جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

چکیدهپژوهش حاضر تحت عنوان بررسی کارکردهای اجتماعی خانواده از منظر اسلام و غرب گردآوری شده است. روش کار در این پایان‌نامه بصورت توصیفی- تحلیلی می‌باشد و تلاش شده تا با استفاده از نظریه‌های اندیشمندان مسلمان و غربیموضوع مورد نظر تحلیل و بررسی شود، در بخش چارچوب نظری برای تبیین فرضیات مطرح شده از نظریات اندیشمندان مسلمانی و غربی چون ابن سینا، غزالی ، علامه طباطبایی، شهید مطهری، دورکیم، مورگان، استراوس و... استفاده شده است. روش گردآوری منابع نیز به صورت کتابخانه‌ای است. این پژوهش شامل یک سوال اصلی و سه سوال فرعی می‌باشد. در تمام بخش های این تحقیق تلاش شده است تابواسطه کارکردهایی مانند تولید نسل، حمایت و مراقبت، جامعه پذیری، آرامش روانی و تنظیم رفتار جنسی جایگاه و منزلت خانواده در اسلام و غرب مورد تبیین قرار گیرد. که در نهایت با مقایسه هر دو دیدگاه شاهد تفاوت بین رویکرد انتقادی و افراطی حاکم بر جوامع غربی و رویکرد اسلامی هستیم که از جمله می‌توان به تعارض این دو دیدگاه در زمینه های مشروعیت بخشی به فرزندان ،گسترش فرهنگ دینی، جلوگیری از انحرافات اجتماعی و ...اشاره کرد. و این امر از مواضع ارزشی متضاد دو دیدگاه نشات می گیرد. و در پایان کار نیز به ارائه راهکار پرداختهایم.کلید واژه ها: خانواده،کارکردهای اجتماعی، اسلام، غرب

‫اين پژوهش به تاريخچه حيات شيعه از صدر اسلام تا غيبت کبراي امام زمان (عج) اختصاص دارد. نويسنده ابتدا کلّياتي را درباره تاريخ تشيع، جهاد نزدِ شيعه و عقايد و شکل گيري و پيدايي تشيع مطرح کرده و تعريفي لغوي، اصطلاحي، قرآني، عُرفي و روايي از شيعه ذکر مي‌کند. آن گاه با اشاره به واقعه سقيفه و جدا شدن صف شيعيان امام علي (ع) از طرفداران خلفا، همزاد بودن تشيع با صدر اسلام و نبوّت پيامبر اسلام (ص) را شرح مي‌دهد. سپس به اَدوار مختلف حيات تشيع از عصر پيامبر اسلام، خلفا، خلافت امام علي (ع) ، امامت امام حسن و امام حسين، حکومت امويان وعباسيان پرداخته و فراز و نشيب‌هايي را که شيعه با آن ها دسته و پنجه نرم کرده، از لِحاظ سياسي، اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي، نظامي (جنبش‌هاي شيعي) و چگونگي برخورد آنان با دستگاه حکومت و ارتباط با ائمّه شيعه را بررسي مي‌کند. نويسنده عصر حکومت بني اميه را دوران سختِ فشار بر شيعه و دوره امامت امام صادق و امام باقر را عصر شکوفايي علمي و فرهنگي و تثبيت تشيع و شکل گيري کامل آن برشمرده و استراتژي شيعه و امامان شيعه را در عصر امويان و عبّاسيان تبيين کرده است. وي در ادامه به تحرّکات و جنبش‌هاي شيعي، همچون: قيام زيد، قيام توّابين، شهادت نَفس زکيه، قيام شهيد فَخ و... اشاره کرده، آثار و تبعات آن ها را بررسيده است. وسعت و گستره جغرافيايي تشيع از سده اوّل تا ابتداي سده چهارم هجري، عوامل گسترش تشيع و ترويج عقايد و احکام شيعي در سطح جهان اسلام، مديريت الهي ائمّه شيعه و نقش آن در گسترش فرهنگ شيعي، ميراث علمي بر جاي مانده از ائمّه و عالمان شيعه، مانندِ علم فقه، کلام، تفسير، حديث و معرّفي فرقه‌هاي شيعي از ديگر مندرجات اين پايان نامه محسوب مي‌شود.

