جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫كتاب »اضواء على متشابهات القرآن« نوعى كتاب تفسيرى است كه به تفسير بعضى از آيات متشابه ومشكل قرآن پرداخته است. نويسنده آياتى را كه از نظر نحوى، بلاغى، علمى وفلسفى مشكل بوده وبراى ما از وضوح كافى برخوردار نبوده در قالب سؤال وجواب مطرح نموده است. شيوه كار بدين صورت مى‏باشد كه آيه يا آياتى از قرآن را به ترتيب آورده است وبعد با توجه به آن سؤال يا سؤالاتى را مطرح كرده وبه آنها پاسخ داده است. چنين كتابى با اين ويژگى در نوع خود بى‏نظير مى‏باشد، اگرچه كتابهايى مانند »تأويل مشكل القرآن« و»مجاز در قرآن« نگاشته شده است، اما اينها جامعيت وويژگى اين كتاب را ندارند. ما نيز ضمن ترجمه كتاب در تحليلِ جوابها شيوه خود كتاب را برگزيده‏ايم بدين صورت كه با مراجعه به تفاسير مختلف آنها را تأييد وتحكيم نموده ويا نقد كرده‏ايم. منبع اصلى ما در بررسى جوابها تفاسير شيعه بخصوص دو تفسير ارزشمند »الميزان« و»نمونه« مى‏باشد. وتقريباً در بيشتر سؤالها نظر يكى از اين دو تفسير را درباره سؤال وآيه آورده‏ايم. سعى بر اين بوده است كه از تفسير قرآن به قرآن استفاده شود وتفسيرهاى پيامبر (ص) وائمه (ع) را در ارتباط با آيه مورد سؤال بياوريم. علاوه بر دو نكته فوق اصول زير را نيز در بررسى تعدادى از جوابها مد نظر قرار گرفته است. 1 - اصل عدم ترادف در قرآن. 2 - اصل تضمين كه در عين ايجاز مشكلات تفسيرى فراوانى را حل مى‏كند. 3 - اصل عدم پذيرش رعايت فواصل در آيات به اين معنا كه خداوند تنها حفظِ سجع وآهنگين بودنِ آيات را مد نظر نداشته است، بلكه معنا ومفهوم خاصى را القاء مى‏كند. 4 - اصل عدم پذيرش وجود حروف زائده در قرآن؛ زيرا هر حرفى در قرآن معنى خاصى را ارائه مى‏كند، بنابراين يا بايد معناى خاص آن حرف را شناسايى كرد ويا اينكه جمله داراى حرف زائده را بايد از باب تضمين دانست. آيات قرآنى تماماً با سوره وشماره در متن آورده شده است. براى ترجمه آيات از ترجمه آيت اللَّه ناصر مكارم شيرازى استفاده شده است اشعار نيز به صورت روان ترجمه شده‏اند. به صورت سؤال وجواب بودن كتاب باعث تفهيم بهتر وسريع‏تر نمودن فهم آن مى‏كند، كه از اين ويژگى خاص كتاب مى‏باشد. وجود سؤالها وجوابهاى تكرارى در كتاب زياد به چشم مى‏خورد وكتاب از جامعيت و شمول كافى برخوردار نيست ونويسنده مى‏توانست با طرح سؤالهاى بيشتر جامعيت بيشترى به آن ببخشد.

‫اينپايان نامه در هفت بخش با مباحث ذيل تنظيم و تدوين شده است؛ بلاء و فتنه از نظر لغوى و اصطلاحى، سنتهاى الهى، سنت ابتلاء از ديدگاه قرآن و حديث و رابطه آن با ساير سنتهاى الهى، حكمت آزمايش انسانها، سنت ابتلاء در جوامع پيشين، انواع آزمايش هاى الهى و وسائل آن و جستجوى موفقيت و تعالى در سايه بلايا.'

