جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 510
نگره خلود کفار در عذاب جهنم: بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طباطبایی
نویسنده:
مریم خوشدل روحانی ، زهرا رحمانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
مراجع نسخه PDF
چکیده :
تقریباً همة دانشمندان مسلمان‌، در اصلِ جاودانگی و خلود در دوزخ اتفاق نظر دارند، اما ‌این که خلود در دوزخ مستلزم عذاب دائم و ابدی است یا ممکن است همراه با انقطاع عذاب باشد. مسئله‌ای است که محل اختلاف آراء واقع شده است. از نظر فیض کاشانی هیچ ملازمه‌ای بین خلود در دوزخ و عذاب دائم وجود ندارد. بنابراین با توجه به مسئلة شمول رحمت واسعة الهی عذاب مخلدین در دوزخ‌، منحصر به مدت معینی است که پس از سپری شدن ‌این مدت دوزخیان از نعیمی‌‌که متفاوت با نعیم بهشتیان است بهره مند می‌‌شوند. از نظر علامه طباطبایی، قرآن‌کریم صراحتاً به خلود عذاب اشاره دارد و منقولات و روایات متعدد‌، نیز موکد‌این مطلب می‌‌باشد. بررسی دیدگاه‌های مختلف در‌ این زمینه ما را به‌این نکات رهنمون می‌‌سازد: الف) خلود از جمله مسائلی است که به علت صفت فناپذیری در دنیا مطرح نیست. در نتیجه‌ این مسئله مختص به روز قیامت بوده که پس از برپایی آن در مورد نعمت و نقمت مطرح خواهد شد؛ ب) خلود در دوزخ از مباحث مورد تأیید‌ آیات و روایات است که در گروه‌ها و قشرهای مختلف متفاوت است؛ ج) برخی به تاویل آیات و روایات مبادرت ورزیده‌اند و به تفکیک مباحث خلود در دوزخ بدون خلود در عذاب قائل شده‌اند.این مقاله درصدد است‌، با روشی تحلیلی و توصیفی به بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طبا طبایی در ‌این مهم بپردازد.
صفحات :
از صفحه 133 تا 160
مشخصات اثر
بررسی شکاف میان علم و عمل از منظر ملا محسن فیض کاشانی (ره)
نویسنده:
پدیدآور: حسام خدادادی ؛ استاد راهنما: سیداحمد محمودی ؛ استاد مشاور: محسن شیراوند
نوع منبع :
رساله تحصیلی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
چکیده :
مسئله شکاف نظر و عمل و حل خلا میان این دو در تاریخ علم و اندیشه همیشه محل نزاع و کشاکش های تئوریک بوده است. این سوال که نظر و علم جهت تبدیل به عمل داری چه مبادی و مبانی است و این پروسه چه فرایندی را باید طی نماید از عمده مسائلی است که جایگاه بس مهمی را در اخلاق، فلسفه و حتی امروزه در علوم بین رشته ای نظیر فلسفه های مضاف به خود اختصاص داده است. در واقع یکی از مسائل رایج پیرامون نظر و عمل این است که اگر کسی به امری علم داشته باشد الزاما می بایست مطابق علم خود عمل کند. چه اینکه علم از مبادی عمل بوده و نسبت به آن علیت دارد. به عنوان مثال از منظر سقراط و افلاطون بین نظر و عمل و یا به تعبیری معرفت و فضیلت رابطه علی و معلولی برقرار است و در واقع توانایی را به دارایی علم منوط می کردند. لکن ارسطو رابطه علی بین علم و عمل را مردود دانسته و معتقد بود جهت تبدیل یک امر به عمل، داشتن علم کفایت نکرده بلکه موالفه های دیگری در این امر مدخلیت دارد. (کاپلستون، 1380،ج 1 :379-380)ابن عربی به عنوان پدر عرفان اسلامی گسست و شکاف بین علم و عمل را ناشی از امیال، احساسات و هوای نفس می دانند. به باور وی مانع اصلی در شکاف بین علم و عمل عدم وجود باور و یقین قلبی است.( ابن عربی بی تا ج 2، ص 2 )از منظر حکیم ملا صدرا شکاف بین علم و عمل را باید در حوزه اخلاق جست و جو نمود. چه اینکه ایشان معتقدند جهالت و غفلت مهمترین مانع جهت تبدیل علم به عمل است.