جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آرامش و سلامت روان،از نیازهای اساسی بشر به شمار می رود ودارای نقش کلیدی در کارکرد خانواده وجامعه است. قرآن معجزه ی جاویدان الهی است و خداوند متعال آن را هدایتگر انسانها معرفی کرده است. از دیدگاه قرآن‌کریم،توکل به خداوند نقش اساسی در تامین آرامش و سلامت روان دارد. قرآن‌کریم ابعاد مختلف وجود انسان را در نظر گرفته و برای تامین آرامش وسلامت آن راهکارهای حیاتی ارائه نموده است. معنای روان از منظر قرآن با معنایی که در روان شناسی کنونی مطرح است،تفاوت ماهوی دارد.(این تفاوت در فصل اول مورد بررسی قرار گرفته است) الفاظ گوناگون درباره ی روان در قرآن بیانگر یک حقیقت واحدند که از آن به بعد رحمانی وروحانی تعبیر می شود. مادامی که این بعد رحمانی و ملکوتی بر انسان مسلط باشد،آرامشوسلامت روان به معنای واقعی کلمه تامین می شود. در این پایان‌نامه، ابتدا حقیقت توکل به خداوند با استناد به آیات وروایات تبیین شده و سپس به موارد استعمال روان در قرآن‌کریم اشاره شده است. برای تبیین علائم سلامت روان،بیماری های روان از منظر قرآن مورد تاکید قرار گرفته است.همچنین به برخی از راهکار های قرآن‌کریم برای تامین آرامش وسلامت روان اشاره شده و در پایان هر بحث، نتیجه گیری شده است.

پیشرفت علم و تکنولوژی هنوز هم نتوانسته رضایت بشریت را جلب کند. انسانی که در جستجوی چیزی از جنسدیگر، در واقع به دنبال جاودانگی است و با الهام از فطرت خویش، همواره تشنه ی اتصال به منبعی ابدی است. او مینگارد و سخن می راند و سخن منجر به عمل خواهد شد. بنابر این نویسنده عامل تحول می گردد؛ تحولی آن چنانعظیم که هیچ کس قادر به نادیده گرفتن دنیای اطراف خود نباشد.انسان قرن نوزدهم در جامعه ی نوپای پس از انقلاب، به موجودی سرگشته تبدیل شده که بار دیگر به ادبیات رویمی آورد. مسیحیت به شدت مورد انتقاد نویسندگان قرن هجدهم قرار گرفته بود در حالی که رمانتیسم، مکتبی مذهبیاست که ایمان و رابطه ی انسان با آفریننده ی خویش را به خوبی به تصویر می کشد. در این میان آثار ادبی پا به عرصهوجود می نهند که غالباً نمایاننده ی انسانی خسته از آشفتگی های اجتماعی هستند. موجودی که خود را با نگارشعواطف و مشاهده ی نشانه های پروردگار در آینه ی مخلوقاتش تسکین می دهد. پروردگار سرّ هستی است؛ انسان میتواند او را در پس نشانه های بیکرانش حاضر بیابد و به معبود خویش بپیوندد.سال های 1815 تا 1830 مقارن با ظهور شعرای رمانتیک جوانی چون هوگو و لامارتین است که شعر را به شیوه اینوین به مخاطب عرضه می دارند. نظم، به گونه ای رمزآلود انسان را قادر می سازد تا با ایده های متعالی و خدایی همراهگردد و با آنچه برایش نامرئی و ناملموس است، ارتباط برقرار سازد.در این تحقیق به مطالعه ی چگونگی رابطه ی میان خالق و مخلوق در دو کتاب ژوسلن، اثر آلفونس دولامارتین وتأملات سروده ی ویکتور هوگو، دو شاعر همعصر در قرن نوزدهم، خواهیم پرداخت. آنچه برای ما اهمیت دارد، بررسیجایگاه انسان در مقابل قدرت الهی و نیز تأثیر حوادث زندگی بر رابطه ی خالق و مخلوق است. همچنین دیدگاه لامارتینو هوگو را پیرامون مرگ و جهان آخرت مورد بررسی قرار خواهیم داد.

