جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این کتاب تعليقه‌اى است بر مطالب كتاب «العروة الوثقى» سيد محمدكاظم يزدى. امام خمينى(ره) پس از اتمام تعليقه خويش بر كتاب «وسيلة النجاة» آيت‌الله سيد ابوالحسن اصفهانى در سال 1372ق، تعليقات خود بر كتاب عروه را آغاز نمودند و در سال 1375ق، آن را به پايان رساندند.

خودشناسی در نظام اخلاقی اسلام، پایه و اساس حرکت تکاملی انسان به شمار میرود. پژوهش حاضر با روش تحلیلی به بررسی این مسأله از دیدگاه سه اندیشمند معاصر پرداخته است. بررسی دیدگاههای امام خمینی، شهید مطهری و استاد مصباح نشان میدهد که آنها خودشناسی را همان شناخت جنبههای معنوی و فرامادی انسان، درک کرامت و شرافت ذاتی خود، درک مقام و جایگاه خویش در جهان هستی به عنوان یک موجود مسئول در برابر خود، خدا و جامعه، و مأمور عمران و آبادی زمین میدانند. این سه دیدگاه پیرامون نقش خودشناسی در خودسازی هم اشتراک نظر دارند، و پذیرفتهاند که در نظام اخلاقی اسلام، اخلاق زاییده خودشناسی است و بر محور آن دور میزند. خودسازی و حرکت در جهت کمال، بدون شناخت صحیح از حقیقت وجودی خود، ممکن نیست، و درک اختیار و قدرت انتخاب تنها در سایه خودشناسی به دست می آید. در نظام اخلاقی اسلام، انسان به این حقیقت میرسد که هیچ چیزی بر او حاکم نیست، پس مسئولیت هرگونه رفتار و کرداری به عهده خود اوست. همچنین هر سه دیدگاه، خودشناسی را مقدمه لازم خداشناسی معرفی کردهاند و رابطه آن با خداشناسی را یک رابطه دوسویه و متقابل میدانند. پس همانطور که معرفت نفس، بهترین و نزدیک ترین راه برای رسیدن به خداست؛ فراموش کردن خدا در زندگی نیز خود فراموشی و خودزیانی را به دنبال خواهد داشت. این سه دیدگاه، در خصوص نقش خودشناسی در تحقق جامعه ایدهآل نیز نقاط مشترک بسیاری دارند؛ امام خمینی تربیت افراد سالم و خودساخته را برای تحقق یک جامعه آرمانی بسیار بااهمیت دانسته است. شهید مطهری نیز معتقد است که اساساً تکامل اجتماعی در مرحله بعد از تکامل افراد است، زیرا حسن روابط با دیگران از نتایج حسن رابطه با خود است. از نظر استاد مصباح نیز انسانی که خود را شناخته تلاش میکند که در جامعه از طریق صحیح به خواستههای خود برسد تا عزت او موجب مذلت و تحقیر دیگران نشود.