(ملا صدرا ،1389 ، ج1 : 161) در دوران معاصر امام خمینی (ره) علت ثنویت بین علم و عمل را در دو چیز می دانند: نخست، عدم انتقال علم از عقل به قلب یا باور نکردن یافته های معرفتی و دوم عدم تذکر، ریاضت و ورزیدگی نفس مطابق با علم محصل. ( خمینی، 1377: 279) در این تحقیق سعی می شود شکاف میان نظر و عمل و حل این مسئله از دیدگاه ملامحسن فیض کاشانی (1091ق) که خود از علمای بزرگ فلسفه، اخلاق، تفسیر و فقه است، مورد بررسی واقع شود. دستاویز ما در این تحقیق جهت بررسی این شکاف و حل مسئله بین نظر و عمل مستنداتی است که در آثار اخلاقی، عرفانی و کلامی ایشان به وضوح دیده می شود. فی المثل: در کتاب "الحقایق فی محاسن الاخلاق" ایشان معتقدند که شکاف بین علم و عمل در مرحله اخلاقی علم مرتفع می گردد. به عبارت دیگر برای رفع این شکاف وی علم را به دو دسته دنیایی و آخرتی تقسیم کرده و پس از طرح شقوق کثیری از علم، در نهایت آن را به علم اخلاق و علم شریعت تقسیم کرده و با اصالت بخشیدن به علم اخلاق، ضمانت اجرایی شدن (عملیاتی کردن نظر) این علم را داشتن ایمان بر می شمرند. (فیض ، 1423ق :15) همین مساله را وی با تاکید بیشتری در رساله "منهاج النجاء" به صورت جزیی‌تر بیان نموده اند. فی المثل ایشان در این رساله پس از تعریف ایمان به اعتقاد به اصول دین، ایمان را نوعی علم تلقی کرده و ازدیاد درجات آن را به داشتن حداقل تقوای ظاهری منوط کرده اند. چه اینکه از منظر ایشان تقوای ظاهر همان انجام واجبات و ترک محرمات (عمل) محسوب می شود. (فیض ،1411ق:13) ملا محسن فیض در رساله "آیینه شاهی" همانند دیگر علمای علم اخلاق قوای اصلی روح انسان را محدود به حوزه‌هایی دانسته اند. ایشان بر این باورند که عقل، شرع، طبع، عادت و عرف شاکله اصلی وجود انسان را شکل می دهد. وی قلب را هویت غالبه وجود انسانی فرض کرده و مرحله تبدیل علم به عمل را تسلط بر این حوزه مهم وجودی می دانند. توضیح آنکه هر کدام از انقسامات پنج گانه فوق اگر بر قلب تسلط یابند علاوه بر اینکه علت صدور فعل میشوند، عمل صادره نیز متناسب با صاحب آن قوه خواهد بود.(فیض ،1387، ج1: 12) نگارنده بر این باور است که ملا محسن فیض کاشانی در این کتب و رساله‌ها توانسته است با توجه به مبانی خود به حل مسئله شکاف نظر و عمل فائق آید. بر این اساس در این پژوهش سعی خواهد شد شکاف بین نظر و عمل با تمرکز بر مبانی «علم» حل و فصل گردد. توضیح آنکه نگارنده با مطالعات اجمالی که برروی آثار ایشان داشته به این نتیجه رسیده است که شکاف بین نظر و عمل از منظر وی امری سقراطی است. بدین نحو که از منظر ملامحسن فیض کاشانی علت تامه صدور عمل، وجود علم در عالی ترین وجه خود می باشد. در واقع شکاف مورد بحث در این تحقیق با رساندن علم از مراتب پایین و میانی به مراتب عالی حل خواهد شد.
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی هستی‌شناسی‌معنا در دیدگاه فیض کاشانی و علامه طباطبایی
نویسنده:
محمدجواد منصورسمایی ، محمد علی مهدوی راد ، حامد پوررستمی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
مراجع نسخه PDF
چکیده :
هستی‌شناسی معنا در پیِ یافتن حقیقت و ماهیت معنای الفاظ و به بیان دیگر در جستجوی چیستی معناست. اندیشمندان غربی به این مسئله توجه کرده و نظریه‌های گوناگونی همچون نظریه مصداقی، تصوری، تصویری و... برای معنا مطرح کرده‌اند. با توجه به جایگاه ویژۀ این بحث در تفسیر قرآن و دانش اصول فقه و برخی مباحث کلامی، تبیین دیدگاه دانشمندان مسلمان دربارۀ آن ضروری است. به همین جهت در این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی، آرای دو تن از عالمان و مفسران برجستۀ شیعه، یعنی فیض کاشانی و علامه طباطبایی بازخوانی و تبیین شده است. با بررسی «نظریۀ روح معنا» که از نظریه‌های مهم ایشان در تفسیر قرآن است و هر دو مفسر بر آن اصرار دارند و اشتراکات فراوانی در دیدگاه آنان دیده می‌شود، اثبات شده است این نظریه که برخی در صدد به‌دست‌آوردن نظریه معنا از آن بوده‌اند، نمی‌تواند به عنوان «نظریه معنا» پذیرفته شود؛ زیرا پاسخی به پرسش چیستی معنا ارائه نمی‌دهد. نتیجه اینکه به‌رغم وجود عبارت‌هایی در آرای ایشان که نشان از تمایل به نظریۀ مصداقی یا تصویری معنا دارد، هر دو مفسر تنها نظریۀ ایده‌ای (تصوری) معنا را معتبر می‌دانند.
