جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معناشناسی از جمله علومی است که به شناخت دقیق واژگان و کشف معانی نهفته ی آن ها در متون مختلف می پردازد این دانش در اواسط قرن 19 پا به عرصه گذاشت ظاهراً ماکس مولر و میشل بریال از جمله واضعانِ این دانش بودند معناشناسی هر واژه ای با در نظر گرفتن روابط مفهومی میان واژگان آن متن به دست می آید فرهنگ لغت ها فقط بخش جزئی و منفکی از معنی واژگان را در اختیار پژوهشگران قرار می دهند در نتیجه برای بررسی معنای دقیق واژه مورد نظر (مثلاً ضرب) در قرآن کریم و روابط معناشناختی آن و تبیین جایگاه آن در آیات مختلف به این پژوهش روی آوردیم پژوهش حاضر درصدد است از طریق شناسایی کاربرد تاریخی و توصیفی واژه ضَرَبَ، تطور و توسعه معنایی این واژه را پیش از اسلام و پس از آن تعقیب کند تا به درک هر چه بهتر مفهوم آن نائل آید لذا با اهتمام به کاربردهای «ضَرب» با توجه به بافت آیه، سیاق آیات قبل از آیه ی مورد نظر و فضای آیاتی که بعد از آن آیه قرار می گیرند و سایر عناصر تشکیل دهنده همچون واژگان متقاربه المعنی ، وجوه آن را مشخص کند که نهایتاً به کشف اصول کلی حاکم بر معانی آیات نه تنها مراد ظاهری آیات، با روش توصیفی – تحلیلی دست یابد. واژه ضرب یکی از واژه های قرآنی است که 57 بار به آن اشاره شده است درک معانی مختلف آن منوط به بافتی است که در آن لحاظ شده است. حاصل بررسی و تحلیل معناشناسی در این پژوهش نشان داد که سیر معنایی این واژه با توجه به بافت معنایی آیاتِ قرآن، معانی متعددی چون زدن، سفرکردن (به قصد تجارت یا جهاد و جنگ)، پایکوبی، رویگردانی، مَثَل زدن برای بیان و توصیف و... دارد همچنین همه روابط معنایی بررسی شدند از جمله رابطه ترادف این واژه با کلماتی مانند وکز، اقتتال و ... و همنشینی آن با ترکیب ضرب...مثلاً یا ضرب فی الأرض و سایر روابط نیز مورد بررسی قرار گرفت که همه این ها تأثیر شگرفی در مشخص کردن معنای آیات داشت.

‫قرآن بسندگی به توجه تام و همه جانبه به قرآن گفته می شود كه در حوزه دين و تفسير قابل بحث است. قرآن¬بسندگی در دین در بحث از منابع شریعت، در رابطه بین کتاب و سنت به عنوان دو منبع وجوبی در تشریع و استخراج برنامه¬های دینی، به حالت و رابطه¬ای اطلاق می¬شود که در ارتباط این دو در دین شناسی، توجه تام به قرآن می¬شود و برای امور دینی کافی به نظر می¬رسد و نقش سنت نادیده انگاشته می¬شود. قرآن ¬بسندگی¬نخستین که به قرآن¬بسندگی در منابع شریعت نامبردار بود، به عنوان راهبرد تک منبعی در منابع شریعت، یک مسیر انحرافی و دستاویزی سیاسی بود که نابود کننده¬ی تفسیر ماثور بود و به عنوان عامل بسترساز در قرآن¬گرایی افراطی نقش داشت. قرآن¬بسندگی در تفسیر به عنوان یک جریان افراطی-انحرافي، در زیر مجموعه روش تفسیر قرآن به قرآن و جهد و جد مفسر و افراط او حاصل می¬شود، می¬توان آن را یک جریان افراطی در نظر گرفت که مفسر مجتهد می¬خواهد با تكيه صِرف به قرآن، به تفسير و تفهيم آن دست يابد. برای قرآن بسندگي در تفسیر، ادله¬ای طرح شد که پس از تحلیل و بررسی آن معلوم شد كه ادله به قابل فهم بودن قرآن، حجیت ظواهر آن و اندیشیدن در قرآن و پند گرفتن از آن دلالت داشت و در بالاترین سطح از ادله، آیات دسته جامعیت به استقلال قرآن در تبیين رهاورد و مقاصد خود در امور هدايت دلالت داشت و بیشتر از این از ادله قرآنی چیزی قابل برداشت نیست. از ادله روایی هم به استفاده از قرآن تشویق شده بود که راهی برای دوری از مهجوریت قرآن بود. با توجه به اين تحليل؛ قرآن-گرايي افراطي اتقان و استواري لازم براي ارائه تفسير كارامد را ندارد و ادله آن کافی نیست و استفاده از اين روش در تفسير قرآن ، یک برداشت ناقص از تفسير قرآن به حساب مي¬آيد. در توجه به قرآن و استفاده از روش تفسیر قرآن به قرآن به عنوان یگانه روش راستین و اصیل، مي توان به قرآئن درون متنی قرآن توجه حداکثری داشت و از سنت به عنوان قرینه منفصل در تفسیر کمک گرفت. تفسیر معتبر در گرو همین پیشنهاد قابل ملاحظه و ارزش است.