جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از این پژوهش بررسی موانع بروز رفتار شادمانه به خصوص رفتارهای شاد جمعی در ایران پس از انقلاب اسلامی است. همواره بروز رفتارهای جمعی شاد با فرهنگ، آداب و رسوم، عرف و قوانین حاکم بر آن جامعه متناسب بوده است. از آنجائیکه یکی از مهم‌ترین عوامل بازدارنده‌ی ایجاد رفتارهای اجتماعی شاد، تفکرات غالبی و مسلّط برخی از دین‌داران در جامعه است، در این پژوهش سعی شده است تا نسبت شادی و تفکر دینی مسلّط در ایران پس از انقلاب اسلامی ارزیابی گردد.دین به‌عنوان یک نهاد در کنار سایر نهادها در زندگی مردم در ایران معاصر هم‌چنان نقش پررنگی دارد. ارزش‌ها، هنجارها، و احکام دینی ارائه شده از طریق متفکران دینی به‌عنوان یکی از نیروهای دینی مهم و تأثیرگذار، نقش مهمی در شکل‌گیری و جهت‌دهی زندگی دینی مردم ایفا می‌کند. در این پژوهش از دیدگاه‌ محدثی در بخش چارچوب نظری بهره‌ برده‌ایم که گرایش‌های دینی موجود در ایران معاصر را به سه گرایش محافظت‌گرایی دینی، ترمیم‌گرایی دینی، و بازسازی-گرایی دینی تقسیم کرده است. در بخش یافته‌های تحقیق با تکیه بر روش اسنادی مجموعه‌ی کتب، مقالات و آرای صاحب‌نظران در حوزه‌ی دین و نیز فتاوای مراجع تقلید در باب مظاهر شادی، مطالعه و دسته‌بندی شده است. جامعه‌ی آماری تحقیق حاضر شامل تمامی نقطه نظرات صاحب‌نظران و کارشناسان در حوزه‌ی دین و فتاوای مراجع تقلید شیعه‌ی ایرانی است که در سه دهه‌ی اخیر در خصوص شادی دیدگاه‌هایی را ارائه نموده‌اند. یافته‌های تحقیق نشان‌گر آن است که گرایش دینی محافظت‌گرایی به عنوان یک گرایش مسلّط در جامعه ارزیابی شده است که با نگاهی منفی سعی در محدود کردن رفتارهای شادمانه در جامعه دارد. لذا محافظت‌گرایان اصل را بر نفی رفتارهای اجتماعی شادمانه می‌گذارند و عموماً این‌گونه رفتارها را برنمی‌تابند. در مقابل گرایش ترمیم‌گرایی نگاهی مشروط به شادی دارد و شادی را به نحوی نسبی مورد تأیید قرار می‌دهند بنابراین، رابطه‌ی آن‌ها با شادی مشروط به شرایطی است که آنان مدنظر دارند و در مواردی خاص ممکن است قیودی را مطرح کنند. نهایتاً دیدگاه بازسازی‌گرایی نگاهی مثبت به بروز رفتارهای شادمانه در جامعه‌ی ایرانی در دوره‌ی پس از انقلاب اسلامی دارد. بازسازی-گرایان دینی اصل را بر تأیید و ترویج شادی و رفتارهای شادمانه می‌گذارند. کلید واژه ها:شادی، رفتار شادمانه، محافظت‌گرایی دینی، ترمیم‌گرایی دینی، بازسازی‌گرایی دینی

«موعودگرايي» (مهدويت)، به عنوان ميراث گران بار مذهب شيعه از زواياي مختلفي بررسي شده است. با اين حال، توجه به کارکرد آن در پيدايش بزرگ ترين انقلاب قرن مي تواند زواياي پنهان آن را نمايان سازد. از طرف ديگر، انقلاب اسلامي ايران از زواياي مختلفي براي پژوهشگران موضوع جذابي بوده است. به همين دليل، شماري از جامعه شناسان به نام کوشيده اند از يک سو عوامل و از ديگر سو آثار آن را تحليل کنند و از پيچيدگي اش بکاهند. براي تبيين کارکرد مهدويت در پيدايش انقلاب اسلامي، مي توان از سه مدل جامعه شناختي بهره برد: «مدل روانشناختي- ذهني»، «مدل ساختي- سازماني» و «مدل گفتماني». گرچه رجوع به سخنان رهبران انقلاب نشان مي دهد که مهدويت در دو مدل ذهني و ساختي، به کار گرفته شده است، نبايد اين آموزه مترقي را صرفا در اين دو مولفه به انحصار کشيد. مهدويت با ايجاد گفتماني برنامه دار در برابر گفتمان قدرت، توانست مشروعيت حاکميت موجود را به چالش کشيده، براي تاسيس يک حکومت جديد با ارزش هاي جايگزين برنامه اي ارائه کند. اين را مي توان کارکردي بزرگ براي مهدويت در جامعه ايران دانست.