صفحات :
از صفحه 97 تا 126
مشخصات اثر
الزامات اجتماعی- سیاسی پذیرش بیع صبی در امور یسیره؛ با تاکید بر دیدگاه فیض کاشانی
نویسنده:
محسن رزمی ، علیرضا احمدی ، حسین احمری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
چکیده :
هدف پژوهش حاضر بررسی مسئله اهلیت طرفین در بیع با محوریت نظر فیض کاشانی مبنی بر جواز بیع صبی در اشیاء یسیره و موارد اختلاف آن با دیگر فقیهان است. در این راستا الزامات اجتماعی و سیاسی پذیرش بیع صبی در امور یسیره براساس دیدگاه فیض کاشانی بررسی شد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که پذیرش صحت بیع صبی منجر به بسط مفهوم مشارکت اجتماعی و سیاسی خواهد شد. با این توضیح که جواز بیع صبی در امور یسیره، جواز صحت حضور صبی در امور اجتماعی و سیاسیِ یسیره را نیز ایجاد می‌کند، به نحوی که می‌توان ملازمه میان این دو برقرار کرد. این ملازمه، پای صبی را در کنش‌های یسیره سیاسی و اجتماعی باز می‌کند و حضور او در فعالیت‌های جمعی مانند «شورا»، «انتخابات» و «حق رأی» و مانند آن برای اظهارنظر در خصوص امور یسیره را وجه شرعی می‌بخشد.
صفحات :
از صفحه 129 تا 143
مشخصات اثر
تحلیلی از ویژگی‌های صفات افعال الاهی
نویسنده:
جعفر شانظری، مهدی منصوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
شناخت خداوند یا همان مبدأ هستی همواره یکی از دغدغه‌های اصلی بشر بوده است. از این‌رو بخش عمده‌ای از آموزه‌های ادیان آسمانی نیز در پاسخ به این دغدغه، به توصیف او اختصاص یافته است. اما از آن جهت که شناخت ذات او به دلایل عقلی و نقلی امکان‌پذیر نیست، حکمای الاهی و متکلمان و آموزه‌های وحیانی شناخت خداوند را در قلمرو صفات دانسته‌ و صفات الاهی را به صفات معرِّف ذات و صفات مفسر فعل الاهی تقسیم نموده‌اند. همان‌طور که صفات معرّف ذات و برگرفته از ذات کامل الاهی دارای ویژگی‌هایی است، صفات فعلی نیز که برگرفته از افعال الاهی است، دارای ویژگی‌ها و معنای خاصی است. دراین مقاله، برآنیم تا به‌لحاظ نظام معنایی، تفسیری هماهنگ و معنادار از صفات فعل ارائه داده، ویژگی‌های خاص صفات فعلی را از دیدگاه متکلمان و حکماء مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم.
