جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫دانش مفردات، دانشی است که به بیان معانی واژه¬های قرآن می¬پردازد. این دانش از اهمیت ویژه-ای برخوردار است؛ زیرا لازمه تفسیر صحیح قرآن کریم، قبل از هر چیز شناخت دقیق معانی واژگان آن است. شناخت واژه¬های قرآن از زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) وجود داشته و همواره از طرف خود مسلمانان عرب برای فهم معانی آیات قرآن در مورد مفردات آن از پیامبر (صلی الله علیه و آله) پرسش-هایی می¬شده است. به دلیل اهمیت دانش مفردات به تدریج آثار ارزشمندی در این زمینه نوشته شده است. در میان مفسران نیز این علم از جایگاه ویژه¬ای برخوردار بوده است، از جمله مفسرانی که به این امر مهم پرداخته¬اند علامه طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان است که در آن، بخش مستقلی را به معنا شناسی لغات قرآن در همان آیه با عنوان «اللغة» اختصاص داده است. همچنین علامه زمخشری صاحب تفسیر کشاف نیز به این امر توجه خاصی مبذول داشته است. ارزش مباحث لغوی در این دو تفسیر به حدی است که موقعیت بسیار رفیعی را در تاریخ علوم قرآنی کسب نموده¬اند. با توجه به نقش مفردات در تفسیر و نیز اهمیت این دو تفسیر کهن، در این پژوهش به بررسی نظرات این دو مفسر در زمینه لغات جزء نوزده و بیست به همراه ترجمه و اعراب¬گذاری دقیق آنها پرداخته شد و در مرحله بعد نظرات این دو مفسر با استفاده از منابع لغوی و تفسیری دیگر مورد بررسی قرار گرفته است، از جمله فوایدی که در ضمن مقایسه این دو تفسیر به دست آمده این است که این دو مفسر بزرگ گاهی در معنا کردن لغات به نکاتی اشاره می کنند که دیگران کمتر توجه دارند. کلید¬واژه¬ها: بررسی تطبیقی مفردات دو جزء نوزده و بیست، طبرسی، زمخشری، مجمع البیان، کشاف

‫در اين تحقيق، مسأله عدالت اجتماعي و جايگاه آن در قرآن کريم، با روش توصيفي و تحليلي مورد بررسي قرار گرفته و بر اين فرضيه استوار است که قرآن توجه ويژه‌اي به عدالت اجتماعي داشته و راه‌کارهاي مشخصي براي نيل به آن ارائه کرده است. عدالت که در برابر ظلم به‌کار برده مي‌شود، به معناي آن است که حق هر کس داده شود و هر ذي‌حقي در جايگاه شايسته خود قرار گيرد. عدالت اجتماعي به سه نوع سياسي، اقتصادي و قضايي تقسيم مي‌گردد. قرآن برقراري عدالت اجتماعي را يکي از اهداف انبياء معرفي مي‌کند و درباره رعايت عدالت حتي نسبت به دشمنان، تأکيد مي‌نمايد. يکي از راه‌کارهاي بنيادي قرآن براي گسترش عدالت اجتماعي، وجود قانون صحيح و عادلانه است که ريشه در وحي الهي داشته و از مجراي حاکميت حاکمان الهي، يعني پيامبران، امامان معصوم، و خلفاي برحق و راستين ايشان اعمال گردد. همچنين اجراي قانون به آگاهي، تربيت و اصلاح افراد جامعه و کارگزاران حکومتي وابسته است که اين نيز از راه‌کارهاي ديگر عدالت اجتماعي است. ثمره چنين تربيتي، نظارت بر اجراي احکام در قالب نظارت دروني (تقوا) و نظارت بيروني (امر به‌معروف و نهي از منکر) به‌عنوان راه‌کار سوم است. راه‌کار ديگر، مراعات حقوق متقابل مردم و رهبري جامعه است. مردم بايد از رهبري اطاعت نموده و خيرخواه حکومت باشند. رهبر و حکومت هم بايد نسبت به امانت‌داري و مراعات حقوق برابر شهروندان، و نيز تربيت صحيح افراد جامعه تلاش نمايند. پس از برقراري عدالت اجتماعي، بزرگ‌ترين اثر آن در جامعه، امنيت عمومي است که مهم‌ترين شرط يک زندگي سالم است و قرآن کريم آن را از نعمت‌هاي بزرگ الهي دانسته است. اثر ديگر عدالت اجتماعي، رفاه و توسعه اقتصادي است. در اين زمينه، اسلام بر توزيع عادلانه ثروت و نيز عمران و آباداني زمين تأکيد نموده است. فراهم شدن زمينه رشد و تکامل اجتماعي از ديگر آثار عدالت اجتماعي خواهد بود.