پرسشو پرسشگری قدمتی به بلندای حیاتبشر دارد.هر پرسشی مقداری از روشنائی و معارفرا در خود دارد.از این رو کسانی که بیشتر میدانند، بهتر می‌پرسند.بنابر این هیچ گاه از جهل مطلق که در پیرامون آن هیچ گاه روشنائی وجود ندارد، پرسشی را نمی‌تواند طرح کند.از کارکردهای اساسی پرسشو پرسشگری در قرآن کریم این استکه تالی قرآن همواره ارتباط خود را با کلام خداوند حفظ میکند گویی که در برابر متکلم وحی حاضر ایستاده است .قرآن او را مورد خطابقرار میدهد و مخاطبملزم به تامل و تدبیر در محتوا پرسشیا حتی جوابمناسبدر برابر آنست .پرسشها را با توجه به انگیزه سائل به سه دسته عمده تقسیم میتوان کرد: -1 پرسشهای معصومانه (واقعی) که قرآن کریم به طرح آن امر کرده است . -2 پرسشهای بیجا و غیر منطقی که در آیاتی از طرح آن نهی فرموده است . -3 پرسشهای غیر معصومانه که در کتابو سنتشدید مورد مذمتقرار گرفته است .استفهامها با سه مقوله مهم "تعقل" "اختیار" و "شناخت " پیوند ناگسستنی دارند که فقدان این سه مهم برابر خط بطلان کشیدن بر ارسال رسل و از بین رفتن نقشاساسی تعلیم و تربیتاست ، سه منبع عمده شناخت"انسان، تاریخ، طبیعت " در استفهامهای قرآن نمود بیشتری دارد.قرآن کریم در بحثشناسایی به دو مقوله "اختیار" و "خردورزی" توجه شایانی داشته است .اساسا هر استفهامی که در قرآن کریم طرح شده استدر ضمن گفتگوی عقلانی انسانها را مورد خطابقرار داده تا با تدبیر و تامل در محتوای سوال بر فوز عظیم ایمان نائل شوند.در مبحث"خردورزی" خداوند با استفهامهای انسان‌ها را به خاطر عدم "تدبیر" و "تعقل" و "تذکر" مورد توبیخ و سرزنشقرار داده است .با انواع استفهامهای انکاری اصل "اختیار" را میتوان اثباتکرد.زیرا خداوند هیچگاه انسان مجبور و بی‌اختیار را به خاطر انجام عملی و یا ترکآن مورد سرزنشو توبیخ قرار نخواهد داد و ارائه منابع جامعی از شناختکه منجر به افزایشقدرتانتخابنشود کاری بیهوده و عبثخواهد بود.موضوع و محور اساسی استفهامها قرآن کریم بر پنج مبحثاستوار است : -1 توحید -2 معاد -3 نبوت-4 احکام -5 اخلاق خداوند پرسشو پاسخ‌هایی را در قالبگفتگو بین گروه‌های مختلفبه شیوه هنرمندانه‌ای به تصویر کشیده استکه به زیبائی هر چه تمامتر شخصیتافراد دو سویه گفتگو را متبلور میسازد.خداوند در کلام شریفشپرسشی را بدون پاسخ رها نساخته است .طرح استفهامهای مکرر در قرآن کریم گویای آنستکه این کتابآسمانی دعوتخود را بر گفتگو و قول‌لین بنا نهاده است .