صفحات :
از صفحه 69 تا 100
مشخصات اثر
نسبت ایمان با علم، عقل و عمل از دیدگاه مولا محسن فیض کاشانی
نویسنده:
پدیدآور: زینب صادقی النجق ؛ استاد راهنما: محمدرضا اسدی ؛ استاد مشاور: حوران اکبرزاده
نوع منبع :
رساله تحصیلی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
چکیده :
مولا محسن فیض کاشانی در رویکرد عمدتاً عرفانی خود در مباحث الهیاتی، و به لحاظ مبانی فکر فلسفی پیرو صدرالمتألّهین است، لذا هم‌چون او قائل به اشتراک معنوی وجود و تشکیک در مراتب آن است. در همین راستا، کلیه‌ی مفاهیم ایمان، علم، یقین، عقل، و عمل را مدرّج و مشکّک می‌داند و حتی تحت تأثیر وی، ریشه‌ی اختلاف مذاهب و آراء را که به اختلاف درجات ایمان باز می‌گردد، در تشکیک وجود دانسته است. تعریف فیض از ایمان، یعنی تصدیق یقینی خدا، فرشتگان، پیامبران، کتب آسمانی و معاد به گونه‌ای است که آن را به علم اعتقادات (به ویژه توحید)، و به صورت کلی‌تر به حکمت، باز می‌گرداند. لذا مومن کامل، سالک راه معرفت خداوند است که از تمامی انواع کفر خالی است. با توجه به تعریف مذکور از ایمان، وابستگی مفهوم ایمان به علم و یقین (با هر دو معنی یقین یعنی شک نداشتن و دیگری غلبه‌ی یک اعتقاد بر نفس) روشن است، افزون بر این، علم و ایمان در یک توالی هم‌افزا قرار دارند. به این خاطر که علم ثمره‌ی عقل است، تحقّق ایمان تابعی از آن است. در این جستار، منظور از عقل قوه یا غریزه‌ی درک کلیات نظری و عملی است که علاوه بر علم و ایمان، منشاء صدور عمل و اخلاق نیز هست. ایمان و عمل نیز در یک سلسله‌ی تعاملی، مایه‌ی افزایش کیفی یکدیگرند. یعنی ایمان اولیه (فطری)، موجب عمل و آن موجب ایمان ثانویه (کمال‌یافته) است. هر درجه‌ی عمل (ظاهری و باطنی) شرط صدق درجه‌ای از ایمان است و به این اعتبار می‌توان درجات عمل و ایمان را متناظر دانست. اگر چه فیض کاشانی سلسله‌ای نهایی متشکّل از حلقات عقل، علم، ایمان، عمل و اخلاق را به صراحت و تفصیلاً تبیین نکرده است، اما می‌توان سلسله‌ای نامتناهی از عناصر مذکور را در نظر گرفت که نسبت ایمان با علم، عقل و عمل را آشکار ‌سازد، به این معنا که عقل به عنوان آغازگر آن، منشاء علم و علم موجب ایمان اولیه، آن نیز موجب عمل و اخلاق، و سپس افزایش علم است. افزایش علم که خود مجازاً همان افزایش عقل است، نیز سبب ایجاد ایمان ثانویه است و به همین منوال اگر این سلسله مراتب طی گردد تا سعادت انسان ادامه می‌یابد (و اوج سعادت آراستگی به صفات حسنی خداوند یا تخلّق به اخلاق الله است). یکی از نوآوری‌های این پژوهه یافتن ترتیب دقیق حلقه‌های این زنجیره، از دیدگاه حکیم فیض است.
مشخصات اثر
بررسی مکانیزم‌های دستیابی به علم‌الیقین با تأکید بر آراء تفسیری فیض کاشانی
نویسنده:
پدیدآور: مریم احسانی ؛ استاد راهنما: سید کریم خوب بین خوش نظر
نوع منبع :
رساله تحصیلی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
چکیده :
تحقیق حاضر به روش توصیفی، تحلیلی با موضوع مکانیزم‌های دستیابی به علم‌الیقین با تاکید بر آراء فیض کاشانی می‌باشد. از آن‌جا که حاصل علم و عبادت ایمان است و حاصل ایمان، یقین است و اولین مرتبه یقین، علم‌الیقین می‌باشد، لذا در این راستا، پژوهش صورت گرفته با تاکید بر کتاب علم‌الیقین فیض، برآن است که مکانیزم‌های دستیابی به علم‌الیقین را که به دوقسمت مکانیزم‌های نظری و عملی تقسیم شده، شرح و بسط نماید و از آن جهت که پایه ایمان و یقین با شناخت آغاز می‌گردد. لذا در قسمت مکانیزم‌های نظری از طریق بسط مباحث شناخت‌شناسی، همچون شناخت خدا، شناخت پیامبران، شناخت فرشتگان الهی، و شناخت معاد خواننده را با اهمیت موضوع آشنا می‌نماید. چنانکه خواهیم دید در مبحث شناخت خدا، ابتدا به دو مقوله شناخت اسماء الهی و صفات الهی توجه