پیدایش فرقه‌ها و شاخه‌های جدید از ادیان قدمتی برابر با تاریخ تمدن بشری دارد. موقعیت جغرافیایی و سیاسی کشورهای مسلمان مخصوصاً در حوزه غرب آسیا و شمال آفریقا سبب شده تا از دوران باستان پیروان ادیان گوناگون در کنار هم زندگی کرده و برحسب شرایط سیاسی و حکومتی در دوره‌های مختلف تاریخی هریک از ادیان دچار افت و خیز شوند. مخصوصاً ایران که همواره مستعد پرورش و ظهور ادیان، فرقه‌ها و مکاتب جدید بوده و پیدایش نمونه-های بسیاراز قبیل ادیان میترائیسم، زرتشتی، مانویت، مزدکیسم و... ویا قدرت‌گیری مذهب نسطوری در دوره ساسانی در ایران و عراق و همچنین ادیان دیگر در دوره‌های مختلف تاریخی شاهدی بر این مدعاست. پس از حمله اعراب و ظهور دین مبین اسلام نیز به همین ترتیب شاخه‌های جدیدی از مذاهب تحت تأثیر اعتقادات باستانی وآموزه‌های نو بوجود آمد. در مورد چگونگی شکل گیری مذهب تشیع و رواج آن عقاید گوناگونی اظهار شده است ولی آنچه بدیهی و آشکار است علاوه بر تأثیرات مختلف آن از ایرانیان، بالندگی این مذهب در ایران و محدود بودن تعداد پیروان آن در مقایسه با جمعیت سنی مذهب در ایران قبل از استیلای صفویان است. در یمن و مکه و هندوستان و عراق کنونی و قفقاز و مصر و...نیز تشیع فراز و نشیب‌هایی داشته و جمعیت شیعی دربعضی از این نواحی امروزه نیز تعداد قابل توجهی را تشکیل می‌دهد. طبعاً بدلیل کمبود نسبی منابع ، پژوهش در این مورد مشکل‌تر می‌نماید. از آن‌جایی که بسیاری از حکومت‌های محلی نیز برای اعلان استقلال سکه ضرب کرده‌اند توجه به این سکه‌ها می‌تواند نکات مبهمی از تاریخ را که در منابع مکتوب کمتر به آن‌ها اشاره شده بازگو نماید. حمله مغول با وجود وحشی‌گری‌ها و خرابی‌های بسیار ببار آورده، پیامدهای مثبتی هم بدنبال داشت که نمونه آن اوج آزادی مذهبی پس از اسلام بدلیل تسامح مذهبی مغولان در حوزه حکومتی آن‌ها از آسیای میانه تا سوریه و آناتولی در این دوره بود. علاوه بر مذهب تسنن، آموزه‌هایی از مذاهب شمنی و بودایی که سوغات مغولان بود همراه با آزادی مسیحیان و یهودیان جامعه را دارای تنوع دینی بسیاری کرده بود. در چنین شرایطی مذهب تشیع نیز فرصت خودنمایی و تاثیر گذاری بر طبقه حاکم مغولان یافت تا حدی که توانست سلطان محمد اولجایتو را نیز پیرو خود سازد. شعایر مذهبی شیعی در سکه‌های اسلامی مربوط به پیروان شیعه اسماعیلی، زیدی، دوازده امامی و حتی افرادی که یا مدعی دروغین امامت آخرالزمان بوده (یا خود را به آن منسوب می‌کرده‌اند) می‌باشد و مواردی از آن‌ها در دوره مورد بررسی توسط حکومت‌های محلی حاشیه دریای خزر (مازندران)، حاکمان یمن ،ایلخانان، حاکمان محلی در آناتولی، سربداران، قراقویونلوها، مشعشعیان و... ضرب شده‌اند.بررسی سکه‌ها فصل تازه‌ای در مطالعات سیاسی و مذهبی هرکدام از این سلسله باز کرده و منابع جدیدی را در اختیار پژوهشگران قرار داد. برای اولین بار در این پژوهش سکه‌ها نشان دادند که تشیع اولجایتو برخلاف گفته اکثر منابع تا زمان مرگش پایدار بوده و علاوه بر آن در این رساله برای اولین بار سکه‌های خاندان آل صفی معرفی شده-است.زمانی‌که بالاخره صفویه قدرت یافته و شیعه درکشور ایران رسمی شد فصلی نو در تاریخ مذاهب اسلامی جهان اسلام گشوده شد و مخصوصاً تاثیر بسزایی برآینده کشورهای حوزه ایران تاریخی و فرهنگی و مناطق همجوار گذاشت.