یکی از مهم ترین و اساسی ترین موضوعاتی که در رابطه با انسان باید مورد تجزیه و تحلیل قرارگیرد، ظرفیت تعلم و تربیت پذیری اوست. به این معنا که وی دارای توانایی ها و استعدادهای بالقوه ای است که جهت رشد و به فعلیت رساندن آن ها، تنها ابزار قابل استفاده تعلیم و تربیت می باشد. و از جایی که وی دارای ابعاد گوناگون وجودی است، لذا در همه آن قلمروها قابل تربیت است. و نیز چون دارای فطرت الهی است، درصورتی می تواند به کمال مطلوب و انسانیت برسد که در مسیر فطرت حرکت کرده و توانایی های وجودی خود را در مسیر تکامل معنوی و ارتقایی به فعلیت برساند. و برای انجاماین مهم، هدف اصلی و نهایی بعثت انبیا علیهم السلام، تعلیم انسان ها و تزکیه نفوس بوده است. از مسائلی که از صدر اسلام تاکنون توجه قرآن پژوهان را به خود متوجه ساخته، این است که چرا قرآن این وحی نامه الهی در ارتباط با فلسفه بعثت انبیا که تعلیم و تربیت است تعبیرات متفاوت و ناهمگون دارد. در برخی تعلیم و در برخی تزکیه مقدم شده است. در این دوران طولانی برخی به پاسخ این سوال برآمده اند. این باعث شد که هدف بنده قرار گرفته و به طور عمیق مورد بررسی قرار گیرد. نوشته حاضر به روش توصیفی –تحلیلی وگردآوری مطالب به شیوه کتابخانه ای ونرم افزاری به این نتیجه رسیده است که در مورد تقدیم و تأخیر «تعلیم» و«تزکیه»درآیات چهارگانه ( بقره: 129 و 151؛ آل عمران: 164؛ جمعه:2) باید گفت آن جا که دعا و پیشنهاد حضرت ابراهیم علیه السلام است و تعلیم برتزکیه مقدم شده، اشاره به وضع طبیعی آن دارد، و در موارد سه گانه که تزکیه مقدم ذکر شده، تقدم، تقدم زمانی نیست، بلکه تقدم رتبی است و اشاره به مسأله هدف بودن آن دارد؛ چرا که هدف اصلی، تربیت است و بقیه همه مقدمه آن و هشداری است بر این که تربیت اخلاقی و روحی، مهم تر از آموختن است.

ادعیه به جا مانده از ائمه اطهار علیهم السلام در کتاب شریف مفاتیح، منابع غنی و سودمندی برای تبیین آموزه‌های تربیتی اسلام می باشند و مأنوس بودن شیعیان به آن، اهمّیّت آن را مضاعف می نماید. جهان امروز به طور جدّی با چالشهایی در امر تعلیم و تربیت روبروست. با وجودی که نظام تعلیم و تربیت اسلامی، به استخراج تعالیم حیاتبخش ادعیه مفاتیح در حیطه تعلیم و تربیت برای مقابله با چالشهای موجود نیازمند است، اما متأسفانه تحقیقات منسجم و هدفمندی در جهت دستیابی به این مهم وجود ندارد. این تحقیق در تلاش است تا با بررسی برخی ویژگی‌های خدا، انسان، دنیا و مرگ در ادعیه مفاتیح، آموزه‌های تربیتی مربوط به هر-کدام را استخراج نماید تا افقی تازه به سوی محقّقین تربیت اسلامی گشوده گردد.

موضوع این نوشتار بررسی تطبیقی آیه هفتاد و دوم سوره مبارکه احزاب ،معروف به آیه امانت و مقایسه دیدگاه های مفسران پیرامون آن می باشد.کلیدی ترین عنوان آیه « واژهامانت » است که بیش از 45 تفسیرگوناگون برای آنگردآوری شده است. دیدگاه های مختلف فلسفی و کلامی ، عرفانی ، روایی واجتهادی ، ادبی و قرآن به قرآن در پیدایش این تفاسیرموثر بوده است . مصداق مد نظر که به عنوان امانت به انسان سپرده شده« انسانیتِ »انسان یا نقطه امتیازِ انسان و یا به عبارتی هویت انسانی انساناست که خداوند در میان همه موجوداتانسان را قابل حمل آن دانست و به او عطا فرمود. البته مصداق اتم امانت همان امامت و ولایت است که در روایات به آن اشاره شده است . نظام مقدس جمهوری اسلامی هم به عنوان یکی از مصداق های امانت مطرح شده است که ما حامل آن هستیم . عرضه به یکی از دو صورت حقیقی یا مجازی صورت پذیرفته است. ابای آسمان و زمین و تفاوت آن با ابای شیطان و منظورآیه از انسان بررسی شده است . توجه به واژگان ظلوم و جهول که به صورت مبالغه به کار رفته و بیان اینکه آیا این دو به عنوان ذم انسان بیان شده یا مدح او و پاسخ به سوالات پیرامون آیه در این تحقیق به چشم می خورد . از ویژگی های این پژوهش این است که هر واژه ای به صورت موضوعی و انفرادی بررسیشده است ضمن اینکه واژه امانت از میان تفاسیرِمختلف با رویکردِ کلامی ، عرفانیو... به صورت جداگانه آمده است تا دسترسی به موضوع آسانتر صورت گیرد که خود می تواند منبعی برای تحقیقات دیگر باشد.

