جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين نوشتار، با رويکردي جامعه شناختي، سياسي و تاريخي به مطالعه جامعه افغانستان پرداخته و روند ملت سازي در اين کشور و متغيرهاي تأثيرگذار را در اين زمينه بررسي کرده است. نويسنده در چهار بخش، به تحليل عوامل ملت سازي در افغانستان، مثل مذهب، قوميت، زبان، نخبگان سياسي و فکري، فرهنگ و سياست‌هاي غلط حکمرانان در افغانستان پرداخته و مهم‌ترين راه کارهاي اجتماعي، سياسي، فرهنگي، هويت ملي و ملت سازي و موانع آن را با تأکيد بر ويژگي‌هاي کشور افغانستان ارائه کرده است. در بخش اول، به طرح مفاهيم کلي در تبيين مفهوم و ادبيات ملت سازي و ديدگاه‌ها و نظريه‌هاي مختلف در اين زمينه پرداخته و واژه‌هايي مانند ملت، دولت، ملت سازي، وحدت ملي، قوم، نژاد، قوم مداري، نظام قبيله‌اي، ناسيوناليسم، مذهب و هويت ملي را از لحاظ لغوي و اصطلاحي بررسي کرده است. آن گاه نظريه‌هاي مختلف در مورد ملت و ملت سازي، مانند نظريه نژادي، نظريه عامل سياسي، نظريه حقوق انساني و دموکراسي و نظريه دين را مطرح نموده و ويژگي‌هاي هر يک از اين نظريه‌ها را بررسي کرده است. بخش دوم، متغيرها و عناصر ملت‌سازي در کشور افغانستان، مانند نقش قوميت و حرکت موجي روند ملت سازي نقش قوميت و سير نزولي روند ملت سازي، نقش فرهنگ (زبان و دين)، قانون و نوانديشان و يا روشنفکران سياسي و اجتماعي در فرآنيد ملت سازي در افغانستان و همچنين نقش قانون در اين زمينه شرح و بررسي شده است. بخش سوم، افزون بر بحث در زمينه موانع و چالش‌هاي روند ملت سازي در افغانستان؛ ريشه‌هاي بحران اجتماعي و سياسي و محيط جغرافيايي، ريشه‌هاي بحران فرهنگي و اقتصادي، زمينه‌ها و عوامل بحران هويت ملي در افغانستان و تأثير آن‌ها بر روند ملت سازي اين کشور تبيين گرديده است. بخش چهارم، به بحث در زمينه تداوم بحران‌هاي ملي و نقش ابرقدرت‌ها در روند ملت سازي افغانستان اختصاص يافته و نمونه‌هايي از نقش کشور استعماري انگلستان، سياست‌هاي تعرض گرايانه شوروي و سياست‌هاي قدرت طلبانه آمريکا در افغانستان ارائه شده است. بخش پنجم، به شيوه‌ها و راهکارهاي ملت سازي در افغانستان و مکانيزم و شيوه‌هاي حل بحران اجتماعي و سياسي، فرهنگي و بحران هويت ملي در اين کشور اختصاص يافته است.