موضوع پایان نامه : بررسی سیره ی اخلاقی امام خمینی(ره) از منظر آیات و روایات می باشد قرآن، بزرگترین هدیه ی الهی است که خداوند با نزول آن به پیامبر اسلام ، بر انسان ها منّت نهاده است. قرآن نوری است که دلها را روشن می سازد، داروئی است که دردها را درمان می کند، موعظه ای است که انسان را از غفلت بیرون می آورد و راهنمایی است که به بهترین راه سعادت رهنمون می سازد. انسان تا در این عالم است می تواند با استفاده از نور و روشنایی قرآن، خود را از ظلمت و غفلت نجات دهد. سرمایه ی حیات ابدی آخرت و رسیدن به انوار الهی و بهشت برین، تحصیل اخلاق کریمه در سایه ی عمل به دستورات اسلام ناب است. همان طور که می دانیم غایت بعثت و نتیجه ی دعوت خاتم الأنبیاء ، اکمال مکارم اخلاق است و در احادیث و اخبار شریفه نیز به مکارم اخلاق اهمیت زیادی داده شده است و سفارشات فراوانی در خصوص زینت دادن وجود بشر به مکارم اخلاق نموده اند. تمامی وجود امام خمینی(ره) نیز طبق فرامین الهی و احادیث شریفه با پارسایی در اخلاق، رفتار و اعمال آمیخته شده بود و در این زمینه ، گوی سبقت را از دیگران ربوده بودند، در حقیقت موفقیت های امام خمینی ( ره) در صحنه های گوناگون ، حاصل پروا پیشگی و تقوای اخلاقی و علمی آن روح قدسی بود. شخصیت عظیم رهبر انقلاب اسلامی ستودنی است. وقتی ایشان را می دیدی، عظمت بزرگان را باور می کردی، عظمت پیغمبر و عظمت امیرالمؤمنین و عظمت سید الشهداء و عظمت امام صادق و بقیه ی اولیاء را باور می کردی. ذهن ما کوچکتر از آن است که بتواند عظمت شخصیت آن بزرگ مردان را تصور کند و اما وقتی شخصیت با عظمتی همچون امام عزیزمان را می بینیم که چگونه در برابر آن خورشیدهای فروزان آسمان ولایت، فروتنی و تواضع می کنند و خودشان را در مقابل آن بزرگواران ذره ای به حساب می آوردند، آن وقت می فهمیم که چه سرمایه های عظیم و بزرگی در دین اسلام وجود دارد. امروز اگر گوشه هایی از جهان ، بیگانه از دین و ارزشهای دینی و در گرداب رذایل اخلاقی گرفتار است به این علت است که فلسفه ی خلقت انسان و فلسفه ی بعثت انبیاء در این جوامع فراموش شده است. آری، امروز جامعه ی انسانی بیش از هر زمان دیگر نیازمند اخلاق واقعی است و تأمین این نیاز تنها از طریق بازگشت بشر به فطرت دینی و الهی خویش امکان پذیر است. در این راه انسان نیازمند الگویی کامل است که در تمامی زمینه ها راهنمای او باشد و در همین رابطه است که تبیین سیره ی اخلاقی امام خمینی ( ره) که حقیقتاً امام اخلاق بودند کاری است بس مهم و پاسخی است به نیاز عصر حاضر. مجموعه ای که در پیش رو است شامل سه فصل می باشد و در مورد اخلاق امام خمینی ( ره) و بررسی آن از منظر آیات و روایات سخن می گوید، اینکه امام راحل ما در تمام ابعاد زندگی خویش سفارشات اخلاقی ائمه را رعایت می کردند و نمونه ای کامل از یک انسان وارسته و متقی به شمار می آمدند. ایشان ابتدا به اصلاح خویش پرداخته اند و در امور عبادی و شخصیتی مراحل کمال را طی کرده بودند و یکی از عوامل موفقیت و محبوبیت ایشان نیز همین نکته بوده است. امام(ره) نه تنها در جامعه بلکه در خانواده ی خویش، نسبت به همسر و فرزندان خود تمام اصول اسلامی و اخلاقی را رعایت می نمودند و به مردم نیز توصیه و تأکید می کردند که به سفارشات قرآن و ائمه عمل نمایند و در وظیفه ای که به عهده دارند کوتاهی نکنند. در این تحقیق سعی بر آن است که حقانیت اعمال و رفتار امام ( ره) به عنوان امام اخلاق و رهبری شایسته آشکار شود؛ و مردم با دلیل و سند متوجه شوند که رهبر کبیر انقلاب و معمار اندیشه های ناب اسلامی ، الگویی قابل پیروی برای تمامی مسلمانان محسوب می شوند. چون سیره ی اخلاقی ایشان برگرفته از قرآن و سنت می باشد که پایه و بنیان نظام جمهوری اسلامی بر آن قرار گرفته است که با تأثیر پذیری از این الگوهای مکتبی ، چشم اندازی وسیع و افقی روشن برای آینده ای بهتر فرا روی ما قرار می گیرد و ما در می یابیم که باید موانع کمال اخلاقی را از سر راه برداریم و همچون بزرگان و پیشوایان دین، سختی های این راه را پشت سر گذاریم و دنیایی مطلوب بنا کنیم و انشاءالله نظام جمهوری اسلامی مقدمه ی نهضت جهانی مهدی موعود باشد.