محبت به خدای تعالی اصل واساس دین اسلام را تشکیل می دهدواگر زیر بنای بحث تربیت اخلاقی قرار گیردآثار شگرفی را درپی خواهد داشت.زیرا محبت فی نفسه انسان را به سوی مشابهت ومشاکلت سوق داده واستعدادهای نهفته اش راشکوفا خواهد نمود. حال اگر متعلق این محبت خدای تعالی که کمال مطلق است باشد، محبت او باعث شکوفا شدن فضائل وریشه کن شدن رذائل اخلاقی خواهد شد. باور به توحید واقسام آن تنها راهی است که انسان رامتخلق موحد به معنای واقعی کلمهخواهد نمود واورا تا وجه الله شدن سوق خواهد داد. این نوشتار ضمن تبیین توحید واقسام آن و تفکیک مقامات موحدان،به روش تربیتی قرآن کریم که برپایه محبت استوار است پرداخته وبه بیان هفت روشاز روشهایی که قرآن جهت ایجاد و تقویت محبت الهی در قلوب انسانها استفاده نموده(همچون القای جهان بینی صحیح،دعوت به عبادت،دعوت به همنشینی با صالحان،تکریم انسان و...) پرداخته است.درپایان نیز هفت قسم از اقسام توحید( توحیددر ربوبیت،توحیددر محبت،توحیددر رازقیت،توحیددر هدایت،توحیددر مالکیت،توحیددر عبادت وتوحیددر خالقیت)بیان گردیده وآثار باور به هرکدام دررشد25فضیلت از فضائل اخلاقی مطرح شده است واین نتیجه حاصل شدکه تنها راه رشد فضائل اخلاقی باور به توحید ومحبت توحیدی است واین روش جایی برای رذائل باقی نمی گذارد تا حکم به دفع آن شود.لکن باور به توحید دارای مراتبی است که هرچه عمیق تر باشد آثار آن نیز بیشتر وعمیقتر خواهد بود

معناشناسی بر اساس نسبتهای بینامتنی، واژگان مرتبط را تحلیل میکند. یکی از واژگان بسیار مهم از منظر قرآن کریم واژه انسان است، لذا در این نوشتار «معناشناسی هم‌زمانی واژه انسان در قرآن کریم بر اساس نسبت‌های هم‌نشینی» منعکس شده است؛ تا از این رهگذر ابعاد مختلف ارتباط بین خداوند و انسان شناخته ‌شود. کل آیاتی که در آن واژه «انسان» استعمال شده است، در دو بخش قابل تقسیم است: دسته‌ای از آیات شریفه اشاره به رفتار خداوند متعال نسبت به انسان، از جمله خلقت، نعمت و تعلیم است. دسته‌ی دیگر آیات، شامل رفتار‌های صدوری از انسان است. این گروه اخیر -اعمالِ انسان نسبت به خدا- در سه حیطه‌ی: افعال مُقَرِّب به خدا، افعال مُبَعِّد از خدا و افعال خنثی قابل تنظیم است. بر همین اساس، تحلیل هم‌نشینی «افعال انسان نسبت به خدا» بیشتر در قالب بعد تربیتی است و بیان نقاط ضعف انسان در تعلیم جهت رشد انسان و گوشزد نمودن خطرات احتمالی پیش روی اوست. به عنوان نتیجه، می‌توان گفت که معنای نسبی واژه «انسان» در قرآن کریم، نسبت به معنای پایه که صرفا موجودی با تکیه بر حواس مادی است، «گسترش معنایی» داشته است. که در یک «تعامل رفتاری انسان با خداوند» با تأکید بر جنبه‌ی «ربوبیت الهی» جهت داده شده است که با حفظ معنای پایه، سعی در بیان ویژگی‌های انسان، نیز تربیت و اصلاح رفتار وی دارد. از این رو، قرآن کریم، خطرات احتمالی پیش روی انسان را بیان، ویژگی‌های خطرساز را تذکر، و با شیوه‌ی معلمانه و مربیانه روش تصحیح آن‌ها را به انسان آموزش می‌دهد. در یک نگاه، می‌توان گفت نظام فکری قرآن کریم نسبت به واژه انسان، یک رویکرد تعاملی است به شکلی که انسان به عنوان یک موجود ذو ابعاد در این تعامل رشد و تکامل یافته و نسبت به مسیرهای خطرناک پیش روی خود از این طریق آشنا می‌شود.

