جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظریه اخلاقی کانت یکی از نظریات مهم در فلسفه اخلاق است که همیشه مورد توجه شارحان و منتقدان بوده است. این نظریه گرچه دارای نکات مثبت زیادی است، ولی همانند هر نظریه بشری دیگری دارای اشکال هایی نیز هست. در این مقاله سعی شده است انتقادهایی که به نظر می رسد بر اخلاق کانت وارد است ذکر شود. برخی از این اشکال ها عبارتند از: تعمیم پذیری ویژگی قانون است نه معیار اخلاقی بودن عمل، تجویز اعمال نادرست و ممنوعیت اعمال درست به وسیله ملاک تعمیم پذیری، امکان اختلاف افراد در تعمیم پذیر دانستن یک قاعده، عدم کارآمدی اصل غایات، اشکال بر ارزش ذاتی عقل، اشکال بر تنها خیر ذاتی بودن اراده نیک، اشکال اطلاق اوامر اخلاقی، مشکل تعارض وظایف، عدم توجه به شخصیت، انگیزه ها و عواطف درونی فاعل و عدم پوشش کل حیات اخلاقی به وسیله مفهوم وظیفه.

تحقیق حاضر در شش فصل به رشته تحریر درآمده است: در فصل اول با عنوان کلیات، چند مصطلح مانند عهد عتیق و جدید، یعقوب، اسرائیل و یهود تعریف شده است. در فصل دوم قرآن و عهدین و میزان محتوای آنها در خصوص حضرت یعقوب بررسی شده است. فصل سوم به بررسی سیمای حضرت یعقوب اختصاص یافته و فصل چهارم درباره همسران و فرزندان آن حضرت است. در فصل پنجم از عصمت یعقوب سخن رفته است و در فصل ششم به سیمای آن حضرت در آیینه سوره یوسف نگاه شده است.

نظريه پلوراليزم دينی در قرن حاضر و قرن بيستم با نام جان هيـك (1922-2012 (در غـرب گـره خورده است. وی_ كه مؤلف در حين تصحيح نهايی اين مقالـه خبـر درگذشـت وی را دريافـت كرد_ در دهه های اخير، تلاش بسياری در جهـت تبيـين معرفـت شـناختی نظريـه پلـوراليزم دينـی مبذول كرده است. حاصل اين تلاش ها، ديدگاهی است كه با ايـن عنـوان در مغـرب زمـين مـورد توجه انديشمندان مختلف قرار گرفته، و البته در معرض انتقادها و اشكالات جدی نيز واقـع شـده است. اين مقاله سعی دارد عناصر و مبانی اصلی معرفـت شـناختی نظريـه پلـوراليزم دينـی را مـورد بررسی قرار دهد، و به نتايج و استلزامات برخی از آنها اشاره كند. به همين جهت، اين ديدگاه بـه چهار عنصر اصلی و مؤلفه مهم تحليل شده و درباره هركـدام، توضـيحات مختصـری ارائـه شـده است. هدف اصلی اين مقاله، اثبات اين فرضيه است كـه بنيـان معرفـت شـناختی نظريـه پلـوراليزم دينی هيك از چهار ديدگاه چهار انديشمند، يعنی كانت، ويتگنشتاين، شلايرماخر و گادامر، متأثر شده است. اگر چه تلاش هيك در تلفيق و ايجاد انسـجام و همـاهنگی بـين ايـن عناصـر سـتودنی است، اما در حقيقت، تجزيه اين نظريه، آن را به چهار عنصر الگوی معرفت شناسی كانت، نظريـه ديدن ويتگنشتاين، اصل تجربه دينی شلايرماخر، و مبنـای هرمنوتيـك گـادامر تحويـل مـی كنـد؛ نتيجه ای كه شايد هيك از آن اظهار رضايت نكند. چنانكه در اصل مقاله آمده اسـت، هيـك بـه تأثر از دو نظريه و دو فيلسوف، يعنی كانت و ويتگنشتاين تصريح كرده است، اما دربـاره اقتبـاس ديدگاهش از دو متفكر ديگر، يعنی شلايرماخر و گادامر، بيان روشن و قابل اعتنايی ندارد. مؤلف معتقد است اهميت اين دو نفر و نظريه های آنان كمتر از آرای كانت و ويتگنشتاين نيست. درپايان اين مقاله، سعی شده است به برخی اشكالات اصـلی و مهـم، و همچنـين نظريـه جـايگزين اشـاره كوتاهی شود، گرچه هردوی اين مباحث، يعنی نقد و بررسی ديدگاه پلوراليزم دينی جان هيـك، و ديدگاه جايگزين موسوم به «پلوراليزم در دين»، بايد به طور مستقل مورد بررسـی و مداقـه قـرار گيــرد. بنــابراين، هــدف اصــلی مقالـه حاضــر، توجــه بــه رويكــرد نــوينی در تحليــل و تبيــين معرفت شناختی نظريه پلوراليزم دينی جان هيك است كه براساس آن، اين نظريه با چهار رويكرد ومبنای ديگرمورد ارزيابی قرار گرفته است.

مفهوم تصوری خدا به دليل مسامحه هايی كه در معرفی آن صورت گرفته، نيـاز بـه بررسـی دقيـق جدی دارد. در گام نخست بايد ثابت كرد كه شروع به بحث در اثبات وجود خدا، قبل از تحقيـق و بررسی مفهوم تصوری خدا، اشتباه فاحشی است؛ چراكه اولاً با این كار، ملاحظه ترتیب منطقی صورت نگرفته ست؛ ثانياً، موجب می شود تا از بسياری از اشـتباهات و خلـط هـا در امـان نباشـيم . افزون برآن، تفكيك مفهوم خدا در قبـل و بعـد از اثبـات وجـود او و نيـز اثبـات امتنـاع شـناخت حضوری در مورد خدا كه در نوشته های مربوط به كلام و فلسفه دین كمتر بـه آن توجـه شـده، از محورهای ديگر بحث می باشد. اين مقاله علاوه بر دستاوردهای فوق، می تواند دفاع جديدی برای برهان وجودی آنسلم مطرح گردد؛ چراكه مشخص می نمايد كه اشكالات وارده بر اساس يكی از دو تعريفی كه اواز مفهوم خدا ارائه داده، قابل طرح می باشد.