امام خمینی(قدس سره) از جمله شخصیت های نامور جهان اسلام و تشیّع شمرده می شود که در بیشتر علوم و فنون اسلامی صاحب نظر و دارای آثار ارزشمند است که شناخت آرا و دیدگاه های وی برای همگان به ویژه دانش پژوهان حوزه و دانشگاه وعلاقه مندان به معارف و مبانی دینی بسیار راه گشا و سودمند خواهد بود. نگارنده در این تحقیق که با عنوان «بررسی روش های فقه الحدیثی امام خمینی(قدس سره)مشخّص شده، درصدد است تا با مطالعه و بررسی آثار حدیثی، اصولی، فقهی و تفسیری او، دیدگاه های حدیثی اش را شناسایی و تبیین، و مبانی، شیوه ها و راه کارهای فهم متون حدیثی را از منظر امام با نظریّات مشهور دانشمندان اسلامی تطبیق کند. این پایان نامه، در یک مقدّمه و چهار فصل تنظیم یافته است. در مقدّمه، به تبیین جایگاه حدیث به صورت یکی از مهم ترین منابع شناخت معارف الهی، موضوع تحقیق، اهداف، اهمّیت فقه الحدیث، سؤالات اصلی تحقیق، روش تحقیق، پیشینه، منابع، معانی واژگانی کلیدی و سازماندهی تحقیق پرداخته شده است. فصل اوّل رساله، نگاهی گذرا به زندگی و حیات علمی و معرفتی آثار مکتوب به ویژه تألیف ها و کتاب های حدیثی امام است. فصل دوم به آرا و دیدگاه های رجالی امام(قدس سره)اختصاص یافته، و فصل سوم، بر دو بخش مشتمل است: بخش نخست، درباره روش هایی در فهم حدیث، و بخش دوم، درباب دروغ پردازی و جعل در حدیث از منظر امام(قدس سره) است. در فصل چهارم، موضوعات مربوط به تعارض اخبار و راه های جمع و حلّ تعارض از دیدگاه امام خمینی(قدس سره) بررسی شده است.

این رساله که حاصل کاوش و مطالعه کتاب ها و سخنان حضرت امام خمینی(قدس سره)جهت ارائه و تبیین اندیشه های علوم قرآنی او است، در قالب نه فصل، دیدگاه های آن بزرگوار را در زمینه مقاصد و مطالب قرآن، پدیده وحی، نزول قرآن، اعجاز قرآن، مصونیت قرآن از تحریف، قرائات و تواتر قرائات، آداب تلاوت قرآن، تفسیر و شروط مفسّر، شیوه تفسیرو زبان قرآن ارائه می دهد.به عقیده حضرت امام، قرآن، فراتر از وجود لفظی، حقیقتی بس متعالی دارد، و مربوط به شؤون ذات حضرت احادیث و از حقایق علمیّه ذاتیه است. این حقیقت متعالی دارای اهداف و آرمان های متعدّدی در طول یک دیگر است که در رأس مخروط آن، نشر معرفت خداوند و تعمیق آن در جامعه و افراد انسانی قرار دارد. در اندیشه حضرت امام(قدس سره)، وحی، مقوله ای غیرقابل درک و فهم است; امّا می توان آن را تجربه کرد و به آن، شناخت شهودی یافت; اگر چه افراد بسیار نادری به این معرفت نائل می شوند. نگرش و تبیین امام از مقوله «روحی»، رویکردی عرفانی است و آن را نوعی مکاشفه می داند.حضرت امام(رحمه الله) ضمن این که دو نوع نزول (دفعی و تدریجی) برای قرآن قائل است، برای آن مراتب متعدّدی را ذکر و تبیین می کند و مضمون حدیث «سبعة احرف» را به همین مراتب هفتگانه اشاره می داند.وی ابعاد گوناگون و متعدّد اعجاز قرآن را یادآور می شود; امّا بر بعد عرفانی قرآن تاکید می کند. امام عقیده دارد که اعجاز بزرگ قرآن، اعجاز عرفانی آن است که فوق همه اعجازها قرار دارد.از دیدگاه وی، قرآن همان گونه که بر پیامبر عظیم الشّأن اسلام نازل شده، به دست ما رسیده است و در آن، هیچ گونه تحریفی (اعمّ از زیاده و نقیصه) صورت نگرفته است.به عقیده امام، اختلاف قرائات، از استنباط و اجتهاد خود قرّا ناشی می شود و قرائات گوناگون، از سنخ خبر نیستند; بدین سبب، تواتر آن ها به شدّت موهون است. او فقط یک قرائت را صحیح، اصیل و حجّت می داند و آن قرائتی است که نزد همه مسلمانان مقبول است و همگی به آن نحو تلاوت می کنند.