نام خانوادگی: ناصرینام: قدرتعنوان پایان نامه: انسان کامل از منظر نهج‌البلاغهاستاد راهنما: دکتر علی ایمان زاده استاد مشاور: دکتر هدایت‌اله اعتمادزاده مقطع تحصیلی: کارشناسی‌ارشدرشته: فلسفه آموزش وپرورش گرایش: تعلیم وتربیتدانشگاه ملایر – گروه علوم تربیتی تاریخ فارغ التحصیلی: شهریورماه 93تعداد صفحات: 176کلید واژه: انسان، انسان کامل، نهج‌البلاغه

اساس اسلوب در قرآن بر پایه‌ی تصویرپردازی بنا شده است و معانی از طریق زبان تصویر بیان می‌شود، نه به زبان صریح و گزارشی مستقیم. هنر قرآن آن است که با قلم اعجازگر خود به معانی و مفاهیم، روح، می‌بخشد و بر اندام معانی کسوت حیات می‌پوشاند به گونه‌ای که معانی انتزاعی و موضوعات معنوی و ذهنی و حالات نفسانی، همه جان می‌گیرندو به حرکت در می‌آیند.پژوهش حاضر به تصویرپردازی که یکی از جلوه‌های زیبا وجذاب قرآن کریم است و کمتر مورد توجه قرار گرفته است، می‌پردازد.در این پژوهش تلاش شده است به جلوه‌هایی از هنر خارق العاده قرآن در صحنه پردازی و تجسم بخشیدن به برخی از صحنه‌های مربوط به مومنان و کافران در دنیا وآخرت و خلق تصاویری زنده و بدیع، اشاره شود و نمونه‌هایی از تابلو‌ها وچشم انداز زیبایی آن را در پیش روی مشتاقان و شیفتگان این کتاب آسمانی،قرار دهد.این اثر در فصل نخست،ضمن اشاره به تصویر از دیدگاه ناقدان مختلف و جایگاه و اهمیت آن در آشکار کردن معانی، به مشخص کردن عناصر تصویر می‌پردازد، و درفصل دوم با بیان نمونه‌هایی چند،،سعی بر روشن کردن تصاویری از صحنه‌های مومنان در دنیا ودر بخش دوم به صحنه‌هایی از کافران در دنیا و تفکیک عناصرتصویر، می‌پردازد. در آخرین فصل نیز به صحنه-های مومنان در آخرت و سپس به صحنه‌های کافران در آخرت، توجه می‌شود.از نکات مهم، توجه به تجسیم در صحنه‌های مربوط به کافران در دنیا است که به صورتی ملموس دیده می‌شود وعنصر حرکت نیز به تبع آن واضح ودر بیشتر صحنه‌ها به حواس اشاره‌ای مستقیم،شده است و تنوع و توجه به زمان در دنیا، سایه‌ی الفاظ و تناسب بین واژگان از اهمیت بسزایی برخوردار است و عناصر دیگر،عمدتا از سایه‌ی الفاظ بیرون کشیده می‌شود.اما عناصری چون: گفتگو،رنگ،توجه به حواس و زمان و مکان در آیات مربوط به آخرت نمایان‌تر است و عنصرگفتگو و رنگ در صحنه‌های مومنان وحواس، زمان و مکان در صحنه-های کافران پررنگ‌تر به نظر می‌رسد.این پژوهش بر مبنای روش توصیفی، تحلیلی انجام شده است.