکزی، فاصله حدودا 20 کیلومتری جنوب شرق شهر اقلید، در منطقه بصیران قرار دارد. بررسی روشمند تل گردو‌ها با توجه به موقعیت جغرافیایی و تاریخی، برای پاسخ به سوالاتی که در این زمینه وجود داشت انجام گرفت. منطقه مورد مطالعه چند دوره‌ی فرهنگی را در شامل می‌گردد؟ یکی دیگر از مواردمورد بررسی، ارتباط این منطقه با مناطق همجوار بود. بررسی و شناسایی تل گردوها از این نظر که تا کنون هیچ گونه مطالعات علمی باستان شناختی در این منطقه صورت نگرفته است ضروری می‌نمود، زیرا تل گردوها به علت حفاری های غیر مجاز بشدت درحال تخریب است. بنابراین انجام یک پژوهش میدانی در جهت بررسی روشمند تل گردوها برای مطالعه بر روی سفال-های آن انجام شد. از لحاظ گونه شناسی و طبقه بندی داده های سطح تپه که به کسب کردن اطلاعات بیشتری و مقایسه با دیگر محوطه های همزمان در استان فارس منجر می شود،حایز اهمیت است. پس از تهیه نقشه توپوگرافی از تل گردوها مربعات5*5 شبکه بندی و داده های فرهنگی از تمام مربعات جمع آوری و مطالعه شد. پس از آن محیط اطراف و راه های ارتباطی منطقه شناسایی شد.کشف شواهدی از وجود استقرار دوران متاخر هخامنشی، فراهخامنشی، ساسانی و اوایل اسلام از نتایج این بررسی است.

اسلام و مسلمانان همواره در معرض تبلیغات شدید رسانه‌های جمعی بوده‌اند که بعد از یازده سپتامبر سال 2001 با شدت بیشتری ادامه یافت و به سمت اسلام هراسی گرایش پیدا کرد. ازاین‌رو پایان‌نامه درصدد بررسی بازنمایی اسلام و مسلمانان در فیلم‌های سینمای هالیوود بعد از یازده سپتامبر می‌باشد که برای نیل به این هدف ابتدا نظریه بازنمایی استوارت هال و سپس نظریه‌های پسا استعماری به‌ویژه دیدگاه شرق‌شناسی ادوارد سعید موردبررسی قرارگرفته که با دیدگاه اسلام هراسی تکمیل‌شده است. در قسمت روش دو رویکرد نشانه‌شناسی و تحلیل گفتمان انتقادی برای تحلیل به‌صورت ترکیبی استفاده گردید.نتایج حاصل نشان می‌دهد آنچه در سینمای هالیوود درباره اسلام ارایه شده است با سوگیری و کلیشه سازی‌های همراه بوده است که از خلال آن‌ها اسلام به‌مثابه دیگری فرودست و متفاوت از جهان غرب ساخته‌شده است که بر ایجاد اسلام هراسی در اذهان مخاطب غربی و به اشکال گوناگون بازنمایی می‌گردد.

در عصر حاضر سبک زندگی خانواده دچار مشکلات و چالش‌های اساسی گردیده و حتی گاه اساس و تمامیت آن نیز زیر سوال رفته است. متأثر از تحولات اجتماعی، صنعتی و علمی، در بیشتر جوامع از جمله ایران مشکلات متعددی برای خانواده پدید آمده است؛ عوامل موثر بر خانواده به قدری زیادند که برای مقابله با عوامل آسیب‌زا، نیازمند آموزش و تربیت خانواده‌ها در سطح ملی هستیم. نکته جالب توجه آن است که ما از پیشینه فرهنگی و علمی غنی و کارآمدی برای رویارویی با مسائل خانواده بهره‌مندیم. مهم‌ترین متون دینی ما، یعنی قرآن و کلمات پیامبر(ص) و معصومان(علیهم السلام)، سرشار از توصیه‌های کارآمد و متناسب با عصر حاضر، در باب اساسی‌ترین مسائل خانواده تا جزئی‌ترین موارد آن است. مجموعه تعالیم اسلامی در مورد خانواده، ما را به نظام و ساختاری رهنمون می‌کند که پاسخ‌گوی همه نیازهای مادی، روانی و معنوی خانواده است. فرهنگ‌سازی و آگاه‌سازی خانواده-ها با روش‌های نوین سبک زندگی اسلامی با استفاده از قرآن و احادیث و... که یکی از ضروری‌ترین نیازهای امروز جامعه است. و ضروری است خانواده‌ها به وظایف خود در این راستا آگاهی یابند؛ مسئولیت‌های متقابل زن و شوهر، مسئولیت‌های والدین و مسئولیت‌های فرزندان. آشنایی با آسیب‌هایی که به زندگی خانوادگی وارد است؛ ازجمله آسیب‌های سنتی، آسیب‌های مدرن، آسیب‌های درون خانوادگی و... و چگونگی مقابله با این آسیب‌ها را بداند و در نهایت راه‌های رسیدن به سبک زندگی اسلامی را در زندگی خویش به کار بندد؛ مانند نقش بینش‌های دینی در خانواده، توصیه‌های اخلاقی برای کارایی بیشتر خانواده مانند صداقت، قناعت، خوش‌بینی و... ، آموزه‌های رفتاری اسلام برای کارایی مطلوب خانواده در موارد کلامی، غیرکلامی و... .

در ریخت‌شناسی (Morphology) تأثیر محتوا بر ساختار و شکل ظاهری آثار و نیز تأثیر ساختمان اثر بر محتوا و مضمون مورد بررسی قرار می‌گیرد. ساختار هر اثر ارتباط تنگاتنگی با مضمون آن دارد به طوری که هر مفهومِ خاص در قالبی خاص گنجانده می‌شود. خاوران‌‌نامه، از حماسه‌های دینی قدیم شیعه است که موضوع اصلی آن داستان‌هایی است که از سفرها و حملات حضرت علی(ع) به سرزمین خاوران به همراهی مالک اشتر و ابوالمحجن و جنگ با قباد، پادشاه خاور زمین و امرای دیگری مانند تهماسپ‌شاه و جنگ با دیو و اژدها و امثال این وقایع حکایت می‌کند. با توجه به مطابقت ساختار داستان‌های خاوران‌نامه با تعریف خاصّ پراپ از قصّ? پریان، نگارندگان در این جستار کوشیده‌اند تا به شیوه‌ی توصیفی – تحلیلی الگویی که ابن‌حسام در سرایش داستان‌هایش به کار برده را مشخّص سازند و هم‌چنین شباهت‌ها و تفاوت‌های این الگو را با الگوی قصّه‌های پریان مقایسه و تحلیل نمایند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مثنوی حماسی- مذهبی خاوران‌نامه با وجود مذهبی بودن، بسیاری از کارکردهای خاصِّ قصّه‌های پریان را داراست و علاوه بر آن از کارکردهای دیگری که مختصِّ حماسه‌های مذهبی است، از جمله دعوت به دین، پذیرش دعوت، عدم پذیرش دعوت و... برخوردار است.