فصل های ارایه شده دراین رساله عبارتند از: فصل اول: جهان بینی توحیدی و گستره تئوریک اسلام تعیین کننده مدل اجتماعی پایگاه ونقش زنان در جامعه اسلامی تجزیه و تحلیل یافته های فصل دوم: نقش سیاسی، اجتماعی زنان – حضور درانقلاب اسلامی ایران – نقش سیاسی، اجتماعی زنان در جامعه اسلامی (جمهوری اسلامی ایران) فصل سوم: نقش زنان (مادران) در تعلیم و تربیت و تهذیب کودکان فصل چهارم: نقش زنان در امور پشت جبهه و صحنه دفاع نظامی فصل پنجم: تشخص و منزلت زنان مسلمان در علم و فرهنگ با تأکید بر تربیت و تهذیب نفس. فصل ششم: نقش اقتصادی زنان مسلمان در جامعه اسلامی فصل هفتم: بررسی نوسانات مربوط به نقش های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زنان قبل از انقلاب اسلامی (دوران پهلوی) و بعد از انقلاب اسلامی (جمهوری اسلامی ایران) فصل هشتم: رتبه بندی نقش ها و تحلیل آن فصل نهم: نقش بالاتر و پیشتاز بودن زنان مسلمان در صحنه های مختلف اجتماعی فصل دهم: تحقیق

آنچه در این پژوهش سعی شده به آن پرداخته شود ، موضوع « الهام گیری قیام و مبارزات امام خمینی (ره) از قرآن و حدیث » می باشد . لذا به منظور رسیدن به هدف کلی مذکور ، و نیز اهداف جزیی تحقیق که عبارت از آشنایی با انگیزه ها، ویژگی ها ، شیوه ها و اهداف قیام امام خمینی (ره) می باشند ،روش توصیفی – تحلیلی جهت انجام تحقیق انتخاب شده است. انگیزه های قیام امام خمینی (ره) را می توان عبارت از عدم مشروعیت سلطنت ، سیاست ضد دینی رژیم ، سلطه اجانب برکشور و نیز همکاری رژیم با اسرائیل دانست . ماهیت توحیدی قیام امام خمینی (ره) و نیز استقلال و عدم اتکاء امام (ره) در قیام خویش ویژگی های قیام ایشان را تشکیل می دهند . شیوه ها و استراتژی های قیام امام خمینی (ره) مردمی کردن مبارزه ، مذهبی کردن مبارزه ، پرهیز از مشی مسلحانه ، و حفظ اتحاد و انسجام میان صفوف مبارزان ، می باشد . مهم ترین اهداف قیام امام خمینی (ره) در قیام علیه طاغوت در یک تقسیم بندی موضوعی به سه بخش اهداف سیاسی ، اهداف فرهنگی و اهداف اقتصادی تقسیم می شوند . اهداف سیاسی قیام امام راحل (ره) ، مبارزه دائمی با استکبار جهانی و قطع سلطه آن ، بیدار کردن ملت ها و سعی در اگاهی بخشی به آنان و نیز حمایت هر چه بیشتر از محرومان و مستضعفان می باشند . بعد فرهنگی قیام امام (ه) را تضمین استقلال جامعه و قطع وابستگی فرهنگی و هم چنین دست یابی به دانش فنی و فن آوری تشکیل می دهند . و در بخش اقتصادی قیام حضرت امام (ره) ، مباحثی چون تحقق قسط و عدالت اجتماعی و نیز تامین امنیت مالی و اقتصادی جامعه مطرح می شود.

