جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در نگاه قرآن کریم، تمام اجزای هستی دارای صفاتی همچون هدفمند، تسلیم، سنجیده، زیبا و قدسی، نشانه، تسبیح گو و سجده کننده در برابر پروردگار هستند. درک هر کدام از این اوصاف می تواند آثار قابل توجهی در ایجاد و ارتقای اخلاق زیست محیطی انسان ـ که خود نیز مشمول همین اوصاف است ـ فراهم آورد؛ چراکه این اوصاف گویای آن هستند که همه هستی دارای شعور و در پی کمال خویش بوده، دارای حقوق ویژه خود هستند. بین انسان که مانند سایر اجزای هستی هدفمند آفریده شده است و طبیعت که در مسیری هماهنگ با سیر کمال انسانی در حرکت است ارتباط معنا داری حاکم است. بنابراین مراعات اخلاق زیست محیطی، هماهنگ شدن با جریان هستی در مسیر تکوینی آن است.

این مقاله سه بخش اصلی دارد. در بخش اول گزارشی از زندگی و اندیشه های اشتراوس آمده است (شامل نمونه هایی از تفاسیر اشتراوس از آثار افلاطون و نیز طرحی اجمالی از معنای فلسفه سیاسی نزد وی) تا تمهیدی برای فهم قرائت او از فارابی باشد. بخش کوتاه دوم شامل اطلاعاتی درباره رساله نوامیس و ترجمه های عربی آن است. بخش سوم به تصور اشتراوس از فلسفه و فلسفه سیاسی نزد فیلسوفان اسلامی می پردازد. نمونه ای از این تصور را در تفسیر او از "تلخیص النوامیس" فارابی می توان یافت. قسمت پایانی بخش سوم به گزارش این تفسیر اختصاص دارد.

مقاله حاضر ضمن تعریف واژه «توسل» با تکیه بر قرآن و حدیث و ساختار آن به رویکردهای ساختاری و محتوایی آن در شعر فارسی با تکیه بر اشعار نظامی گنجوی در این زمینه می پردازد. زاویه دید نظامی درتوسلها، انواع توسل؛ توسل به ذات و صفات، توسل مستقیم، غیر مستقیم، لحن توسلهای نظامی، شفاعت و توسل و … در بخشهایی از مقاله تشریح شده است. در مبحث زاویه دید توسلها به اصالت سبکی نظامی در این زمینه اشاره شده است؛ به گونه ای که اثبات شده است که حالت خطابی و زبان دوم شخص مفرد با خداوند و رسول اکرم (ص)، بیشتر در خور توجه نظامی در گفتگوهای توام با توسل بوده است. در بخش انواع توسل، به مسأله توسل به ذات الهی و توسل به اسماء و صفات الهی اشاره شده است و در بخش انواع توسل غیر مستقیم به مسأله تحیت بدون درخواست و مسأله درخواست و تحیت اشاره شده است. لحن و توسل، تضرع در توسلها، لحن متواضعانه نظامی، صمیمیت لحن و… از رویکردهای دیگر مقاله است. به طور کلی مقایسه رویکردهای نظامی و قیاس با رویکردهای اعتقادی با عنایت به شیوه نقد تطبیقی مبتنی بر قرآن و حدیث اساس مقاله حاضر را تشکیل می دهد.

زندگینامه: لئو اشتراوس (Leo Strauss) در سال ۱۸۹۹ در خانواده‌ای یهودی در آلمان به دنیا آمد. در دانشگاه‌های هامبورگ و فرایبورگ فلسفه خواند. از ۱۹۳۲ تا ۱۹۳۴ در انگلستان و فرانسه به کار پژوهشی پرداخت. در ابتدا تحت تأثیر ماکس وبر بود و بعد به هایدگر گرایش پیدا کرد. در سال ۱۹۳۸ به دلایل مالی به آمریکا رفت و در مدرسه پژوهش اجتماعی نیویورک به تدریس پرداخت. از سال ۱۹۴۹ تا ۱۹۶۸ استاد علوم سیاسی در دانشگاه شیکاگو بود که طی آن شاگردان زیادی را تربیت کرد و خود را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان سیاسی قرن بیستم معرفی کرد. محققان برجسته‌ای که به اشتراوسی‌ها معروف هستند، از مکتب فکری او پیروی می‌کنند. او در سال ۱۹۷۳ در آمریکا در گذشت. برخی از آثار اشتراوس: بیشتر آثار اشتراوس به تفسیر متون قدیمی تاریخ فلسفه به ویژه آثار افلاطون و ارسطو اختصاص دارد که برای تفسیر آن‌ها از آثار فلاسفه مسلمان و یهودی قرون وسطی همچون ابن میمون و فارابی بهره می‌گیرد. فهم فلسفه سیاسی همواره یکی از دغدغه‌های مهم اشتراوس در طرح مباحث فلسفه سیاسی است. افلاطون و اندیشه‌های او در کانون همه آثار اشتراوس قرار دارند. او افلاطون را از منظر فارابی می‌بیند و می‌شناسد و افلاطون اشتراوس همان افلاطون فارابی است. برخی از آثار او به قرار زیر است: 1- فلسفه و شریعت: حاوی مباحث بسیار عمیق درباره فلسفه سیاسی ابن میمون، ابن رشد، ابن سینا و فارابی است و نقدی مو شکافانه از فلسفه مدرن می‌باشد. سخن کلیدی اشتراوس در این کتاب این است که ضعف عمده و اصلی رویکردهای مدرن درباره نزاع طولانی میان عقل و وحی یا فلسفه و دین ناشی از عدم برخورداری و بهره مندی از افکار کلیدی است که توسط فیلسوفان سیاسی اسلامی میانه و جانشینان یهودی آن‌ها به ویژه ابن میمون گسترش یافته است. وی دیدگاه مدرن را اینگونه زیر سؤال می‌برد که روشنفکری علمی مدرن سرانجام به الحاد گرایی می‌انجامد و به همین خاطر ممکن است دیگر خبری از دین روشن بینانه وجود نداشته باشد. 2- فلسفه سیاسی هابز: این کتاب اولین تلاش به سوی رهایی رادیکال از تعصب مدرن است. اشتراوس ارتباط قابل توجهی میان هابز و اندیشه افلاطون، ارسطو، اسپینوزا و هگل کشف می‌کند. 3- فلسفه سیاسی چیست: تبیین ماهیت فلسفه سیاسی و رابطه فلسفه سیاسی با تاریخ و تصویری از فلسفه سیاسی فارابی و تئوری” پنهان نگاری” 4- تاریخ فلسفه سیاسی: مطرح کردن اندیشه‌های فیلسوفانی همچون فارابی و ابن میمون در کنار دیگر اندیشمندان غربی

