جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫مباحث اين پاياننامه كه پژوهشى است در ديوان فخرالدين عراقى و تأثير قرآن بر شعر او عبارتند از: قالبهاى شعريى كه آيات و احاديث در آنها بيشتر به كار رفتهاست، ابياتى كه اشاره آشكار به سجع آيات دارند. ابياتى كه به آيات و احاديث تلميح دارند، ابياتى كه از آيات و احاديث اقتباس دارند و مضامين قرآنيى كه در ديوان عراقى آمدهاست.

‫مسأله اساسى در اين مجموعه نوشتار اين است: كه آيا از قرآن وسنت وسيره مى‏توان طرحى براى نظام اجتماعى - سياسى اسلام استنباط كرد يا خير؟ در صورت مثبت بودن جواب عنوان اين نظام اجتماعى - سياسى چيست وماهيت وشكل آن كدام است؟ راه حل: در اين نوشتار بطور اجمال از منظر آيات قرآن واحاديث بيان شده است كه عنوان نظام اجتماعى »امت« وعنوان نظام سياسى »امامت« است، وبا توجه به تعريف ويژه اين دو نظام، هر دو توأم با هم ولازم وملزوم هم هستند. به بيان ديگر اگر پذيرفته شود كه اسلام دينى است اجتماعى (ونه فردى) وپيامبر (ص) جامعه را دگرگون كرد ونظام اجتماعى جديد (امت) را جايگزين نظام قبيله‏اى وقومى وطايفه‏اى وساير نظامهاى اجتماعى نمود بايد پذيرفت كه اين نظام اجتماعى توأم با يك نظام سياسى مناسب ومتناسب با آن است، كه به نحوى كه تفكيك بين اين دو منجز به فساد - اضمحلال »امت« مى‏گردد واين پديده به خطر مى‏افتد. بنابراين نظام امامت را مى‏توان بعنوان نظام سياسى از ديدگاه وزاويه معناشناسى ومباحث اجتماعى (به غير از زاويه كلامى - تاريخى) به خوبى تعريف واثبات كرد، چرا كه لازمه اين نظام اجتماعى جديد (امت) نظام سياسى خاص خود (امامت) مى‏باشد كما اينكه هر نظام سياسى متناسب با نظام اجتماعى برخاسته از نوع خود است؛ لذا بطور طبيعى ومنطقى با تغيير نظام اجتماعى نظام سياسى تغيير مى‏كند همانگونه كه قرآن از مسير تغيير نظام اجتماعى به تغيير نظامهاى سياسى طاغوت رهنمون مى‏شود »إنّ اللَّه لا يغيّر ما بقومٍ حتى يغيروا ما بأنفسهم« (11 رعد).

‫قرآن کریم واهل بیت (ع) دو حقیقت روشن و عالی هستند که وظیفه ی هدایت بشریت از ظلمات به نور را به دوش می کشند. تمسک به ایندو وقتی کارآمد و هدایت آفرین است که جدای از هم فرض نشوند. هرگاه با تمسک به یکی از ایندو، دیگری از صحنه حذف شود؛ نه تنها هدایتگری خویش را از دست می دهد، بلکه گاهی ضلالت آفرین است. عبارات " قرآن به تنهایی برای ما کافیست" و عباراتی که به نحوی بر این معانی دلالت دارند، همگی باعث خسارات شدید بر امت مسلمان شده اند. آنچه در این مورد صحیح به نظر میرسد و شیعه بر آن اصرار دارد این است که اهل بیت(ع) با قرآنند. و هدایتگری آنگاه کامل است که ایندو حقیقت از هم جدا انگاشته نشوند. جدا ناپذیری اهل بیت(ع) از قرآن چیزی است که در روایات نیز به آن اشاره شده است. اهل بیت(ع) علاوه بر اینکه همسو و همراه با قرآن هستند. نمونه های مجسم عمل به قرآن نیز هستند. در واقع آنها قرآن ناطقند و با پیاده سازی رهنمود های اخلاقی – عبادی قرآن در وجود خویش نمونه های اعلای هدایتگری هستند. تحلیل اطلاعات و داده ها در این پایان نامه به روش استنباطی- اجتهادی است. این روشی است که مفسرین عموما از آن بهره می برند.این روش کم و بیش در تفاسیر آیات الاحکام رعایت می شود و مفسر با رجوع به تمامی آیاتی که ذیل یکی از واجبات مانند نماز قرار می گیرند به بررسی دقیق آیات پرداخته و حکم شرعیه را استنباط می کند. این پژوهش برای نشان دادن اینکه اهل بیت(ع) نمونه ی عملی قرآن کریم هستند به بررسی اخلاقیات و عبادات در سیره ی عملی امام محمد باقر 7 می پردازد. اخلاقیات در سه بخش اخلاق فردی و خانوادگی واخلاق اجتماعی مدنظر ما بوده و نمونه های عملی این سه بخش را به پیشگاه قرآن عرضه نمودیم تا عدم جدایی سیره اخلاقی و عبادی امام محمد باقر 7 را از قرآن ثابت نمائیم. و در حوزه ی عبادات در دو بخش واجبات و مستحبات به توصیف وتبین عملکرد آن حضرت پرداخته و با ارائه ی آیات قرآن کریم و تحلیل قرآنی سیره ی حضرتش از حقیقت عدم افتراق ایشان از قرآن کریم پرده برداشته ایم. کلید واژه : اخلاق، عبادت، سیره، قرآن، امام محمد باقر7