هدف این تحقیق، بررسی سبک رهبری حضرت امام خمینی(ره) دررابطه با گروههای غیر رسیمی و تبیین الگوی مربوطه با استفاده از منابع کاملا" مستند می باشد. روش عمده تحقیق در این رساله، روش کتابخانه ای است که اطلاعات از طریق فیش برداری و دربرخی موارد نظر خواهی و مصاحبه گردآوری شده است . فرضیه های تحقیق عبارتند از: استفاده صحیح و موثر از گروههای غیر رسمی می تواند در جهت تقویت سبک مطلوب رهبری موثر باشد ‎۲) حضرت امام خمینی (ره) از مناسب ترین سبک رهبری مطلوب در رابطه با گروههای غیر رسمی برخوردار بوده ودردوران انقلاب اسلامی به ویژخ دهه بعد از پیروزی انقلاب کاملا" مناسب و منطقی با گروههای غیر رسمی برخورد کرده اند.نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد، کار این گروههای غیر رسمی در یک نظام به هیچ وجه نباید نادیده گرفته شود. بلکه چه در سطح خرد سازمانی و یا سطح کلان کشوری، گروههای غیر رسمی می توانند در دتسیابی نظام به اهداف عالی، نقش مهمی ایفاء نمایند. دربررسی سبک رهبری حضرت امام در رابطه با گروههای غیر رسمی مشخص گردید که ایشان از رهبرانی هستند که به لزوم وجود و شکل گیری گروههای غیر رسمی دریک نظام اعتقاد دارند. همچنین بررسی سبک رهبری حضرت امام نشان می دهد که ایشان جدا" خواستار تعیین چارچوب وظایف و حیطه عمل مشخص برای گروههای غیر رسمی هستند. هرگونه تخطی از وظایف منطقی و معقول گروه غیر رسمی که خلاف موجودیت نظام باشد از دیدگاه امام نابخشودنی و مستحق شدیدترین برخورد ممکن است. از دیدگاه امکام، گروههای غیر رسمی می توانند به فعالیت مطلوب خود ادامه دهند که هرچه بیشتر از پایگاه مردمی برخوردار باشند. وجود الزام مذهبی و اعتقاد کامل به دین اسلام و التزام عملی به آن حتما" باید در گروههای غیر رسمی مشهود باشد. کارگزاران نظام باید اجازه دهند، هر گروه غیر رسمی لااقل یک مدت آزمایشی را ازلحاظ فعالیت طی کنند و سپس در مورد آن تصمیم گیری نمایند. امکان تماس رهبران و مسئولان بلند پایه هر گروه غیر رسمی با مسئولان اجرایی کشور وجود داشته باشد. همچنین بررسیها نشان می دهد که حضرت امام در سبک در رهبری خود سعی کرده اند بعضی از ماموریتها و وظایف ویژه را به گروههای غیر رسمی شناخته شده و موفق محول نمایند. حضرت امام قائل به تبدیل گروههای غیر رسمی اجرایی به گروههای رسمی براساس یک برنامه ریزی مشخص و درعین حال کوتاه مدت بوده اند، و درنهایت حضرت امام بر ضرورت حفظ جنبه غیر رسمی این گروهها و تشکلها تاکید داشته و اعتقاد داشتند که گروههای غیر رسمی تازه رسمی شده باید همچنان الگوی موفق کاری خود را حفظ نمایند.