جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫ويژگي‌ها و شرايط امر به معروف و نهي از منکر در حقوق و فقه موضوع اين پژوهش مي‌باشد. فريضه امر به معروف و نهي از منکر، قانوني الهي براي اجراي مقررات اسلامي است که بر عهده مردم و نهادهاي خاص قرار گرفته است. دين براي حفظ اخلاق و آزادي، چهارچوبي براي آزادي بيان کرده و امر به معروف و نهي از منکر را جهت دست‌يابي به آزادي حقيقي مهم شمرده است. امر به معروف و نهي از منکر داراي سه مرتبه قلبي، گفتاري و عملي بوده، و بايد شرايطي همچون بلوغ، عقل، شناخت معروف و منکر، احتمال تأثير، اصرار بر گناه، نبودن مفسده و ايمن بودن از ضرر در آن مراعات گردد. از سوي ديگر، حقوق‌دانان، امر و نهي را به حقوق الهي، حقوق مردم و حقوق مشترک تقسيم کرده‌اند. امر به معروف و نهي از منکر در روابط متقابل مردم و حکومت به سبب حق انسان‌ها در تعيين سرنوشت و انتخاب حاکمان و الزام آن‌ها براي عمل به قانون، نمايان است و اين امر آثار حقوقي‌اي چون سعادت جامعه، رعايت حقوق دوجانبه، ذکر در قانون اساسي و ضمانت اجرايي قوانين را در پي دارد. مرجع اين فريضه در جمهوري اسلامي هم فرد و هم حکومت است، که همه برنامه‌ها و اهداف مثبت و منفي را در بر مي‌گيرد. عمل به اين فريضه در جامعه اسلامي موجب امنيت، انسجام، اجراي احکام الهي، عدالت اجتماعي، آباداني، خير و سلامتي، قدرت‌مندي نيروهاي صالح، تضعيف جبهه نفاق، طرد نااهلان از پست‌هاي کليدي و شکوفايي اقتصاد مي‌شود. در نظام جمهوري اسلامي اين فريضه در مورد حکومت، از طريق نظارت رسمي در سايه نظارت رهبري و تدوين سياست‌ها و قوانين اصلاح اجتماعي؛ نظارت اجرايي و اقدام قضايي؛ و نظارت مردمي از طريق مطبوعات و رسانه‌هاي گروهي و هم‌چنين احزاب و تشکيلات سياسي و اجتماعات و راه‌پيمايي‌ها؛ و در مورد نظارت مردم بر يک‌ديگر از طريق پند و اندرز انجام مي‌شود.