انقلاب اسلامی ایران، پیش از آنکه یک انقلاب سیاسی یا اقتصادی باشد، یک انقلاب فرهنگی بوده است. به این معنا که ریشه‌های شکل‌گیری و رواج گفتمان آن را باید در یک مجموعه نیازهای فکری، دینی و فرهنگی ارزیابی کرد که در اثر بی‌توجّهی سالیان پیش از آن به ارزش‌های اسلامی ایجاد شده است. بنابراین طبیعی است که حفظ این انقلاب و پاسداری از ارزش‌های اسلامی احیاء شده توسّط آن را متوقّف بر مراقبت از آن سلسله باورها بدانیم. از جانب دیگر، تولیدگران عرصه‌ی هنر و فرهنگ، برای تولید آثار مورد نظر خود، به آزادی اجمالی و وسعت‌نظری در برخورد با آثار فرهنگی احتیاج دارند تا بتوانند به عنوان چشم و گوش‌های جامعه وظیفه‌ی خود را در آگاهی‌بخشی به مردم و ادای دین خود به آنان ادا کنند. کتاب، به عنوان قدیمی‌ترین رسانه، قدیمی‌ترین محلّ تنازع میان این دو دسته از نیروهای فرهنگی جامعه بوده است. ممیّزی کتاب در عین حال، هم ابزاری برای پاسداری از ارزش‌های مورد قبول جامعه، و هم ابزاری برای ایجاد محدودیت در بیان هنرمندان و روشنفکران جامعه به شمار می‌رود. در پایان‌نامه‌ی حاضر تلاش می‌شود با مقایسه‌ی ساز و کارهای اجرایی و قانونی ممیّزی پس از انقلاب با پیش از آن، و نیز بررسی تطبیقی آنچه که در عرصه‌ی عمل در این دو تاریخ اتّفاق افتاده است، امکانی برای بازنگری در سیاست‌های ممیّزی به منظور نیل به هر دو دسته از اهداف فوق‌الذّکر، به دست داده شود و نیز با بررسی مبانی فقهی مطروحه توسّط هر دو دسته از موافقان و مخالفان ممیّزی کتاب، امکانی برای بازنگری در مبانی فقهی سیاست ممیّزی، و تدوین این مبانی با در نظر گرفتن دو دسته از اهداف و سیاست‌های شرعی فراهم آورده شود.

هنر بعد از انقلاب در ایران شاهد گسترش حوزه ی نقاشی و حضور زنان در این عرصه می باشد. امروزه با گشوده شدن در های آموزش به روی زنان، با آثار زیادی روبه رو هستیم که زنان خالق آن ها هستند .یکی از موضوع های شایعی که توسط زنان نقاش به کار برده می شود، خود "زن" است. با توجه به زن بودناین نقاشان، انتظار می رود نحوه ی ارائه ی زن و مسائل مرتبط با آن همچون "جنس" و "جنسیت"، دو مقوله ی مهمی که در تئوری فمینیستی و هنر فمینیستی بدان پرداخته می شود، متفاوت باشد. در این راستا آنچه که هدف اصلی این رساله را تشکیل می دهد، بررسی نمود "جنس" بر اساس دیدگاه هستی شناسانه ی لوس ایریگارای از این مقوله و "جنسیت" بر اساس آراء جودیت باتلر از جنسیت به عنوان آنچه ناپایدار در آثار نقاشان زن بعد از انقلاب است. دو نمونه ی مطالعه که از جامعه ی نقاشان زن بعد از انقلاب برای بررسی در این رساله انتخاب شده ، شادی نویانی برای تبیین مفهوم جنس و سمیرا اسکندرفر برای مفهوم جنسیت است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی و ابزار پژوهش کتابخانه ای و مصاحبه می باشد. نتایج حاصله از بررسی و تحلیل آثار دو نمونه ی یاد شده به عنوان نمایندگان نقاشان زن بعد از انقلاب در بطن چارچوب نظری آراء ایریگارای و باتلر بدین شرح می باشد:نقاشان زن بعد از انقلاب با رویکردی آسیب شناسانه دریافت های سنتی درباره ی جنس و جنسیترا به چالش می کشند و در عین حال درآثار خود سعی می کنند ارائه دهنده ی راهکارها وامکان های تغییرباشند به گونه ایی که جنس و جنسیت زنبتواند هویت مثبتی به زنان اعطا کند.