‫در اين نوشتار، سعى شده است كه اهمّ اعتقادات آيين مسيحيت بررسى شود وهمچنين نحوه برخورد مسيحيان معاصر پيامبر اسلام (ص) با آيات قرآن ورسالت پيامبر اكرم (ص)، با توجه به آيات قرآن كريم وتاريخ صدر اسلام بررسى شود. در بخش اوّل، تاريخچه‏اى از دين مسيح وشرح حال حضرت عيسى (ع) با توجه به متون دينى مسيحيت مطرح شده وهمچنين حواريون حضرت ونقش آنان در گسترش دين مسيح را بازگو نموده‏ايم كه در اين راستا، نقش »پولس رسول« كه يكى از مؤثرترين مبلغين آيين مسيحيت است وافكار او از نظر دانشمندان مسيحى بازگو شده است. در ادامه نحوه گسترش مسيحيت در جهان، بخصوص در اروپا وانشعاباتى كه در اين آيين بوجود آمده بصورت مختصر بيان شده وسه فرقه مهم اين آيين را معرفى كرده‏ايم. در بخش دوم به بررسى كتاب مقدس مسيحيان پرداخته شده است وكتاب عهد جديد بخصوص اناجيل اربعه را از لحاظ تاريخچه نگارش واسناد، مورد توجه قرار داده وسير تكوين اين كتاب را بازگو كرده‏ايم وبه اين نتيجه رسيديم كه اين كتاب داراى سند الهى نيست ونمى‏توان اناجيل اربعه را همان انجيلى معرفى كرد كه خداوند به حضرت عيسى (ع) داده است ودر حقيقت اين اناجيل فاقد سند معتبر هستند ودر ادامه، به انجيل برنابا اشاره‏اى شده است. همان انجيلى كه از طرف علماء كاملاً غير عقلى مى‏دانيم. در بخش آخر به نحوه برخورد مسيحيان معاصر پيامبر (ص) با آيات قرآن ودعوت پيامبر اشاره شده است كه در اين راستا آيات قرآن مطالبى را بازگو مى‏كند كه در خور توجه است ودر بعضى از آيات، از مسيحيان ستايش شده است به طورى كه اكثر مفسران نسبت به شأن نزول آيات كه درباره مسيحيان نازل شده است اتفاق نظر دارند واكثر افرادى كه از اهل كتاب به پيامبر ايمان آورده‏اند از ميان نصارى هستند وحداقل برخوردى كه آنان داشتند قبول جزيه بوده است كه با پرداخت آن در سايه حكومت اسلامى به زندگى خود ادامه داده‏اند . همچنين با بررسى تاريخى صدر اسلام بخصوص نحوه برخورد سران مسيحى حكومتهاى اطراف جزيرة العرب با نامه‏هاى ارسالى از سوى پيامبر اسلام (ص) به اين نتيجه مى‏رسيم كه اين افراد برخورد محترمانه‏اى داشتند، بر عكس پادشاه ايران وبعضى از سران قبايل كه برخورد مغرورانه‏اى از خود نشان داده‏اند. بطور كلى مسيحيان صدر اسلام از لحاظ روحى نسبت به يهوديان ومشركين داراى يك برخورد ملايمى بودند وداشتن همين روحيه باعث شده است كه نسبت به مسلمين مهر ومحبت نشان دهند. در پايان به اين نتيجه رسيديم كه ما مى‏توانيم در جهان معاصر با مسيحيان وارد گفتمان شويم واعتقادات ونظرات خود را در باب مسايل اجتماعى وفرهنگى بازگو كنيم وسوء تفاهماتى كه بين اين دو آيين بزرگ وجود دارد را برداريم، البته اين گفتگو بايد بين علماء وانديشمندان صورت گيرد زيرا بحث حكومتهاى مسيحى از آنجا كه آميخته با سياست غربى شده است از اين مقوله خارج است، علت اين امر وجود تقابل بين انديشه اسلام ناب با اهداف شوم سلطه‏گرى اينگونه حكومتهاست كه مانع بزرگى بر سر راه گفتگو بين دو آيين است. والسلام

‫هدف اصلي اين تحقيق، شناخت قرآن از منظر کليني و بخاري است، که با هدف تبيين نقش قرآن در کافي و صحيح مسلم، و همچنين کشف تفاوت‌هاي آن‌ها صورت مي‌گيرد. حجيت سنت پيامبر اسلام( از مشترکات شيعيان و اهل سنت بوده، و حجيت سنت ائمه اطهار( نزد شيعيان، و اعتبار سنت صحابه نزد اهل سنت، از مختصات اين دو فرقه است. کتاب‌هاي کافي و صحيح بخاري، فصل مستقلي را به جايگاه و اهميت قرآن اختصاص داده‌اند که حاوي روايات زيادي در باب اهميت حفظ، تلاوت و عمل به قرآن است. در مقدمه کافي و برخي ابواب‌آن، رواياتي مانند روايات "عرضه"، مطرح شده که مرجعيت کتاب خدا را به اثبات مي‌رساند؛ اما در صحيح بخاري که از آيات زيادي استفاده نموده، اين‌گونه روايات ديده نمي‌شود. روايات معرف جايگاه قرآن در هر دو کتاب چهار دسته است، که کافي در اين زمينه از لحاظ محتوا و تعداد برتري دارد. همچنين روايات علوم قرآني فراواني در هر دو کتاب وجود دارد، اما در موضوعاتي چون نزول وحي، جمع و تدوين قرآن تفاوت آشکاري ميان اين دو کتاب مشاهده مي‌شود، و کليني با نياوردن برخي از روايات، رأي منفي خود را در قبال آن‌ها نشان مي‌دهد. تعداد روايات هر دو کتاب در بحث ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، و اختلاف قرائت، به يکديگر نزديک است، اما از جهت محتوا تفاوت‌دارند. درباره روايات موهم تحريف در کافي، قراين متعددي مانند عدم تعهد مؤلف به درستي همه روايات کتابش، قابل تأويل و تفسير بودن روايات مورد بحث، و روايات عرضه به قرآن، وجود دارد که نسبت تحريف را دفع مي‌کند؛ به‌علاوه، روايات مشعر به تحريف توسط بخاري نيز آورده شده، اما اعتقاد وي به تحريف را نمي‌توان با اين روايات اثبات نمود. همچنين، بخش مهمي از دو کتاب، به روايات تفسيري اختصاص يافته که البته تفاوت‌هاي متعددي نيز در اين زمينه بين دو کتاب وجود دارد.