جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده: اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله ربّ العالمین و الصلاه و السلام علی جمیع الأنبیاء و المرسلین سیّما خاتم الأنبیاء و خاتم الأوصیاء(علیهما آلاف التحیّه و الثناء) بهم نتولّیٰ و مِن أعدائهم نتبرّیءُ إلی الله. مقدم حضار بزرگوار و مهمانان گرانقدر این کنگره عظیم را ارج می‌نهیم و از بنیان‌گزاران این کنگره وزین حق‌شناسی می‌کنیم و از ذات اقدس الهی مسئلت می‌کنیم که کسانی که با ارائه مقال یا مقالت به این کنگره خدمت دینی و علمی کردند به احسن وجه بپذیرد و توفیق برگزارکنندگان این کنگره وزین را روزافزون کند! آنچه در محور قرآن‌پژوهی و سلامت مطرح است عبارت از آن است که قرآن عناصر چهارگانه را کاملاً در نظر دارد و سلامت آنها را تأمین می‌کند یکی بدن انسان است و دیگری جان انسان، سوم بدنه جامعه اسلامی و چهارم حکومت اسلامی و جان آن جامعه است. قرآن خاصیّتش این است که انسانیّتِ انسان را به او تفهیم می‌کند تا خود را از مرز حیوان جدا بداند وقتی خود را از مرز حیوان جدا دانست فکر می‌کند که هم باید بدن خود را سالم نگه بدارد و هم روح خود را که یک موجود ملکوتی است گاهی این قفس طبیعت را ترک می‌کند و از بدن فاصله می‌گیرد. همچنین آثار پژوهش قرآن این است که بدنه جامعه را سالم نگه می‌دارد و جان جامعه را که حکومت است و نظام است سالم نگه می‌دارد. طب کف دانشهای بشری است بشر دانشهای فراوانی دارد که کفی دارد و میانه‌ای و سقفی و بامی, حوزه نفوذ طب فقط همین بدن است و بس! همین که در تالار تشریح قطعه قطعه می‌شوند بعد هم در سردخانه می‌ماند بعد هم به گور می‌افتد و دیگر هیچ! اما آن مرغ باغ ملکوتی که انسان قفس طبیعت را می‌شکند و پرواز می‌کند آن در قلمرو طب نیست چون طب کاری با روح ندارد لذا وقتی از طبیب بپرسید این شخص منافق قلبش مریض است یا نه؟ می‌گوید من آزمایش کردم فشار سنجیدم درجات نبض را ارزیابی کردم این قلبش سالم است ولی محصول قرآن‌پژوهی این است که ﴿فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ این در اختیار طب نیست این طبّ روحانی است آن کسی که بداندیش است و نیّت پاک ندارد در فرهنگ قرآن قلبش مریض است ولی طب از تشخیص چنین بیماری ناتوان است یعنی حوزه دید او نیست. اگر از طب سؤال بکنید آن کسی که به نامحرم نگاه نامحرمانه می‌کند سالم است یا نه؟ او با فشارسنج و دماسنج و اینها بررسی می‌کند می‌بیند که این شخص مرضی ندارد ولی محصول قرآن‌پژوهی برابر آیات سورهٴ مبارکهٴ احزاب این است که به زنها دستور می‌دهد صدایشان را رقیق نکنند ﴿فَلاَ تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلاَ مَعْرُوفاً﴾ آن قدر مردی که قلبش مریض است نگاه نامحرمانه دارد و طمع نامحرمانه, طمع به نامحرم مرض است این مرض از حوزه تشخیص طب بیرون است.

در تحقیق حاضر، سعی بر آن شده است تا مبانی و روش تفسیری آیه الله جوادی آملی(حفظه الله) مورد بررسی قرار گیرد. این پایان نامه در سه بخش سامان یافته است؛ در بخش اول، به زندگی نامه و حیات علمی استاد، منابع تفسیر، علوم قرآنی از منظر ایشان، نحوة تنظیم تفسیر ایشان و بحث مقارنه ای مختصر میان المیزان و تفسیر استاد، پرداخته شده است. در بخش دوم، مبانی تفسیری استاد از جمله؛ قرآن شناسی، فهم پذیری قرآن، زبان قرآن، عدم جدائی قرآن و عترت، خدائی بودن الفاظ قرآن و چینش آن، هدایتگری و جاودانی قرآن، مورد بحث و بررسی واقع شده است. در بخش سوم، به روش تفسیری، از جمله؛ امکان حجیت و اقسام تفسیر قرآن به قرآن، روش تفسیری قرآن به سنت و قرآن به عقل و مراد از تفسیر به رأی و اقسام آن از منظر استاد، همچنین شیوة استاد در طرح مباحث مختلف کلامی، اجتماعی، آرای مفسران و ... مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