گفتمان مدرنیته با یک جهان بینی جدید که خردمحور و انسان‌گرایانه می‌باشد در تقابل با جهان بینی کلاسیک و قرون وسطایی ظهور کرد. این گفتمان حکایت از یک نگرش جدید به زندگی بشری دارد. با این وجود، گفتمان دینی انقلاب اسلامی به دلیل تأکید بر گزاره‌ها و احکام دینی به همراه گفتمان ساختارشکن پست مدرنیسم در تقابل با مدرنیته قرار گرفته‌اند، این تقابل در قالب دو گزاره توسعه و سیاست مورد بررسی قرار گرفت. هرچند فراروایت مدرنیته، توسط گفتمان‌های پست مدرنیسم و انقلاب اسلامی مورد نقد قرار گرفت و این نقد باعث اشتراک دو گفتمان پست مدرنیسم و انقلاب اسلامی شده است، اما این امر موجب نادیده گرفتن تفاوتهای موجود میان گفتمان جوهرستیز پست مدرنیسم و گفتمان جوهرگرای انقلاب اسلامی نخواهد بود. گفتمان انقلاب اسلامی با آموزه‌ها و گزاره‌های دینی میل به یکسان سازی و یکپارچگی دینی دارد، در حالی که پست مدرنیسم از هر گونه یکسان‌سازی بیزار است.

تحقیق به دنبال بررسی گفتمان امام در دورههای مختلف و یافتن چگونگی مفصل بندی دال‌های مختلف در آن است. پژوهش، کیفی توصیفی از جنس تحلیل گفتمان لاکلا و موفه است. هشت دوره پیشارهبری (1320-1340)، آغاز مبارزه (1340-1343)، تبعید(تمهید حکوت اسلامی) (1343-1356)، پاریس(رهبری فرآیند انقلابی) (1357)، تأسیس رژیم (قم) (1357-1358)، تثبیت نظام (1358-1361)، رهبری جهاد (1361-1366)، تمهید آینده (1367-1368) انتخاب شده است. در سراسر این دورهها دقایق گفتمانی نسبتاً ثابتی نظیر عدالت، آزادی، استقلال و استکبارستیزی، پیشرفت، وحدت وجود داشتهاند. آنچه مفصلبندی گفتمانی امام را متمایز میکند، دالهای برتر این دورههاست. دفاع از اسلام، دعوت به قیام برای اسلام و استقلال، ولایت فقیه، انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی(تأسیس)، جمهوری اسلامی(تثبیت)، جهاد و انقلاب اسلامی دال برتر دورههای هشت گانه است. امام به غیریت سازی با عناصر مختلفی نظیر غربزدگان، سلطنت، استعمار، متحجرین، آمریکا، اسرائیل، ساکتین در حوزه، ناسیونالیستها، سران دولتهای اسلامی، غربزدهها و التقاطیها، مبارزین در چارچوب قانون اساسی مشروطه مثل جبهه ملی، مارکسیسم، گروهکهای هرج و مرجطلب، ضد انقلاب، مخالفین علوم معنوی، صدام، روحانیت غیرمنضبط، تفرقه افکنان، منتقدین غیرمصلح، اشرافیت، انقلابیون خشن بیمهار در دورههای مختلف پرداخته است.

در این مقاله ابتدا در قالب یک بحث نظری به بررسی دیدگاههای اثبات گرایی و مابعد اثبات گرایی در مورد امکان تاثیر گذاری ارزشهای دینی در علوم به خصوص علوم انسانی پرداخته شده است و با توجه به پذیرش نظری تاثیر ارزشها در علوم انسانی در دیدگاههای مابعد اثبات گرایی، تلاش گردیده تا ضمن بررسی گفتمانهای مختلف در مورد نحوه تاثیرگذاری ارزشهای دینی در علوم انسانی در دوران بعد از انقلاب اسلامی، ویژگیهای گفتمان و راهبرد مسلط در این دوران تبیین گردد.