جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫فقها درباره مسأله جمع بين دو نماز، به دو نوع جمع صوري و جمع حقيقي اشاره کرده‌اند؛ مراد از جمع حقيقي آن است که نمازگزار بتواند نماز اول را در وقت نماز دوم، و يا نماز دوم را در وقت نماز اول بخواند. جمع صوري نيز به‌معناي آن است که نمازگزار نماز اول را در آخر وقت آن بخواند و بلافاصله نماز دوم را در اول وقت آن اقامه نمايد. اما آن‌چه در اين مسأله محل نزاع مي‌باشد، جمع حقيقي دو نماز مي‌باشد. جمع بين صلاتين در حضر و بدون هيچ عذري، از رسول خدا( مسلم و قطعي بوده، و شواهد تاريخي روشني دارد. همچنين جواز جمع بين نماز ظهر و عصر، و بين نماز مغرب و عشا، در عرفات و مزدلفه نيز مورد اتفاق تمام مذاهب اسلامي است. اما در ساير شرايط، تنها فقهاي اماميه جمع بين دو نماز را حتي بدون عذر جايز دانسته‌اند. اهل سنت با استناد به آيه 238 سوره بقره، منظور از حفظ و مداومت بر نماز را اقامه آن در وقتش مي‌دانند. همچنين مراد از کتابت ثابت در آيه 103 سوره نساء را نيز به‌معناي آن دانسته‌اند که هر نماز وقت معيني دارد. شيعيان به اين دلايل پاسخ داده و روايات مورد استناد را نيز از حيث سند و دلالت تضعيف کرده‌اند. همچنين جمع، مخالف احتياط هم نيست، زيرا با بودن دليل رخصت، ديگر موردي براي احتياط باقي نمي‌ماند. بسياري از اهل سنت در مواجهه با آيات و روايات مورد استناد شيعيان، که از لحاظ سندي داراي اتقان کافي هستند، تأويل و توجيه اين روايات پرداخته‌اند. از آن‌جا که اين تأويلات، مناسب و عقلاني نيستند، به‌ناچار بسياري از علماي اهل سنت، روايات جمع بين صلاتين در حضر را بر داشتن عذر حمل کرده‌اند. حتي برخي از ايشان، بدون عذر نيز اجازه جمع بين صلاتين را داده‌اند، مشروط به اين‌که جمع‌کردن، به‌صورت عادت هميشگي درنيايد.