معرفت دینی ، تحول و تکامل آن از مباحث مهم کلام جدید و دغدغه ی کثیری از متفکران و محققان این حوزه است که در قرن حاضر بسیار به آن توجه شده است. هدف این رساله ، تحلیل ، تبیین معرفت دینی و فرایند تحول آن از دیدگاه سه اندیشمند معاصر ، استاد شهید مرتضی مطهری (ره) ، دکتر عبدالکریم سروش و آیت الله عبدالله جوادی آملی است تا با کنکاش در آراء هر یک از ایشان در زمینه ی معرفت دینی و مسائل مربوط به آن و بررسی تطبیقی نظرات محققین مذکور بتوان به ملاک های صحیح تحول ، تکامل معرفت دینی و کیفیت وصول به حقیقت دین دست یافت. در این پژوهش سعی شده است که به اهداف تعیین شده ی زیر جامه ی عمل پوشانده شود: 1 . مقایسه ی تعریف و برداشت های سه محقق از معرفت دینی و این که چه کسانی می توانند به آن دست یابند. 2 . شناخت و تحلیل اندیشه ی متفکرین مذکور در مورد تأثیر معارف بشری بر معرفت دینی. 3 . آگاهی از آراء این سه اندیشمند در مورد مبانی ساختار تحول معرفت دینی. 4 . شناخت و مقایسه ی اندیشه ی سه محقق در مورد چگونگی جمع بین دین ثابت و نیازهای متغیر. پس از بررسی اهداف مذکور به شیوه ی توصیفی و اسنادی با تکیه بر تحلیل محتوا در آثار هر یک از این سه بزرگوار به نتایجی دست یافتیم که برخی از آن ها عبارتند از: الف) آن چه شهید مطهری (ره) در مورد دین و معرفت دینی بیان کرده اند ، مربوط به مقام تعریف می شود اما عبارات دکتر سروش در این زمینه مربوط به مقام تحقق است . البته آیت الله جوادی آملی ، چون در جایگاه منتقد به بررسی آراء دکتر سروش پرداخته اند، مسائل را در همین مقام مطرح کرده اند. ب) یکی از مسائل مهم که در بحث معرفت دینی ، مورد توجه کامل شهید (ره) بوده ، اعتقاد به وجود فطرت است که البته آقای جوادی آملی نیز در برخی موارد به آن اشاره کرده اند. ج) یکی از اهداف مهم این پژوهش به دست دادن معیار هریک از افراد مذکور در زمینه ی تحول معرفت دینی است . استاد مطهری (ره) تمام تغییرات و تحولات در زمینه ی معرفت دینی را تنها با استفاده از عقل آزاد از اغراض ورذایل اخلاقی ، در قلمرو اصول ثابت و فطری دین و متناسب با تحول تکاملی معارف بشری ، صحیح دانسته اند. دکتر سروش تمام مسائل مربوط به معرفت دینی از جمله تحول ، تکامل ، اجتهاد و ... را تنها مسبوق و مستند به معارف بشری بیرون دینی می دانند. آقای جوادی آملی با اعتقاد به تجرد علم ، معرفت دینی را از هرگونه تحول و تطوری بری دانسته و معتقدند آن چه تحول می یابد ، نفس عالم است که مجازاً به معرفت و از جمله معرفت دینی نسبت داده شده است . د) شهید مطهری (ره) برعقل به عنوان منبع و نیز ابزاری برای فهم دین بسیار تأکید کرده اند ، اما عقل در تئوری دکتر سروش همان اندازه نقش دارد که سایر صفات بشری چون حب و بغض و ... . و از نظر ایشان دخالت عقل در فهم دین ، کمکی است که تئوری های علمی ، فلسفی ، کلامی و عرفانی به فهم دین می کنند . ه) با دقت در مورد قبل ، یکی از بنیادی ترین نقاط اختلاف سه اندیشمند مذکور در بحث مطابقت معرفت دینی با دین شکل می گیرد به این معنا که براساس گفته های علامه مطهری (ره) و استاد جوادی آملی با استفاده از عقل می توان به فهمی از دین دست یافت که کاملاً بر آن منطبق باشد اما با استناد به گفته های دکتر سروش ، این امر امکان پذیر نیست . امید است که این پژوهش کمک مؤثری در زمینه ی تبیین مسائل معرفت دینی باشد.

چکیده پایان نامه: تحقیق پیش رو به بررسی عملکرد یهود در قرآن با تکیه بر نظر آیت الله جوادی آملی پرداخته است. در قرآن به قوم یهود و نوع اعمال این طایفه در برابر انبیا، دستورات کتب آسمانی و در برابر دین اسلام بسیار اشاره شده است. لذا از خود آیات قرآن ضرورت و اهمیت پرداختن به این موضوع را در می- یابیم . بعث انبیای متعدد در بین این قوم، برتری یهود ، توطئه و حیلت این مردمان نسبت به اسلام و تحریف تورات و مواردی از این دست که همگی موید قرآنی دارد بر ضرورت پژوهش پیش رو می افزاید. در پژوهش حاضر سعی بر این شده تا حد ممکن از نظرگاه قرآن و با استناد به تفسیر تسنیم به موضوع بپردازیم. لذا طبیعی است که روش تحقیقی در این رساله از نوع کتابخانه ای و یا اسنادی باشد. در مجموع یافته های پژوهش به اختصار عبارتند از: 1. در قرآن به طور گسترده به یهود اشاره شده است و عملکرد یهود موضوع آیات زیادی قرار گرفته است. 2. عملکرد جامعه یهود بر مبنای نص قرآنی یکسان نیست. برخی از آنان دارای کنشی منصفانه و مومنانه و برخی عملکردی متعصبانه و جاهلانه توام با لجاجت از خود به جا گذاشته اند. 3. تعبیرات به کار گرفته شده از سوی برخی از یهود نسبت به ذات قدسی اله و پیامبران و کتب آسمانی حاکی از آن است که آنان اندک احترام برای آن مقدسات قائل نبوده و هیچ گاه مطیع اوامر الهی نبودند. 4. قرآن کلام حق و سخن معتدل است لذا در بیان اعمال یهود حقوق اقلیت مصلح از یهود را پاس داشته است و به نیکی از صالحان امت یهود یاد کرده است