هنری برگسون فیلسوف فرانسوی، از پیشگامان جریانی است که در بحبوحه نگرش های پوزیتیویستی مدرن، نقش و حجیت دریافت های متافیزیکی، اخلاقی و دینی را در فلسفه احیا کرد. برگسون با برگزیدن روش معرفتی شهود، به جای روش آزمایشگاهی و پوزیتیویستی علم جدید، محوریتی قاطع به این دریافت ها داد. او هر گونه نگاه تجزیه گر به متعلقات معرفت را نادیده گرفتن پیوند و همبستگی ذاتی و در نتیجه قلب ماهیت آنها تلقی می کرد. به نظر برگسون جهان و تمام پدیده های آن خصلت زمانی دارند و پویا هستند. او از زمان معنای استمرار و توالی هم بسته پدیده ها را مدنظر دارد و از آن به «دیرند» تعبیر می کند. از دید او شناخت این ماهیت ذاتی تنها با روش شهودی و ارتباط بی واسطه با جهان و پدیده ها میسر است. بارزترین نمونه این شناخت، وجدانی است که ما از حالات درونی خود داریم. برگسون از نگرش معرفت شناسی خود در جهت تحلیل و تبیین رابطه نفس و بدن بهره می برد. او دوگانگی نفس و بدن را می پذیرد و تحلیل کردار ادراکی را توجیه گر رابطه آنها معرفی می کند. از نظر او معرفت دو سویه دارد؛ یکی تاثرات حسی و دیگری خاطره یا یاد که در نقطه ای به نام «یادمانده- نمود» به هم می پیوندند. این نقطه همانند پرده پیانو تاثرات دریافتی را به جریان معرفتی تبدیل می کند. اما به نظر نمی رسد تحلیل برگسون هم تفاوت بنیادینی با غده صنوبری دکارت داشته باشد و در واقع مشکل ثنویت و رابطه نفس و بدن را حل نمی کند، چرا که او نیز دوگانگی نفس و بدن را هستی شناختی تلقی می کند نه معرفت شناختی.

قرآن کریم کتابی است که واژگان آن برگزیده از سوی خداوند حکیم بوده و بی مانند برای مقام خویش اند. از دیگر سو، ترجمه قرآن مبتنی بر تفسیر بوده و تفسیر نیازمند به مباحث علوم قرآنی است. از جمله مباحث مهم علوم قرآنی، بحث متشابهات لفظی است. با این نگاه، پژوهش پیش رو به بررسی دقت نظر هفت ترجمه فارسی آیتی، دهلوی، جمعی، فولادوند، مجتبوی، مشکینی و مکارم شیرازی در ترجمه آیات متشابه لفظی می پردازد. تلاش بر این است تا ترجمه های یاد شده در چند حوزه از اختلاف های موجود در آیات متشابه بررسی شوند، اختلاف در یک کلمه و تفاوت این آیه ها در زیادت و ترکیب از جمله آنها است، دقت مترجمان در یکسان نویسی در ترجمه آیات متشابه، نیز مورد بررسی قرار گرفته است، این پژوهش نشان می دهد که در بیشتر این ترجمه ها توجه کافی به ترجمه آیه های متشابه نشده است و ترجمه جمعی قرآن کریم اثر محمد علی رضایی اصفهانی و همکاران ایشان، در ترجمه آیات متشابه موفق تر از ترجمه های دیگر است.