شده و پس از بررسی برخی از اسماء و صفات الهی با تکیه بر آیات قرآن به جمع‌بندی مطالب پرداخته و سپس به اثبات چگونگی دستیابی به علم‌الیقین از طریق اسماء و صفات الهی می‌پردازیم. همچنین در مبحث شناخت پیامبران الهی، پس از بررسی ویژگیهای پیامبران، در راستای اثبات وحیانی بودن رسالت آنها، با تکیه بر آیات قرآن به موضوعاتی همچون معجزه و وحی پرداخته شده و الوهی بودن دعوت آنها به اثبات رسیده و از معجزه وحی به عنوان راهکارهایی برای اثبات یقین به پیامبران استفاده گردیده است. و نیز در ادامه در مبحث شناخت معاد، به بررسی ادله امکان معاد و همچنین ویژگی‌ها و کیفیت معاد پرداخته و سپس در ادامه به نحوه چگونگی دستیابی به یقین با تکیه بر آیات قرآن و ادله دیگر توجه گردیده است. در ادامه مباحث، با پرداختن به مبحث تهذیب نفس و عبودیت که از لوازم عملی دستیابی به علم‌الیقین می‌باشد، دیدگاه روشنی در زمینه چگونگی تهذیب و تزکیه نفس و عبودیت و بندگی به خواننده ارائه می نماید. لذا چنانکه خواهیم دید در مبحث تهذیب نفس پس از بررسی اهمیت و روش‌ها و فوائد و آثار تهذیب نفس به بررسی راهکارهای عملی تهذیب نفس از نظر ملامحسن فیض کاشانی پرداخته شده، در نهایت به آسیب‌شناسی آن می‌پردازیم. همچنین در مبحث عبودیت، انواع و اقسام عبودیت و عبادت بررسی، سپس به منازل و مقامات عبودیت از منظر فیض کاشانی پرداخته شده، و در نهایت موانع تحقق عبودیت از نظر فیض مورد بررسی قرار می‌گیرد. و در قسمت پایانی نتیجه‌گیری کلی از مباحث قبلی ارائه می‌گردد.
مشخصات اثر
تعليقات على الصحيفة السجادية
نویسنده:
محمد فیض کاشاني؛ محقق: مؤسسة آل البیت علیهم السلام
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF فهرست
وضعیت نشر :
تهران: مؤسسة تحقیقات و البحوث الثقافة,
کلیدواژه‌های اصلی :
عقاید شیعه امامیه , فاقد چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
مشخصات اثر
رابطه عقل وشرع از دیدگاه میرداماد و فیض‌کاشانی
نویسنده:
مجتبی سرگزی پور؛ نادر مختاری افراکتی؛ امیر بارانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
چکیده :
عقل و شرع مباحثی نو در حیطه­ی علوم انسانی نیست و کتب اندیشمندان مشحون از تحلیل­های عمیق در این باب است. آنچه در بحث مذکور حائز اهمیت است، سخن از ارتباط این دو است. کاشانی برخلاف مسلک اخباری خود به استفاده­ی گونه­ای­ از عقل در فهم احکام شرع معتقد است، به این شکل که از عقل استدلالی به­عنوان یک ابزار برای رسیدن به حکم شرعی از منابع تعریف­شده آن به کار گرفته می­شود. این سخن بر خلاف نظر معتقدین به دلیل عقلی، و مباین با نظر کسانی است که عقل را منبع استنباط حکم شرعی می دانند؛ نوع نگرش او نسبت به عقل و ماهیت ابزارگونه­اش برای رسیدن به حکم شرعی از منابع تعریف شده، شیوه­ی تفقه وی را به مجتهدان نزدیک می­سازد و روش تفقه اخباری او را از دیگر اخباریان متمایز می­کند. میرداماد عقل را نیروی مدرک واقعیت خارجی و تشخیص­دهندۀ حقیقت از خطا می‌داند. وی طرفدار نظریه‌ی تحسین و تقبیح عقلانی افعال است و معتقد به تلازم بین حکم عقل و شرع بوده و عقل را یکی از منابع معرفت و شناخت انسان می‌داند. او معتقد است که هر دو مقوله از یک حقیقت عینی و خارجی خبر می‌دهند. از این رو، اِخبار عقل و شرع هماهنگ با یکدیگر است و این سخن با ذات حقیقت سازگار است، زیرا حقیقت به حسب ذات خود، با تعدد و دوگانگی سازگار نیست. به اعتقاد وی حقیقت ازآن جهت که حقیقت شناخته می‌شود یگانه است، لذا آنچه شرع به دست می‌دهد با آنچه عقل به آن می‌رسد یکسان و متلازم است.
مشخصات اثر
مقدمات تفسیر صافی (2)
نویسنده:
فیض کاشانی؛ مترجم: محمد فریب
نوع منبع :
مقاله , ترجمه اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 510